Wczoraj zmarł profesor Józef Półturzycki,
jeden z najbardziej znaczących pedagogów dwóch ustrojów politycznych Polski,
emerytowany profesor Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego i
Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W ostatnich latach bardzo twórczego
życia związany był z wyższym szkolnictwem niepublicznym (WSSE w Warszawie,
Szkołą Wyższą im. Pawła Włodkowica w Płocku).
Był wyjątkowym dydaktykiem, autorem wielu monografii i podręczników akademickich z zakresu teorii kształcenia dorosłych, dydaktyki ogólnej, pedeutologii, pedagogiki porównawczej, a także dydaktyki przedmiotowej w zakresie nauczania języka i literatury polskiej. Należał do wyjątkowo wyrazistych uczonych, zatroskanych o losy polskiej edukacji i oświaty dorosłych. Założył Akademickie Towarzystwo Andragogiczne przewodnicząc środowisku polskich oświatowców oraz zainicjował wydawanie czasopisma naukowego "Rocznik Andragogiczny", "Edukacja Dorosłych" oraz "Studia Dydaktyczne" (wszystkie są w wykazie MEiN punktowanych periodyków).
Profesor J. Półturzycki jest
autorem kilkuset artykułów naukowych, ale najbardziej rozpoznawalna jest Jego pedagogiczna
twórczość w licznych monografiach naukowych, a mianowicie:
·
- O technice uczenia się
dorosłych (1966),
·
- Kształcenie pracujących w Związku
Radzieckim (1972),
·
- Tendencje rozwojowe kształcenia
ustawicznego” (1981),
·
- Jak studiować zaocznie (1981),
·
Lekcja w szkole współczesnej (1985)
·
Dydaktyka dorosłych” (1991),
·
Wdrażanie do samokształcenia” (1993)
·
Dydaktyka dla nauczycieli” (1994),
·
Jak studiować zaocznie (1995)
·
Klęska Grunwaldu na lekcji (1997)
·
Edukacja dorosłych za granicą (1998)
·
Adam Mickiewicz jako nauczyciel i pedagog”
(1998),
·
Jak pisać pracę licencjacką? Poradnik dla
studentów WSSE (2005)
·
Adam Mickiewicz jako nauczyciel i pedagog.
Muzea Adama Mickiewicza (2005)
·
Aleksander Kamiński (2006)
·
Edukacja w Szwecji ( 2009)
·
Niepokój o dydaktykę (2014)
·
Spór
o kształcenie ustawiczne (2016).
Jakże
aktualna była troska Profesora o to, by nie wprowadzać w błąd opinii
publicznej, kiedy mowa jest o potrzebie zwiększenia troski o edukację
ustawiczną. Jak pisał w jednym ze swoich artykułów, mamy w
debacie publicznej i naukowej:
"(...) następujące niedostatki, braki czy przekłamania:
1) błędne utożsamianie edukacji
ustawicznej z doskonaleniem zawodowym i edukacją dorosłych - takie rozumienie
było aktualne przed 40 laty, ale niektórzy nadal je przyjmują, ze szkodą dla
praktyki i teorii edukacji ustawicznej;
2) odcięcie edukacji ustawicznej od
szkoły podstawowej i średniej, które powinny przygotowywać absolwentów do
uczenia się przez całe życie;
3) odcięcie edukacji ustawicznej od
szkół wyższych, co utrzymuje ten etap edukacji w tradycyjnym ujęciu i nie
sprzyja współczesnym przemianom uczelni wyższych; Józef Półturzycki: Aktualność
problemów edukacji ustawicznej,
4) niszczenie potrzeb i systemów
edukacji ustawicznej nauczycieli, lekarzy, inżynierów, prawników i innych osób
z wyższym wykształceniem;
5) odcięcie od zawodu i pracy
nauczycieli, którzy muszą wprowadzać do strategii edukacji swych uczniów i
absolwentów;
6) pomijanie rozwoju
samokształcenia, co sprzyja tradycyjnej edukacji podającej, a do takiej będą
dostosowywane nowoczesne technologie, zanikać będzie aktywność poznawcza, autoedukacyjna,
samokształcenie będące podstawowym procesem nowoczesnej edukacji
ustawicznej;
7) ignorowanie rozwiązań
zagranicznych, zwłaszcza z Unii Europejskiej, odsuwanie ich od naszych potrzeb
i zastosowań, ponieważ są inne od przyjętych przez rząd i przedstawione
niekompetentnie przez specjalistów;
8) ośmieszanie nas wobec
specjalistów z zachodnich państw i ośrodków wiedzy.
Może weźmiemy sobie do serca i umysłu te uwagi jako swoistego
rodzaju pedagogiczny testament, który czeka na zrealizowanie, mimo iż został opublikowany 16 lat temu. Jakże jest aktualny, że nie wspomnę o sztuce samokształcenia, której Profesor poświęcił wiele swoich rozpraw naukowych i metodycznych!
Przekazuję w tym miejscu Bliskim zmarłego Profesora, Jego doktorom, współpracownikom i przyjaciołom wyrazy głębokiego współczucia.