27 maja 2025

Zespół Pedagogiki Szkolnej KNP PAN a akademickie jednostki pedagogiki szkolnej


 





Dzisiaj spotyka się w Poznaniu Zespół Pedagogiki Szkoły przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN, by rozmawiać o podstawach teoretycznych i badawczych współczesnej pedagogiki szkolnej. Polska pedagogika może pochwalić się wielością szkół badawczych, których przedstawiciele różnych generacji prowadzą głównie badania empiryczne. Znacznie mniej jest rozpraw traktujących o teoriach, koncepcjach szkoły, które mogłyby być podstawą do empirycznych diagnoz, a może i do podejmowania prób oddolnego wprowadzania zmian w tym typie placówek oświatowych.

Przygotowując się do dyskusji zajrzałem do portali uniwersyteckich, by zobaczyć, jaki jest poziom akademickiej, naukowej instytucjonalizacji pedagogiki szkolnej. Czy są takie jednostki, które nie tylko z nazwy, ale i prowadzonych w nich badań identyfikują je z pedagogiką szkolną? Czy może powstały i działają jednostki, których pracownicy prowadzą jedynie badania parcjalne, fragmentaryczne a odnoszące się do szkoły jako środowiska edukacyjnego, w tym dydaktycznego, wychowawczego, opiekuńczego, a nawet terapeutycznego?

Wynik diagnozy są następujące: 

Uczelnie, w których zostały powołane jednostki akademickie mające w nazwie pedagogikę szkolną: 

1) Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu: 

Pracownia Pedagogiki Szkolnej  Szkoła jest rozumiana jako przedmiot i podmiot zmian społecznych. Wspólną osią zainteresowań naukowych pracowników jest szkoła rozpoznawana w optyce różnych kategorii analitycznych, koncepcji teoretycznych, z zastosowaniem zróżnicowanych podejść badawczych. W Pracowni jest "Laboratorium", które prowadzi współpracę dydaktyczno-naukową z Evangelische Hochschule Darmstadt.  Aktywność naukowo-badawcza zespołu Laboratorium Pedagogiki Szkolnej koncentruje się wokół Zakład Badań Dyskursów Edukacyjnych Jednym z elementów tej współpracy są międzynarodowe obozy naukowe organizowane dla studentów. (https://wse.amu.edu.pl/dla-pracownika/pracownicy-wydzialu2/pracownia-pedagogiki-szkolnej)

2) Uniwersytet Szczeciński:

Katedra Dydaktyki i Pedagogiki Szkoły. 

 

3) Uniwersytet Zielonogórski: 

Zakład Pedagogiki Szkolnej.

 

4) Uniwersytet Jagielloński:

Zakład Pedagogiki Szkolnej i Dydaktyki Akademickiej: Obszar badań obejmuje: wybrane aspekty pedagogicznego działania osób i instytucji odgrywających istotną rolę w szeroko pojętej edukacji szkolnej i akademickiej. Główne obszary badawcze:

  • Podmioty edukacji szkolnej i akademickiej
  • nauczyciele akademiccy, wsparcie rozwoju ich kompetencji dydaktycznych i społecznych;
  • studenci, psychopedagogiczne wsparcie rozwoju ich kompetencji społecznych;
  • pedagodzy szkolni, przygotowanie zawodowe;
  • nauczyciele szkolni, role społeczne nauczyciela i ich uwarunkowania
  • uczniowie, uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych
  • Teoria szkoły
  • Teoria pedagogiki humanistyczno-egzystencjalnej
  • Teoria dydaktyki akademickiej

https://pedagogika.uj.edu.pl/struktura/zaklad-pedagogiki-szkolnej-i-dydaktyki-akademickiej

                                                 

 I to było na tyle

Natomiast uczelnie, w których są jednostki akademickie prowadzące parcjalne badania w zakresie pedagogiki szkolnej, w tym kształcące studentów do zawodu związanego m.in. z pierwszym stopniem szkoły podstawowej, posiadają: 

  

1) Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie:

Katedra Społecznych Podstaw Rozwoju Oświaty; Zakład Pedeutologii i Wspierania Karier Edukacyjnych; Zakład Dydaktyki i Pedagogiki Medialnej;  Katedra Teoretycznych Podstaw Pedagogiki i Dyskursów Edukacyjnych.


