Wybitny dydaktyk, komparatysta i historyk
teorii kształcenia i wychowania Czesław Kupisiewicz pracował w ostatnich
miesiącach życia nad publikacją, której zamierzał nadać tytuł: Spotkania
z „bardzo ważnymi osobami”. Wielokrotnie rozmawialiśmy o treści maszynopisu,
który powierzył mi do opublikowania po Jego śmierci.
Wcale mnie to nie zdziwiło, gdyż każdy z
nas ma w swojej pamięci osoby, które odegrały istotną rolę w naszym rozwoju
naukowym, aktywności badawczej czy relacjach koleżeńskich, a być może nawet przyjacielskich.
Ważne jest posiadanie świadomości mapy relacji społecznych z osobami pełniącymi
różne role społeczne, akademickie, polityczne czy oświatowe. Wyłączamy wówczas
z tych kręgów członków rodziny, by życie prywatne nie mieszało się z zawodowym.
Planowaliśmy z profesorem przygotowanie do
druku i wydanie Biograficznego Słownika Współczesnych Pedagogów. Niestety,
tylko nieliczni odpowiedzieli na przygotowaną i rozesłaną przez nas ankietę do
ich uczelni. Słownik zatem nie powstał. Czesław Kupisiewicz napisał zatem swój
własny Słownik bardzo ważnych dla Niego osób (boldem oznaczam daty, których nie
znał lub zmarły później od Autora).
We wstępie tak wyjaśniał potrzebę
napisania tej książki oraz jej tytuł: Spotkania z „bardzo ważnymi
osobami”:
Tak tłumaczę nagminnie u
nas używany skrót VIP (very important persons). Chciałbym przy tym
podkreślić, że nie wszystkie z przywołanych tutaj przeze mnie osób
są za „bardzo ważne” powszechnie uważane, nie wszystkie były dla mnie równie
ważne, ale wszystkie zaznaczyły swoją obecność w mojej pamięci. Ten też wzgląd
sprawił, że postanowiłem odtworzyć związane z nimi wydarzenia.
*
W moim dość już długim
życiu spotykałem się z wieloma ludźmi. Nazwiska osób, z którymi dane mi było
się spotykać, umieszczam w porządku alfabetycznym, a nie chronologicznym. Ma to
pewne zalety, ale i słabe strony, ponieważ niejednokrotnie figurują obok siebie
spotkania znacznie od siebie oddalone w czasie. Pragnę również podkreślić, że
moje sprawozdania z owych spotkań mają charakter subiektywny. Tyle tytułem
wstępu. A oto wspomniana lista spotkań:
1) Aebli Hans (1923 – 1990);
2) Anweiler Oskar (1925-2020);
3) Baley Stefan (1885 – 1952);
4) Bartecki Jan (1901 – 1967);
5) Banach Czesław (1931-2020)
6) Bartoszewicz Tadeusz (b.d.);
7) Gieysztor Aleksander (1916
– 1999);
8) Glaser Robert (1921 - 2012);
9) Gruszczyk-Kolczyńska Edyta
(1940-);
10) Grzegorzewska Maria (1888 – 1967);
11) Holland James (b.d.);
12) Husén Torsten (1916 – 2009);
13) Jabłoński Henryk (1909 – 2003);
14) Kaczor Stanisław (1924 - 2014);
15) Klein Helmut (1930-);
16) Konopnicki Jan (1905 –
1980);
17) Kopel Jerzy (ur. 1944- 2019);
18) Kotarbiński Tadeusz (1886 – 1977);
19) Krumm Volker (1934-2020);
20) Komaniecki Kazimierz Feliks (1905
– 1977);
21) Kapiszewski Henryk (1927 – 1990);
22) Kreutz Mieczysław (1893 – 1971);
23) Kurdybacha Łukasz (1907 – 1972);
24) Kwiatkowski Stefan Michał (1948
-);
25) Legowicz Jan (1909 – 1992);
26) Lerner Isaak (1917 – 1961);
27) Lewowicki Tadeusz (1942 -);
28) Miśkiewicz Benon (1930 – 2008);
29) Mitter Wolfgang (1927- 2014);
30) Nawroczyński Bogdan (1882 – 1974);
31) Neuner Gerhart (1929 – 2008);
32) Niemiec Jerzy (1929 -);
33) Nowacki Tadeusz (ur. 1913-2011);
34) Obuchowski Kazimierz (1931-2014);
35) Okoń Wincenty (1914-2011);
36) Pohoska Hanna (1895 –
1953);
37) Rybicki Zygmunt (1925 – 1989);
38) Samsonowicz Henryk (1930-2021);
39) Suchodolski Bogdan (1903 – 1992);
43) Szaniawski Ignacy (1909 – 1983);
44) Szczepański Jan (1913 – 2004);
45) Szewczyk Mirosław (ur. 1927-);
46) Szydłowska Irena (b.d.);
47) Śliwerski Bogusław (1954-);
48) Tałyzina Nina Fiodorowna
(1923-2019);
49) Tatarkiewicz Władysław (1886 –
1980);
50) Tomaszewski Tadeusz (1910 – 2000);
51) Tomaschewsky Karl-Heinz (1925-1994);
52) Wojnar Irena (1924 - 2021).
Każdy uczony z prawdziwego zdarzenia ma w swojej biografii pamięć społeczną, emocjonalną, poznawczą i moralną o tych osobach, z którymi miał radość spotykania się, dzielenia własnymi problemami i osiągnięciami naukowymi. Jeśli spojrzymy na tę listę, to dostrzeżemy wyjątkową ootwartość nestora polskiej pedagogiki na uczonych różnych dziedzin i dyscyplin naukowych oraz na zróżnicowanie generacyjne. To także ważny wkład w inkontrologię pedagogiczną.
Dzięki bardzo syntetycznemu zapisowi spotkań z w/w osobami uzyskujemy cząstkę wiedzy o ważnych z perspektywy Autora wydarzeniach naukowych i wartości nawiązywanych przez Niego relacji. Zamieszczona fotografia Profesora jest mojego autorstwa.