Tyrania ideologicznej krytyki postępu

 

Sięgnąłem po wieloautorską monografię Wydawnictwa "Biały Kruk", które od lat wyróżnia się estetyką i wagą wydawanych książek. Waga ma tu różne znaczenia - waga jako urządzenie do pomiaru ciężaru, waga jako sam ciężar czegoś, waga jako kategoria sportowa zawodnika i wreszcie waga jako znaczenie, sens. Skoro jest tak wielu autorów książki pt. "Tyrania postępu" (Kraków, 2023), to zapewne można odnaleźć w ich narracji każde z tych znaczeń.    

Autorami tekstów są w kolejności układu treści: Andrzej Nowak, Wojciech Roszkowski, Zbigniew Stawrowski, Waldemar Chrostowski, Paweł Bortkiewicz, Dariusz Oko, Wiesław Mering, Aleksander Nalaskowski, Ryszard Kantor, Wojciech Polak, Jerzy Kruszelnicki, Piotr Łuczuk, Grzegorz Kucharczyk, Patryk Jaki, Jakub Augustyn Maciejewski i Leszek Sosnowski. Przed nazwiskami niektórych autorów pojawiają się godności kościelne i/lub stopnie/tytuły naukowe. Pomijam je, gdyż niektórzy lub niektórym przypisano tytuł profesora, chociaż go nie posiadają.  

Książka waży merytorycznie, bowiem jej wszyscy autorzy narzekają na stan cywilizacji i świata będąc przekonanymi, że zmierza on w złym kierunku.  Utyskiwanie na współczesną cywilizację zostało podzielone na kilka części, by autorzy poszczególnych rozdziałów nadali własnej narracji spójną wartość. 

Część I - to "Droga do nikąd"; część II to "Wiara i Kościół", część III - "Kultura zagrożona", część IV - "Środowisko (nie)naturalne" i część V - "Polityka na rozdrożu".     

Historyk A. Nowak jawi się jako prognosta,  wyszukując w wypowiedziach wybranych przez siebie filozofów i księży takie cytaty (bez przypisów), które potwierdzają trafność jego analiz. Dzięki temu wiemy, że nie jest to rozprawa naukowa, ale publicystyczna.

Wrażliwi na zło tego świata narratorzy mają nas przestraszyć, ostrzec, przerazić, bo ono już z dziejów ludzkości wynika, a te zaczynają się od Adama i Ewy. "W tym właśnie aspekcie chciałbym zastanowić się - pisze A. Nowak - nad kwestią: kim jesteśmy jako ludzie, kim - stale kuszeni- mamy się stać, i kim na pewno nie będziemy" (s.12).

Skoro historyk już wie, kim na pewno nie będziemy, a w jego tekście są błędy gramatyczne ze względu na brak korekty redakcyjnej, to przeszedłem do następnego rozdziału. Ma to o tyle swoją wagę, że na kilkunastu stronach
A. Nowak cały czas straszy wizją trans- i posthumanizmu, by następująco zakończyć swój tekst myślą: 

"Trzeba zatem wynaleźć nowy strach, który każe nam zaakceptować reguły gry transhumanizmu albo posthumanizmu. Trzeba nas zastraszyć - ta idea jest bardzo głęboko niepokojąca. Pobrzmiewa nie tylko w dziełach dawno zapomnianych, nie tylko w dziełach myślicieli i marzycieli, przypominanych gdzieś na marginesie. Brzmi w praktyce politycznej i ekonomicznej XXI wieku - w roku 2023" (s. 35).   

Nie wiedziałem, czy już mam się bać, czy wpaść w depresję. Na szczęście autor kolejnego tekstu Wojciech Roszkowski uspokoił mnie pierwszym zdaniem: "Kulturalni ludzie śpią spokojnie, zadowoleni z coraz większego dobrobytu i coraz większej wolności i myślą o spokoju w domu rodzinnym" (s. 37). 

Ucieszyłem się, że autor HiTu śpi spokojnie i jest zadowolony z dobrobytu. Zacząłem zatem czytać jego tekst, by dowiedzieć się, kim jest nowy człowiek dla antycywilizacji, skoro obecna cierpi na "porządek ciała" a nie głównie na "porządek umysłu" i "porządek serca" (za B. Pascalem). Wszystkiemu winna jest Unia Europejska, której skomplikowane "(...) przepisy unijne nie mają tu zresztą większego znaczenia wobec woli politycznej, która te zapisy po prostu ignoruje" (s.39).

Jak widzimy, transhumanizm przejawia się personifikacją jakiejś i czyjejś woli politycznej w UE, która prowadzi działalność sekularyzacyjną ograniczając religię, zakazując "(...) dyskryminacji kobiet w przypadku kapłaństwa czy innowierców lub ateistów w katechizacji, wolności badań na komórkach macierzystych pozyskiwanych z ludzkich embrionów czy pomocy rozwojowej poprzez lansowanie aborcji. Przez ideologię "multi-kulturalizmu" i "walkę z wykluczeniami" niszczy się tradycję narodową" (tamże).            

Roszkowski uważa, że wykluczanie religii ze świata polityki prowadzi do fatalnych skutków, gdyż (...) moralności społecznej nie da się budować na neutralności światopoglądowej (s. 39-40). Historyk utożsamia liberalizm ze świeckim społeczeństwem, z ateizmem, z "niezależną etyką" Kotarbińskiego, bo skutkiem działań politycznych tych formacji, wprowadza się "prawo do bycia wszystkim, kim chce się być" (s.40). 

