O tym, że edukacja w krajach należących do Unii
Europejskiej nie jest zależna od decyzji odpowiedniej komisji europejskiej
świadczy m.in. fakt, że każde z państw członkowskich prowadzi własną
politykę oświatową. Tym samym ustroje szkolne, programy i plany kształcenia,
wiek obowiązku szkolnego itp. są suwerennie stanowione przez państwa. Jest jednak coś wspólnego,
łączącego powyższe kraje, a mianowicie uznawalność poziomów
wykształcenia. Każdy kraj posiada własne normy prawne, które regulują
uznawanie wykształcenia osób z innych państw.
W
Polsce uznaje się na podstawie prawa oświatowego świadectwa „maturalne”, które
zostały wydane osobom, kończących szkołę średnią II stopnia w systemach
oświaty państw Unii Europejskiej, ale także na podstawie Europejskiego
Porozumienia o Wolnym Handlu – Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz
Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). To jest istotne
ułatwienie młodym dorosłym.
Postanowiłem
sprawdzić, czy uzyskane przez czeskich abiturientów świadectwo maturalne
uprawniałoby ich do ubiegania się o przyjęcie na studia wyższe w naszym
państwie? Odpowiedź jest pozytywna, bowiem w Polsce jest uznawane zagraniczne
świadectwo maturalne młodzieży z następujących państw: Australia, Austria,
Belgia, Bułgaria, Chile, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia,
Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Irlandia, Islandia, Izrael, Japonia,
Kanada, Korea, Lichtenstein, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Meksyk,
Niderlandy, Niemcy, Norwegia, Nowa Zelandia, Portugalia, Rumunia, Słowacja,
Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Turcja, USA, Węgry, Wielka Brytania, Włochy.
Polska
ma zawarte umowy bilateralne z jeszcze innymi państwami. W ramach takiej umowy
uznajemy egzamin maturalny z następujących państw: Armenia, Austria, Białoruś,
Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Francja,
Kazachstan, Kirgistan, Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna, Kuba, Libia,
Litwa, Łotwa, Macedonia, Mołdowa, Mongolia, Niemcy, Rosja, Rumunia, Serbia i
Czarnogóra, Słowacja, Słowenia, Syria, Tadżykistan, Ukraina, Uzbekistan, Węgry,
Wietnam oraz z następujących państw obecnie nie istniejących: Czechosłowacja,
Jugosławia (SFRJ), NRD, ZSRR.
Jaki
jest poziom wymagań maturalnych w roku szkolnym 2022/2023 u naszych
południowych sąsiadów? Przyznam, że istniejące tam rozwiązania są interesujące.
Ciekawe, czy część polskich maturzystów wolałaby właśnie tam zdawać maturę? Wątpię.
Czeski
egzamin maturalny składa się z dwóch części:
I.
Część obowiązkowa w całym kraju:
I.1.
Wszyscy uczniowie muszą zdać egzamin z dydaktycznego testu z języka
czeskiego i literatury (na co najmniej 44% !);
I.
2. cz. Wszyscy uczniowie muszą zdać egzamin z testu dydaktycznego, też na
44%:
-
z matematyki albo
-
z języka obcego (angielski, niemiecki, francuski, hiszpański lub rosyjski).
Maturzysta
może zadeklarować chęć dobrowolnego przystąpienia do egzaminu maturalnego z:
-
matematyki rozszerzonej albo
- z innego jeszcze języka
obcego (nie może to być ten sam język obcy, który wybrał w ramach części
obowiązkowej).
Każdy
egzamin jest dydaktycznym testem, który kończy się oceną; "zaliczył"
- "nie zaliczył" wraz z wynikiem procentowym.
II
część egzaminu maturalnego (nieobowiązkowa) - określana jest mianem egzaminu
sprofilowanego (szkoły średnie mają swoje profile przedmiotowe). W tym
przypadku są trzy części:
II.1.
Obowiązkowa część profilowa egzaminu:
1.1.
język czeski i literatura
1.2.
język obcy, o ile ten przedmiot maturzysta wybrał w części I obowiązkowej
1.3.
dwa lub trzy przedmioty z części profilowej.
Oferta egzaminów fakultatywnych, w tym forma i tematyka
tych egzaminów są pochodną szkolnego planu i programu kształcenia, a te ustala
dyrektor szkoły nie później niż na 7 miesięcy przed pierwszym egzaminem z
części profilowej. Egzaminy w tej części z języka i literatury
czeskiej oraz języka obcego odbywają się w formie pracy pisemnej oraz
w formie egzaminu ustnego
przed szkolną komisją egzaminacyjną. Ocena pracy pisemnej
stanowi 40% całkowitej
oceny odpowiedniego egzaminu, ocena egzaminu ustnego stanowi pozostałe 60%, zaś jej kryteria
proponuje dyrektor szkoły i zatwierdza komisja egzaminacyjna tej placówki.
W przypadku egzaminu z języka obcego nie jest
rozstrzygające, czy jest to język obcy, do którego uczeń zgłasza się w części
wspólnej, czy też jest to egzamin z języka obcego odbywający się tylko w części
profilowej (z tego powodu nie ma możliwości dwukrotnego zapisania się ucznia na
egzamin z tego samego języka obcego).
W II części egzaminu maturalnego maturzyści mogą go zdawać
w formie:
a)
wypracowania pisemnego i jego obrony przed komisją maturalną
b)
ustnego egzaminu,
c)
pisemnego egzaminu,
d)
pisemnej pracy,
e)
egzaminu praktycznego lub
f)
kombinacji dwóch lub więcej form (między a-e).
Egzamin maturalny z matematyki trwa 135 minut i zawiera 11
zadań zamkniętych i 14 zadań otwartych. Trzeba uzyskać co najmniej 17 pkt. na
50 możliwych, żeby egzamin był zaliczony.
Nie można zdać egzaminu z języka czeskiego i literatury,
jeżeli w pracy będą co najmniej cztery błędy ortograficzne. Piszę o tym, bo w
czasie polskiej matury w roku 2023 uczeń może popełnić nawet 200 błędów
ortograficznych. Te bowiem nie rzutują na ostateczną ocenę.
Egzamin maturalny można poprawiać maksymalnie
dwukrotnie z każdego przedmiotu z obu części. Ma na to maksymalnie pięć
lat.
Matura nie zwalnia z egzaminu wstępnego do szkoły
wyższej.
Warto pamiętać, że skala ocen ma odwrotne znaczenie niż w Polsce. Jedynka - to ocena wyrózniająca, piątka - to niedostateczna. Każdy z przedmiotów ma przypisany procentowy wskaźnik do oceny. Przykładowo:
z języka czeskiego i literatury:
1 (wyróżniający) >87 do 100 proc.
2 (bardzo dobry) >73 do ≤87 proc.
3 (dobry) >58 do ≤73 proc.
4 (dostateczny) ≥44 do ≤58 proc.
5 (niedostateczny) <44 proc.
Niech zatem, nasi milenialsi nie narzekają na polską maturę. U nas wystarczy 30 proc.
