Ten tydzień jest wyjątkowy. Może dlatego, że kończy się rok 2018, który wyjątkowo wpisał się w dokonania polskich pedagogów czy uczonych z innych nauk społecznych. Zawsze lepiej jest pisać o tym, co mnie cieszy i potwierdza głębokie, a pozytywne zmiany w rodzimej pedagogice - tej akademickiej i oświatowej, aniżeli zwracać uwagę na patologie, dysfunkcje, paradoksy czy kryzysy. Tak więc dzisiaj piszę o ważnej w naukach społecznych okoliczności.
W roku 2018 zostały przyznane następujące nagrody Wydziału I Nauk Humanistycznych i Społecznych PAN:
1/ w dziedzinie archeologii im. Erazma Majewskiego,
2/ w dziedzinie demografii,
3/ w dziedzinie historii kultury,
4/ w dziedzinie orientalistyki,
5/ w dziedzinie pedagogiki im. Władysława Spasowskiego.
Zgodnie z Regulaminem przyznawania nagród naukowych Wydziału kandydatów do nagród mogli zgłaszać członkowie komisji nagród, prezydia komitetów naukowych przy Wydziale I Nauk Humanistycznych i Społecznych PAN oraz rady naukowe placówek Wydziału. W imieniu Prezydium Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN zgłosiłem jednego z najmłodszych doktorów habilitowanych w dziedzinie nauk społecznych, w dyscyplinie pedagogika - dra hab. Michała Klichowskiego z Wydziału Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu za znakomitą rozprawę naukową pt. Learning in CyberParks. A theoretical and empirical study (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2017).
W dn. 13 grudnia 2018 r. odbyło się uroczyste wręczenie nagród naukowych Wydziału I Nauk Humanistycznych i Społecznych PAN, w Sali Lustrzanej Pałacu Staszica w Warszawie.
Warto wiedzieć, że w 2014 roku wówczas jeszcze dr Michał Klichowski został powołany przez Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego do pełnienia funkcji reprezentanta Polski i członka zarządu w grancie European Cooperation in Science and Technology (grant nr TUD COST Action TU1306), dotyczącym CyberParków (CyberParks). Do tamtego momentu nikt na świecie nie zajmował się problemem uczenia się w CyberParkach (learning in CyberParks).
Przez okres ponad trzech lat doktor Klichowski badał ten problem (jako jedyna osoba na świecie), a nagrodzona książka jest finalnym (i unikatowym w skali światowej) rezultatem przeprowadzonych przez niego studiów.
Podstawowym celem książki była interdyscyplinarna, teoretyczno-empiryczna analiza problemu uczenia się w CyberParkach. I tak w teoretycznej części książki Michał Klichowski ukazał stan wiedzy dotyczącej uczenia się w CyberParkach. Przeprowadzone w tej części książki rozważania teoretyczne bazowały więc na kwerendach o charakterze badawczym i pozwoliły Autorowi ustalić, czym w świetle teorii uczenia się jest uczenie się w CyberParkach oraz do jakich technologicznych rozwiązań się odnosi.
Doktor hab. Klichowski wykazuje między innymi, że uczenie się w CyberParkach oparte jest na najnowocześniejszych teoriach uczenia się wspomaganego technologicznie, takich jak smart learning czy smart education, oraz, że staje się ono koncepcją, której implementacja do rzeczywistości formalnej edukacji może być odpowiedzią na liczne problemy współczesnych instytucji edukacyjnych, związanych na przykład z brakiem kontaktu uczniów z przyrodą (tzw. nature deficit disorder) i utrwalaniem ich siedzącego trybu życia.
W empirycznej części książki Autor opisał przebieg i wyniki dwóch autorskich eksperymentów, w których zweryfikował koncepcję uczenia się w CyberParkach. W badaniach tych wykorzystał on dwa klasyczne paradygmaty badania procesu uczenia się: Sternberg task i two-back task. Co niezwykle imponujące, podczas eksperymentów (realizowanych w naturalnych warunkach), analizował on nie tylko behawioralne efekty uczenia się, ale także to, co dzieje się w mózgu w jego trakcie, wykorzystując mobilny elektroencefalograf (zakupiony w ramach dofinansowania MNiSW). Taka organizacja badań była nie tylko innowacyjna i spełniająca kryteria współczesnej nauki, ale też unikatowa w skali światowej.
Książka została uznana przez recenzentów (prof. dr Vitor Duarte Teodoro, Nova University of Lisbon i prof. zw. dr hab. Zbyszko Melosik, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) oraz innych europejskich naukowców (np. prof. dr Carlos Smaniotto Costa, Lusofona University of Humanities and Technologies, prof. dr Michiel de Lange, Utrecht University) za dzieło wybitne.
Warto dodać, iż recenzenci w postępowaniu habilitacyjnym Michała Klichowskiego również podkreślili wybitność i światową unikatowość tej książki, sugerując, że za jej napisanie doktor Klichowski powinien otrzymać którąś z prestiżowych polskich nagród (opinię tę podzielił także Rektor UAM przyznając doktorowi Klichowskiemu za tę książkę najwyższą nagrodę naukową UAM – Nagrodę Rektora I stopnia). Wcześniej Rada Naukowa WSE UAM jednogłośnie nadała Michałowi Klichowskiemu stopień naukowy doktora habilitowanego, w postępowaniu, w którym głównym osiągnięciem naukowym była właśnie ta książka.
Ponadto, przez Core Group grantu CyberParks, książka została oceniona jako najważniejsze osiągnięcie tego projektu. Należy zaakcentować, iż jego budżet przekraczał milion euro a w jego ramach badania naukowe prowadziło ponad 50 naukowców z 31 różnych krajów, publikując kilkadziesiąt prac naukowych, w tym 7 książek.
Przykładem tego, jak duży jest wpływ tej książki na dyskurs naukowy (w tym edukacyjny) w Europie, także w Polsce, może być fakt, że już kilka tygodni po jej ukazaniu się omawiana była w całości podczas spotkania INTREPID w Londynie. Poświęcono jej część obrad, a referentem była prof. dr Aelita Skarzauskiene z Social Technologies Laboratory na Mykolas Romeris University w Wilnie.
Na tej bazie Michał Klichowski wraz z kilkoma innymi naukowcami z krajów Europy m.in. z prof. dr Alfonso Bahillo z University of Deusto, prof. dr Aleksandra Djukic z University of Belgrade, prof. dr Stefano Borgo z Institute of Cognitive Sciences and Technologies of National Research Council, prof. dr Liat Savin Ben Shoshan z Bezalel Academy of Arts and Design złożył także nowy wniosek grantowy do European Cooperation in Science and Technology. Tytuł wniosku brzmi: Fostering knowledge of intangible cultural heritage through stories in mediated public spaces (nr wniosku: OC-2018-1). Zespół ubiega się o ponad milion euro na badania nad uczeniem się wspomaganym technologicznie w mieście.
Gratuluję młodemu Uczonemu. Jestem przekonany, że nie będzie to jego ostatnia nagroda.
(źródło fot. - archiwum laureata Nagrody)