Niech ta magiczna
moc Wigilijnego Wieczoru przyniesie pokój, a Nowy Rok obdaruje
nas pomyślnością i szczęściem. Wiesław Jamrożek.
Nikt z nas nie mógł wówczas
wiedzieć, że 2021 rok boleśnie zamknie kartę Jego życia w Wielki Piątek, w okresie Triduum Paschalnego. Któż z nas zna odpowiedź na hemingwayowskie
pytanie "Komu bije dzwon?"
Wiedziałem, że Profesor
zachorował, ale wysyłając wielkanocne życzenia, czekałem na sygnał o szczęśliwym powrocie do zdrowia, do rodziny. Tak się jednak nie stało.
Prof. dr hab. Wiesław Jamrożek (ur. 24 sierpnia 1954 w Żarach) od początku swojej naukowej drogi związany był z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie kierował Zakładem Historii Wychowania na Wydziale Studiów Edukacyjnych. Jego droga do tytułu profesora rozpoczęła się w 1978 r., kiedy to ukończył studia magisterskie na UAM w Poznaniu w dziedzinie nauk humanistycznych. Rozprawę doktorską pt. Idee edukacyjne ruchu ludowego II Rzeczypospolitej obronił w macierzystej Uczelni w 1986 roku. Stopień doktora habilitowanego w dziedzinie nauk humanistycznych, w dyscyplinie pedagogika uzyskał w 1995 r. też na UAM przedkładając m.in. dysertację habilitacyjną pt. Idee polskiej socjalnej demokracji w Galicji do 1918 roku.
Tytuł naukowy profesora otrzymał w 2016 r.
W latach 2007-2010 kierował projektem badawczym: "Koncepcje
Eduarda Séguina i ich znaczenie dla rozwoju pedagogiki osób niepełnosprawnych
intelektualnie", co
znakomicie ilustruje wkład Jego badań naukowych do różnych subdyscyplin
pedagogiki, a nie tylko historii wychowania.
Prof. W. Jamrożek był członkiem Komitetu
Nauk Pedagogicznych przy Wydziale I Nauk Humanistycznych i
Społecznych Polskiej Akademii Nauk, w tym w kadencji 2015-2019 członkiem Prezydium KNP PAN. O ile niektórzy profesorowie lekceważyli
swoje obowiązki wobec całego środowiska, to profesor Jamrożek był na każdym
posiedzeniu Komitetu. Można było liczyć na zabranie przez Niego głosu w
sprawach kluczowych dla całego środowiska akademickiej pedagogiki.
Jego zainteresowania i badania naukowe koncentrowały się głównie wokół dziejów polskiej myśli i praktyki edukacyjnej - od tzw. czasów stanisławowskich Pierwszej Rzeczypospolitej, przez wiek XIX do XX stulecia. Pamiętam Jego znakomity referat na jednej z konferencji, który poświęcił kwestii wychowania obywatelskiego a edukacji dla "wspólnego świata" w programach i działalności ruchu młodochłopskiego Drugiej Rzeczypospolitej.
Profesor zawsze zwracał uwagę swoich słuchaczy i studentów na rolę wychowania w kształtowaniu postaw patriotycznych i obywatelskich, na rozwijanie u młodzieży umiłowania ojczystej ziemi, znajomości i szacunku dla tradycji narodowych, poczucia obowiązku względem własnego narodu i państwa oraz odpowiedzialności za ich dalsze losy.
Kontynuował piękną tradycję utrwalania dokonań
polskiej humanistyki i historii myśli pedagogicznej, które są ważne niezależnie
od epoki i zmian ustrojowych czy gospodarczych w kraju. Pozostanie z nami jako
znakomity historyk, redaktor naczelny "Biuletynu Historii Wychowania",
członek rad naukowych periodyków: „Przegląd Historyczno – Oświatowy” i
„Ars Educandi” oraz jako autor, a w kilkunastu przypadkach redaktor
(współredaktor) monografii z historii oświaty. Wydał łącznie ok. 150 artykułów
naukowych w kraju, w tym kilka - w języku angielskim i francuskim - poza granicami Polski.
