Wraz z podziękowaniem przewodniczącego Centralnej Komisji Do Spraw Stopni i Tytułów za wieloletnią służbę nauce otrzymałem publikację, której treść przyda się za pół wieku historykom i naukoznawcom, a może i badającym szkolnictwo wyższe pedagogom oraz socjologom. W dniu dzisiejszym odbędzie się ostatnie posiedzenie plenarne tej instytucji.
Pięknie wydany tom obejmuje trzydziestolecie działań instytucji centralnego
organu administracji państwowej, która została utworzona w 1990 r. w
związku z transformacją ustrojową naszego państwa, by zapewnić - jak pisze we
wstępie jego przewodniczący prof. Kazimierz Furtak (...) harmonijny
rozwój kadr naukowych.
Krytycy wyników prac tej instytucji mogą dowiedzieć się ze znakomicie
napisanego artykułu wieloletniego sekretarza Centralnej Komisji prof.
Huberta Izdebskiego, jakie rozwiązania administracyjne panowały w tym zakresie
w Polsce Ludowej i dlaczego trzeba było w ciągu minionych trzech dekad
państwa kształtującego ustrój demokratyczny zmieniać regulacje prawne, by
założone funkcje były realizowane jak najlepiej.
Zdaniem Przewodniczącego CK:
Należy dobitnie podkreślić, że w
czasie trzydziestu lat działalności Centralnej Komisji w jej składzie znalazło
się wielu wybitnych uczonych, reprezentujących różne dziedziny i
dyscypliny naukowe, którzy nie tylko wnieśli ogromny wkład w rozwój nauki
polskiej i światowej oraz mogą poszczycić się wieloma sukcesami naukowymi,
badaniami, odkryciami, patentami, zaszczytnymi wyróżnieniami doktora honoris
causa, ale także mają znaczny udział w pracach na rzecz rozwoju kadr
naukowych.
Do głównych zadań Centralnej Komisji należało bowiem przede wszystkim
dbanie o harmonijny rozwój kadr naukowych zgodnie z najwyższymi
standardami jakości badań wymaganych do uzyskania stopni naukowych,
stopni w zakresie sztuki, tytułu naukowego oraz tytułu w zakresie sztuki; powoływanie
komisji habilitacyjnych, recenzentów w procedowanych postępowaniach awansowych;
przyznawanie jednostkom organizacyjnym szkół wyższych , instytutom naukowym
Polskiej Akademii Nauk, instytutom badawczym i międzynarodowym instytutom
naukowym działającym na terenie Rzeczypospolitej Polskiej uprawnień do
nadawania stopni naukowych oraz stopni w zakresie sztuki. Warto także
podkreślić, że zadania te członkowie Centralnej Komisji starali się wypełniać
rzetelnie, zgodnie z najwyższymi standardami i dobrymi obyczajami w nauce (s. 6-7).
Działalność CK poprzedzały w quasi totalitarnym ustroju następujące
instytucje administracji państwowej:
I. Rada Główna do Spraw Nauki i Szkolnictwa Wyższego (1947-1952);
II. Centralna Komisja Kwalifikacyjna dla Pracowników Nauki (1952/1953 -
1958/1960);
III. Rada Główna Szkolnictwa Wyższego i (Główna) Komisja Kwalifikacyjna
przy Polskiej Akademii Nauk (1959/1960 - 1973);
IV. Centralna Komisja Kwalifikacyjna do Spraw Kadr Naukowych (1973 -
1990)
W nowym ustroju politycznym instytucja ta przechodziła przez kolejne
transformacje:
I. Centralna Komisja do Spraw Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych (1991 -
2003);
II. Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów (2003 - 2018/20).
Uchwałą Sejmu z dn. 12 września 1990 r. została przyjęta
ustawa o szkolnictwie wyższym oraz o tytule naukowym i stopniach naukowych. To
na jej podstawie powołano do życia Centralną Komisję do Spraw Tytułu Naukowego
i Stopni Naukowych przy Prezesie Rady Ministrów.
Kiedy więc słyszę lub czytam, że obecna, a kończąca swoją trzydziestoletnią
kadencję Centralna Komisja jest organem minionego ustroju, to muszę temu
zaprzeczyć. Organ ten uzyskał zupełnie nowe uprawnienia i demokratyczne
regulacje, które po wielu latach transformacji zaczęli niszczyć politycy tak
zwanych partii postsolidarnościowych. Można o tym przeczytać także w moim blogu
oraz publikacjach poświęconych problemom kształcenia kadr naukowych.