Muszę przyznać, że tak nielogicznego, pełnego demagogii, nieuzasadnionych merytorycznie sądów nie da się czytać, bo traci się szacunek do autora. Jeśli ktoś jest profesorem a pisze w stylu dalece odbiegającym od rzetelności naukowej, to mogę jedynie zgodzić się z W. Roszkowskim: "Zamiast prawdy uprawnione stają się osobiste przekonania i emocje (...) (s. 40). Daje swoimi wywodami dowód na występowanie powyższego syndromu. 

Do swoich przekonań dobiera opinię jakichś nieograniczonych antropologów, że ludzie muszą jeść, pić i się rozmnażać, toteż nic ich nie odróżnia od zwierząt. "Akcentowanie zróżnicowania języków, wierzeń, obyczajów, struktur społecznych, norm postępowania i innych elementów kultury prowadzi często do konkluzji, że gatunek ludzki nie ma jednolitej natury. Praktycznym rezultatem  tej tezy jest cały szereg nadużyć w postaci dzielenia ludzi na lepszych i gorszych ze względu na rasę, klasę, płeć i inne wyróżniki, a także w podkopywaniu fundamentu ludzkiej cywilizacji - poczucia specjalnej godności osoby ludzkiej" (s. 42).

Nie przypuszczałem, że autorytet nauki ma dowodzić, iż natura ludzka różni się od natury zwierzęcej. To jest już tak źle z polskim społeczeństwem, że nie potrafi dokonać takich rozróżnień? Jeszcze lepiej jest, kiedy zarzuca rzekomym materialistom troskę o przyrodę "(...) choć nie bardzo wiadomo, skąd bierze się odpowiedzialność za nią, skoro sam człowiek jest jej częścią. Czy małpa dba o przyrodę?" (s.44) - pyta Roszkowski, a ja zastanawiam się nad tym, czy on o to pyta na poważnie?  

Dalej autor wmawia czytelnikom postprawdę twierdząc, że WHO narzuca "Standardy edukacji seksualnej w Europie", zaś "edukacja" pozaszkolna w postaci internetu, mediów czy mody krzewionej wśród rówieśników dokonała już poważnych spustoszeń" (s.45). Jacyś ONI dokonują operacji na umysłach nastolatków w fazie "homofilnej". Za wszystko odpowiadają ideolodzy gender, którzy godzą "(...) w podstawy rodziny, płodności i naturalnego rozwoju osobowości. Jej celem jest stworzenie kolejnego wydania "nowego człowieka" (s.49).

Odnoszę wrażenie, że W. Roszkowski pisze pod political correctness. Już nawet nie ukrywa, że: "Wiara w postęp nauki jest fundamentem ideologii, które już nieraz doprowadziły do katastrof. Wiara ta oparta jest w dodatku na dość wątłych podstawach. Jest wiarą w naukę, która ostatecznie nie daje więcej pewności niż wiara" (s.53). Przyznaje, że nie o toczenie sporu naukowego mu chodzi, ale o stosowanie środków w wojnie kulturowej.   

Gdyby żył Karl Popper, to by nie uwierzył w opinię naukowca, że: "Społeczeństwo otwarte" ma być w myśl transhumanistów oparte na totalnej wolności umożliwiającej postęp. Należy więc likwidować statyczne struktury społeczne i chroniące je autorytety" (s, 52). Wprawdzie za czasów tego filozofa nie posługiwano się pojęciem transhumanizmu, ale polski historyk odnalazł jego korzenie jeszcze wcześniej. Niestety, nie poradził sobie z istotą "społeczeństwa otwartego", bo osobiście preferuje "społeczeństwo zamknięte".

 Artykuł W. Roszkowskiego tym różni się od tekstu kolegi-historyka A. Nowaka, że przywołuje źródła. Szkoda, że zgodnie z błędem logicznym "samopotwierdzającej się hipotezy". No, ale nie o prawdę naukową tu chodzi, tylko o osobistą wiarę i emocje.

Kolejny autor Zbigniew Stawrowski już w tytule swojego tekstu zapowiada:  "Zamiast wznosić się do poziomu boskiego, degenerujemy się do poziomu zwierząt. Barbarzyńska cywilizacja próbuje zabić nasze dusze". Tu także obraz świata jest binarny, oparty na jakiejś fundamentalnej religii i quasi-religii. Z wnętrza cywilizacji europejskiej wynurzyła się barbarzyńska cywilizacja, która próbuje zabić nasze dusze.  

Niech wznosi się zatem sam do poziomu boskiego, skoro jest obdarzony przez Stwórcę tym, co krytykował poprzedni autor, a mianowicie "wielką wolnością: możliwości kształtowania samego siebie" (s. 75). Właściwa cywilizacja dotyczy jedynie tych osób, które obdarzone przez Stwórcę wielką wolnością oraz mając dar autokreacji, kierują się w stronę Boga.      

Tym samym autorzy części I wcale nie piszą o drodze donikąd, gdyż ich droga prowadzi także ku postępowi, skoro korzystają ze zdobyczy technologii. Margines jej zastosowań nie ma wpływu na zdecydowaną większość społeczeństwa. Sami znaleźli się w pułapce tyranii krytykowania postępu, nie dostrzegając tyranii propagandowej sieczki ideologicznej, którą postanowili obdarzyć czytelników tej książki.      

Przypomniały mi się słowa św. Jana Pawła II, który wysłuchując tego typu ideologicznych wywodów twierdził: 

Twórcą zniewolonego dzieciństwa  jako zła społecznego był i jest zawsze człowiek. To człowiek, który występuje przeciwko drugiemu człowiekowi w imię określonych idei buduje system instytucji i środków przemocy, uruchamia machinę zła, która w różny sposób niszczy jego...

ps. Niniejsza książka waży 1,153 kg. 

