13 marca 2025

Ideologia równych szans kobiet w nauce nie zmienia ich sytuacji życiowej i akademickiej

 


Profesor Marek Kwiek (Research Star) informuje o ukazaniu się wyników badań jego zespołu, które były anonsowane już przy okazji omówienia ich w „Nature” w styczniu 2025 roku. Teraz mamy dostęp do analizy interesujących danych w skali światowej (BigData). Są one w rozprawie: Kwiek, Marek and Łukasz Szymula (2025). Leaving Science - Attrition of Biologists in 38 OECD Countries.” FEBS Letters, online first" (w/w zrzut z ekranu pisma). 

Uczeni z UAM w Poznaniu przeanalizowali osiągnięcia 86 000 naukowców z 38 krajów, którzy rozpoczęli swoją karierę badawczą w biologii i dyscyplinach jej pokrewnych w roku 2000 i dekadę później, w 2010 roku. Badanie jest kohortowe (dwie grupy) i podłużne, dzięki czemu dane o ich twórczości naukowej były analizowane oddzielnie, rok po roku.

Wyniki tych analiz potwierdzają druzgocące dla ideologów i polityków szkolnictwa wyższego przekonanie, że można przyczynić się do wyrównania szans kobiet w awansie naukowym i ich przetrwaniu w nauce w stosunku do mężczyzn. W Polsce jest w dziedzinach związanych z biologią ich równa reprezentacja (50%/50%), ale szanse na przetrwanie w nauce nie są równe. Jak piszą: 

       "W tych dyscyplinach STEM, w których globalnie pracuje największy odsetek kobiet – różnice między kobietami i mężczyznami w rezygnacji z nauki są największe. Odejścia z nauki są niezwykle częste – np. w mikrobiologii (BIO) po 20 latach zostaje zaledwie 20% kobiet naukowców. 80% - znika z nauki (z publikowania). W świetle estymatorów Kaplana-Meiera - kobiety w największej dyscyplinie , jaką jest BIO (biochemia, genetyka i biologia molekularna) są o 23,26% bardziej narażone na odejście z nauki po 10 latach i o 39,74% bardziej narażone na odejście z niej pod koniec badanego okresu (po 19 latach)".

Jeszcze trudniej jest kobietom nie tylko podjąć pracę naukowo-badawczą, ale także te, które ją rozpoczną, mają wielokrotnie mniejsze szanse, by przetrwać w naukach ścisłych (matematyka, informatyka, fizyka z astronomią). Tu występuje przewaga osiągnięć naukowych mężczyzn, toteż  ideologia rzekomo równych szans tego nie zmieni. 

Jak interpretują te dane autorzy badań: "W Polsce jest zawsze inaczej, spokojniej, stabilniej. Prawdopodobieństwo pozostania w nauce po 10 latach dla kobiet z kohorty naukowców z 2000 r. w dziedzinie biochemii, genetyki i biologii molekularnej (BIO) osiąga 30% w Niemczech – a w Polsce 64%". 

Polskich uczonych interesuje to, na co zapewne czekają socjolodzy, a mianowicie przyczyny powyższego stanu zjawisk. Prof. M. Kwiek potwierdził, że właśnie realizuje z zespołem badania diagnostyczne (ankietowe) wśród 100 000 naukowców z 38 krajów z minimum 25-letnim doświadczeniem publikacyjnym. To dopiero będzie nieco bliższy obraz karier naukowych kobiet i mężczyzn.

Polecam najnowsze rozprawy Profesora:

M. Kwiek, L. Szymula (2025). Leaving Science - Attrition of Biologists in 38 OECD Countries. FEBS Letters (Featured in Nature)

M. Kwiek, W. Roszka (2025). Are Scientists Changing their Research Productivity Classes When They Move up the Academic Ladder?  Innovative Higher  Education.

M. Kwiek, L. Szymula (2024). Quantifying Attrition in Science: A Cohort-Based, Longitudinal Study of Scientists in 38 OECD CountriesHigher Education. (Featured in Nature).

M. Kwiek, W. Roszka (2024). Top Research Performance in Poland Over Three Decades: A Multidimensional Micro-Data ApproachJournal of Informetrics.

M. Kwiek, W. Roszka (2024). Once Highly Productive, Forever Highly Productive? Full Professors’ Research Productivity from a Longitudinal PerspectiveHigher Education.

M. Kwiek, L. Szymula (2024). Young Male and Female Scientists: A Quantitative Exploratory Study of the  Global Scientific WorkforceQuantitative Science Studies.

M. Kwiek, W. Roszka (2024). The Young and the Old, the Fast and the Slow: A Large-Scale Study of Productivity Classes and Rank AdvancementStudies in Higher Education.