Środowisko akademickiej pedagogiki pozyskało kolejnego profesora tytularnego, którym została pani prof. dr hab. Alina Szczurek-Boruta – kierownik Zakładu Pedagogiki Społecznej i Edukacji Międzykulturowej na Wydziale Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie.
Nominowana w dziedzinie nauk społecznych profesor od samego początku swojego rozwoju jest związana nie tylko z Ziemią Cieszyńską, ale i jej Alma Mater. Studia magisterskie z pedagogiki w zakresie nauczania początkowego ukończyła w 1989 r. w ówczesnej Filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie, na Wydziale Pedagogiczno-Artystycznym przygotowując pracę dyplomową pt. "Wartości prospołeczne w treściach programowych języka polskiego w klasie drugiej" pod kierunkiem dr A. Winiarskiej.
Pierwszy stopień naukowy doktora nauk humanistycznych w dyscyplinie pedagogika uzyskała w 1996 r. broniąc dysertacji pt. "Społeczne, osobowościowe i pedagogiczne determinanty interakcji nauczyciela i uczniów w procesie edukacji". Promotorem jej pracy był prof. zw. dr hab. Tadeusz Lewowicki, zaś recenzowali ją dr hab. B. Żechowska prof. UŚ i dr hab. S. Mieszalski prof. UW, Uniwersytetu Warszawskiego.
Kolejny awans zakończył przewód habilitacyjny, który został przeprowadzony w 2008 r. na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, na Wydziale Studiów Edukacyjnych. Podstawą habilitacji była monografia naukowa pt. "Zadania rozwojowe młodzieży i edukacyjne warunki ich wypełniania w środowiskach zróżnicowanych kulturowo i gospodarczo – studium pedagogiczne". W tym przewodzie recenzentami byli: prof. dr hab. Stefan Mieszalski, prof. dr hab. Jerzy Modrzewski, prof. dr hab. Jerzy Nikitorowicz oraz prof. dr hab. Tadeusz Pilch.
Jak widać, zainteresowania i dokonania naukowe pani Profesor zostały w ostatnich latach wyraźnie ulokowane w subdyscyplinie nauk pedagogicznych, jaką jest PEDAGOGIKA SPOŁECZNA. Jak sama pisze w autoreferacie:
"Zainteresowania naukowo-badawcze W działalności naukowo-badawczej można wskazać na kilka głównych nurtów dociekań i penetracji naukowych, powiązanych ze sobą, zwartych i koherentnych:
1. nurt poświęcony sprawom formowania się tożsamości w warunkach oddziaływania edukacji szkolnej, środowiska rodzinnego, społeczności lokalnej, a także rozmaitych doświadczeń życiowych i kulturowych;
2. teoria i praktyka edukacji międzykulturowej;
3. uwarunkowania kształtowania (się) i rozwoju kompetencji nauczycieli i wychowawców oraz ich przygotowanie do pracy w warunkach wielokulturowości."
Zainteresowania naukowo-badawcze prof. A. Szczurek-Boruty były zatem sukcesywnie rozwijane w odniesieniu do edukacji różnych grup wiekowych, procesów kształtowania się tożsamości i zachowań tożsamościowych dzieci, młodzieży i dorosłych.
Pani Profesor uczestniczy w komitetach naukowych i redakcyjnych czasopism naukowych oraz współredaguje naukowe serie wydawnicze. Jest zastępcą redaktora naczelnego, redaktorką tematyczną rocznika „Edukacja Międzykulturowa”. Znajduje się w radzie redakcyjnej „Cieszyńskiego Allmanachu Pedagogicznego”, „Studiów z Teorii Wychowania”, Rocznika „Oświatologia”, „Studiów Kulturowo-Edukacyjnych”, „Edukacja-Wychowanie-Resocjalizacja”, „Konteksty Pedagogiczne” oraz jest redaktorką naczelną „Cieszyńskiego Naukowego Forum Studenckiego”. W ramach współpracy zagranicznej została członkiem Rady Naukowej wydawanego na Ukrainie - Освітологічний дискурс Електронне наукове фахове видання.
W kraju należy do czołowych badaczy w pedagogice międzykulturowej, w ramach której współredaguje naukową serię wydawniczą - „Edukacja Międzykulturowa”. Ukazało się już od 1992 roku 15 tomów. Z racji specjalizowania się w problematyce edukacji międzykulturowej, mniejszości etnicznych ceniona jest jako autorka wielu rozpraw z tej problematyki, ale i jako recenzentka wydawnicza czy w postępowaniach na stopnie naukowe.
