Oświatowy Orwell w wydaniu MEN

Kolejna ustawa oświatowa, którą serwuje nam Katarzyna Hall jest dowodem na to, jak władza, która straszy Polaków opozycją, totalitaryzmem, nadchodzącym czy zagrażającym mu autorytaryzmem władzy PiS, sama, w „białych rękawiczkach” serwuje polskiemu społeczeństwu coś znacznie gorszego. Zbyt słabe były protesty i rzeczowe argumenty w okresie trwających prac nad ustawą o Systemie Informacji Oświatowej, skoro „przyklepał ją Sejm i Senat” podrzucając Prezydentowi „kukułcze jajo”. Jak wejdzie ta Ustawa w życie, to będziemy mieli prawdziwy, oświatowy nie tylko świat wg Orwella, ale i „Lot nad kukułczym gniazdem”.

To oburzające, że władza mieniąca się spadkobierczynią ideałów i walki „Solidarności” lat 80-89 XX w. nie tylko odchodzi od ówczesnych ideałów, marzeń i realnych przecież do wdrażania w życie postulatów budowania samorządnej, obywatelskiej Polski, ale wręcz pod pozorem troski o nasze prawa, w sposób bezwzględny, a więc właśnie autorytarny, wzmacnia i rozbudowuje centralizm państwowy, centralizm biurokratyczno-partyjny, zamiast powrócić do tego, co jest istotą społeczeństw obywatelskich, społeczeństw pluralistycznych, szanujących prawa człowieka i obywatela.

Niegodna konstrukcja systemu inwigilacji oświatowej w istocie z nią sama ma niewiele wspólnego, choć właśnie zagwarantowane władzy państwowej prawo do egzekwowania obowiązku szkolnego sprzyja jej w upełnomocnianiu władztwa hierarchicznego, centralistycznego, które może być wykorzystywane do bardzo różnych celów, także pozaoświatowych. Ogłupia się społeczeństwo tym, jakoby biedna władza MEN nie miała dostępu do informacji na temat tego, kto jest objęty systemem powszechnej i obowiązkowej edukacji. Wmawia się społeczeństwu, że trzeba stworzyć każdemu dziecku „teczkę danych biograficznych” , która ma służyć jego dobru, bo przecież władza bardzo troszczy się o to, by docierać ze swoją pomocą do tych, którzy nie wiedzą, że jej potrzebują. Władza musi wiedzieć, dlaczego i w którym momencie ktoś wymyka się jej spod kontroli, nadzoru.

MEN postanowił już dawno odejść od filozofii społeczeństwa obywatelskiego, idei uspołecznienia – demokratyzacji oświaty, a więc także takiej jej decentralizacji, by konieczne do udzielania stosownej pomocy dzieciom i młodzieży w toku ich edukacji dane gromadzone i rozpatrywane były tylko i wyłącznie na użytek tych konkretnych osób. Wprowadza w zamian system globalnej, a zarazem indywidualnej inwigilacji każdego dziecka, które wchodzi w sidła systemu oświatowego. Pod pojęciem budowania daleko idącej integracji wiedzy o uczniach de facto gromadzi się dane, które mogą być nadużywane przez różne podmioty, mające do nich dostęp. Szczególnie niepokojące jest uwzględnianie w tej bazie tzw. danych wrażliwych, osobistych, intymnych , bo dotyczących np. korzystania przez ucznia z pomocy psychologiczno-pedagogicznej, na temat rodzaju niepełnosprawności czy – jeszcze gorzej – tzw. niedostosowania społecznego. W tym systemie nikogo nie będzie interesowało to, że środkami administracyjnymi stygmatyzuje się dzieci i młodzież. Co gorsza, świadomi tych zagrożeń rodzice przestaną współpracować ze szkołą na rzecz poszukiwania właściwego wsparcia dla ich dzieci z obawy, że każda informacja o jakimś problemie dziecka będzie wykorzystana w bazie danych.

Godzą się na te praktyki inwigilacyjne także nauczyciele, którzy także będą objęci gromadzeniem o nich danych. To już jest naruszeniem ich praw obywatelskich . Jak słusznie ostrzega Małgorzata Szumańska z Fundacji Panoptykon: Trzeba też zdawać sobie sprawę z tego, że raz stworzony system może podlegać przeobrażeniom. W przyszłości może się pojawić pokusa, by zbierać więcej informacji, na szerszą skalę łączyć je ze sobą, wykorzystać zebrane dane do nowych, nieplanowanych pierwotnie celów. Może się zatem okazać, że za kilka lat w SIO będzie gromadzony jeszcze szerszy zakres danych (np. e-dzienniki), że do dostępu do nich zostanie upoważniony szerszy krąg osób (np. podmioty komercyjne) albo że z SIO zostaną zintegrowane kolejne bazy danych (np. uniwersyteckie).