Zapomniane negocjacje "Solidarności" z władzą oświatową

 

Między marcem a majem 1981 roku prowadzone były negocjacje przez Krajową Komisję Koordynacyjną Oświaty i Wychowania NSZZ "Solidarność" z władzami ówczesnego Ministerstwa Oświaty i Wychowania,  które dotyczyły zawarcia porozumienia w sprawie przyjęcia zmian programowych i ustrojowych polskiego szkolnictwa. Upłynęły 42 lata od wydania zbioru dokumentów z tych negocjacji, toteż ktoś mógłby pomyśleć, że ich miejscem powinno być archiwum, może jakaś półka w bibliotece. 

Jednak przywołana przeze mnie publikacja nie wyszła oficjalnie, nie została wydana przez którekolwiek z ówczesnych państwowych wydawnictw. Została wydrukowana w nakładzie 2500 egz. na powielaczu do użytku wewnątrzzwiązkowego. 

Rządzący nie ujawniali treści protokołów z rozmów z opozycją, ale wówczas niezależny od władzy państwowej Związek Zawodowy "Solidarność" zabezpieczył możliwość wydrukowania kompletu materiałów w formie pozawydawniczej, nieoficjalnej, na powielaczu (bez numeru ISBN).  

 Przywołam zatem fragmenty z tego dokumentu, by uświadomić czytelnikom, że polityka oświatowa została zdradzona nie tylko przez postsocjalistyczne "elity Solidarności", bo ZNP nie był zainteresowany realizacją tej koncepcji edukacji, kiedy sam był na salonach władzy III RP.  Proszę porównać, o co walczyło tamto pokolenie, a jak jest dzisiaj:

"SZKOŁA JAKO ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE

Szkoła służyć ma dziecku. Stwierdzenie to stanowi dla nas podstawę oceny polskiego szkolnictwa i punkt wyjścia dla postulowanych przez nas zmian w funkcjonowaniu systemu oświaty i wychowania. 

Szkoła służy dziecku wówczas, gdy stwarza warunki dla rozwoju jego indywidualnych możliwości, gdy wspiera proces jego samorealizacji. Szkoła służy dziecku, gdy sprzyja wzrostowi sił jego ciała i umysłu, rozwojowi jego uzdolnień, wyobraźni i uczuciowości. Szkoła nie służy dziecku, gdy hamuje lub deformuje jego fizyczny, umysłowy i  duchowy rozwój. 

Rozpoczynający się w chwili narodzin  proces rozwoju człowieka zmierza w sposób naturalny w kierunku osiągnięcia  przez niego fizycznej, umysłowej i moralnej dojrzałości. Kształcenie i wychowanie nastawione na dobro dziecka powinno być wspieraniem naturalnego procesu jego rozwoju i dojrzewania. Wydaje  się to truizmem. Przypominamy te oczywiste prawdy po to, by zadać sobie pytanie: czy szkoła polska  w swej codziennej praktyce stwarza warunki sprzyjające rozwojowi i dojrzewaniu  młodego pokolenia Polaków? ". 

Odpowiedź na to pytanie nie zaskakuje, skoro stwierdzono, że instytucje oświaty i wychowania zostały podporządkowane w praktyce doraźnej polityce, dążącej do kształtowania takich cech, jak uległość, posłuszeństwo, skłonność do przystosowania się do narzuconych wymagań, konformizm postaw i poglądów: 

"Sprzeczność pomiędzy deklarowanymi i faktycznie realizowanymi celami wychowawczymi, leżąca u podstaw  funkcjonowania systemu oświaty i wychowania w Polsce, działa demoralizująco na wychowawców i nauczycieli, a za ich pośrednictwem deformuje proces rozwoju podlegających ich oddziaływaniu wychowanków. Wychowanie staje  się często w tych warunkach manipulowaniem dziećmi przez dorosłych, nie mającym nic wspólnego z ich rzeczywistym dobrem" (1981, s.4).

 No comment. 

Kolejne wybory do Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN

 

Otrzymałem list od jednej z profesorek pedagogiki, która pisze m.in.: 

"Panie Profesorze, zalogowałam się w elektronicznym systemie wyborów do komitetów naukowych PAN, ale nie mogę wskazać w nim Komitetu Nauk Pedagogicznych, gdyż nie zarejestrowało się w tym systemie co najmniej 60 doktorów habilitowanych i/lub profesorów tej dyscypliny naukowej. Nie wiem, co mam począć, bowiem otrzymałam z systemu tej treści komunikat: 

Komitet nie uzyskał minimalnej liczby kandydatów. Konieczna jest zmiana komitetu ! (komitet 1 czynnego prawa wyborczego). Dlaczego mam wybierać członków innego komitetu naukowego, skoro jestem pedagożką?" 

Sprawdziłem. Rzeczywiście, problem jest realny. Wprawdzie nie kandydowałem w poprzedniej kadencji do KNP PAN, więc nie wiem, czy nie ma tu jakiegoś błędu w rejestracji osób zainteresowanych wyborami. Po konsultacji z PAN wyjaśniam, że problem rozwiązuje skorzystanie z innej przeglądarki internetowej. Polecam. Działa.

