Profesor Shildom Krimsky jest badaczem konfliktów, jakie powstają tam, gdzie nauka wikła się w związki z prywatnym biznesem. To oczywiste, że w takim połączeniu szkoły wyższe zmieniają swoje laboratoria naukowe w komercyjne przedsiębiorstwa, a kadrę naukową w narzędzie do realizacji celów biznesowych. Nie ma w nich zatem miejsca dla nauki działającej w interesie publicznym, jak i dla kształcenia w interesie studiujących. Nic dziwnego, że środowisko akademickie w Polsce nie jest zainteresowane ujawnianiem kulis pseudoakademickości i pseudoedukacji w sytuacji, gdy samo nie jest zainteresowane działaniem na rzecz dobra wspólnego, tylko własnego.
Skoro zysk stanowi kryterium doboru kadr nauczycielskich w prywatnym szkolnictwie wyższym, a tu obowiązuje zasada minimalizacji kosztów, a zatem i zatrudniania miernych, ale wiernych, tanich i lojalnych we współdziałaniu z właścicielami tzw. szkół wyższych, o których Krimsky pisze, że są służalczy wobec swoich sponsorów, to nie ma co się cieszyć z tak zwanej dynamiki wzrostu liczebnego tych szkół i masowości kształcenia. Nagradza się milczenie naukowców, byleby pozwolili właścicielom szkół na pomnażanie zysków, z których i oni skorzystają byleby tylko dobrze pozorowali swoje zaangażowanie w pracę. Tymczasem oni powinni troszczyć się o jak najwyższy poziom prowadzonych przez siebie badań naukowych i jak najwyższa jakośc kształcenia studentów nawet, gdyby miało to przynieść uszczerbek interesom finansowym lub pozycji sponsora, czy też im samym. Czy rzeczywiście jednak naukowcy są zainteresowani ochroną społecznego zaufania pokładanego w uczciwości reprezentowanej przez nich dziedziny nauk?
Jak pozytywnie oceniać naukowca, który w swoim podstawowym miejscu pracy, jakim jest dla większości szkolnictwo publiczne, podejmuje destrukcyjne w nim działania, nie prowadząc w macierzystej uczelni badań naukowych, nie opiekując się nad młodymi kadrami ze względu na brak czasu, na uwikłanie w drugie, trzecie czy nawet n-te miejsce pracy w sektorze szkolnictwa niepublicznego? Nie powiodło się powołanie do życia czasopisma naukowego w uniwersytecie, to wyciąga się od sponsora w prywatnej uczelni środki na utworzenie przy niej analogicznego, choć wiadomo, że jego niski poziom (choć może mieć nawet atrakcyjna medialnie czy edytorsko oprawę) jest symulacją czegoś, czego właściciel rozpoznać nie może, a wiec pozoru uprawiania nauki i pozoru zysków, które się w związku z tym nie pojawią. Niektórzy uniwersyteccy nauczyciele akademiccy wykorzystują swoje uniwersyteckie tytuły i powiązania, by wspierać nie macierzystą uczelnię, ale konkurencyjna wobec niej szkołę prywatną, bo w niej uzyskują dodatkowe dochody. Wspierają zatem swoim uniwersyteckim autorytetem konkurencję, która w najmniejszym stopniu nie zasługuje na porównywalny poziom i szacunek.
Niebezpieczeństwo fałszowania ludzkiej świadomości polega na tym, że ktoś firmuje wyższym znakiem jakości coś, co jest postrzegane przez pryzmat nazwiska i instytucji nie mającej z tym nic wspólnego. Wystarczy najmniejszy w niej skandal, ujawniona nieuczciwość czy patologia, by negatywna opinia obciążała także uniwersytet.