Nie zgadzam się, że trzeba dyskutować na temat tego systemu pod kątem możliwych kierunków jego dalszego rozwoju czy udoskonalania, gdyż warto sobie zdawać już na początku, jeszcze przed jego stworzeniem sprawę z tego, jak wielkie niesie on zagrożenia. Zamiast sprzyjać samorządności nauczycieli, powołaniu przez nich własnego samorządu zawodowego, by mogli we własnym środowisku diagnozować i walczyć z patologiami czy wspierać się w rozwiązaniach godnych upowszechnienia, tworzy się bazę danych, które obejmują prywatność także pedagogów – nauczycieli – wychowawców, a te mogą być wykorzystywane do różnych celów, także w walce politycznej. Niech ten rząd przestanie mamić społeczeństwo troską o demokratyczne standardy, skoro chce z wykorzystanych już z funduszy Unii Europejskiej środków zafundować nam coś, co nie tylko przypomina orwellowski świat, ale jakże dobrze już opisany przez Michela Foucaulta panoptikon.

Dyskusja na temat nowego SIO dotyka kwestii fundamentalnych dla funkcjonowania współczesnego państwa. Ile powinno ono wiedzieć o obywatelu? Jaki zakres danych może integrować? Wraz z rozwojem nowych możliwości zarządzania informacją te pytania nabierają coraz większego znaczenia. W wielu państwach dyskusja na temat dopuszczalnej ingerencji w autonomię informacyjną jednostki stanowi ważny element debaty publicznej. W Polsce jesteśmy dość daleko od takiej refleksji: można odnieść wrażenie, że większość z nas bez zbytniego sprzeciwu jest w stanie płacić własną prywatnością za niemal każde rzeczywiste bądź wyimaginowane usprawnienie działania państwa.

(źródło: http://www.rp.pl/artykul/55713,657322_System_inwigilacji_oswiatowej__.html; http://www.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=2211%3Asenat-popar-ustaw-o-systemie-informacji-owiatowej-bez-poprawek&catid=202%3Aministerstwo-sio-dane-statystyczne&Itemid=245)

Co na to noworodek?

Mamy nowe standardy w opiece okołoporodowej.Czy jesteśmy na to przygotowani? Jak najlepiej opiekować się noworodkiem? Jakie zadania stoją przed personelem medycznym po porodzie?
Już w najbliższą sobotę odbędzie się w Łodzi konferencja "Standardy postępowania w opiece okołoporodowej. Wybrane zagadnienia w świetle Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 23 września 2010 r.".
Patronat nad konferencją objęła Pani prof. dr hab. n. med. Ewa Gulczyńska, Wojewódzki Konsultant w dziedzinie neonatologii dla województwa łódzkiego.
Konferencja jest bezpłatna. Wszyscy uczestnicy otrzymają certyfikaty uczestnictwa. Chętnych prosimy o zgłoszenie swoich danych do certyfikatu - do 12.05.2011 r. włącznie pod numerem 42 682 20 22 bądź mailowo na adres csr@csr.org.pl.
Konferencja odbywa się w ramach Łódzkich Dni Rodziny:
http://www.csr.org.pl/ldr/XVIII/ldr2011.htm

Dobre obyczaje w nauce

upadają. Pamiętam, przed laty, kiedy pracowałem w uniwersytecie, zwracano na to uwagę. Dobre obyczaje w relacjach międzyludzkich wyznaczały pewien poziom w środowisku akademickim, poniżej którego zaczynał się już tylko kryzys. Jak umarł profesor, pracujący wiele lat na wydziale, to w uroczystości pogrzebowej brały udział nie tylko władze tej jednostki, ale wcześniej powiadamiano dziekanów innych uniwersytetów czy akademii o tym przykrym wydarzeniu, by dać szansę rozproszonym po kraju i innych uczelniach jego byłym uczniom, współpracownikom, doktorantom czy recenzentom na uczestniczenie w ostatnim pożegnaniu. Dzisiaj zwraca się uwagę na to: „Warto czy nie warto?”, „Tracić czas czy może zaliczyć konieczną obecność?”, „Lubiło się go czy może nienawidziło?” itp., a że jednostka wykorzystała z dorobku śp. byłego pracownika, ile się tylko dało, to przecież teraz nie ma już żadnego znaczenia. Może tak nawet myślą i postępują ci, którzy dzięki niemu w ogóle doszli do decyzyjnych (przedstawicielskich) czy naukowych stanowisk?