Komunikat PAN jest klarowny: 

Polska Akademia Nauk uruchomiła Elektroniczny System Wyborczy PAN (ESWPAN) na potrzeby wyborów do komitetów naukowych PAN rozpoczynających swoją kadencję w 2024 roku. Wybory członków i członkiń 78 komitetów rozpoczną się 18 października 2023 r. Może w nich wziąć udział ponad 35 tys. uprawnionych do głosowania samodzielnych pracowników naukowych. Mogą oni już teraz rejestrować się na stronie ESWPAN.

Władze PAN zmieniły regulamin wyborczy 4 lipca 2023 roku. Zawarto w nim kluczowe zasady: 

§ 2.

1. W wyborach do komitetów naukowych biorą udział osoby posiadające stopień doktora habilitowanego lub tytuł profesora.

2. Każda z osób uprawnionych do głosowania rejestruje się i deklaruje w systemie swoje czynne lub bierne prawo wyborcze w powiązaniu z co najwyżej dwoma komitetami naukowymi.

3. Jeżeli w odniesieniu do danego komitetu naukowego nie zgłosiło woli skorzystania z legitymacji biernej co najmniej 60 osób, wyborów do komitetu nie przeprowadza się. Osoby, które zadeklarowały wolę skorzystania z czynnego lub biernego prawa wyborczego do takiego komitetu, mogą w ciągu 14 dni od dnia wysłania do nich informacji z systemu elektronicznego dotyczącej braku wyborów do danego komitetu zgłosić deklaracje skorzystania z czynnego lub biernego prawa wyborczego do innego komitetu, do którego wybory odbędą się.

(...)

5. Po ogłoszeniu list kandydatów, osoby uprawnione do głosowania otrzymują drogą elektroniczną aktywny dostęp do ESWPAN umożliwiający głosowanie.

6. Każda z osób, która zadeklarowała czynne prawo wyborcze, oddaje swój głos.

   

Mimo uprzejmego przypomnienia przez prof. Aleksandra Welfe o rozpoczętym procesie wyborczym do komitetów naukowych Polskiej Akademii Nauk, środowisko akademickiej pedagogiki nań nie zareagowało entuzjastycznie. Wybory odbywają się przy pomocy elektronicznego systemu wyborczego Polskiej Akademii Nauk. 

Zgodnie z harmonogramem rejestracja osób uprawnionych do głosowania zakończy się 6 października b.r. Dokonanie rejestracji wymaga zalogowania się w systemie na stronie https://esw.pan.pl/Account/Login i postępowania zgodnie z instrukcją zamieszczoną na stronie https://pan.pl/regulamin-2/.  

Upowszechniam zatem tę informację wśród doktorów habilitowanych i profesorów pedagogiki, bo jeśli się nie zarejestrują w powyższym systemie jako co najmniej bierni wyborcy, to może dojść do sytuacji niepowołania Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN. Byłaby to zdumiewająca sytuacja w dziejach PAN, bo współzałożycielem tej korporacji był pedagog - prof. Bogdan Suchodolski. Czyżby pedagodzy nie zdawali sobie sprawy z powagi sytuacji? 

Kończy się kadencja KNP PAN 2020-2024. Przed polską pedagogiką zarysowuje się kolejny okres czterech lat koniecznego zaangażowania na rzecz rozwoju tej dyscypliny naukowej i jej kadr. Zapewne wybory do KNP PAN same w sobie tego nie zmienią, ale powinno działać gremium, które będzie służyć temu celowi. 

Istotnie, mamy nie tylko tej jesieni wiele wyborczych zobowiązań, bowiem czekają nas do końca września br. wybory członków Rady Doskonałości Naukowej, 15 października wybory do Sejmu i Senatu RP, zaś za kilka miesięcy odbędą się wybory samorządowe i do Parlamentu Europejskiego, a potem wybory władz uczelni/szkół wyższych i ich podstawowych jednostek.            

Przypominam jednak, że rejestracja w powyższym systemie zaczęła się 5 lipca. Do dnia wczorajszego nie zarejestrowało się w systemie wyborczym 60 osób, by mogły odbyć się wybory do KNP PAN. 

 

Nominacja profesorska dla Anny A. Odrowąż-Coates z Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

 

POSTANOWIENIEM PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 4 sierpnia 2023 r. nr 115.9.2023 Prorektorka ds. rozwoju Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie - dr hab. Anna Antonina Odrowąż-Coates została mianowana profesorem w dziedzinie nauk społecznych, w dyscyplinie pedagogika. Zapewne wkrótce odbędzie się uroczystość wręczenia nominacji profesorom wszystkich dziedzin nauk, których osiągnięcia naukowe uzyskały rekomendacje Rady Doskonałości Naukowej na podstawie recenzji wybitnych rzeczoznawców odpowiednich dyscyplin naukowych.

Odnotuję w tym miejscu pokonane szczeble awansu naukowego, a pierwszym z nich było uzyskanie stopnia doktora nauk humanistycznych w dyscyplinie nauki o polityce, co nastąpiło na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego w 2005 r. Pani A.A. Odrowąż-Coates obroniła dysertację doktorską, którą przygotowała pod kierunkiem promotora - dr. hab. Mieczysława Guldy. Jej rozprawa zatytułowana: „Sytuacja kobiet aktywnych zawodowo w Polsce i we Włoszech” wyraźnie oscylowała na pograniczu badań komparatystycznych zarówno z politologii jak i andragogiki. W trzy lata później praca doktorska ukazała się drukiem.  

