Sekcja Pedagogiki Specjalnej Komitetu Nauk
Pedagogicznych PAN wystosowała do Pełnomocnika do spraw Osób
Niepełnosprawnych w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej prośbę o
interwencję w związku z bardzo trudną sytuacją osób z niepełnosprawnościami,
szczególnie z niepełnosprawnością wzrokową, ruchową, intelektualną, które
przebywają w domach pomocy społecznej (DPS-ach).
Pedagogów
specjalnych zaniepokoiły złe warunki życia osób niepełnosprawnych w DPS w
związku z niedostosowaniem udzielanej im pomocy i brakiem należytego wsparcia
ich indywidualnych potrzeb, ale także z niewłaściwym przygotowaniem kadr,
począwszy od najniższego szczebla pracowników obsługi po pracowników
socjalnych czy pracowników służb medycznych.
Podano
w interwencyjnym piśmie przykłady rzeczywistej sytuacji osób z
niepełnosprawnością wzroku, które codzienne narażone są na sytuacje zagrażające ich
bezpieczeństwu i zdrowiu:
-
po umyciu płytek znajdujących się na korytarzach pozostawiany jest na środku
drogi komunikacyjnej trójkąt z informacją o umytych, śliskich płytkach,
- pozostawianie wózków ze środkami chemicznymi przez osoby sprzątające przy ścianie, na której znajdują się poręcze umożliwiające osobom niewidzącym przemieszczania się; nikt tego nie nadzoruje przez dłuższy czas,
-
wchodzenie do pokoju osób z obsługi (często posiadających dodatkowy, własny
klucz) bez pukania czy zasygnalizowania takiego działania,
-
przynoszenie do pokoju pensjonariusza posiłku (śniadania, obiadu, kolacji) bez poinformowania, że jest on przyniesiony i pozostawiony na stole,
-
analogicznie, przynoszenie leków pensjonariuszom do ich pokoi bez informowania
ich o tym,
- notoryczne przestawianie w łazience na inne miejsca osobistych kosmetyków, rzeczy w szafkach i szafie,
-
nieuprawnione, bez przyzwolenia i obecności pensjonariuszy w ich pokojach
sprawdzanie oraz przeszukiwanie ich szafek, szuflad,
-
straszenie pensjonariuszy wezwaniem policji lub umieszczeniem w szpitalu
psychiatrycznym za ich nadmiernie emocjonalne zachowanie, które w istocie jest następstwem
ich bezsilności wobec powyższych naruszeń ich godności,
-
oznakowanie zakazujące wprowadzanie do ośrodka psów, mimo że są one potrzebne
przebywającym w DPS osobom niewidzącym.
Jak
pisze przewodnicząca Sekcji KNP PAN - prof. Marzenna Zaorska: W taki
oto sposób łamane są prawa człowieka, prawa osób z niepełnosprawnościami do autonomicznego
funkcjonowania, samostanowienia, a nawet intymności. W załączeniu kilka zdjęć
ilustrujących opisaną sytuację. Liczymy na współpracę i pomoc w kwestii
uczynienia życia osób z niepełnosprawnościami przebywających w domach pomocy
społecznej bardziej godnym, podmiotowym, wspieranym adekwatnie do
spersonalizowanych potrzeb i zindywidualizowanych możliwości.
Jest reakcja ministerstwa, którego Dyrektor
Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej Justyna Pawlak pisze
m.in.:
Kwestia zapewnienia bezpieczeństwa oraz
odpowiedniej jakości usług są istotnym elementem funkcjonowania każdej
jednostki zapewniającej całodobowy pobyt. Niezależnie od typu domu, ustawa z
dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej oraz rozporządzenie Ministra Pracy i
Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012 r. w sprawie domów pomocy
społecznej określają standardy, które muszą być spełnione przez wszystkie
placówki. Przepisy obligują również domy do uwzględniania indywidualnych potrzeb
mieszkańców, a także wolności, intymności, godności i poczucia bezpieczeństwa
oraz stopnia fizycznej i psychicznej sprawności.
W przedmiotowym piśmie przywołane zostały
przykłady utrudnień z jakimi spotykają się mieszkańcy domów pomocy społecznej,
które wpływają na codzienne funkcjonowanie w nich osób z niepełnosprawnościami.
Przy czym wskazane w piśmie przykłady w głównej mierze odnoszą się nie tylko do
spełniania prawnych wymogów dotyczących dostępności budynków i przystosowania
do potrzeb osób niepełnosprawnych, ale przede wszystkim do utrudnień wynikających
ze sposobu użytkowania przestrzeni domów pomocy społecznej, w której na co
dzień przebywają osoby niepełnosprawne oraz do jakości 2 udzielanego osobom
niepełnosprawnym wsparcia, na co bezpośredni wpływ mają pracownicy zatrudnieni
w tych podmiotach.
Bezpośredni nadzór nad domami pomocy
społecznej sprawują organy prowadzące tj. powiat bądź gmina. Dodatkowo
nadzór nad działalnością domów pomocy społecznej, w tym spełnianiem
standardów oraz jakości świadczonych przez dom usług leży w kompetencjach wojewody.
Tryb przeprowadzania kontroli określa rozporządzenie z dnia 9 grudnia 2020 r
Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy
społecznej. Mając na względzie nadzór wojewody nad domami pomocy społecznej
wynikający z art. 22 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej
przedmiotowe pismo zostało przekazane do wydziałów polityki społecznej urzędów
wojewódzkich, do stosownego wykorzystania w bieżącej współpracy i działaniach
nadzorczych nad domami pomocy społecznej.
Jednocześnie wskazano, aby w ramach
przeprowadzanych w domach pomocy społecznej kontroli, kwestie związane z
zapewnieniem odpowiednich warunków oraz poszanowania praw niepełnosprawnych
mieszkańców domów pomocy społecznej o jakich mowa w piśmie, były istotnym
elementem zakresu kontroli.
Przywołuję tę kwestię, by zainteresować problemami pensjonariuszy Domów Pomocy Społecznej studentów kierunku praca socjalna i pedagogika społeczna, wolontariuszy oraz dziennikarzy, którzy mogą zweryfikować podjęcie przez wojewodów stosowanych działań kontrolnych i egzekwujących przestrzeganie obowiązujacych pracowników DPS standardów.
---
(źródło: - Pismo KNP PAN z dnia 11.10.2022 roku i odpowiedź MRiPS - LINK).