27 marca 2021

Jakie są losy powołania naukowej subdyscypliny - pedagogika religii?

 




   

Kilka lat temu  ks. prof. dr hab. Cyprian Rogowski z Olsztyna wydał "Leksykon Pedagogika Religii" z nadzieją, że rozwinie się w naszym kraju subdyscyplina nauk pedagogicznych, która cieszy się dużym zainteresowaniem w krajach niemieckojęzycznych - PEDAGOGIKA RELIGII. Przez wiele lat był dziekanem Wydziału Teologicznego na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, a od 2015 r. jest profesorem w Katedrze Turystyki, Rekreacji i Ekologii Wydziału Nauk o Środowisku UWM. 

Idea tej dyscypliny wiedzy warta jest przywołania, bo działa przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN sekcja podejmująca zagadnienia pedagogiki chrześcijańskiej. Może podejmie ideę ks. prof. Rogowskiego, który tak uzasadniał swoją koncepcję: 

W społeczeństwie ustawicznych przemian społeczno-kulturowych, jak również postępującego pluralizmu religijnego, trudno sobie wyobrazić funkcjonowanie podmiotów edukacyjnych bez odniesienia do fenomenu religii. W tym kontekście, trzeba wyraźnie podkreślić, że korelacja, wzajemne oddziaływanie między religią i życiem społecznym, są przedmiotem badań nie tylko socjologii religii i innych nauk społecznych. Również i pedagogika religii w swojej refleksji naukowej dotyka wspomnianych zagadnień i w strukturze badawczej, dotyczącej hermeneutyki teologicznej, przeprowadza analizy mające na celu poszukiwanie odpowiednich sposobów przekazu religijnego w wymiarze pedagogicznym.

Jak zaznaczono, pedagogika religii uprawiana na Zachodzie jako dyscyplina uniwersytecka, ma już swoją długą tradycję. Można mieć zatem nadzieję, że i w Polsce, nie tylko wydziały teologiczne, ale wszystkie środowiska akademickie dostrzegą jeszcze większą potrzebę jej uprawiania i należne jej miejsce w szeroko rozumianym spektrum badań interdyscyplinarnych w ramach nauk teologicznych, humanistycznych, społecznych, a także i przyrodniczych.

Należy mieć na uwadze, że współczesna cywilizacja naukowo-techniczna niesie wiele nowych problemów, w których wyjaśnianie i rozwiązywanie może z pewnością włączyć się ona ze swoim dyskursem naukowym. Przez powstanie nowych ośrodków naukowo-badawczych w Polsce, pedagogika religii może liczyć na zadomowienie się w kulturze i nauce, jak również dalszy jej rozwój.  

Opracowana koncepcja dyscypliny wiedzy utknęła przed laty w środowisku pedagogiki akademickiej, tymczasem tak szerokie spojrzenie na nią jest niezwykle aktualne.  Całość projektu cechuje logicznie skonstruowana struktura tej dyscypliny naukowej oraz szerokie jej omówienie. Zawiera bowiem następujące zagadnienia: 

1.      Przedmiot i zakres badań pedagogiki religii

2.      Cel badań

3.      Określenie metod badawczych

4.      Teorie już istniejące

5.      Specjalności naukowe

6.      Związki z innymi subdyscyplinami nauk pedagogicznych i dyscyplinami nauk pogranicza

7.      Odniesienia o charakterze międzynarodowym na tle uwarunkowań krajowych

8.      Główne ośrodki naukowo-badawcze na świecie i w kraju z pedagogiki religii

9.      Przykładowa lista badaczy prowadzących badania w zakresie przedmiotowym

10.  Propozycja nazwisk konsultantów/recenzentów

11.  Obronione rozprawy doktorskie i habilitacyjne

12.  Uczelnie w Polsce prowadzące zajęcia z pedagogiki religii na kierunku studiów pedagogika (na studiach I i/lub II stopnia)

13.  Kanon literatury podstawowej i uzupełniającej

14.  Czasopisma naukowe – krajowe i zagraniczne które są kluczowe dla pedagogiki religii  

Sądzę, że osoby zainteresowane nie tylko koncepcją subdyscypliny naukowej, ale być może także źródłami wiedzy, która ma swoje bogate zasoby w krajach Zachodniej Europy, podejmą ten temat.  

Z doniesień prasowych wynika, że ks. profesor C. Rogowski został prawomocnie uznany przez Sąd Okręgowy w Olsztynie za kłamcę lustracyjnego. Może jednak wykładać na Uniwersytecie. Osiągnięć naukowych i prowadzenia przez niego badań to nie przekreśla. W wyniku wyroku odbył karę. Został pozbawiony na trzy lata możliwości pełnienia funkcji publicznej oraz odebrano mu bierne prawo wyborcze w wyborach parlamentarnych, samorządowych i do europarlamentu. 

Pedagogika religii jednak dalej rozwija się w Europie. Dlaczego nie miałaby zaistnieć w Polsce?  

Na innym już Wydziale UW-M w Olsztynie ks. prof. C. Rogowski wykłada sakroturystykę. Skoro pedagodzy nie zainteresowali się pedagogiką religii, to podjął prace nad koncepcją nie tylko studiów, ale i naukowych badań subdyscyplinarnych i interdyscyplinarnych w zakresie sakroturyzmu.