 

W 2016 roku  p. dr A. Odrowąż-Coates habilitowała się w dziedzinie nauk humanistycznych w dyscyplinie pedagogika. Przedłożyła wówczas jako główne osiągnięcie naukowe rozprawy dotyczące problematyki nierówności społeczno-edukacyjnych ze względu na płeć, etniczność i religię. Podmiotem habilitującym była Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie.  Rok wcześniej wydała w Oficynie Wydawniczej "Impuls" książkę habilitacyjną pt. Fatamorgana saudyjskiej przestrzeni społeczno-kulturowej kobiet (2015).    

     Znakomita znajomość języka angielskiego, współpraca międzynarodowa, uzyskane w krajowych i zagranicznych konkursach granty na badania własne, które zakończyły się kolejnymi rozprawami naukowymi, zaowocowała złożeniem wniosku o nadanie tytułu profesora.  Jej rozprawy mają charakter wybitny, są oryginalne badawczo i lokują polską pedagogikę porównawczą, międzykulturową w centrum światowych dyskursów naukowych. 

Warto dostrzec monografię zatytułowaną ,,Socio-educational factors and the soft power of language: The deluge of English in Poland and Portugal", która została wydana przez brytyjską oficynę Rowman & Littlefield jako efekt końcowy badań sfinansowanych przez Narodowe Centrum Nauki. 

 

Pani Profesor publikuje w tak znakomitych periodykach, jak "Education as Change", "Language, Discourse & Society" czy "Multiculturat Studies".  Prof. Anna Odrowąż-Coates prowadziła wykłady na uniwersytetach poza granicami kraju oraz była powoływana do recenzji awansów naukowych nie tylko w Polsce, ale także w USA, Kanadzie, Izraelu i Hiszpanii. Młode pokolenie naukowców ma zatem znakomity przykład twórczego i wiarygodnego zaangażowania w naukę Uczonej APS, która realizuje kolejne projekty badawcze. 

Gorąco polecam znakomite dzieła Profesorki, w tym najnowszą jej monografię z nurtu atutetnografii badawczej, która powstała na podstawie prowadzonych przez Nią dzienników z obserwacji i przeżyć w czasie pobytu w Arabii Saudyjskiej w latach 2010-2012. Jak pisze we wstępie do tej rozprawy:

Nie miałam jednak wcześniej odwagi do opublikowania jednego z wykorzystanych przeze mnie narzędzi badań, tj. obszernej części dzienników z podróży, które są de facto, w słownikowej nomenklaturze naukowej, dziennikami autoetnograficznymi. Moje obawy wiązały się z ujawnieniem siebie, odsłonięciem swojej pozycji, swoich przekonań, myśli, licznych uprzedzeń i nieuniknionego eurocentryzmu. 

Patrząc na dzienniki z perspektywy czasu, zauważam jeszcze wyraźniej powyższe cechy szoku kulturowego i wartość dodaną, jaką jest analiza pozycji badacza, umożliwiona przez ujawnienie moich zapisków z tamtej podróży, a byłam wtedy zupełnie inną osobą, mną bez całego bagażu doświadczeń kolejnych dziesięciu lat.      

Dzisiaj autoetnografia stanowi jedną z uznanych i cenionych metod badań społecznych. Gratuluję Pani Profesor jakże zasłużonej nominacji, która zaistniała niejako po drodze realizowanej przez Nią naukowej pasji badawczej. Przed nami zatem kolejne projekty badawcze,  książki oraz artykuły naukowe tej Uczonej.  

Codzienność oczami psychiatry

 

 

 

Nie, nie, to nie będzie post o psychiatrze, z którego pomocy miałbym korzystać, bo nie ma takiej potrzeby, ale o poglądach wybitnego czeskiego psychiatry Radkina Honzáka, z którym rozmawiała na temat codzienności Renata Červenková. Wywiadu udzielił po 50 latach wsłuchiwania się w ludzkie troski, problemy egzystencjalne, a jego książkowa edycja, której tytuł brzmi "Wszyscy żyjemy w domu wariatów" jest opatrzona dodatkowo przedzielającymi kolejne rozdziały cytatami, a nawet wierszami, które wprowadzają do treści rozmowy:

1.    Pacjenckie kłamstwa, doktorskie prawdy, i na odwrót („Nigdy nie mów „cholera”, dopóki pacjent  jest świadomy” – Zasada Stettnera adresowana do chirurgów).

2.    Kiedy dusza kłóci się z ciałem. 

(„Jakże godne wędrowanie,

gdy idą razem, dziwna rzecz

ciało me, jakże brzydkie,

i ma dusza, piękna pani.

Nie kłócą się, a przecież

każdy swoją prawdę chroni, 

zaś w tym cudnym wędrowaniu

wędrują razem aż do końca.

Skoro grzechu się nie ustrzegło

ciało me, brzydota,

tu ma dusza, dziwna rzecz,

płacze po niej bez ustanku… „

                                                         (Raoul Ponchon, s. 29)

3.    Proszę usiąść na kanapie! („Zawsze znajdą się Eskimosi, którzy przekażą obywatelom Konga poradę, jak mają postępować w czasie wielkich upałów” – Stanisław Jerzy Lec, s.45)

4.    Proszę wypisać mi Lexaurin, ten różowy! („Lek to taki produkt, który po wstrzyknięciu zestresowanym osobom wywołuje wiedzę naukową” – Zasada Metza, s.63).

5.    Złe przyzwyczajenia czy choroby? („Bułgarski współczynnik jest liczbą, którą koniecznie trzeba zwielokrotnić w uzyskanych wynikach badań, aby wykazać pożądany wynik” – Z naukowej prawdy, s. 83).

6.    Moc chorych („Powierzchnia skrzydeł ćmy ma 0,7 cm² i waży 1,2 g. Zgodnie z prawem aerodynamiki nie da się latać z takimi warunkami. Ćma tego jednak nie wie i najzwyczajniej lata. Róbcie tak jak ćma” – Rada skierowana do organizacji pomocowych, s.99).

