16 stycznia 2011

Czy czeka nas „przeoranie” idei uniwersytetów?


Zdaniem prof. Tomasza Szkudlarka tak, jeśli nastąpi upublicznienie wiedzy wytwarzanej w tych instytucjach (wywiad „Gazeta Świąteczna” z dn.15.01.2011). Naukowcy, którzy w myśl tej perspektywy stają się robotnikami wiedzy, nie powinni jej prywatyzować, ale udostępniać innym, najlepiej dla nich bezpłatnie, by na jej podstawie ktoś mógł wytwarzać rzeczy pożyteczne dla innych. A dlaczego wiedza w ogóle ma być opatentowana? – pyta T. Szkudlarek, ale nie daje nam odpowiedzi na pytanie, kto ma gratyfikować robotnikom wiedzy ich pracę, skoro ma być ona publicznie i za darmo dostępna wszystkim?

Wytwarzana przecież w uniwersytetach wiedza jest publiczna, dostępna, gdyż każdy nią zainteresowany może sobie ją zakupić w postaci książki czy uzyskać elektronicznie dostęp do raportu z badań. Ta wiedza nie jest sprywatyzowana. Jest dla tych, którzy jej poszukują i potrzebują. Ci, którzy potrafią z niej korzystać, uczestnicząc w konferencjach naukowych, w sesjach czy międzynarodowych projektach badawczych mają do niej także bezpłatny dostęp, gdyż w większości przypadków ich udział w tych formach wymiany wiedzy jest refinansowany przez macierzyste uczelnie czy zakłady pracy. Słusznie T. Szkudlarek stwierdza, że kończy się idea humboldtowskiego uniwersytetu. „Dzisiejsze poczucie pozoru w edukacji akademickiej to także efekt jej umasowienia. W Polsce ten proces zaszedł bardzo daleko w ciągu kilku lat i jesteśmy bardzo źle do tego przygotowani”.

A jednak, są uniwersytety, które odpowiadają na tego typu oczekiwania. Wprawdzie jeszcze nie w Polsce, ale np. jeden z najlepszych uniwersytetów w Republice Czeskiej Uniwersytet Masaryka w Brnie upublicznia dane, jakich w naszym kraju jeszcze długo nie uświadczymy. Tam idea publicznego uniwersytetu wyraża się m.in. w tym, że każdy może wejść na jego stronę internetową, na której ma dostęp do wszystkich rozpraw bakalarskich i magisterskich wraz z ich streszczeniem w języku angielskim, słowami kluczowymi, pełną ich treścią, a także z opinią promotora i recenzenta. Co ciekawe, opinie o tych pracach wraz z oceną nie są formułowane na wystandaryzowanych formularzach w postaci zbliżonej do kwestionariusza ankiety czy skali.

To tylko w Polsce zaznacza się jednym słowem lub co najwyżej zdaniem własny osąd na temat struktury pracy, zgodności jej tytułu z zawartością, założeń metodologicznych i jakości przeprowadzonych badań czy stopnia innowacyjności podjętej problematyki itp. Brnieńscy promotorzy i recenzenci pracy dyplomowych szeroko omawiają ich treść, metodologię, a także formułują na końcu kilka pytań do autora pracy. Całość, jak pisałem, jest dostępna w internecie. Nie ma zatem w tym kraju aż tak wielkiej paniki moralnej z tytułu plagiatów, gdyż promotorzy mogą bardzo szybko dotrzeć w ten sposób do prac o podobnym tytule, treści czy nawet wynikach badań. Każdy z prowadzonych na wydziałach projekt naukowo-badawczy jest dostępny publicznie, zawiera pełną treść wniosku, jego recenzje oraz wyniki badań. A u nas?

Diagnoza poziomu alfabetyzmu funkcjonalnego dorosłych na Słowacji


Minister szkolnictwa u naszych południowych sąsiadów - Eugen Jurzyca wyraził zainteresowanie tym, by Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju – OECD przeprowadziła w miesiącu styczeń-luty br. badanie poziomu alfabetyzmu funkcjonalnego obywateli w wieku od 16 do 65 roku życia. Do wszystkich mieszkańców tego kraju zostaną w tych dniach wysłane listy z zapytaniem o to, czy wyrażają gotowość wzięcia udziału w tej diagnozie. W badaniach sondażowych weźmie udział 1700 obywateli Słowacji, którzy zostaną poddani testom na umiejętność czytania ze zrozumieniem, rozwiązywania podstawowych problemów codziennego życia oraz posługiwania się komputerem.

Wyniki tych badań zostaną opublikowane dopiero w 2013 r. i mają pomóc rządowi w rozpoznaniu tego, jaki poziom wykształcenia reprezentują Słowacy oraz czy na tej podstawie będzie można wyrokować o ich szansach zatrudnienia na międzynarodowym rynku pracy. OECD zamierza w tym roku objąć niniejszymi badaniami dorosłych obywateli z 26 państw. Koszt takiej diagnozy, finansowanej ze środków Unii Europejskiej, wynosi w przypadku Słowacji 1,4 mln EUR. W Polsce koszty te byłyby wielokrotnie większe. Ciekawe, czy opublikowanie danych dopiero w 2011 r. będzie miało istotny sens, skoro w międzyczasie diagnozowani dorośli być może podwyższą swoje kompetencje, a na rynek wejdą absolwenci kolejnych roczników młodych, a wykształconych dorosłych.

Warto w tym miejscu dodać, że na początku lat dziewięćdziesiątych OECD zrealizowała projekt IALS – International Adult Literacy Survey, który objął również Polskę. Wyniki badania pokazały ogromne niedostatki wyposażenia w praktyczne umiejętności dorosłych Polaków.

(http://www.sme.sk/c/5716433/po-detoch-otestuje-oecd-aj-dospelych.html)