To odpowiedź na potrzeby środowiska, która zostawi trwały ślad w postaci deklaracji programowych, wniosków i referatów. Wyzwania, przed którymi stoi polska nauka będą przedmiotem oddolnej debaty, w której wezmą udział m.in. organizacje pozarządowe, samorządy oraz przedsiębiorstwa.
NKN poprzedzi piętnaście miesięcy przygotowań. W najbliższych tygodniach Rada Programowa zaproponuje sporządzenie raportów dotyczących wskazanych obszarów nauki. We wrześniu rozpoczną się prace zespołów roboczych, które następnie w różnych częściach Polski zaprezentują ich efekty. Polityka jakości, umiędzynarodowienie, komercjalizacja wyników badań oraz zmiany demograficzne – to tylko niektóre z zagadnień, które zostaną omówione.
Nauki pedagogiczne reprezentuje w powołanej przez ministra Radzie Naukowej Kongresu - prof. dr hab. Aleksander Nalaskowski (fot.), który jest profesorem zwyczajnym w Katedrze Metodologii Badań Pedagogicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Za jego kadencji został powołany do życia Wydział Nauk Pedagogicznych UMK. Profesor A. Nalaskowski kierował nim jako dziekan przez dwie kadencje. Obecnie reprezentuje także naukę w Narodowej Radzie Rozwoju przy Prezydencie III RP Andrzeju Dudzie.
Sylwetki Profesora nie muszę w tym miejscu przypominać, gdyż należy do grona wybitnych uczonych przełomu XX i XXI wieku. O publikacjach Profesora często pisałem w blogu, toteż wystarczy wpisać jego nazwisko, by odszukać moje analizy.
Chyba będzie to czwarty tego typu Kongres w Polsce po II wojnie światowej. Nie śledziłem jednak historii, więc być może jestem w błędzie. Jeśli jednak nie, to wydaje się dziwne, że takowy Kongres nie odbył się po transformacji ustrojowej Polski. Oby organizacja zapowiadanego Kongresu po 28 latach przemian społeczno-politycznych i gospodarczych kraju nie miała żadnego związku z tymi, które odbywały się w okresie PRL.
Pierwszy Kongres Nauki miał miejsce w dniach 29.06.–2.07. 1951 r. w Warszawie, a otwierał go w Pałacu Kultury i Nauki ówczesny premier Józef Cyrankiewicz. Wśród zaproszonych gości byli m.in. Stefan Żółkiewski (krytyk i historyk literatury, działacz państwowy), Frédéric Joliot-Curie (francuski fizyk, laureat Nagrody Nobla), Jan Bohdan Dembowski (biolog, prezes PAN) oraz Irène Joliot-Curie (francuska fizykochemiczka, laureatka Nagrody Nobla).
W Kongresie wzięło udział ponad 1800 osób, które zajmowały się analizą i oceną stanu nauki polskiej po II wojnie światowej. Wówczas też zapadła decyzja o powołaniu Polskiej Akademii Nauk. Akademia powołana została najpierw decyzją Sekretariatu Biura Politycznego, a następnie ustawą z dnia 30 października 1951 r.
Jak podaje Encyklopedia PWN:
II Kongres Nauki Polskiej obradował w dn. 26–29.06. 1973 r. w Warszawie. Przedmiotem obrad była analiza stanu i dorobku nauki pol. 1952–73 na tle świat. nauki oraz wytyczenie podstawowych kierunków dalszego jej rozwoju w Polsce; w obradach wzięło udział ok. 2000 osób;
Trzeci Kongres Nauki Polskiej obradował w dniach 7–10.03.1986 r. w Warszawie. Dokonano wówczas analizy stanu i dorobku nauki polskiej po II Kongresie: uznano, że nie została zrealizowana większość postulatów II Kongresu, a stan nauki nie jest zadowalający, czego przyczyn upatrywano w regresie gospodarki kraju 1975–85 i napięciach społecznych lat 80. XX w. Kongres określił potrzeby, zadania i perspektywy rozwoju poszczególnych dyscyplin do końca XX w. oraz postulował wzrost nakładów na naukę i postęp naukowo-techniczny; w obradach wzięło udział ok. 2000 osób.