7.    Przestępca papierowych pieluch („niektóre dzieci zachowują się tak, jak gdyby nie miały rodziców. To dlatego, że niektórzy rodzice zachowują się tak, jakby nie mieli dzieci” – Leonid Nikolajevič Andrejev, s.113).

8.    Machiavelli w nas („Jeśli w drzwiach powitało was dziecko buziakiem, to policzcie do dziesięciu a potem rozejrzyjcie się, co jest rozbite” – prawo Murphyego, s. 131).

9.    Psychopaci przy wiośle („Celem władzy jest władza” – George Orwell, s. 149).

10. Władcy  boskiego przyzwolenia („Gęś przeleciała przez ocean i gęsią została” – czeskie przysłowie, s. 161).

11.  Odchodzenie po czesku 

(„ A na koniec; co człowiek ma?

Samotną śmierć.

która rękami żywych

zakopie go w grobie”

                       Oldřích Mikulášek, s. 175).

12.  Początki mojej psychiatrycznej kariery i uwagi na jej końcu
(„Wierzę, że fantazja jest silniejsza od wiedzy,

Że mity mają większą moc niż historie,

Że sny są mocniejsze niż rzeczywistość,

Że nadzieja zawsze zwycięży nad doświadczeniem,

Że śmiech jest jedynym lekiem na smutek.

I wierzę, że miłość jest silniejsza niż śmierć”

Robert Fulghum, s. 191).

 

 

 

 

 

98 proc. obywateli Ukrainy wierzy w zwycięstwo nad raszyzmem

 

(źródło: https://www.facebook.com/fidelsukhonis/) 

Drodzy Czytelnicy,

mam świadomość, że trwająca już kilkanaście miesięcy wojna w Ukrainie może budzić zwątpienie co do jej dalszych losów także wśród tych, którzy z sercem, tym, jak chata bogata, przyjęli w naszym kraju miliony matek z dziećmi, osób starszych i schorowanych a pozbawionych poczucia bezpieczeństwa w wyniku napaści wojsk Federacji Rosyjskiej na ten kraj. Okrucieństwo raszystowskich formacji jest już częściowo zahamowane dzięki umożliwieniu dozbrojenia armii Ukrainy i wsparciu ludności cywilnej przez koalicję państw świata, które nie godzą się na tak podłe zabijanie obywateli suwerennego kraju i niszczenie jego infrastruktury. Jednak pomoc Ukrainie w każdej postaci i formie jest konieczna aż do odzyskania zajętych przez rosyjski terroryzm jej terytoriów oraz pociągnięcia do odpowiedzialności karnej zabójców ludności cywilnej.

Za zgodą autora zamieszczam nadesłany do prof.  Stefana Łaszyna list od Fidela Suchonisa, który jest wydawcą i redaktorem miesięcznika "Borysten". Pismo ukazuje się w mieście Dniepr na Ukrainie.  Autor wyraża w nim ból, cierpienie, ale i nadzieję na odzyskanie przez Ukrainę pełnej suwerenności jako kraj europejski. 

 „Za nami są już obchody Dnia Niepodległości Ukrainy, która jest teraz dosłownie przesiąknięta ofiarną krwią naszych obrońców i cywilnej ludności tego kraju. Nikt, nigdy nie zapomni obywateli zabitych przez raszystów tylko dlatego, że byli Ukraińcami. Nikt nigdy nie wybaczy tortur i upokorzenia, przez które przeszły tysiące Ukraińców!

Ukraina stanie się potężnym państwem demokratycznym w kręgu narodów europejskich, zaś totalitarna Rosja, zatruta faszystowską propagandą i zaciekłą nienawiścią wobec świata pozostanie na obrzeżach cywilizacji. Obecnie nasza Ojczyzna przechodzi najtrudniejszy sprawdzian, od którego zależy przyszłość naszego kraju i losy każdego z nas.

Mimo obecnej żałoby na Ukrainie większość nie traci wiary w zwycięstwo. Świadczą o tym podzielane opinie w 2023 roku, bowiem wierzy w nie 98% Ukraińców (1% respondentów odpowiedziało, że nie wierzy, a kolejny 1% – stanowili niezdecydowani). Dla porównania w styczniu 2022 r. wskaźnik ten wyniósł 56%. Co ważne, 97% obywateli ma pełne zaufanie do sił zbrojnych Ukrainy.

Zaszły w naszym kraju wystarczająco zauważalne zmiany także w poczuciu tożsamości narodowej: 94%  mieszkańców uważa się za obywateli tego kraju. Przypomnę, że w 2021 r. 76% obywateli miało takie poczucie tożsamości narodowej. Ponadto Ukraińcy zaczęli częściej rozmawiać w języku ojczystym w domu, w pracy i w szkole, ale także wyszukując potrzebne im informacje w Internecie. Ogólnie rzecz biorąc, wykorzystywanie języka ukraińskiego w codziennym życiu wzrosło o 22%.

Jak mówią ludzie z doświadczeniem życiowym, ale i młodzi, którzy dopiero wkraczają w dorosłe życie: „W obronie naszej Ojczyzny jesteśmy odważni, zjednoczeni, pielęgnując w naszych sercach żarliwą miłość wobec Ukrainy i nienawiść do wroga!” Siła i moc narodu ukraińskiego tkwi w naszej jedności! Dzięki temu, że jesteśmy zjednoczeni, nie damy się zastraszyć ani złamać!

