Wydział Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu świętuje Jubileusz 25-lecia. W ramach obchodów ćwierćwiecza istnienia i rozwoju Wydziału rozpoczynają się w dniu dzisiejszym uroczystości w gmachu Collegium Minus Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jubileusz 25-lecia Wydziału zostanie także wzmocniony w dniu 22 listopada 20018 r. Konferencją Naukową: „1993-2018 Tożsamość pedagogiki współczesnej”.
Mimo jednoznacznych, akademickich powodów mojej odmowy udziału w tych uroczystościach, Organizatorzy - w dobrej wierze i intencji - wpisali moje nazwisko do programu, co stawia mnie w dyskomfortowej sytuacji. Proszę zatem o uwzględnienie tego faktu, którego powody znają władze Uczelni i Wydziału.
Nie ulega jednak żadnej wątpliwości, że tak jak w okresie PRL wiodącą dla całego kraju jednostką w środowisku polskiej pedagogiki był Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego, tak od połowy lat 90. XX w. systematycznie tracił on swoją funkcję lidera naukowego na rzecz dynamicznie rozwijającego się Wydziału Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu.
To tu zaszła prawdziwa i znacząca dla polskiej pedagogiki zmiana i przełomowa nośność dotychczas nieobecnych teorii, nurtów i dyskursów w naukach o wychowaniu, które radykalnie odcięły się od monistycznej pedagogiki socjalistycznej na rzecz pedagogiki wielości, wieloparadygmatyczności, nowych subdyscyplin naukowych i transformatywnych formacji intelektualnych.
Ogromna to zasługa kadr kierowniczych-mistrzów polskiej pedagogiki, profesorów - Kazimierza Zbigniewa Kwiecińskiego (1993-1999)
Kazimierza Przyszczypkowskiego (1999-2002)
Wiesława Ambrozika (2002-2008)
, Zbyszko Melosika (2008-2016)
i obecnie Agnieszki Cybal-Michalskiej (od 2016).
Wystarczy spojrzeć na stronę WSE UAM, by zobaczyć, jak bogata jest oferta badań naukowych, szeroka struktura jednostki podzielonej na łącznie 28 katedr, zakładów i pracowni oraz bogactwo czasopism i konferencji naukowych. Ten Wydział nie ma sobie równych w naszym kraju także pod względem liczby samodzielnych pracowników naukowych, w tym młodej kadry doktorów habilitowanych i profesorów, o których sukcesach miałem okazję pisać także w tym miejscu.
Mogłoby się komuś wydawać, że tak duża liczba jednostek jest przejawem rozdrobnienia pól badawczych. Nie jest to jednak prawdą, gdyż właśnie na tym Wydziale mają miejsce zróżnicowane formy współpracy inter-intra- i transcdyscyplinarnej, co odzwierciedla fascynująca liczba i jakość zdecydowanej większości publikacji naukowych, które są efektem nie tylko współpracy w wąskim gronie specjalistów, ale wykraczającej znacznie poza ich własny obszar zainteresowań poznawczych.
Wielkopolscy pedagodzy sami piszą o sobie, że ich Wydział kontynuuje najlepsze tradycje kształcenia pedagogicznego w Polsce. Istotnie, kontynuują najlepsze tradycje, ale też sami kreują nowe podejścia do edukacji i kształcenia akademickiego w kraju oraz poza granicami. Poznańska jednostka staje się zatem punktem odniesienia dla wszystkich pozostałych uniwersytetów i akademii pedagogicznych nie po to, by eksponować wyjątkowość, ale łączyć, integrować, dzielić się z innymi własnymi dokonaniami i doświadczeniami.
W Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN od początku jego istnienia zasiadają naukowcy z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Profesorowie tej jednostki byli i są członkami najwyższych organów akademickich w kraju jak m.in. Centralna Komisja Do Spraw Stopni i Tytułów czy Komitet Nauk Pedagogicznych PAN. W obecnej kadencji członkiem Centralnej Komisji z ramienia środowiska pedagogów jest prof. dr hab. Zbyszko Melosik dr h.c. Jedynym członkiem rzeczywistym PAN jest pierwszy dziekan tego Wydziału - prof. dr hab. Kazimierz Zbigniew Kwieciński, zaś w obecnej kadencji Komitetu Nauk Pedagogicznych (2016-2019) zasiada aż 7 członków, w tym profesorowie: Wiesław Ambrozik, Agnieszka Cybal-Michalska, Agnieszka Gromkowska-Melosik, Wiesław Jamrożek, Zbyszko Melosik, (zm. śp. Maria Dudzikowa) oraz dr Radosław Nawrocki.
Na tym Wydziale ukazuje się od 40 lat "Rocznik Pedagogiczny" Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN, a także tu zapoczątkowano za kadencji prof. W. Ambrozika ogólnopolskie seminaria naukowe Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN z udziałem dziekanów wszystkich wydziałów pedagogicznych i rektorów uczelni pedagogicznych w naszym kraju, by razem tworzyć nową, o światowym standardzie dyscyplinę naukową jaką jest PEDAGOGIKA. Sukcesy każdego z pracowników z osobna przekładają się na wspólne inicjatywy, rozwiązania, projekty, ekspertyzy i programy kształcenia. Jest zatem z kim i co świętować.
Znaczące w pedagogice periodyki WSE UAM znajdują się w wykazach MNiSW z projektowaną nadzieją na ich rychłe zaistnienie także w bazach Scopus. Wydaje się tu: Biuletyn Historii Wychowania; Interdyscyplinarne konteksty Pedagogiki Specjalnej; Kultura - Społeczeństwo - Edukacja; Neodidagmata; Studenckie Zeszyty Naukowe; Studia Edukacyjne i Jurnal of Gender and Power.
Jak informują o polach badawczych władze Wydziału:
Problematyka naukowo-badawcza wpisuje się w nurt wartościowych poznawczo i ważnych społecznie rozważań skoncentrowanych na jakości transformacji odbywającej się na płaszczyźnie szeroko pojętej edukacji. Projekty naukowe podejmują aktualne i pogłębiające pole badawcze pedagogiki problemy, wiążące się z rozwojem tej dyscypliny jako nauki oraz pedagogiki jako praktycznej działalności społecznej. Istotne dla rozwoju naukowego Wydziału Studiów Edukacyjnych są projekty o charakterze diagnostyczno-weryfikacyjnym, których celem jest wypracowanie przesłanek teoretycznych i metodycznych koncepcji pracy wychowawczo-dydaktycznej. Prowadzone w ramach poszczególnych specjalności badania naukowe przyczyniają się do pogłębiania i poszerzania zakresu wiedzy o nowe wątki i wypracowywania oryginalnych koncepcji i metod badawczych w naukowym oglądzie badanej rzeczywistości edukacyjnej.
Nie wiemy, jak potoczą się losy wydziałów w naszych uniwersytetach, ale tego możemy być pewni, że będzie nadal stanowił forpocztę koniecznej, dalszej transformacji w naszym społeczeństwie nie tylko pedagogiki jako nauki czy w zakresie organizacji procesu kształcenia kadr akademickich, ale także w rozwoju nowej organizacji zarządzania tymi procesami i oby dalszego uspójniania solidarnej współpracy z innymi jednostkami.
Życzę całej społeczności dalszych 25 lat kontynuacji tego, co godne, co sprzyja najwyższym standardom w nauce oraz redukowania patologii osłabiających wartość dotychczasowych dokonań.