Które z celów, jakie sformułował w 1970 r. Ivan Illich w swojej koncepcji odszkolnionego społeczeństwa, zostały już zrealizowane? Są to:
1) ZAPEWNIENIE WSZYSTKIM, KTÓRZY CHCĄ SIĘ UCZYĆ, PRAWA KORZYSTANIA Z DOTĘPNYCH ZASOBÓW W KAŻDYM MOMENCIE ICH ŻYCIA;
2) UPOWAŻNIENIE WSZYSTKICH, KTÓRZY CHCĄ SIĘ DZIELIĆ SWYMI WIADOMOŚCIAMI, DO WYSZUKANIA TYCH, KTÓRZY CHCĄ SIĘ OD NICH UCZYĆ;
3) STWORZENIE WSZYSTKIM, KTÓRZY CHCĄ PRZEDSTAWIĆ JAKĄŚ KWESTIĘ OGÓŁOWI, BY MOGLI JĄ PODAĆ DO WIADOMOŚCI.
(s. 132)
Globalna sieć internetowa, która oplata całą kulę ziemską, przenika do wszystkich dziedzin naszego życia, odsunęła szkoły na dalszy plan. Szkoły nie są już jedynym miejscem, w którym można zdobyć wiedzę czy nabyć umiejętności. To, czego w zakresie wiedzy ogólnej nie nauczymy się w szkole, możemy zdobyć poza nią.
Każdy, kto chce dzielić się wiedzą, może to czynić niemalże bez ograniczeń. Wielość komunikatorów społecznych oraz różnego rodzaju aplikacji sprawia, że można kreować, animować, tworzyć grupy odbiorców, by przekazywać potrzebną im wiedzę, informacje, porady itp.
Pozostały do zrealizowania jeszcze dwa postulaty Illicha:
Nikt nie powinien zmuszać do przerabiania obowiązkowego programu kształcenia
ani
kogokolwiek dyskryminować z powodu nieposiadania świadectwa lub dyplomu. (s.133)
Proces deskolaryzacji powinien następować oddolnie, dzięki reorientacji postaw ludzi wobec własnej edukacji i zależy od dobrej woli samych zainteresowany, choć przecież ukształtowanych już przez państwowy monopol szkolny. Każdy z nas jest osobiście odpowiedzialny za ^odszkolnienie^ samego siebie i jedynie my mamy dość siły, by tego dokonać ( s.94).
Każdy sam może stanowić o tym kiedy, czego, z kim i jak długo będzie się uczył, swobodnie wybierając między społecznie ustanowionymi ofertami otwartego i alternatywnego kształcenia. W świetle poglądów przedstawicieli ruchu deskolaryzacji - alternatywą dla złych szkół nie są lepsze szkoły, ale żadne.
Zamiast szkół powinny powstać, także na ich bazie infrastrukturalnej, cztery typy placówek edukacyjno-samokształceniowych, a mianowicie dostępne w miejscach publicznych:
1. placówki ułatwiające dostęp do przedmiotów edukacyjnych (biblioteki, wypożyczalnie, laboratoria, salony wystawowe itp.;
