24 stycznia 2023

System Ewaluacji Oświaty na śmietniku. Miliony z budżetu państwa zostały zmarnowane

 



Przed laty pisałem w Słowniku "Pedagogika. Leksykon PWN" (współred. Bogusław Milerski) o tym, czym jest ewaluacja pedagogiczna: 

ewaluacja pedagogiczna (fr. évaluation – oszacowanie, określenie wartości) to ocena wartości procesów, zdarzeń i obiektów edukacyjnych. Wyróżnia się cztery rodzaje ewaluacji: 

1) ewaluacja formatywna, która ze względu na pożądany postęp, transformację, rozwój dostarcza informacji potrzebnych do korygowania polityki oświatowej, jej modyfikowania i sterowania nią. Ewaluacja formatywna może pomóc w realizacji programu innowacji czy innego, poddanego badaniu przedsięwzięcia oświatowego. Celem tej ewaluacji jest zbadanie, na ile praktyka oświatowa czy innowacje osiągają sformułowane na początku zadania lub zamierzenia; 

2) ewaluacja  konkluzywna – to selekcja lub sprawozdawczość, która koncentruje się na ocenie rezultatów i skutków polityki oświatowej oraz odnosi się do całościowego oddziaływania tej polityki. Ewaluacja skutków określa rezultaty i efektywność polityki oświatowej zwłaszcza pod kątem podjęcia decyzji o jej kontynuowaniu, rozwijaniu, zredukowaniu i finansowaniu, 

3) ewaluacja społeczno-polityczna podejmowana ze względu na realizację celów polityki oświatowej i roszczenia społeczne; 

4) ewaluacja administracyjna, dotyczy sprawowania władzy, zarządzania w edukacji. 

Badanie ewaluacyjne obejmuje umiejscowienie decyzji, a jego celem jest określenie miejsca (miejsc), gdzie są podejmowane istotne dla oświaty rozstrzygnięcia dotyczące edukacji, jej struktur, planowania, zarządzania kadrami i finansowania. Bada się tu trzy kategorie decyzji: podejmowane całkowicie niezależnie (pełna autonomia); podejmowane na danym poziomie, ale razem lub po konsultacji z władzą; podejmowane na danym poziomie, ale w obrębie ram określonych prze władze (ramy: prawne, administracyjne, finansowe). 

Przedmiotem ewaluacji pedagogicznej mogą być: instytucje, nadzór pedagogiczny, kadra kształcąca, uczniowie, ich rodzice, programy edukacyjne, projekty innowacji i eksperymentów.  

Od 2000 roku zaszła poważna zmiana, gdyż na temat ewaluacji w oświatowych placówkach ukazało się mnóstwo artykułów naukowych, raportów z badań i studiów teoretycznych. Tysiące nauczycieli odbyło szkolenia, brało udział w konferencjach naukowych i oświatowych poświęconych ewaluacji, a wszystko było finansowane z budżetu państwa wspieranego środkami finansowymi z Unii Europejskiej na związane z tym projekty, programy, badania.  

Moi studenci chcieli zajrzeć do raportów ewaluacyjnych, które były publikowane na sfinansowanej ze środków europejskich platformie SYSTEM EWALUACJI OŚWIATY. Po wpisaniu adresu elektronicznego przeczytali:  

Szanowni Państwo,  

W związku z zakończeniem okresu utrzymania rezultatów projektu, serwis https://www.npseo.pl został wyłączony. W przypadku pytań prosimy o kontakt z Ośrodkiem Rozwoju Edukacji.

Z poważaniem,

Administracja Platformy 

Postanowili zatem zajrzeć na stronę Ośrodka Rozwoju Edukacji. Nie ma na jej platformie danych o ewaluacji w placówkach przedszkolnych i szkolnych, ponieważ...  już się jej nie prowadzi. 