Kto jeszcze będzie reprezentował w Radzie Narodowego Kongresu Nauki w 2017 r. humanistykę i nauki i społeczne? Z komunikatu MNiSW wynika, że znaleźli się w niej następujący profesorowie oraz pomocniczy pracownicy naukowi:
socjolog - Jarosław Górniak (Kraków, Uniwersytet Jagielloński, Wydział Filozoficzny, Instytut Socjologii, Dziekan Wydziału Filozoficznego) - Przewodniczący Rady Narodowego Kongresu Nauki;
Wiesław Banyś ( Katowice, Uniwersytet Śląski, Wydział Filologiczny; Instytut Języków Romańskich i Translatoryki - Honorowy Przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, członek Zarządu European University Association);
Włodzimierz Bolecki (Poznań; Instytut Badań Literackich PAN; Wiceprezes Zarządu Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, Przewodniczący Rady NPRH, członek redakcji "Teksty Drugie");
Ks. Paweł Bortkiewicz (Poznań; Uniwersytet Adama Mickiewicza, Wydział Teologiczny, Zakład Teologii Moralnej, Duchowości i Katolickiej Nauki Społecznej, Wyższa Szkoła Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu);
s. Barbara Chyrowicz (Lublin, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Filozofii, Instytut Filozofii Teoretycznej; Członek Zarządu w Polskim Towarzystwie Bioetycznym; Członek Prezydium Komitetu Bioetyki PAN, kierownik Katedry Etyki Szczegółowej);
Maciej Duszczyk (Warszawa; Uniwersytet Warszawski, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych, Instytut Polityki Społecznej, Zakład Społecznego Ustroju Pracy; Prorektor ds. naukowych UW);
Natalia Garner (Uniwersytet Warszawski; Wydział Filozofii i Socjologii; Instytut Socjologii; laureatka Starting Grant Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych; dwukrotna laureatka stypendiów Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej);
Maria Korytowska (Kraków, Uniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki, Katedra Komparatystyki Literackiej; Członek Krajowy Korespondent Polskiej Akademii Umiejętności, kierownik Katedry Komparatystyki Literackiej, założycielka Polskiego Towarzystwa Komparatystycznego (ICLA/AILC) oraz członek-założycielka Réseau Européen d'Etudes Comparatistes (European Network of Comparative Studies);
Michał Królikowski (Warszawa, Uniwersytet Warszawski, Wydział Prawa i Administracji, Instytut Prawa Karnego; członek redakcji „Forum Prawniczego”, b. dyrektor Biura Analiz Sejmowych w Kancelarii Sejmu; członek Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego przy Ministrze Sprawiedliwości, b. podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości);
Stanisław Mikołajczak (Poznań, Uniwersytet Adama Mickiewicza, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej, Instytut Filologii Polskiej; Akademicki Klub Obywatelski);
Filip Musiał (Kraków, Akademia Ignatianum, Wydział Pedagogiczny, Instytut Nauk o Polityce i Administracji oraz Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
prorektor ds. studenckich Akademii Ignatianum);
Karol Myśliwiec (Warszawa, Instytut Kultur Śródziemnomorskich PAN; członek rzeczywisty PAN, b. Dyrektor Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN, laureat Nagrody FNP 2005; b. członek Rady NPRH);
Aneta Pieniądz (Warszawa, Uniwersytet Warszawski, Wydział Historyczny, Instytut historyczny Obywatele Nauki; laureatka pierwszej edycji Nagrody Fundacji im. Aleksandra Gieysztora);
Przemysław Żurawski vel Grajewski (Łódź, Uniwersytet Łódzki, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych, Instytut Studiów Politologicznych; pracownik badawczy Centrum Europejskiego Natolin; członek Rady programowej Prawa i Sprawiedliwości).
Czekamy zatem na materiały programowe, organizacyjne, legislacyjne i naukowe, które będą sprzyjać właściwemu przygotowaniu Narodowego Kongresu Nauki.