Bardzo przykra wiadomość dotarła do mnie z Wielunia,
że zmarła wypromowana przeze mnie dr Ewa Lewik-Tsirigotis (1958-2022). Trudno jest pogodzić się z przedwczesnym odejściem osoby, z którą współpracowałem od przełomu obu stuleci do
uzyskania przez Nią stopnia naukowego doktora nauk humanistycznych w dyscyplinie
pedagogika. To trochę tak, jakby żegnało się własne
"naukowe dziecko". W Jej życiu zawodowym, społecznym i osobistym zawiera się los wielu polskich nauczycielek, które były zaangażowane w transformację rodzimej oświaty.
Pani Ewa Lewik-Tsirigotis uczestniczyła w moich seminariach doktorskich na
Uniwersytecie Łódzkim od roku akademickiego 1999/2000. Spotykaliśmy się
regularnie z grupą osób w różnym wieku, pełniących odmienne role zawodowe a
przy tym pragnących dalej rozwijać swoje kompetencje, by lepiej służyć
edukacji. Na Wydziale Nauk o Wychowaniu mieliśmy wprawdzie uprawnienia do
nadawania stopnia naukowego doktora w dziedzinie nauk humanistycznych w
zakresie pedagogiki, ale nie mogliśmy prowadzić studiów doktoranckich. Do tego
było konieczne uzyskanie uprawnień do nadawania stopnia naukowego doktora
habilitowanego, a na to długo jeszcze się nie zapowiadało.
Powołałem zatem do życia seminarium doktoranckie,
które było swoistą pracą u podstaw, bezinteresowną, poza wszelkimi atrybutami,
jakimi dzisiaj dysponują szkoły doktorskie. Uczestniczyli w nim pedagodzy,
nauczyciele, profesjonaliści z różnych obszarów oświaty szkolnej i
pozaszkolnej. Jedną z takich osób była ówczesna mgr Ewa Lewik-Tsirigotis, która
przyjeżdżała co miesiąc na nasze naukowe spotkania, by zdobywać i aktualizować
wiedzę z nauk pedagogicznych.
Wcześniej ukończyła studia magisterskie na naszym
Wydziale w zakresie nauczania początkowego. Dla uzyskania I stopnia
specjalizacji zawodowej ukończyła dwuletnie studia w zakresie
"metodyki nauczania początkowego", a następnie warsztaty w zakresie
Programu Profilaktycznego “Spójrz Inaczej” i kurs edukatorski programu “Nowa
Szkoła” (1999-2000). Wielu nauczycieli w tamtym okresie szukało własnej drogi
rozwoju zawodowego.
E. Lewik-Tsirigotis pracowała w latach 1982-1983 w
Szkole Podstawowej nr 4 w Wieluniu, która była Szkołą Ćwiczeń dla studentów
Kolegium Nauczycielskiego. W tej placówce została zatrudniona na stanowisku
nauczycielki edukacji elementarnej. Od 1983 roku została zatrudniona w Kolegium
Nauczycielskim w Wieluniu, a od 1999 roku pracowała w Wyższej Szkole
Języków Obcych i Ekonomii w Częstochowie na stanowisku wykładowcy. Należała do
nauczycieli poszukujących, otwartych na zmianę, włączając się do prowadzenia
zajęć w Świetlicy Terapeutycznej prowadząc zajęcia z zakresu profilaktyki
uzależnień w Szkole Podstawowej w Masłowicach.
Od września 2000 roku brała udział w spotkaniach
Zespołu Konsultantów ds. Programów Nauczania Ogólnego, OCEN w Warszawie. W kwietniu
2003 r. ukończyła studia podyplomowe w zakresie "Zarządzania dla
Oświatowej Kadry Kierowniczej". Oprócz pracy zawodowej w KN w
Wieluniu działała również w Wieluńskim Towarzystwie Naukowym, którego była
członkiem-założycielem.
W 2001 roku została wpisana na krajową listę ekspertów
wchodzących w skład komisji kwalifikacyjnych i egzaminacyjnych dla nauczycieli
ubiegających się o awans zawodowy, co pozwalało Jej uczestniczyć w komisjach
dla nauczycieli, którzy ubiegali się o awans na stopień nauczyciela
kontraktowego, mianowanego i dyplomowanego. Sama uzyskała najwyższy stopień
nauczyciela dyplomowanego w 2004 roku.
Nie każdy chciał czy mógł włączyć się w naukowy
dyskurs, by w drodze kierowanego samokształcenia sformułować własny problem
badawczy i spróbować zaprojektować badania naukowe. Pani Ewa brała wcześniej
udział w organizowanych przez Zakład Teorii Wychowania UŁ międzynarodowych
konferencjach "Edukacja alternatywna - dylematy teorii i praktyki", a
że był to okres jeszcze niegasnącego zapału wielu nauczycieli do wprowadzania
oddolnych zmian w szkołach, to postanowiła przygotować własny projekt
badawczy.
Pracowała wówczas w Kolegium Nauczycielskim w
Wieluniu. Chciała koniecznie przeprowadzić badania, które mogłaby wykorzystać w
tej placówce, gdyż był to okres wprowadzania w kraju reformy ustrojowej szkolnictwa
(ministra edukacji Mirosława Handke). Wiedzieliśmy, że nie da się reformować
edukacji szkolnej bez odpowiedniego przygotowania do niej nauczycieli, bez
pozyskania ich zrozumienia dla potrzeby zmian i ich akceptacji.
