Cieszę się, że niektórzy Czytelnicy mojego bloga dzielą się swoimi przemyśleniami, wród których odnajduję niezwykle aktualne i ważne kwestie pedagogiczne. Pan
Witold Szwajkowski odnosi się w swojej korespondencji do problemu źródeł matematycznego analfabetyzmu naszych uczniów, proponując zarazem praktyczne
rozwiązanie, które mogłoby wywołać dyskusję. Zastanawia się nad tym, czy jego sposób rozwiązywania tego problemu można zaliczyć do edukacji alternatywnej, ale słusznie stwioerdza, że obecna edukacja matematyczna wymaga jakiejś sensownej alternatywy.
Pisze w tej kwestii m.in.:
Trzeba zacząć od próby zmiany nastawienia dzieci do matematyki. Dziecko żyjące w środowisku ludzi nie rozumiejących matematyki szybko dowiaduje się, albo wyczuwa, że analfabetyzm matematyczny w społeczeństwie jest standardem, a nie wyjątkiem. Tak jak standardem jest umiejętność jazdy na rowerze, posługiwania się telefonem komórkowym czy komputerem, tak standardem jest brak umiejętności posługiwania się nawet najprostszymi narzędziami i pojęciami matematycznymi. Poczucie to wzmacniane jest przez wypowiedzi wielu osób ze sfery publicznej, często będących dla dziecka autorytetami, które otwarcie przyznają się do matematycznego analfabetyzmu i nie widzą w tym niczego niestosownego.
Osobami takimi są też często, niestety, nauczyciele. (...) W raporcie z badań TEDS-M przeprowadzonych w 2008 r. można przeczytać: „Przedstawione w raporcie wyniki (…) pokazują, że słabością polskiego systemu kształcenia matematycznego jest edukacja wczesnoszkolna. Poziom umiejętności matematycznych przyszłych nauczycieli klas 1-3 w zakresie matematyki i dydaktyki matematyki jest jednym z najniższych spośród wszystkich badanych krajów. Słabe wyniki polskich studentów zdają się wynikać z relatywnie niskiego progu selekcji na studia. Mniej więcej połowa studentów pedagogiki w Polsce to osoby, które w szkole średniej osiągały niskie lub przeciętne wyniki w nauce.”
Z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że w wielu przypadkach dzieci wdrażane są do nauki matematyki przez nauczycieli, których umiejętności matematyczne nie wykraczają poza proste liczenie, a z zadaniami tekstowymi z klasy szóstej mogliby już sobie nie poradzić.
Przywrócony na maturze jako obowiązkowy egzamin z matematyki być może zaowocuje dopiero w nowych rocznikach kandydatów na studia nauczycielsko-pedagogiczne, bowiem kształcenie nauczycieli do edukacji elementarnej odbywa się na uniwersytetach, w akademiach i wyższych szkołach państwowych oraz prywatnych na kierunku „pedagogika”. Na rozwijanie wśród przyszłych nauczycieli umiejętności konstruktywistycznego kształcenia dzieci w wieku wczesnoszkolnym jest we wszystkich szkołach wyższych przewidzianych kilkadziesiąt godzin zajęć. To jest zdecydowanie za mało, ale i tak za dużo dla tych, któzy matematyki po prostu nie cierpią, bo jej nie znają i nie rozumieją. Jeśli na domiar złego, ktoś włączy ten proces w edukację zdalną (e-learningową), to będzie nieefektywne, gdyż w tym przypadku konieczne są ćwiczenia, warsztaty dydaktyczne, a nie wykłady czy internetowe wklejanki tekścików.
MEN popełniło poważny błąd godząc się na to, by kształcenie nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej mogło odbywać się w ramach studiów podyplomowych. Niestety, tak nisko ustawione standardy sprawiają, że większość biznesowo zorientowanych założycieli wyższych szkół prywatnych woli prowadzić zajęcia na studiach podyplomowych, niż kierunkowych, i to z dwóch powodów. Po pierwsze dlatego, że te od szeregu lat nie są w ogóle kontro9lowane przez władze państwowe, ani przez PKA, ani przez MEN czy MNiSW, a po drugie z powodu możliwości niezatrudniania na etatach wykwalifikowanych pedagogów wczesnoszkolnych.
Taniej jest zatrudnić na umowy o dzieło prowadzenia zajęć na studiach podyplomowych nauczycieli, którzy – choć mają praktykę i mogą znakomicie poprowadzić niektóre ćwiczenia czy warsztaty, to jednak nie należą do osób sięgających po najnowszą wiedzę światową z tej dyscypliny, tylko w kółko powtarzają reguły i rozwiązania z lat 60. I 70. XX w. Mamy, niestety, bardzo przestarzały model wspomagania metodycznego nauczycieli wczesnoszkolnych mimo, że akurat w matematyce można w wykorzystać najnowsze zdobycze wiedzy z psychologii uczenia się, neurofizjologii i dydaktyki konstruktywistycznej.
Są w naszym kraju stowarzyszenia na rzecz edukacji matematycznej. W tych jednak najbardziej zaangażowani są nauczyciele matematyki, a nie nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej. Ci ostatni korzystają z różnego rodzaju konferencji, debat prowadzonych przez różnego rodzaju fundacje, redakcje czasopism czy Zespół Edukacji Elementarnej przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN. To jednak za mało. Poza tym do zawodu trafiają także ci, którzy nie uczyli się chętnie matematyki, a na maturze w ostatnich jej dwóch edycjach, uzyskali najniższe noty. Jak ktoś bowiem jest dobrym matematykiem, to wybiera studia politechniczne czy matematyczno-fizyczne i informatyczne w uniwersytetach, a nie pedagogikę kształcenia zintegrowanego na kierunku „pedagogika”.