Aktywność pani Profesor wykracza poza ramy prac akademickich, bowiem angażuje się w działalności towarzystw naukowych i stowarzyszeń. Jest m.in. członkinią Polsko-Czeskiego Towarzystwa Naukowego zajmującego się inspirowaniem i organizowaniem współpracy badawczej instytucji, środowisk i osób w Polsce i w Czechach. Jest przewodniczącą Oddziału Terenowego w Cieszynie Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, członkiem Zespołu Pedagogiki Kultury i Edukacji Międzykulturowej działającego przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN, członkinią Zespołu Teorii Wychowania Zespołu Pedagogiki Społecznej oraz wiceprzewodniczącą Stowarzyszenia Wspierania Edukacji Międzykulturowej. Działa także w Akademickim Stowarzyszeniu Pomocy Społecznej na macierzystym Wydziale, w Polskim Towarzystwie Terapii Zajęciowej oraz w International Association for Intercultural Education.
Ma za sobą naukowe staże krajowe i zagraniczne, m.in. w ramach Grantu FY 2003 Fulbright Educational Partnership pt. “Preparing Educators for Global Society” przyznanego Uniwersytetowi Śląskiemu – Filia w Cieszynie i El Camino College, Torrance USA (2003-2006); w ramach programu Socrates prowadziła wymianę pracowników między Uniwersytetem Śląskim a Uniwersytetem Ostrawskim w Republice Czeskiej; staż w Uniwersytecie Mateja Bela w Bańskiej Bystrzycy w Republice Słowackiej i in.
Kierowała projektem badawczym - „Uczyć się od innych i uczyć – nauczać innych – praca nauczyciela w warunkach wielokulturowości” finansowanym przez Narodowe Centrum Nauki. Realizowała zadania badawcze nt. "Edukacja dzieci, młodzieży i dorosłych w społecznościach zróżnicowanych kulturowo - badania statutowe Zakładu Pedagogiki Społecznej i Edukacji Międzykulturowej (2013-2015). W Centrum Upowszechniania Innowacji w Edukacji realizowała projekt POKL w ramach 5 Priorytetu IV, Działanie 4.2. Rozwój kwalifikacji kadr systemu B+R i wzrost świadomości roli nauki w rozwoju gospodarczym, Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.
W ramach projektu badawczego wydała "Leksykon Polaków w Republice Czeskiej i Republice Słowackiej", którego edycję finansował Fundusz Nauki i Technologii Polskiej, Narodowy Program Rozwoju Humanistyki. Od 2014 przewodniczy komitetowi organizacyjnemu, naukowemu cyklu konferencji „Aktywizacja jednostek, grup i zbiorowości w środowisku lokalnym”. Jest też członkiem komitetów naukowych krajowych i międzynarodowych konferencji naukowych.
Wiele magistrantek pani Profesor otrzymało dyplomy z wyróżnieniem czy uzyskało stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za osiągnięcia w nauce. Ona sama wypromowała doktor nauk społecznych - Katarzynę Jas (rozprawa doktorska nt. "Poczucie tożsamości osób w wieku późnej dorosłości"). Uczestniczyła też w charakterze promotora w otwartych przewodach doktorskich (mgr Aleksandra Gancarz - Adaptacja szkolna dzieci współczesnych polskich repatriantów"; mgr Bożena Górniak - Sytuacje konfliktowe uczniów w młodszym wieku szkolnym"). Sprawuje opiekę naukową nad 5 doktorantami przygotowującymi rozprawy doktorskie
Dorobek naukowy prof. Alicji Szczurek-Boruty obejmuje autorskie publikacje w czasopismach krajowych i międzynarodowych; 4 monografie autorskie; współredakcję 19 publikacji naukowych (w tym 15 prac w serii „Edukacja Międzykulturowa”, jedną poza serią/Poza paradygmaty). Do najbardziej znaczących monografii zalicza się:
A. Szczurek-Boruta: Zadania rozwojowe młodzieży i edukacyjne warunki ich wypełniania w środowiskach zróżnicowanych kulturowo i gospodarczo – studium pedagogiczne. Katowice 2007, Wyd. UŚ,
A. Szczurek-Boruta: Edukacja i odkrywanie tożsamości w warunkach wielokulturowości – szkice pedagogiczne. Cieszyn-Kraków 2007, Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Cieszyn, Oficyna Wydawnicza „Impuls”,
A. Szczurek-Boruta: Doświadczenia społeczne w przygotowaniu przyszłych nauczycieli do pracy w warunkach wielokulturowości. Toruń 2013, Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego, Wydawnictwo Adam Marszałek,
A. Szczurek-Boruta: O przygotowaniu nauczycieli do pracy w warunkach wielokulturowości – konteksty, opinie studentów, propozycje. Toruń 2014, Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Nie sposób tu wymienić całość dorobku. Ten znajduje się na stronie internetowej, do której jest hiperłącze.
Serdecznie gratuluję nominacji, która potwierdza niezwykłą prężność i naukową aktywność całego środowiska pedagogów w Cieszynie. Jest to bowiem kolejna profesor w okresie ostatniego półrocza.