Z końcem każdego roku akademickiego zwiększa się częstotliwość posiedzeń rad wydziałów czy instytutów, które mają uprawnienia do nadawania stopni i tytułów naukowych. Dobrym obyczajem było zatroszczenie się przez kierownictwo dziekanatu, jeśli już nie samego dziekana o to, by dowiedzieć się, czy planowany termin posiedzenia tego organu będzie odpowiadał recenzentom, których obecność (przynajmniej trzech spośród czterech) jest konieczna, by w ogóle można było rozpatrywać sprawę przewodu naukowego. Dzisiaj rzadko już kto dzwoni i pyta, a przecież nawet poczta elektroniczna mogłaby wystarczyć w tym przypadku, tylko rozstrzyga o terminie posiedzeń rady bez uwzględnienia kalendarza profesorów czy doktorów habilitowanych, którzy zostali wyznaczeni do roli recenzentów. Będą mogli przyjechać i wziąć w nim udział, to dobrze, jak nie, to trudno. Wyznaczy się inny termin. Czasami ad infinitum, bo istotnie zwiększone obowiązki dydaktyczne i naukowo-badawcze kadr akademickich sprawiają, że niektórym jest trudno znaleźć wolny dzień we własnym kalendarzu.

Bywa niestety i tak, że pewne osoby nie widzą niczego niestosownego w tym, że uczestniczą w posiedzeniu rady wydziału, która rozpatruje ich wniosek o awans naukowy czy o przyznanie im nagrody lub wyróżnienie. Są też i tacy, którzy zabiegają o to, by koniecznie dana jednostka pomyślała o nich jako kandydatach do nadania im honorowego doktoratu. Ponoć niektórzy już licytują się między sobą, kto ma ich więcej.

Organizatorzy konferencji naukowych zabiegają o to, by w związku z tematem wiodącym planowanej debaty zaprosić do udziału w niej określonych gości, żeby wygłosili referat czy wzięli udział w dyskusji panelowej. Wszystko byłoby dobrze, gdyby nie to, że pomimo bycia powiadomionymi o tym, że dany profesor nie może w dniach konferencji osobiście wziąć w niej udziału, umieszczają jego nazwisko w jej programie, rozsyłając do wszystkich uczestników i upowszechniając go na stronie internetowej jednostki. Nie jest to w porządku w stosunku do tych, którzy postanowili przyjechać na konferencję, by wysłuchać umieszczonego w programie autora referatu, spotkać się z nim i podyskutować. Organizatorzy wiedzieli, że jego udział w ogóle nie będzie możliwy, a mimo to posłużyli się jego nazwiskiem w programie konferencji. Inna kwestia, to już niezależna od obu stron, kiedy na skutek wydarzeń losowych ktoś zapowiedziany rzeczywiście nie może przyjechać na konferencję czy posiedzenie rady. Dobrym jednak obyczajem jest powiadomienie o tym gospodarzy.

Lekcje prawa w szkołach bezprawia

Szkoła jest dla polityków jak śmietnik, do którego można wrzucić wszystko, czego dorośli nie są w stanie wyegzekwować od siebie, a nie od uczniów. Jak minister sprawiedliwości doszedł do wniosku, że młodzież nie zna prawa, to postanowił zabiegać o wprowadzenie specjalnego przedmiotu do programów szkolnych, w trakcie którego prawnicy będą sobie mogli dorobić (skoro nie mają szans na aplikacje) prowadzeniem odrębnych lekcji w zakresie prawa. Dla mnie bomba! Nareszcie niektórzy uczniowie, którzy są szykanowani w swoich placówkach edukacyjnych, będą mogli swoim rodzicom uświadomić, co mają zrobić w sytuacji, gdy nie są w szkołach respektowane prawa człowieka, prawa obywatelskie, prawa dziecka, prawa ucznia, prawa pacjenta (to w tych, w których są gabinety lekarskie), prawa nauczyciela, prawa rodzica itd., itd. Skuteczność tych lekcji będzie zerowa, gdyż, gdzie jak gdzie, ale właśnie w tych placówkach młodzi ludzie wraz ze swoimi oddanymi im nauczycielami i kochającymi ich rodzicami doświadczają ze strony różnych osób bezprawia i są wobec niego bezradni. Mało kto na to bezprawie reaguje.