Konflikt interesów jest w polskim szkolnictwie wyższym tak wszechobecny i jaskrawy, że nie postrzega się go lub czyni wszystko, by jako taki nie został jeszcze dostrzeżony. Powoływanie przy prywatnych szkołach wyższych tzw. czasopism czy wydawnictw naukowych ma niewiele wspólnego z upowszechnianiem wyników badan, skoro tych w nich się nie prowadzi, tylko traktuje owe formy jako ich wskaźnik. Wystarczy zajrzeć do tych czasopism, by przekonać się, że są swoistego rodzaju „koszem na śmieci”, „odpadem” tego, czego żadne szanujące się czasopismo naukowe czy wydawca by nigdy nie opublikował. Niech jednak właścicielowi prywatnej uczelni wydaje się, że dysponuje czymś, co ma być etykietą nauki, bo i tak nie jest w stanie rozpoznać, że jest to tylko wytwór naukopodobny.
Wystarczy zajrzeć na listę Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, by przekonać się, że figuruje na niej jako wysokopunktowane czasopismo naukowe tylko tej uczelni niepublicznej, która osiągnęła najwyższy standard akademicki, a więc zarządzana jest tak, jak każdy porządny uniwersytet czy akademia. Ubiegające się o certyfikat jakości wydawnictwa prywatnych szkół wyższych zostały negatywnie zweryfikowane. Ich sponsorom wydawało się, że wystarczy nazwa „Wydawnictwo Naukowe” czy „Czasopismo naukowe”, by bez względu na ich zawartość uzyskać akademicki prestiż. Nie może być inaczej, skoro autorami w tych czasopismach czy autorami książek tych wydawnictw są wynajęci przez ich właściciela nauczyciele akademiccy. Trudno, by w czasopismach czy wydawnictwach środowisk pseudoakademickich publikowali najwyżej wykwalifikowani naukowcy. Który z nich bowiem będzie chciał publikować w pismach lub książkach na poziomie czegoś, co ma jednoznacznie degradujący charakter.
Niektórzy właściciele prywatnych szkół wyższych zrozumieli, że choć być może udało im się przez jakiś czas mamić społeczeństwo informacjami w reklamach i na internetowych witrynach związkiem ich uczelni z troską o rozwój nauki i upowszechnianie wyników badań, to kiedy jednak jako wydawcy „kisili się we własnym sosie” podlewanym zakupionymi tekstami spoza własnej firmy, odsprzedali tytuł uczelniom publicznym, zaś za wydawanie książek przez własnych naukowców każą im płacić z własnej kieszeni lub pozyskiwać na to innych sponsorów. I jaki jest w tym interes?
(źródło: S. Krimsky, Nauka skorumpowana? O niejasnych związkach nauki i biznesu, Warszawa: PIW 2006)
Skoro zysk stanowi kryterium doboru kadr nauczycielskich w prywatnym szkolnictwie wyższym, a tu obowiązuje zasada minimalizacji kosztów, a zatem i zatrudniania miernych, ale wiernych, tanich i lojalnych we współdziałaniu z właścicielami tzw. szkół wyższych, o których Krimsky pisze, że są służalczy wobec swoich sponsorów, to nie ma co się cieszyć z tak zwanej dynamiki wzrostu liczebnego tych szkół i masowości kształcenia. Nagradza się milczenie naukowców, byleby pozwolili właścicielom szkół na pomnażanie zysków, z których i oni skorzystają byleby tylko dobrze pozorowali swoje zaangażowanie w pracę. Tymczasem oni powinni troszczyć się o jak najwyższy poziom prowadzonych przez siebie badań naukowych i jak najwyższa jakośc kształcenia studentów nawet, gdyby miało to przynieść uszczerbek interesom finansowym lub pozycji sponsora, czy też im samym. Czy rzeczywiście jednak naukowcy są zainteresowani ochroną społecznego zaufania pokładanego w uczciwości reprezentowanej przez nich dziedziny nauk?