Nasza niezłomność i wytrwałość w osiągnięcie naszego pierwotnego celu, jakim jest zbudowanie wolnej, odwołującej się do wiary, demokratycznej Ukrainy, zniszczy naszego odwiecznego wroga – Rosję. Ta wojna podważyła ​​na zawsze dominację rosyjskiej państwowości, która upada na oczach całego świata, a co za tym idzie, odsłoniła jej drapieżne, mizantropijne imperium, które zostało zbudowane na krwi i łzach podbitych ludów.

Wiemy, że w tej strasznej wojnie życie utraciło tysiące naszych obywateli, ale ona zakończy się naszym zwycięstwem. Odzyskamy wszystkie nasze terytoria, które zostały zajęte przez wroga. Odrodzimy się na nowo, odbudujemy nasze miasta i wsie, będziemy sadzić nowe ogrody i obsiejemy nasze pola. Przekształcimy straszliwe pustkowie, które pozostawiono po ataku Rosji na naszej ukraińskiej ziemi, w kwitnącą oazę. Niski ukłon kierujemy w stronę ludzi z obcych krajów, którzy pomagają zwyciężyć wroga. Dzięki takim ludziom nasze zwycięstwo jest nieuniknione. Jeszcze znajdzie się na wieżach Kremla żółto-niebieska flaga. Chwała Ukrainie! Chwała bohaterom!” 

 

 

 

Gambit nauczycielskiego blogera

 

Blog zadomowił się już w sieci na stałe jako rodzaj osobistego dziennika, spersonalizowanej komunikacji autora z wyobrażanymi sobie przez niego czytelnikami. W rzeczy samej nie wiemy, kto trafi na karty naszej narracji, gdyż jest już kilkadziesiąt, a może i kilkaset tysięcy systematycznie wypowiadających się blogerów w Polsce. Publikując posty nie wiemy, kto na nie trafi. 

Nie ma to jednak znaczenia, bowiem blogowanie jest aktywnością zorientowaną przede wszystkim na świat własnych doznań, doświadczeń, myśli, opinii, poglądów czy posiadanej wiedzy. To jest rodzaj autorskiego dziennika, swoistego rodzaju pamiętnika, w którym rejestrujemy w różnych interwałach czasowych określone treści. Im więcej w nich jest nas samych, tym trudniej jest o zyskanie szerokiego grona odbiorców. Chyba, że autor pełni w przestrzeni publicznej znaczącą rolę lub funkcję, np. jest VIP-em, idolem, znanym artystą itp.

Korzyści lub zagrożenia z pisania bloga są zależne od tego, jakiego rodzaju jest ten dziennik, kto jest jego adresatem oraz jakie treści stają się autora szczególnie go wyróżniającymi. Wyróżniam kilka rodzajów blogów:

Ze względów ekonomicznych:

I.                    Blogi komercyjne – zarobkowe, będące podstawą do zarabiania pieniędzy na zamieszczanych w nich reklamach. To sposób na pozyskiwanie środków do życia bez koniecznego wychodzenia z domu. Bloger jest dla siebie pracodawcą i pracownikiem zarazem.   

II.                 Blogi niekomercyjne - bezinteresowne, prowadzone z potrzeby autora, a unikające możliwości „bycia na wyprzedaży”, niejako „handlowania” własną aktywnością i/lub osobą w przestrzeni wirtualnej. Nie znajdziemy w nich reklam produktów na sprzedaż np. mój blog.

Ze względu na źródło kreacji:

III.              Blogi autonomiczne – osobiste, autobiograficzne, wspomnieniowe, relacjonujące własną aktywność i doznania autora. Są to swoistego rodzaju pamiętniki czy dzienniki, których treść jest udostępniana innym pod publiczną opinię. Zdarza się, że mają one ekshibicjonistyczny charakter; 

IV.              Blogi heteronomiczne – to blogi pisane dla określonego pracodawcy. Najczęściej mają one jawnie lub w ukryty sposób komercyjny charakter. Reklamy towarów czy usług nie muszą być w nim widoczne, ale już sam fakt zamieszczenia na portalu dowolnego medium - gazety, dziennika czy tv, czy instytucji sprawia, że podmiot użyczający swojego miejsca albo wypłaca blogerowi tantiemy, albo w innej postaci odwdzięcza się za jego  obecność.

Ze względu na odbiorcę:

V.                Blogi osobiste – to są klasyczne pamiętniki, przestrzeń do wyrażania własnych myśli, doznań, a nawet twórczości. Taki blog powstaje dla samego autora. Nie ma dla niego znaczenia, czy i kto go czyta. W wersji skrajnej mają one narcystyczny charakter, eksponowania przez blogera własnego JA. 

VI.              Blogi prospołeczne, prospołeczne – to blogi pisane z myślą o innych, o mniej lub bardziej skonkretyzowanych odbiorcach, adresowane do określonej grupy czytelników; mają one na celu bezinteresowne służenie innym osobom czy środowiskom, grupom np. przez udzielanie różnego rodzaju porad, dzielenie się wiedzą, informacjami, analizami, komentarzami, wytworami itp.

Ze względu na funkcje:

VII.           Blogi afiliacyjne – których treść kreowana jest ze względu na więź autora z określoną grupą społeczną czy zawodową, instytucją, środowiskiem itp. Pisanie jest potwierdzaniem własnej przynależności do grupy, społeczności, identyfikacji z nią;

VIII.        Blogi terapeutyczne – mają na celu oczyszczenie własnej psychiki z nadmiaru toksycznych myśli, emocji, pogłębianie mowy wewnętrznej, czyli niejako rozmawianie z samym sobą;

IX.              Blogi ekspresyjne – pozwalają na wyrażanie własnej twórczości, sztuki, dzielenie się wrażeniami z lektur, zbiorami własnych dzieł fotograficznych, malarskich, graficznych, aktorskich, muzycznych itp.