2) Uniwersytet Łódzki: 

Katedra Badań Edukacyjnych;  Katedra Pedagogiki Wieku Dziecięcego

 

3) Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu:

Zakład Dydaktyki Ogólnej; Zakład Badań nad Procesem Uczenia się Zakład Edukacji Medialnej; Zakład Edukacji Wielokulturowej i Badań nad Nierównościami Społecznymi; Zakład Edukacyjnych Badań nad Językiem i Komunikacją Dziecka; Zakład Historii Kultury i Edukacji; Zakład Pedagogiki Dziecka i Zakład Socjologii Edukacji

 

4) Uniwersytet Warszawski:

Zakład Wczesnej Edukacji i Kształcenia Nauczycieli; Katedra Dydaktyki i Pedeutologii; Pracownia Pedagogiki Ogólnej i Filozofii Edukacji; Pracownia Studiów nad Filozoficznymi Kontekstami Edukacji; Pracownia Historii Oświaty i Wychowania; Zakład Edukacji Estetycznej i Studiów nad Kulturą oraz Katedra Polityki Oświaty i Społecznych Badań nad Edukacją.

 

5) Uniwersytet Szczeciński

prowadzi także: Katedrę Pedagogiki Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej 

 

6) Uniwersytet Śląski:

– brak klasycznych jednostek  akademickich.

 

7) Uniwersytet Gdański:

Zakład Historii Nauki, Oświaty i Wychowania; Zakład Dydaktyki i Andragogiki;  Zakład Badań nad Dzieciństwem i Szkołą oraz Pracownia Edukacji Medialnej.

 

8) Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w  Lublinie:

Katedra Dydaktyki; Katedra Pedeutologii i Edukacji Zdrowotnej oraz Katedra Wczesnej Edukacji


9)  Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy:

Katedra Dydaktyki i Studiów nad Kulturą Edukacji; Katedra Filozofii Wychowania i Edukacji Obywatelskiej; Katedra Pedagogiki Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej oraz Zakład Dydaktyki Wydziału Pedagogiki


10) Uniwersytet Warmińsko- Mazurski w Olsztynie:

Zakład Pedeutologii; Katedra Dydaktyki i Wczesnej Edukacji

 

11) Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w  Warszawie:

Katedra pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej; Katedra Pedagogiki Ogólnej i Dydaktyki

 

12) Uniwersytet w Białymstoku: 

Zakład Pedagogiki Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej; Zakład Dydaktyki Ogólnej i Katedra Edukacji Międzykulturowej

 

13) Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu:

  – brak jednostek w Instytucie Pedagogiki, gdyż funkcjonuje jako struktura sieciowa, bez katedr, z zespołami badawczymi powoływanymi w zależności od potrzeb i realizowanych projektów.

 

14) Uniwersytet Rzeszowski:

Katedra Pedagogiki Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej; Zakład Dydaktyki Ogólnej oraz Katedra Badań Szkoły i Mediów – koncentracja na mediach

 

15) Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach: 

Zakład Badań nad Edukacją; Zakład Edukacji Elementarnej i Wspomagania Rozwoju Dziecka oraz Pracownia Historii Oświaty i Wychowania 

 

16) Uniwersytet w Siedlcach: 

Pracownia Dydaktyki Ogólnej, Pracownia Kształcenia Wczesnoszkolnego oraz Pracownia Wychowania Przedszkolnego.

 

17) Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie: 

nie ma żadnej jednostki z pedagogiki szkolnej

 

18) Uniwersytet Wrocławski: 

Zakład Pedagogiki Wczesnoszkolnej i Przedszkolnej oraz Zakład Historii Edukacji.

 

19) Uniwersytet Pomorski w Słupsku 

brak jednostek akademickich w Instytucie Pedagogiki.

 

20) Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni 

- brak jednostek w Instytucie Pedagogiki 

 

21) Uniwersytet Dolnośląski DSW we Wrocławiu: 

- brak jednostek i brak kształcenia nauczycielskiego.

 Przed nami jest zatem dyskusja o tym, czy(-m) jest pedagogika szkolna? 

22) Katolicki Uniwersytet Lubelski 

katedra Dydaktyki , Edukacji Szkolnej i Pedeutologii .