Przypomnę w tym miejscu chociaż niektóre monografie prof. W. Jamrożka:
Idee edukacyjne polskiej socjalnej demokracji w
Galicji do 1918 roku (1994),
Z prac poznańskich historyków wychowania, (1994 -
współautorstwo z J. Hellwigiem i D. Zołądź);
Studia z dziejów edukacji kobiet na
ziemiach polskich, (2001 - współautorstwo z D. Żołądź – Strzelczyk);
Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. Dzieje nowożytne. (red.) K. Jakubiak, W. Jamrożek. (2002).
Kongresy i zjazdy pedagogiczne w rozwoju polskiej
myśli i praktyki edukacyjnej (do 1939 roku) (2015);
Szkoły w Wydziale Nowogródzkim (w ramach serii wydawniczej Komisja
Edukacji Narodowej 1773 – 1794, t. 12, 2018; współautor).
Pod jego redakcją i
współredakcją wyszły m.in. następujące prace zbiorowe:
Stan i perspektywy historii wychowania, Poznań 1995;
Rola i miejsce kobiet w edukacji i kulturze polskiej, t.1, - Poznań 1998, t.2- Poznań 2001 (współredakcja
z D. Żołądź – Strzelczyk);
Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. Dzieje nowożytne, t. II, Bydgoszcz 2002 (współredakcja z K. Jakubiakiem);
W dialogu z przeszłością. Księga poświęcona
Profesorowi Janowi Hellwigowi,
Poznań 2002 (współredakcja z D. Żołądź – Strzelczyk);
Działalność kobiet polskich na polu oświaty i
nauki, Poznań 2003 (współredakcja z
D. Żołądź – Strzelczyk);
Ad novum fructum, Poznań 2007 (współredakcja z K. Ratajczakiem i D. Żołądź – Strzelczyk);
Powiązania rodzinne wśród twórców polskiej teorii i
praktyki edukacyjnej, Poznań 2007
(współredakcja z K. Kabacińską, K. Ratajczakiem i W. Szulakiewicz).
Zaczynamy coraz częściej
żyć wspomnieniami tych osób, z którymi jeszcze tak niedawno dzieliliśmy razem
radość wspólnych dokonań. Profesor cieszył się, że mógł włączyć się do prac nad
najnowszą edycją podręcznika akademickiego "Pedagogika". Był
zadowolony, kiedy poinformowałem Go o przyznaniu przez JM Rektor UŁ
symbolicznej Nagrody Zespołowej I stopnia dla wszystkich autorów za wspólne
dzieło, bo i On zawsze pamiętał o innych, wyrażając swoją wdzięczność za
współpracę. Napisał dla tego podręcznika rozdział pt. Pedagogika
"nowego wychowania".
Zawsze z pokorą
przyjmował krytyczne uwagi czy sugestie dotyczące koniecznych uzupełnień czy
zmian w redagowanych tekstach. Szanował prace innych i doceniał, a przy tym
bywał dość surowym krytykiem, co wcale nie powiększało grona Jego sympatyków. Dbał
jednak o standardy w badaniach naukowych, o logiczną strukturę rozpraw i ich
merytoryczną poprawność oraz oryginalność.
Profesor był niezwykle
aktywny w towarzystwach naukowych i oświatowych, jak: Towarzystwo Historii Edukacji (prezes od 2008
r.); Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk oraz Polskie Towarzystwo
Pedagogiczne. Nie opuszczał najważniejszych w polskiej pedagogice konferencji naukowych, przygotowując referat i dzieląc się swoim warsztatem badawczym z młodym pokoleniem.
Od 2004 r. pełnił
funkcję pierwszego rektora Łużyckiej
Wyższej Szkoły Humanistycznej im. Jana Benedykta Solfy w Żarach, w miejscowości swojego urodzenia, by - być może - w
ten sposób móc „spłacić edukacyjny dług” własnej ziemi i jej społeczności. W ostatnich latach był prorektorem ŁWSH.
Wypromował ponad 10 doktorów nauk humanistycznych i
społecznych, a także był recenzentem w licznych przewodach doktorskich, w
postępowaniach habilitacyjnych i na tytuł profesora. Był niezwykle cenionym
ekspertem, rzeczoznawcą jako superrecenzent Centralnej Komisji Do Spraw Stopni
i Tytułów, a w minionym roku także w Radzie Doskonałości Naukowej. Zabraknie
nam Jego mądrości, spokoju, zrównoważonych analiz i ocen.
Do Jego Rodziny i Najbliższych, także współpracowników
obu Uczelni kieruję wyrazy szczerego współczucia. Niech spoczywa w pokoju!
