Nie po raz pierwszy od 27 lat ważnym pytaniem staje się - czyja jest suwerenność człowieka, a czyja jest edukacja?
Jeśli edukacja jest własnością rządzących, to przestaje być dobrem wspólnym całego społeczeństwa, tylko jest środkiem dla partii politycznej czy kolacji rządzącej w realizowaniu własnych interesów m.in. aksjonormatywnych, ale także ekonomicznych, aczkolwiek komunikowanych społeczeństwu jako dobre dla niego. W takim podejściu władze zawsze lepiej wiedzą od obywateli, co jest dla nich dobre, a co nie jest.
Upartyjnienie zarządzania oświatą, podobnie jak szkolnictwem wyższym, nie służy założonym funkcjom tych środowisk, tylko stawia je przed koniecznością instrumentalnego przystosowania się do odgórnie stanowionych regulacji. Twierdzenie, że partyjna nomenklatura coś konsultuje z nauczycielami i uczonymi jest pospolitym kłamstwem, którym już nie chciała nawet posługiwać się minister edukacji Anna Zalewska twierdząc, że niczego w sprawie projektowanych reform nie konsultowała, tylko prowadziła w województwach i MEN debaty.
Można na tej podstawie twierdzić, że jest społeczna akceptacja dla zmian, mimo że jej nie ma w 100 proc., ani nawet w 50 proc., lecz co najwyżej na poziomie dwudziestu kilku procent. Można, rzecz jasna, zamawiać sondaże opinii publicznej, tylko poziom ich wiarygodności przestaje w naszym kraju wzrastać, szczególnie po wyborach samorządowych i prezydenckich. Minister edukacji tej czy innej formacji politycznej zawsze będzie między młotem a kowadłem, żeby nie wiem jak bardzo chciał czynić innym dobrze. Nie czyni bowiem tego dla wszystkich i z przyzwoleniem wszystkich.
Nikt do tej pory nie przeprowadził badań sondażowych na temat stopnia akceptacji społeczeństwa dla kontynuowania przez kolejny rząd edukacyjnej partiokracji. Nie pojawia się już nawet taka myśl, że człowiek jest suwerennym bytem osobowym, który ma nie tylko naturalne, ale i ustawowe prawo do samostanowienia o procesie uczenia się: dorośli - o samokształceniu, a w przypadku ich dzieci - o ich środowisku uczenia się (publiczne lub niepubliczne przedszkola -szkoły, placówki opiekuńczo-wychowawcze itp.).
Już starożytni myśliciele stworzyli doktrynę omnipotencji państwa nad jednostką i społeczeństwem, toteż rządy centralistyczne, autorytarne chętnie po nią sięgają, by uzasadnić własną, a etatystyczną politykę nadzoru i sprawowania różnego rodzaju władztwa nad edukacją i jej podmiotami. Zdarza się, że w niektórych okresach dzieje się to mimo- jak pisał ks. prof. Mieczysław A. Krąpiec - przekazu Ewangelii i wiary, która podkreślała bezwzględny prymat osoby ludzkiej nad państwem. Tym samym obowiązująca w socjalistycznych ustrojach (także realnego socjalizmu) ideologia socjoprioryzmu, etatyzmu i socjocentryzmu (kolektywizmu) nadal ma się dobrze determinując bieg życia ludzkiego Polaków i ich dzieci.
Jak pisze ks. M.A. Krąpiec: (...) państwo jak każdy twór społeczny jest "mocniejsze" od człowieka i może go zniszczyć w sensie dosłownym. Niemniej jednak każdy wie o tym, że swego istnienia nie zawdzięcza państwu. Każdy człowiek wie, że jest samodzielnie istniejącym bytem, a państwo jest "zbiorem" obywateli, powiązanych specjalnymi relacjami, które pomagają lub też utrudniają życie jednostce. Jednostka jest bytem rzeczywistym, substancjalnym, samoświadomym, wolnym, a więc bytem osobowym" (M. A. Krąpiec, Suwerenność... czyja? Łódź 1990, s. 45)
Tymczasem rządzący edukacją nieprzerwanie od 1993 r. sterują nią tak, jakby miały prawo na wyłączność ustawicznego reorientowania edukacji raz w jednym, innym razem w drugim czy trzecim kierunku, raz wprowadzać zmiany ustrojowe, by inni mogli - bo też mają prawo - je zmieniać, powstrzymywać czy odwracać. W ten sposób myślenia i politycznej samouzurpacji edukacja przestaje być DOBREM WSPÓLNYM, bo takowe musiałoby być ponadpartyjne, niezależne od jednostkowych różnic w sferze światopoglądowej, religijnej czy przynależności do takich czy innych organizacji.
Na koniec zatem jeszcze jeden cytat z jakże aktualnej rozprawy wybitnego filozofa personalizmu chrześcijańskiego:
"Dobro wspólne pojęte jako cel osobowej działalności człowieka - a więc rozwój osobowy, intelektualny, moralny i twórczy - stanowi bezsprzecznie domenę osobową, do której państwo nie "ma prawa" mieszać się, w tym sensie, jakoby ono miało indoktrynować tę właśnie dziedzinę osobowego życia człowieka. (tamże, s. 51-52)
O ten potencjał naród - prędzej czy później - upomina się w różnych formach własnego zaangażowania. Warto to wiedzieć zanim zacznie się po raz kolejny manipulować szkolnictwem przepełnionym oporem wobec naruszania przez rządzących praw osobowych tych, którzy finansują ich stanowiska i politykę.