Jak pozytywnie oceniać naukowca, który w swoim podstawowym miejscu pracy, jakim jest dla większości szkolnictwo publiczne, podejmuje destrukcyjne w nim działania, nie prowadząc w macierzystej uczelni badań naukowych, nie opiekując się nad młodymi kadrami ze względu na brak czasu, na uwikłanie w drugie, trzecie czy nawet n-te miejsce pracy w sektorze szkolnictwa niepublicznego? Nie powiodło się powołanie do życia czasopisma naukowego w uniwersytecie, to wyciąga się od sponsora w prywatnej uczelni środki na utworzenie przy niej analogicznego, choć wiadomo, że jego niski poziom (choć może mieć nawet atrakcyjna medialnie czy edytorsko oprawę) jest symulacją czegoś, czego właściciel rozpoznać nie może, a wiec pozoru uprawiania nauki i pozoru zysków, które się w związku z tym nie pojawią. Niektórzy uniwersyteccy nauczyciele akademiccy wykorzystują swoje uniwersyteckie tytuły i powiązania, by wspierać nie macierzystą uczelnię, ale konkurencyjna wobec niej szkołę prywatną, bo w niej uzyskują dodatkowe dochody. Wspierają zatem swoim uniwersyteckim autorytetem konkurencję, która w najmniejszym stopniu nie zasługuje na porównywalny poziom i szacunek.
Niebezpieczeństwo fałszowania ludzkiej świadomości polega na tym, że ktoś firmuje wyższym znakiem jakości coś, co jest postrzegane przez pryzmat nazwiska i instytucji nie mającej z tym nic wspólnego. Wystarczy najmniejszy w niej skandal, ujawniona nieuczciwość czy patologia, by negatywna opinia obciążała także uniwersytet.
Konflikt interesów jest w polskim szkolnictwie wyższym tak wszechobecny i jaskrawy, że nie postrzega się go lub czyni wszystko, by jako taki nie został jeszcze dostrzeżony. Powoływanie przy prywatnych szkołach wyższych tzw. czasopism czy wydawnictw naukowych ma niewiele wspólnego z upowszechnianiem wyników badan, skoro tych w nich się nie prowadzi, tylko traktuje owe formy jako ich wskaźnik. Wystarczy zajrzeć do tych czasopism, by przekonać się, że są swoistego rodzaju „koszem na śmieci”, „odpadem” tego, czego żadne szanujące się czasopismo naukowe czy wydawca by nigdy nie opublikował. Niech jednak właścicielowi prywatnej uczelni wydaje się, że dysponuje czymś, co ma być etykietą nauki, bo i tak nie jest w stanie rozpoznać, że jest to tylko wytwór naukopodobny.
Wystarczy zajrzeć na listę Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, by przekonać się, że figuruje na niej jako wysokopunktowane czasopismo naukowe tylko tej uczelni niepublicznej, która osiągnęła najwyższy standard akademicki, a więc zarządzana jest tak, jak każdy porządny uniwersytet czy akademia. Ubiegające się o certyfikat jakości wydawnictwa prywatnych szkół wyższych zostały negatywnie zweryfikowane. Ich sponsorom wydawało się, że wystarczy nazwa „Wydawnictwo Naukowe” czy „Czasopismo naukowe”, by bez względu na ich zawartość uzyskać akademicki prestiż. Nie może być inaczej, skoro autorami w tych czasopismach czy autorami książek tych wydawnictw są wynajęci przez ich właściciela nauczyciele akademiccy. Trudno, by w czasopismach czy wydawnictwach środowisk pseudoakademickich publikowali najwyżej wykwalifikowani naukowcy. Który z nich bowiem będzie chciał publikować w pismach lub książkach na poziomie czegoś, co ma jednoznacznie degradujący charakter.
Niektórzy właściciele prywatnych szkół wyższych zrozumieli, że choć być może udało im się przez jakiś czas mamić społeczeństwo informacjami w reklamach i na internetowych witrynach związkiem ich uczelni z troską o rozwój nauki i upowszechnianie wyników badań, to kiedy jednak jako wydawcy „kisili się we własnym sosie” podlewanym zakupionymi tekstami spoza własnej firmy, odsprzedali tytuł uczelniom publicznym, zaś za wydawanie książek przez własnych naukowców każą im płacić z własnej kieszeni lub pozyskiwać na to innych sponsorów. I jaki jest w tym interes?
(źródło: S. Krimsky, Nauka skorumpowana? O niejasnych związkach nauki i biznesu, Warszawa: PIW 2006)
