Pożegnanie Uczonego z pasją i misją

 

W dniu dzisiejszym odbędzie się ceremonia pogrzebowa ks. Profesora Mariana Waleriana Nowaka z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Lublinie. Jego wkład w rozwój polskiej pedagogiki jest unikalny, niepowtarzalny, wybitny, toteż został członkiem nowo powołanej w 2019 roku Rady Doskonałości Naukowej, w której reprezentował pedagogikę jako dyscyplinę naukową. Władze tego organu nie zapomniały o Profesorze, który współtworzył standardy oceniania wniosków w sprawie o nadanie tytułu profesora. Opiniował także odwołania nauczycieli akademickich, którym stosowny organ odmówił nadania stopnia naukowego doktora czy doktora habilitowanego.  

(źródło klepsydry: RDN na Fb) 

Będziemy przez kolejne lata studiować, analizować rozprawy naukowe ks. Profesora, nawiązywać do ich najważniejszych tez, które dotyczą pedagogiki religijnej i pedagogiki ogólnej. Wybitny Uczony rozwinął podstawy wychowania religijnego jako integralną część formacji osobistej, prowadził badania relacji między wiarą, kulturą a procesami edukacyjnymi oraz analizował rolę wartości chrześcijańskich w kształtowaniu osobowości dzieci, młodzieży i  osób dorosłych. W tym obszarze studiów prof. Marian W. Nowak przyczynił się po przemianach ustrojowych 1989 roku do zmian w katechetyce, opracowując koncepcje nauczania religii z uwzględnieniem współczesnych teorii pedagogicznych, a także badając skuteczność różnych metod kształcenia w tym zakresie. 

Zmarły Profesor stworzył oryginalną koncepcję pedagogiki ogólnej, w ramach której rozwinął personalistyczne teorie kształcenia i wychowywania oparte na filozofii personalizmu chrześcijańskiego. Analizował problemy współczesnego wychowania w kontekście zmian społecznych, a także zajmował się pedagogiką rodziny i jej rolą w procesach wychowawczych. W ostatnich latach wydał znakomite podręczniki z teoretycznych podstaw wychowania (Teorie i koncepcje wychowania”, Warszawa, 2008), pedagogiki ogólnej („Podstawy pedagogiki otwartej. Ujęcie alternatywne w badaniu chrześcijańskiej”, Lublin, 1999) oraz imponujące, systemowe studium  z odniesieniami do pedagogiki pielęgniarstwa pod tytułem "Pedagogiczny profil nauk o wychowaniu" (Lublin, 2012). 

 

   

  

Monografia "Pedagogiczny profil..." jest kontynuacją i rozwinięciem pedagogiki otwartej, która uruchamia nowe inicjatywy i poszukiwania możliwości wypracowania tak w naukach społecznych, jak i w praktyce oświatowej znaczącego miejsca pedagogiki jako nauki. Dorobek naukowy ks. Profesora Mariana W. Nowaka jest imponujący, a korzystają z niego i będą do niego sięgać świeccy uczeni, którzy są świadomi pluralizmu w polskiej pedagogice teoretycznej i praktycznej, także religijnej. Tak bowiem obejmuje badania wychowania w kontekście zawartych w Konstytucji Rzeczypospolitej i Prawie oświatowym wartości chrześcijańskich.  

Będziemy towarzyszyć śp. Profesorowi w jego ostatniej drodze na Ziemi, którą tak umiłował i której społeczeństwu służył w wyjątkowy sposób. Uchylę rąbka z naszej wieloletniej współpracy, by pokazać, jak wspaniałą był OSOBĄ, konsekwentną w kreowanej przez siebie pedagogii. W przesyłanej korespondencji służbowej i prywatnej zawsze zaczynał od powitania:   

"Szczęść Boże, serdecznie pozdrawiam ... także tą drogą i bardzo dziękuję za ... ;

czy 

"Szczęść Boże ponownie, Jeszcze przed północą serdecznie pozdrawiam Drogich (...) i bardzo dziękuję (...) za tak wysoką opinię o (...)";

a kończył swój list: 

"Z nieustającymi życzeniami X. Marian Nowak" 

albo 

"Z poważaniem i wdzięcznością X. Marian Nowak"

albo 

"Wszelkiego dobra"  - X. Marian Nowak". 