2)   W ramach zajęć z pedagogiki porównawczej studenci chcieli zapoznać się z Przewodnikiem MEN reklamowanym jako doskonałe narzędzie dla wszystkich edukatorów działających w obszarze tematyki globalnej. Ponoć powstał on w oparciu o doświadczenie i odniesienia praktyczne, by wspierać edukatorów w efektywnym wdrażaniu inicjatyw edukacji globalnej. Rzekomy "Przewodnik" miał oferowac "wsparcie w zakresie metod, tworzenia programów i ewaluacji, a także proponuje listę źródeł, kontaktów i bibliografię". Jak informowało MEiN: Zasób jest dostępny pod  adresem:  

http://www.edukacjaglobalna.ore.edu.pl/pl/a/Przewodnik‑po‑edukacji‑globalnej 

Klikamy i otrzymujemy klarowny komunikat:  

Ta witryna jest nieosiągalna

Sprawdź, czy w adresie edukacjaglobalna.ore.edu.pl nie ma błędu.

  • Jeśli pisownia jest poprawna, uruchom Diagnostykę sieci systemu Windows.

DNS_PROBE_FINISHED_NXDOMAIN 

 

Właściwie powinienem zostawić ten wpis bez komentarza. Ewaluacja oświaty była, a wydana na nią milionowa kasa się zmyła. Tak to jest z niektórymi wydatkami budżetowymi na rozwiązania, które miały służyć edukacji na długie lata, ale w tym przypadku polityczny resentyment sprawił, że zmarnowano kolejny projekt.  


Ewaluacja jest w krajach demokratycznych standardem zarządzania w sektorze publicznym, gdyż jej istotnym celem jest udzielenie informacji zwrotnej osobom odpowiedzialnym za edukację na temat jakości, spójności czy także efektywności działalności instytucji publicznych, a do takich należy m.in. szkolnictwo.  Kryteria oceny powinny być zróżnicowane, gdyż każda z placówek oświatowych realizuje nieco odmienne cele ze względu na różniace się środowisko codziennego życia jej uczniów. Tym samym zależą one od wielu czynników, w tym także od eksponowanych w debacie publicznej oczekiwań czy aktualnych potrzeb społeczeństwa, regionu, gospodarki itp.  

Dzięki prowadzonej przed laty ewaluacji rozwinęła się wiedza i kompetencje ewaluatorów w zakresie kryteriów, metod i środków do oceny jakości edukacji (np. współczynnik EWD).  Dowiedziliśmy się m.in. o takich jej funkcjach, jak: 

1) Doskonalenie procesu planowania (improving planning) z uwzględnieniem racjonalnego uzasadnienia dla działalności edukacyjnej poprzez zweryfikowanie jej spójności zewnętrznej, przystawalności celów do potrzeb i problemów  plaćówki oświatowej, zapewnienie wydajnej, racjonalnej i skutecznej alokacji zasobów w całym systemie szkolnym itp. 

2) Poprawa wdrażania i kontrola jakości (improving performance & quality) kształcenia i wychowania z uwzględnieniem doskonalenie istniejących rozwiązań strukturalnych, proceduralnych i procesu zarządzania placówką oświatową (improving programme management);  minimalizowania negatywnych efektów ubocznych zarządzania opartego na wynikach kształcenia i wychowania; podnoszenie efektywności działań pedagogicznych poprzez weryfikowanie, na ile realizują one  zakładane cele, jaka jest jakość  edukacji (improving programme delivery). 

3) Wzmocnienie odpowiedzialności (improving accountability) podmiotów edukacji przez informowanie szerszej opinii publicznej o skuteczności oddziaływań placówki oświatowej – na ile jej cele zostały osiągnięte, czy pojawiły się dodatkowe efekty; informowanie szerszej opinii publicznej o efektywności podjętych działań itp.. 

4) Wspieranie procesów uczenia się w wyniku diagnozowania i wyjaśniania czynników oraz procesów warunkujących sukcesy i  porażki (w tym także czynniki uboczne); weryfikowania teorii leżących u podstaw realizowanych programów edukacyjnych, projektów itp.; formułowanie wniosków dla zainteresowanych realizacją rozwiązań autorskich i projektów edukacyjnych, promowanie dobrych praktyk; rozwijanie umiejętności ewaluacyjnych kadr pedagogicznych (building capacity). 