X.                Blogi moralne – są zastępczą formą SUPEREGO będąc wirtualnym sumieniem. Mają pomóc autorowi w samokontroli własnych postaw moralnych, nieustannym przypominaniu sobie powinności moralnych wobec świata i siebie;

XI.              Blogi duchowe, transcendentne – to forma wyrażania w treści świata własnych doznań religijnych, przeżyć mistycznych, spotkań z Bogiem czy jakimś Dobrem Najwyższym;

XII.           Blogi profesjonalne – nastawione są tylko i wyłącznie na własny zawód, sposób realizowania własnej kariery, szczycenia się osiągnięciami;  

XIII.        Blogi społeczno-oświatowe – emancypacyjne, komentatorskie, krytyczne, dyskursywne, polemiczne, ingerujące swoją treścią w bieżące wydarzenia,

XIV.        Blogi sprawnościowe – metodyczne, techniczne, instrumentalne będące skrzynką narzędzi do rozwiązywania konkretnych problemów czy zadań.

XV.           Blogi kognitywne – będące przestrzenią dla nauki, mądrości, upowszechniania wiedzy.  

Nie znam wyników badań naukowych, których przedmiotem byłyby blogi prowadzone przez nauczycieli czy naukowców. Być może ktoś je diagnozował. Bardzo trudno jest ustalić ich obecność w wirtualnym świecie. Natrafiamy na nie albo przypadkowo, kiedy wyszukujemy określonych danych, treści czy faktów, albo jesteśmy na nie naprowadzani przez instytucje lub środowiska, z którymi silnie się identyfikujemy. Wielu posłów, polityków raczej korzysta z Twittera czy Facebooka, które służą im do kontaktowania się z wyborcami, gdyż zależy im na „ociepleniu” własnego wizerunku, zbliżeniu się do obywateli i poszerzaniu kręgu własnych wielbicieli.

Pisanie bloga przez nauczycieli nie jest zbyt powszechne, bowiem wykonujący ten zawód mają obawy przed wykorzystaniem ich poglądów, by pozbawić ich statusu funkcjonariusza publicznego. W tym świetle nauczyciel ma utrzymywać dystans do swoich uczniów, ich rodziców i współpracowników w szkole. Profesja nauczycielska obciążona jest kompleksem zagrożonego autorytetu. 

Nauczyciele obawiają się, że upublicznienie ich osobowości, własnych preferencji, aspiracji, światopoglądu a więc prywatności może być powodem do utraty autorytetu władzy i autorytetu instytucji, którą reprezentują. Nakłada się na ten lęk możliwość sankcjonowania ujawnianych w sieci postaw nauczycieli wobec różnych faktów, wydarzeń czy osób, tak jakby mieli być osobami neutralnymi wobec świata, niezaangażowanymi.

Jeżeli nauczyciel realizuje się w funkcji publicznej, a więc jest kuratorem oświaty, dyrektorem w samorządowej czy państwowej instytucji edukacyjnej, opiekuńczo-wychowawczej, w tym przedszkolu czy szkole, to zapewne czytelnikami staną się nie tylko jego podwładni, podopieczni, współpracownicy, sojusznicy, ale i zwierzchnicy czy nawet przeciwnicy. Nikt tak dobrze i celnie jak bloger nie dostarcza osobom zawistnym, wrogim powodów do tego, by czerpać z bezpośredniego źródła wiedzę i wyrywając zdania z kontekstu podejmować działania o charakterze agresywnym, a przy tym ukrytym. W końcu każdy komentator blogera może być anonimowy, bezimienny, ukryty pod avatarem tak długo, jak nie przekroczy granic prawa. Dopiero wówczas może być ścigany. 

Nauczyciel-bloger musiałby mieć własny serwer, żeby śledzić, kto i z jakiego adresu włącza się do jego wirtualnej „księgi”, czyta ją i korzysta z każdej nadarzającej się okazji, by go skrzywdzić – obrazić, poniżyć, wyśmiać itp. Trzeba mieć   silną i pewną pozycję w środowisku nauczycielskim, by móc swobodnie blogować. Nauczyciel musi bowiem liczyć się z utratą miejsca pracy, jeżeli w wyniku swoich wpisów naruszy poczucie bezpieczeństwa jakiegoś oświatowego drania, pozoranta, oszusta, pasożyta itp. Ktoś i/lub coś musi go chronić. Najlepiej, jak bycie nauczycielem nie jest konieczne do zarobkowania, a zatem w każdej chwili można rozstać się z tą profesją, gdyż mamy inne źródło utrzymania.

Wciąż spauperyzowane środowisko nauczycielskie może wykorzystać okazję, by opublikowany post uczynić przedmiotem donosu, insynuacji czy oficjalnej skargi. Nauczyciel bloger ma przed sobą wybór, co dla niego jest ważne w wirtualnej przestrzeni – on sam, jakaś sprawa, idea czy osoba? Po co piszę lub zamierzam pisać i dla kogo? Wyobraźnia jest tu konieczna, jak w aktywności szachisty. Bloger musi bowiem przewidywać potencjalne skutki własnego pisarstwa, jeśli ma ono charakter zaangażowania w sprawy publiczne, szeroko pojmowanej troski o edukację i jej podmioty.