   W listach nawiązywał do świąt, okoliczności, imienin czy urodzin adresata, pisząc: 

* "Załączam najserdeczniejsze życzenia także w związku z dzisiejszym dniem Świętego Walentego życząc jego wielkiej życzliwości... . X. Marian Nowak";

* "Załączam najserdeczniejsze życzenia zdrowia i wszelkich Bożych łask. Z poważaniem i wdzięcznością. X. Marian Nowak"; 

* Serdecznie pozdrawiam także dzisiaj w wieczór Mikołajowy... .X. Marian Nowak";    

* "...wraz z życzeniami zdrowia, życzę  odwiedzin Świętego Mikołaja i hojnych prezentów. X. Marian Nowak"; 

* "Wraz z serdecznymi życzeniami na niedzielę już w okresie kalendarzowej jesieni, dla Drogich (...) przesyłam najserdeczniejsze pozdrowienia i szczególne życzenia dla (...) – w kalendarzach znalazłem wskazania na Imieniny (...) w dniu dzisiejszym – a zatem obfitych Bożych łask (..)"; 

* "Życzę dobrego – mimo prognozowanych niezbyt ciekawych warunków pogodowych -  weekendu. Z wdzięcznością. X. Marian Nowak"; 

Ks. Prof. Marian W. Nowak był niezwykle odpowiedzialnym, wymagającym, sprawiedliwym i wspaniałym promotorem oraz recenzentem w kształceniu kadr naukowych. Jako jeden z nielicznych potrafił wyłączać się z postępowania, jeśli tylko pojawiała się kwestia konfliktu interesów. Jak pisał w takich sytuacjach stanowiąc wzór dla młodych i swoich rówieśników: 

"Uważam, że dla dobra sprawy powinienem zrezygnować z pełnienia funkcji przewodniczącego tej Komisji.  Przepraszam za kłopot, życzę dobrej niedzieli i bardzo dziękuję za wszelkie dobro. Z poważaniem. X. Marian Nowak..."; 

* "Gdyby przyszły mi jeszcze jakieś pomysły, to ewentualnie mogę dalej szukać. Z życzeniami dobrych i pięknych dni wejścia w kalendarzową jesień. X. Marian Nowak"; 

* "Życzę dobrego nowego roku akademickiego i jeszcze także miesiąca września. Z poważaniem. X. Marian Nowak"; 

* "Życzę wszelkiego dobra, pięknych słonecznych dni z łagodnym nasłonecznieniem i samych pomyślnie zrealizowanych wakacyjnych planów.   Z poważaniem. X. Marian Nowak".

Kiedy sprawa była złożona, trudna, kontrowersyjna ze względu na sprzeczne w konkluzji oceny czyjegoś dorobku naukowego, pisał m.in.:

"... po dyskusji w naszym podzespole pedagogiki uważamy, że sprawa jest dość złożona i trudna, dlatego też nasza prośba do (...), aby rozważyć zdjęcie jej z porządku obrad (...) i przełożenie na następne posiedzenie zapraszając Recenzentów. Wydaje się to być tym bardziej wskazane, że np. recenzja prof. (...) jako eksperta najbardziej kompetentnego w tej sprawie liczy tylko 4 strony, a więc jest powierzchowna. Trudno zatem nam decydować, skoro pedagog (...) nie ułatwia nam tego zadania. Najlepiej byłoby, gdyby Recenzenci sami wypowiedzieli się na naszym  posiedzeniu i ułatwili nam podjęcie adekwatnej decyzji w tej sprawie.

W tej sprawie wprawdzie wszyscy  Recenzenci zauważają wiele mocnych stron przedstawionego do oceny dorobku i zwracają uwagę także na zrealizowanie niektórych elementów podlegających ocenie w dość wysokim stopniu, to jednak dwie recenzje zawierają konkluzje negatywne i stwierdzają niespełnienie wymagań. Trzej Recenzenci wyrażają  jednoznacznie pozytywne konkluzje i w ocenie zdecydowanie pozytywnie popierają wniosek. Postulat zatem i jednocześnie prośba zdjęcia tej sprawy z najbliższego porządku obrad i zaproszenie recenzentów na kolejne posiedzenie za miesiąc (...) wydaje się być rozwiązaniem najbardziej adekwatnym w obecnej sytuacji.  Z poważaniem i życzeniem dobrej niedzieli. X. Marian Nowak". 

