Nie chcemy seryjnej produkcji magistrów!

(gumoryt B. Śliwerski, 1981)

Tak brzmiało hasło najodważniejszych spośród nas, którzy w l. 1980-1981 walczyli nie tylko o akademicką wolność. Może warto sięgnąć pamięcią do tamtych czasów i odpowiedzieć sobie na pytanie, jak wykorzystaliśmy ich DAR?

Bardzo mnie ucieszyła wiadomość o odznaczeniu przez Prezydenta RP łódzkich liderów strajków studenckich przełomu 1980/1981, działaczy NZS. Krzyże Kawalerskie Orderu Odrodzenia Polski otrzymali
- odznaczony pośmiertnie Tomasz Gaduła-Zawratyński, dziennikarz Dziennika Łódzkiego;
- Wojciech Walczak;
- Krzysztof Grzywaczewski;
- Jacek Palczewski;
- Adam Hohendorff.

Walczyli dla nas i za nas. Ogólnopolską akcję społecznego protestu w środowisku akademickim zapoczątkowało powołanie w dn. 18-19.10.1980 r. na Politechnice Warszawskiej Komitetu Założycielskiego Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Brak porozumienia w rozmowach z władzami PRL co do wprowadzenia radykalnych zmian na rzecz autonomii w sprawach naukowych, dydaktycznych i organizacyjnych uczelni wyższych oraz brak zgody na zarejestrowanie NZS-u sprawił, że uruchomiono falę strajków, dla której łódzkie środowisko akademickie stało się centrum kierowniczym. To tu, w Uniwersytecie Łódzkim proklamowano 21 stycznia 1981 strajk, zaś jego liderzy prowadzili z kierownictwem resortu szkolnictwa wyższego negocjacje.

Lista szczegółowych postulatów była długa. Żądano m.in. wybieralności władz uczelni wszystkich szczebli, w tym by każde ciało kolegialne tzn. rada instytutu, rada wydziału i senat miało strukturę: 1/3 (studenci)+1/3 (młodzi pracownicy nauki)+1/3 (samodzielni pracownicy nauki). Żądano samodzielności programowej szkół wyższych, udziału przedstawicieli studentów we wszystkich pracach nad aktami prawnymi tego środowiska.

Żądano humanizacji studiów przez wprowadzenie obowiązkowego kursu historii filozofii oraz rozszerzenia grupy przedmiotów o takie, jak: ekonomia, estetyka, etyka, historia sztuki, metodologia nauk, podstawy politologii, psychologia, socjologia, z których studenci mogliby wybierać dwa w ramach obowiązkowego kursu. Żądano wreszcie przedłużenia studiów do 5 lat dla uczelni uniwersyteckich i politechnicznych oraz prawa wyboru lektoratów języków obcych. Wśród postulatów politycznych było żądanie zakazu wszelkich form działalności Służby Bezpieczeństwa na terenie uczelni oraz zaniechania przy rekrutacji na studia istniejących wówczas preferencji za pochodzenie społeczne oraz zmiany zasad odbywania szkoleń wojskowych.

Część postulatów miała charakter ogólnospołeczny, bowiem dotyczyła zaprzestania jakichkolwiek represji wobec działaczy opozycji demokratycznej i osób reprezentujących niezależne inicjatywy społeczne, uwolnienia osób pozbawionych wolności za poglądy polityczne, gwarancji swobody działania dla niezależnych wydawnictw, pociągnięcia do odpowiedzialności wszystkich winnych brutalnego tłumienia protestów robotniczych w grudniu 1970 r. i czerwcu 1976 r. czy wreszcie ograniczenia działań cenzury, by zagwarantowano prawo do demokratycznego funkcjonowania w kraju mediów. Żądano także prawa dla obywateli do posiadania i swobodnego korzystania z paszportu, obsadzania stanowisk kierowniczych wyłącznie w oparciu o kwalifikacje zawodowe i opinię środowiska pracy (a nie przez mianowania nomenklatury partyjnej), uznania prawa społeczeństwa do swobodnego obchodzenia rocznic upamiętniających wydarzenia historyczne o wielkim znaczeniu dla narodu polskiego , no i wreszcie żądano natychmiastowego zarejestrowania NZS (co nastąpiło 17 lutego 1981 r.)

Żądano zwiększenia udziału szkolnictwa wyższego w podziale dochodu narodowego, pełnej samodzielności finansowej uczelni w rozdziale środków na jej działalność oraz zabezpieczenia potrzeb w zakresie „małej poligrafii”. Żądano zweryfikowania systemu stypendialnego, który miał uwzględniać wzrost kosztów utrzymani a także uniezależnienia możliwości podjęcia pracy zarobkowej przez studenta od decyzji władz uczelni.

A dzisiaj? Czy jest jeszcze o co walczyć, toczyć spór z władzami? Czy też nie chcemy seryjnej produkcji magistrów?