Tak zrodził się pomysł na przeprowadzenie badań
dotyczących kształcenia przyszłych nauczycieli w Kolegium Nauczycielskim w
Wieluniu ze względu na zmiany w ich roli zawodowej. Na podstawie
przedłożonej w 2002 r. koncepcji dysertacji doktorskiej Rada Wydziału Nauk o
Wychowaniu UŁ otworzyła Jej przewód doktorski. Każdy seminarzysta
przedstawiał swój pomysł na diagnozę, toteż i Ewa Lewik-Tsirigotis wygłosiła
referat w dn. 5 marca 2003 r., pt. Czy rzeczywiście czeka nas nowa rola
zawodowa nauczyciela?
Kształcenie
nauczycieli w kolegiach nauczycielskich związane było między innymi z zaspokojeniem
potrzeb kadrowych szkolnictwa podstawowego i gimnazjalnego. Raporty edukacyjne
i programy reformowania systemów edukacji wskazywały na różnorodne oczekiwania,
zjawiska i warunki, które towarzyszyły pracy tych profesjonalistów. Do najczęściej wymienianych
zaliczaliśmy m.in. przewidywanie
i antycypowanie zmian społecznych i ekonomicznych, potrzebę stosowania w edukacji nowoczesnych
metod, form i środków ksztalcenia oraz konieczność integralnego rozwijania osobowości wychowanków. Nie bez znaczenia było kształtowanie ich stosunku do przeszłości,
teraźniejszości i przyszłości, a przede wszystkim do zmiany społecznej i trudno
przewidywalnej przyszłości.
Do obrony pracy doktorskiej, która miała miejsce w 2008 roku, pani Ewa Lewik-Tsirigotis opublikowała jeszcze 9 artykułów, w tym niektóre z mężem, dr. hab. nauk o zdrowiu - Konstantinosem Tsirigotisem:
1. Lewik-Tsirigotis E (1999). Lęk szkolny i jego przyczyny, w: Pietruszewska-Kobiela G, Przewłocki J. (red.) Studia Wieluńsko-Częstochowskie, WSP, Częstochowa 1999
2. Lewik-Tsirigotis E. (2002). Szkoła podstawowa nr 1 w Wieluniu, Rocznik Wieluński, 2002, 2, s. 199-211
3. Lewik-Tsirigotis E., Tsirigotis K (2001). Cechy osobowości kandydatów na nauczycieli, w: Mikołajewicz W. (red.) Kształcenie i doskonalenie nauczycieli (dla) edukacji alternatywnej, Kraków: IMPULS, 138-49
4. Lewik-Tsirigotis E., Tsirigotis K (2003). Hierarchia wartości u kandydatów na nauczycieli, Rocznik Edukacji Alternatywnej, 1 (3), s. 231-244
5. Tsirigotis K., Lewik-Tsirigotis E. (2004). Niektóre aspekty funkcjonowania osobowościowego kandydatów na nauczycieli, Nauczyciel i Szkoła, 1-2 (22-23), s. 155-174, GWSP
6. Tsirigotis K., Lewik-Tsirigotis E. (2004a). Zagadnienie płciowego różnicowania funkcjonowania osobowościowego kandydatów na nauczycieli, Nauczyciel i Szkoła, 1-2 (22-23), s. 175-193, GWSP
7. Tsirigotis K., Lewik-Tsirigotis E. (2005): Agresja i przemoc wśród dzieci i młodzieży. Próby rozwiązania, Nauczyciel i Szkoła, 1-2 (26-27), s. 51-66
8.
Tsirigotis
K., Lewik-Tsirigotis E., Gruszczyński W. (2005a): Problematyka profilaktyki
agresji i przemocy w środowisku młodzieży, w: Binczycka-Anholcer M. (red.) Przemoc
i agresja jako problem zdrowia publicznego, Warszawa: PTHP, s. 172-183
9. Tsirigotis K., Lewik-Tsirigotis E. (2007): Ewolucyjne aspekty psychologii płciowości i rodzicielstwa, w: Marzec H., Pindera M. (red.). Problemy rodziny na początku trzeciego tysiąclecia, Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, t. I, s. 169-180
W ramach pracy doktorskiej E. Lewik-Tsirigotis przeprowadziła w latach 2004-2005 w Kolegium Nauczycielskim w Wieluniu badania, w których wzięli udział słuchacze kierunku "Wczesna Edukacja Dziecka", „Język Polski” i „Nauczanie Początkowe z Muzyką”. Wyniki uzyskane za pomocą skonstruowanych narzędzi badawczych poddano statystycznej obróbce (średnia arytmetyczna, odchylenie standardowe, analiza wariancji - ANOVA). Nie mają one dzisiaj już istotnego znaczenia. Jednak pewne prawidłowości nadal są aktualne.
Chyba po obronie pracy doktorskiej została dyrektorką Kolegium Nauczycielskiego w Wieluniu, które działało w tym mieście od 2004 roku. Pamiętam jak poszukiwała jakiegoś wsparcia, by utrzymać możliwość kształcenia nauczycieli w tej placówce. Niestety z dniem 30 września 2015 roku z mocy ustawy wygasało porozumienie Kolegium Nauczycielskiego z Akademią im. Jana Długosza w Częstochowie. Jak to w naszym kraju i oświacie, likwidowano kolegia, by wdrożyć kształcenie tylko na poziomie studiów wyższych w państwowych wyższych szkołach zawodowych, akademiach czy uniwersytetach.
Żegnam w tym miejscu dr Ewę Lewik-Tsirigotis - oddaną edukacji i nauczycielom transformatywną pedagożkę, kierując do najbliższych Jej osób z rodziny, do współpracowników, przyjaciół i znajomych wyrazy szczerego współczucia i żalu. Zmarła pozostawiła w naszej pamięci wiele DOBRA, troski o PRAWDĘ i PIĘKNO nauczycielskiej duszy. Niech spoczywa w pokoju!
***