Zanim zatem nasza młodzież zacznie uczyć się o tym, jakie będzie miała prawa, kiedy osiągnie dorosłość, niech może najpierw, bez udziału fachowców spoza szkoły, przećwiczy przestrzeganie przysługujących im już praw dziecka i ucznia, niech zapozna się z normami, które są wpisane do statutu szkoły i zweryfikuje, które z nich są martwą literą, a które są ewidentnie w niej naruszane – przez rówieśników, starszych, nauczycieli czy rodziców, we własnym gronie, na miejscu. Tylko niech na oczekiwaniach w tej kwestii nie kończy. Niech żąda pełnej możliwości (struktury i procedur) egzekwowania przysługujących jej praw. Nie powinno to dotyczyc tylko uczniów, ale także wszystkich pracowników szkoły i rodziców.

Rozumiem, że trzeba na coś wydać unijne pieniądze, by opozycja nie zarzucała obecnemu rządowi, że ich nie potrafił wykorzystać. Wydawanie jednak tej kasy na tzw. pilotażowy program edukacyjny "Świadomy swoich praw obywatel", który ma realizować Okręgowa Izba Radców Prawnych, jest chybione. Nie obejmuje on bowiem praw, które powinny na co dzień być znane, akceptowane i przestrzegane w szkołach, przez wszystkie osoby związane z procesem kształcenia, a więc począwszy od nauczycieli, pracowników administracji szkolnej, poprzez uczniów i na ich rodzicach czy prawnych opiekunach kończąc.

Najsłabszą stroną są skazani na szkołę uczniowie, którzy z jednej strony bezpośrednio lub pośrednio doświadczają w niej w różnym zakresie i częstotliwości przejawów i skutków bezprawia albo złego prawa, pozorów mających w niej obowiązywać norm społecznego współżycia, z drugiej strony nie posiadają żadnej instancji, w której mogliby skutecznie, nie obawiając się czyjejkolwiek zemsty, dochodzić swoich roszczeń. Prawa w szkołach są łamane nagminnie, wobec różnych osób i rzadko w której z placówek reaguje się na to natychmiast, na jawną bądź skrywana niesprawiedliwość, i to nie tylko wówczas, kiedy jest się ofiarą szeroko czyjejś przemocy, ale i jej świadkiem.

Po co uczniom lekcja prawa w liceum, w którym „nauczyciele” szantażują tych, którzy – ich zdaniem - nie rokują sukcesu na egzaminie maturalnym i zobowiązują młodych ludzi (choć już dorosłych) do złożenia fałszywego oświadczenia, że nie chcą do przystąpić do tej próby sprawdzianu swojej dojrzałości np. z powodów „trudności rodzinnych”? Czyż nie jest to dla naszej młodzieży najlepsza lekcja bezprawia i skandalicznego krycia sprawców „przemocy w białych rękawiczkach”? Oni już do tej matury nie przystąpili mimo, iż być może niektórzy mogliby podjąć się takiej próby. Nie ulega bowiem dla mnie wątpliwości, że część młodzieży ze względu na znajomość własnego braku wiedzy i umiejętności z w pełni suwerennie zadecydowała o tym, by nie zdawać matury. Okazuje się jednak, że tej matury nie zdali niektórzy ich nauczyciele. Nie zdali matury z prawa.

Po co ta hipokryzja dorosłych wobec młodzieży? Po co to zapewnianie ich o tym, że jak odbędą 30 godzin lekcji, to społeczeństwo będzie bardziej praworządne, skoro niemalże na co dzień łamie się w społeczności szkolnej prawo w różnym zakresie i w odniesieniu do różnych uczestników procesu kształcenia?

Może by jednak zacząć zachęcać młodzież do tego, by mogła nie tylko znać prawa na miarę swojego wieku i środowiska szkolnego, ale i stwarzać jej możliwości do skutecznego egzekwowania norm, także od uczniów, w tej właśnie przestrzeni, i nie od święta, na pokaz, okazjonalnie, pod przedmiot „godzina wychowawcza” czy „lekcje prawa”, tylko może tak, jak czynił to Janusz Korczak, że w każdej ze szkół ktokolwiek nie byłby ofiarą naruszenia jego praw (uczeń, nauczyciel, pracownik administracji czy rodzic) będzie miał komu przedłożyć swoją skargę i wyegzekwować zadośćuczynienie, doświadczyć sprawiedliwości w tej społeczności. Po co wiedza o prawie, skoro samemu doświadczało się jako ofiara lub świadek upokorzeń ze strony dorosłych czy rówieśników w instytucji, która z założenia powinna być środowiskiem prawdy, dobra i piękna, a nie kłamstwa, podłości i kiczu?