Budzenie świadomości krytycznej

Wyemitowany w TVN24 film Tomasza Sekielskiego "Władcy marionetek" dotyczy polityków, ale równie dobrze można przez analogię przyjrzeć się anatomii sprawowania władzy w różnych obszarach naszego życia, gdzie stykamy się z nią w sferze publicznej lub niepublicznej. Jest to niewątpliwie rodzaj filmu oświatowego o istotnym przesłaniu społecznym.

Wielu komentatorów tego dokumentu wyraża swoje oburzenie na brak moralnej odpowiedzialności elit kierowniczych, które składają obywatelom obietnice, ale ich nie dotrzymują lub nie mają zamiaru ich dotrzymywać. Sam spotykam się z tym od lat zarówno w szkolnictwie wyższym, jak i w oświacie. Wiele obietnic pojawia się w bezpośrednich kontaktach na linii władze – nauczyciele, więc nie podlegają one publicznej kontroli i ocenie. Liczą się jedynie formalne procedury, a i tu symuluje się poprawność, byle tylko można było ochronić własną skórę. Kierownik jednostki organizacyjnej publicznego uniwersytetu zarządza nim tak, że marginalizowani są w niej wybitni specjaliści, ale nikt z tego tytułu nie pociąga go do odpowiedzialności, bo przecież w dokumentach tego nie widać, a na opinię społeczności akademickiej nikt nie będzie zwracał uwagi.

Protokoły są tak konstruowane, że choć wiadomo, kto zabierał głos, to jednak nie wynika z ich treści, co mówił i dlaczego. Ot, ogólniki, ale dokument jest. A jak się przyjmie kompromitującą władzę uchwałę czy decyzję, to asekuracyjnie sięga się po opinię prawnika, który uzasadni, że wprawdzie jej treść i głosowanie były poprawne, ale sama formuła była sprzeczna z jakimś innym aktem prawnym, więc się je anuluje. Nie czyni się tego natomiast wobec tych uchwał rady wydziału czy instytutu, które – co ma najczęściej miejsce w przypadku postępowań awansowych – są sprzeczne z prawem. Liczy się natomiast na niedostrzeżenie przez organ kontrolny popełnionych przez kierownictwo w sposób zamierzony lub niezamierzony błędów proceduralnych (czasami i merytorycznych), a jeśli nawet zostaną one wykryte, to usiłuje się przerzucić winę na innych, byle ją odsunąć od siebie. I tak młyny proceduralnej demokracji skrywają różne matactwa.

Dokument Tomasza Sekielskiego spełnia niewątpliwie socjalizacyjną rolę. Pokazuje mechanizmy dochodzenia do władzy, sprawowania jej lub utraty w wyniku - stosowanych przez różne strony politycznego konfliktu - propagandowych trików. Jeśli ten film oglądała młodzież, to zaczynam się obawiać, czy zechce wziąć udział w zbliżających się wyborach prezydenckich i samorządowych, czy może nastąpi bunt generacji, która oświadomi sobie skalę stosowanej przez władze manipulacji? Wypowiedzi specjalistów od politycznego marketingu odsłaniają kulisy polskiej polityki.

Bliska jest także mojej recepcji tego dokumentu opinia Marcina Wojciechowskiego z „Gazety Wyborczej”: Cały film jest do bólu jednoznaczny, by nie powiedzieć tendencyjny, z wyjątkiem jednego fragmentu. - Panie premierze, czy da się pan zaprosić do naszego programu? Czekamy już pół roku - prosi Sekielski. - Czy jeśli nie przyjdę, dostanę taki sam telefon od was jak moi ministrowie, że będę zniszczony? - ripostuje Tusk. Sekielski zapewnia, że on takich praktyk nie stosuje. Nie wiem, kto ma rację. Jako dziennikarz jestem po stronie Sekielskiego, ale Tusk pokazuje, że manipulować rzeczywistością mogą nie tylko politycy.
Film Sekielskiego jest ciekawy, ale wpada w prostą pułapkę - sprowadza politykę do populizmu i manipulacji. I sam przez to staje się demagogiczny. Kolejne kadry, zderzenie zwykłych ludzi i VIP-ów mają udowodnić, że wszystko jest bez sensu, polskie życie publiczne to jeden wielki sen wariata. W ten sposób nic się nie zmieni. Populizmu nie da się leczyć populizmem, a demagogii demagogią.

http://wyborcza.pl/1,75968,7661987,Leczenie_populizmu_populizmem.html

Wiem, że w wielu domach dyskutuje się o przesłaniu tego filmu, o stosowanej przez władze socjotechnice i jej skutkach, które widoczne są nie tylko na scenie politycznej, ale rzutują na życie obywateli, na ludzi zmiażdżonych przez młyny władzy i jej obojętności na ich los. Wszyscy, także politycy, osoby pełniące funkcje kierownicze w różnych strukturach i instytucjach, są w większej lub mniejszej mierze uczestnikami procesu wychowawczego. Czy młode pokolenie zainteresuje się wreszcie i w pełni tym, co się także wokół niego i w związku z nim dzieje? Wątpię, bo Polak zawsze mądrzejszy jest po szkodzie.

