Nowe dyscypliny naukowe

Mało kto wie, że na stronie Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów znajduje się interesujący dokument, który dotyczy nowych dyscyplin naukowych. Zgodnie z nowelizacją ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym wprowadziła je w obieg akademickiego życia aktem wykonawczym, czyli rozporządzeniem z dn. 8 sierpnia 2011 r. minister Barbara Kudrycka wpisując na listę nowe dyscypliny naukowe oraz przesuwając niektóre do innej dziedziny nauk. Tak więc pojawiły się nowe lub inaczej zostały usytuowane następujące dyscypliny naukowe:

I) w dziedzinie nauk humanistycznych:

1. Nauki o rodzinie

II) W dziedzinie nauk społecznych:

1. Nauki o polityce publicznej

2. Nauki o mediach

3. Pedagogika

Dyscypliny naukowe są najbardziej stabilnym obszarem rozwoju nauki w odróżnieniu od dziedzin nauk czy wprowadzonych ostatnio także przez minister resortu obszarów nauk. Spory trwały i trwać będą co do tego, czy dana dyscyplina naukowa jest bardziej humanistyczna czy społeczna, gdyż ustanowione granice między dziedzinami nauk przez przedstawicieli władzy państwowej nijak się mają do przedmiotu badań dyscyplin, które znalazły się w ich granicach lub poza nimi. Zmiana dotychczasowego usytuowania pedagogiki w naukach społecznych jest sprzeczna z istotą tej dyscypliny wiedzy naukowej, jej genezą i ewolucją oraz spełnianymi przez nią funkcjami. Pedagogika nie jest ani tylko humanistyczna, ani tylko społeczna, ale mieści się w obu dziedzinach nauk. Podobnie jest z "socjologią", "Naukami o polityce", "Naukami o poznaniu i komunikacji społecznej" czy powołanymi do życia "Naukami o rodzinie".

Dzisiaj nie zajmuję się pedagogiką, bo o uchwale Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN, a skierowanej do MNiSW w sprawie przywrócenia jej miejsca w dziedzinie nauk humanistycznych, pisałem już nieco wcześniej. Natomiast zachęcam do lektury dokumentu, który został opublikowany na stronie Centralnej Komisji: (http://www.ck.gov.pl/images/PDF/praca_zespolu.pdf). Zawiera on opracowanie zespołu CK do spraw nowych dyscyplin naukowych. Znajdą tu Państwo wyjaśnienia, czym jest dana dyscyplina naukowa, co jest przedmiotem i zakresem jej badań, jakie stawiają sobie jej przedstawiciele cele badawcze, jakimi posługują się metodami badawczymi, jakie już istnieją w danej dyscyplinie teorie, specjalności naukowe oraz jakie są związki danej dyscypliny z innymi naukami. Jest też tu mowa o międzynarodowym charakterze rozwoju danej dyscypliny na tle uwarunkowań krajowych. Autorzy tych dokumentów wskazują też uczelnie w Polsce, które prowadzą kierunek studiów, kształcąc w obszarze danej dyscypliny naukowej.

Pedagogów powinna zainteresować dyscyplina „Nauki o rodzinie”, która jest najbliższa naszym badaniom w zakresie pedagogiki społecznej, andragogiki, pedagogiki specjalnej i teorii wychowania. W trakcie konsultacji, które prowadziliśmy w środowisku przedstawicieli nauk społecznych, jak socjologia i psychologia, nie było zainteresowania usytuowaniem tej dyscypliny w dziedzinie nauk społecznych. Tak więc "Nauki o rodzinie" są w dziedzinie nauk humanistycznych. Czy pedagogika powróci do tej dziedziny i obszaru nauk, czy może "Nauki o rodzinie" zostaną przesunięte do nauk społecznych? Centralna Komisja nie ma na to wpływu. O tym decyduje już aparat władzy.