5) Wzmacnianie partycypacji wszystkich podmiotów oświatowych, samorządowych i lokalnych na rzecz wzmacniania ich poczucia bycia współwłaścicielami placówek publicznych (improving partnership & ownership) przez wzmacnianie więzi, relacji, współpracy, interakcji między uczestnikami procesów kształcenia i wychowania; aktywizowanie różnych środowisk społęcznych oraz włączanie ich w działania wspierające polacówki oświatowe, dyskusję nad ich ocenianiem i kierunkami rozwoju; włączanie tych grup, które były marginalizowane (empowerment) np. inkluzja osób  z niepełnosprawnością. 

W polityce oświatowej od 2015 roku jest radykalny odwrót od rzeczywistego charakteru szkolnictwa publicznego.  Ono jest od 2017 roku państwowe, podporządkowane interesom partii władzy, a więc jej ideologii i celom politycznym. Może wyraża ją hasło - "Oświata to już nie ludzie - to ideologia"?  W sieci jest jeszcze zachowana archiwalna strona NPSEO, z której zaczerpnąłem rysunek otwierający wpis.  Historycy oświaty będą mogli skorzystać z zamieszczonych tam raportów, artykułów: 

l.p.
Tytuł analizy
Autor
Link
 .
Jakość edukacji. Dane i wnioski z ewaluacji zewnętrznych prowadzonych w latach 2013-2014.
red. A. Gocłowska
G. Mazurkiewicz
 .
Jakość edukacji. Dane i wnioski z ewaluacji zewnętrznych prowadzonych w latach 2012-2013.
red. A. Gocłowska
G. Mazurkiewicz
 .
Jakość edukacji. Dane i wnioski z ewaluacji zewnętrznych prowadzonych w latach 2010-2011.
red. A. Gocłowska
G. Mazurkiewicz
 .
Jak analizuje się wyniki egzaminów w polskich szkołach.
A. Ligęza
J. Franczak
 .
Dobrze zorganizowana aktywność i bierność.
A. Borek
B. Domerecka
 .
Analiza wyników ewaluacji dotyczących wymagania.
A. Stanaszek
 .
Ścieżki wtórnej socjalizacji: od kształtowania postaw po respektowanie norm.
B. Walczak
 .
Analiza wymagania "Sprawowany jest wewnętrzny nadzór pedagogiczny".
E. Drozd
 .
Współpraca i praca zespołowa nauczycieli.
J. Kołodziejczyk
 .
Wspieranie rodziców przez szkołę w wychowaniu dzieci.
J. Kołodziejczyk
 .
Analiza niektórych danych w związku z wymaganiem „Uczniowie są aktywni”.
M. Swat-Pawlicka
A. Pawlicki
 .
W jaki sposób szkoła mówi, że warto się uczyć?
M. Tędziagolska
 .
Rozwój kapitału społecznego a nadzór pedagogiczny.
M. Jewdokiomow
 .
Analiza wyników ewaluacji dla wymagania "Wykorzystywane są zasoby środowiska na rzecz wzajemnego rozwoju".
R. Dorczak
 .
Analiza wymagania "Szkoła ma koncepcję pracy”.
S. Wlazło
Ł. Kluz
 .
Wyrównywanie szans edukacyjnych w szkołach w roku szkolnym 2011/2012.
T. Kasprzak
 .
Ewaluacja zewnętrzna szkół i placówek edukacyjnych w oczach nauczycieli i dyrektorów.
J. Kołodziejczyk
 .
Partycypacja uczniów, rodziców i nauczycieli w zarządzaniu szkołą.
J. Kołodziejczyk
 .
Proces przygotowania wizytatorów do spraw ewaluacji w opinii dyrektorów szkół.
E. Bogacz-Wojtanowska
R. Dorczak
 .
Przyglądając się sobie samym. Pierwsze wnioski z autoewaluacji projektu.
H. Mizerek
T. Kasprzak
 .
Dwa lata ewaluacji w opiniach środowisk edukacyjnych. Doniesienie z badań.
D. Elsner
K. Bednarek
 .
Szkoła widziana oczami rodziców. Analiza wymagań w oparciu o dane pochodzące z ankiet oraz wywiadów grupowych z rodzicami.
I. Starypan