* "(...) Przepraszam za dokuczanie z takimi sprawami i to w pierwszy dzień zajęć nowego roku akademickiego, ale też sprawa nie może oczekiwać, gdyż nadeszły już wszystkie recenzje w tym postępowaniu. Z wyrazami wdzięczności za każdą podpowiedź. X. Marian Nowak"; 

* "W związku z powyższym, w ramach uzupełnienia mojej opinii ponawiam „sugestię” wyrażoną na s. (...) mojej opinii, aby w jednostce „dopełniono właściwe głosowanie”, a zatem uważam, że w związku z zaistniałymi błędami formalnymi, sprawę powinna jeszcze raz rozpatrzyć jednostka podejmująca w.w. Uchwałę i podjąć prawidłową uchwałę"; 

* "Serdecznie pozdrawiam (...) i najpierw przepraszam za niepotrzebne zajęcie uwagi opinią w sprawie (...), ale dałem się chyba wprowadzić w błąd (...), który w tej sprawie ze mną rozmawiał i (...)  – stąd sprawa wyglądała na możliwą. Może to też nadgorliwość, ale nie chciałem, aby cokolwiek zostało zaniedbane".

 Ks. Profesor wyrażał szczerą empatię i radość z czyichś sukcesów, osiągnięć. Pisał wówczas: 

* "Szczęść Boże, bardzo dobra wiadomość i ogromnie ważna dla pedagogiki i pedagogów. Gratuluję Drogiemu Profesorowi (...) i rzeczywiście podzielam w pełni słowa wyrażone w  piśmie z (...),  że ten fakt z najwyższą pewnością „przyczyni się do wzmocnienia tej ważnej instytucji w ramach prowadzonej przez nią działalności na rzecz zapewnienia rozwoju kadry naukowej zgodnie z najwyższymi standardami jakości działalności naukowej wymaganymi do uzyskania stopni naukowych, stopni w zakresie sztuki i tytułu profesora. Z życzeniami tylko pomyślnych i dobrych spraw. X. Marian Nowak".

Ks. Profesor przyjmował z troską każdą sugestię, uwagę, głos polemiczny ponawiając rozpoznanie sprawy jak pedagog dialogu i otwartości. Wówczas pisał m.in.: 

* "wraz z serdecznymi pozdrowieniami i życzeniami dobrych „pożegnań z wakacjami”, przesyłam ogromne „DZIĘKI” dla (...) za wnikliwość i uwagi. Tak skoncentrowałem się na kompetencjach, że zapomniałem o miejscu wybranym do przeprowadzenia kolokwium w wypadku prof. (...). Bardzo serdecznie dziękuję. Oczywiście popieram także w pełni uwagi do Komisji (...). Wszelkiego dobra. X. Marian Nowak"; 

* "Życzę samych tylko dobrych i udanych spraw po wakacjach. Z poważaniem i podziękowaniami za już podjęte poszukiwania, które w pełni akceptuję – X. Marian Nowak"; 

* "Wraz z życzeniem Dobrej nocy!” w pełni popieram stanowisko i przedstawione argumenty przez Profesora (...) i bardzo dziękuję jak też gratuluję wspaniałej czujności wobec możliwego wyklucia się wielu zagrożeń. Z podziękowaniami i pozdrowieniami. X. Marian Nowak".

Odszedł Uczony, który był dostępny dla wszystkich zainteresowanych Jego obecnością, Jego mądrością, słowem, modlitwą, recenzją, opinią, konsultacją, udzieleniem ślubu, chrztu czy poprowadzeniem mszy pogrzebowej. Z bólem w sercach pożegnamy ks. Profesora Mariana W. Nowaka z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Lublinie, okazując wdzięczność za DOBRO, PRAWDĘ i PIĘKNO, którymi dzielił się z nami na co dzień. Żegnamy Uczonego z pasją i misją!  

Requiescat in pace!