Członkowie CK byli wybierani przez osoby posiadające tytuł naukowy
profesora spośród kandydatów rekomendowanych przez rady jednostek posiadających
uprawnienie do nadawania stopnia doktora w trybie określonym w statucie.
W toku różnych reform III RP "dobierali się" do regulacji
prawnych politycy, przedstawiciele partii władzy, częściowo niszcząc demokratyczne
podstawy procesu wyborczego oraz w kwestiach związanych z naukoznawstwem.
Tak więc, już za PO i PSL proces destrukcji sprowadzał się m.in. do przypisania
przez większość sejmową premierowi prawa do rozstrzygania o tym, kto będzie
przewodniczącym CK, skrócono o dwa lata jedną z kadencji oraz pozbawiono tę instytucję stanowienia o tym, co jest
dziedziną nauki, co dyscypliną naukową oraz jakie powinny obowiązywać w tym
zakresie klasyfikacje, wykazy dziedzin i dyscyplin.
Nie ulega wątpliwości, że po czasach częściowo moralnej dewastacji kadr w szkolnictwie wyższym w czasach PRL mieliśmy do czynienia z jej reprodukcją, która była ograniczana, ale nie została całkowicie zneutralizowana, w ostatnim trzydziestoleciu.
Wskaźnikiem wciąż istniejącej patologii w nauce i
w postępowaniach awansowych są publikowane co miesiąc na łamach "Forum
Akademickiego" przez red. Marka Wrońskiego artykuły o nieuczciwości
naukowej, głównie o pladze plagiatów we wszystkich dziedzinach nauk w naszym
kraju oraz podejmowane przez niektóre rady jednostek uniwersyteckich uchwały o nadaniu stopnia naukowego osobom, które miały negatywną ocenę w postępowaniu habilitacyjnym.
W
latach 1973-1990 (PRL) i 1991-2020 (III RP) członkami CK
było 1281 profesorów. W tym gronie PEDAGOGIKĘ jako naukę najpierw humanistyczną,
a potem administracyjnie wpisaną do dziedziny nauk społecznych, reprezentowali
profesorowie:
Bogusz Jan (pedagogika wojskowa, dydaktyka ogólna) PRL;
Demel Maciej (pedagog, lekarz, nauki o kulturze fizycznej)
PRL;
Jakowicka Maria (pedagog wczesnoszkolny) PRL;
Kruszewski Krzysztof (pedagog szkolny, dydaktyk ogólny) PRL;
Kupisiewicz Czesław (pedagog, dydaktyk, komparatysta, historyk
oświaty) PRL;
Kwiatkowska Henryka (pedagog, pedeutolog) III RP;
Kwiatkowski Stefan Michał (pedagog, dydaktyk, pedagog pracy) III RP;
Kwieciński Kazimierz Zbigniew (pedagog, socjolog edukacji) III RP;
Lewowicki Tadeusz (pedagog, dydaktyk, pedeutolog) PRL/III RP;
Łobocki Mieczysław (pedagog, teoretyk wychowania) PRL;
Melosik Zbyszko (pedagog, socjolog edukacji, komparatysta) III
RP;
Miąso Józef (pedagog, historyk oświaty) PRL;
Muszyński Heliodor (pedagog, teoretyk wychowania, pedagog
ogólny) PRL;
Niemiec Jerzy (pedagog, polityka oświatowa) III RP;
Nikitorowicz Jerzy (pedagog międzykulturowy, pedagog
społeczny) III RP;
Okoń Wincenty (pedagog, dydaktyk ogólny, komparatysta, pedeutolog)
PRL;
Przecławska Anna (pedagog, pedagog społeczny) III RP;
Radziewicz-Winnicki Andrzej (pedagog, pedagog społeczny) III RP;
Śliwerski Bogusław (pedagog ogólny, komparatysta, teoretyk
wychowania) III RP;
Theiss Wiesław Tomasz (pedagog społeczny, historyk wychowania)
III RP;
Szulakiewicz Władysława (pedagog, historyk oświaty i
wychowania) III RP.