A jaką rolę ma tu do odegrania edukacja? Musi czynić wszystko, by nie stać się polityką i nie wpaść w pułapkę pokusy, jaką niesie z sobą "skuteczność" manipulacji. Zdaniem Sergiusza Hessena polityka i oświata muszą rządzić się zupełnie innymi prawami. (...) w czystej, granicznej postaci polityka i oświata stanowią zupełne przeciwieństwo. Zasadą polityki jest władza, zasadą oświaty – wolność. Polityka jest mechanistyczna, oświata jest duchowa. Nawet tam, gdzie walkę polityczną prowadzi się środkami duchowemi, zadanie polityki polega na tem, aby przyciągnąć na swoją stronę możliwie największą liczbę wyznawców, nakładając na nich pieczęć swego programu lub swego ideału. Gdy zadaniem wychowawcy jest uczynienie kogoś samym sobą, to zadaniem polityka – upodobnienie kogoś do siebie.(...) Między polityką a oświatą powstaje swoisty stosunek dialektyczny, który wcześniej czy później kończy się albo rozkładem oświaty przez politykę albo pokonaniem polityki przez oświatę.

(S. Hessen, Podstawy pedagogiki, Warszawa, 1931, s. 241)

Przedmagisterska tfurczość, czyli co student miał na „myśli”

Czytanie fragmentów prac magisterskich, jakie przygotowują nasi studenci, jest najlepszym dowodem na to, że jako promotorzy powinniśmy dostawać specjalny dodatek za pracę w trudnych warunkach. To bowiem, co nam przedkładają do oceny, jest dowodem ich częściowego analfabetyzmu i swobodnej tfurczości. Proponuję publikowanie fragmentów, zdań z przygotowywanych prac dyplomowych, których treść i/lub struktura jest tego najlepszym wskaźnikiem. Poniższe przykłady pochodzą z fragmentów dysertacji osób z różnych grup seminaryjnych i różnych uczelni:

Istnieje bardzo ważna potrzeba fizyczna - tlen.
******
A przecież należenie do takiej paczki przestępczej, chuligańskiej naraża na liczne niebezpieczeństwa.
******
Dziewczęta raczej preferują chłopców.
******
Bandy młodocianych są podobne pod wieloma względami do paczek.
******
Niektóre normy obyczajowe zezwalają na oficjalne, przedmałżeńskie stosunki seksualne.
******
Liczne i różnorodne są psychiczne i fizyczne potrzeby dziecka oraz stopień ich nasilenia. Lekceważenie ich grozi wypaczeniem charakteru.
******
Wzrasta tempo rozwoju, zmniejsza się jego rytm, a we wszystkich sferach psychicznych dokonują się zmiany jakościowe.

******
Analizując rodzinę jako środowisko wychowawcze wymienić należy czynniki, które warunkują przebieg procesów wychowawczych. Spośród wielu, których spełnienie zapewnia zgodne z oczekiwaniami społecznymi wychowawcze funkcjonowanie rodziny.
******
Jest to ważny, nie mniej jednak bolesny i smutny temat, gdyż dotyczy on najmniejszych jednostek czyli dzieci.
******
Na wszystkie te pytania postaram się znaleźć odpowiedz w niniejszej pracy poprzez analizę tematu na podstawie wiedzy literaturowej.
******
Dziecko zanim idzie do szkoły podstawy wykształcenia i wychowania otrzymują od rodziców. Instytucji które przekazują wiedzę i wartości jest wiele, wpływają one na sens szkolnictwa i jego miejsce w społeczeństwie.
******
Funkcje szkoły nie zostają zawsze realizowane w całości, dlatego też społeczeństwo musi tworzyć instytucje uzupełniające wpływ szkoły na wychowanków.
******
Nauka postępuje dzięki czemu wiedza przekazywana przez szkołę strasznie szybko wzrasta.
******
W XVII w dominowały szkoły jezuickie, które dbały o budynki szkolne, wyposażenie w pomoce naukowe i dobrze kształciły kadrę nauczycieli.
******
Czas oświaty nie stłumił oświaty polskiego społeczeństwa, które oponizowało tajne strajki szkolne, naukę i nie było za polityką zaborców.
******
Uniwersytety również kształciły w podziemiach kształciły studentów.
******
W 1973r stworzono strajki szkolne przeciw tej reformie.
******
Rozdział pierwszy poświęciłam typowemu wprowadzeniu w pojecie alkohol.
******
Wiele dzieci nie było objętych systemem szkolnym a to powodowało duży poziom analfabetyzmu.