21 grudnia 2020

Ostatnie posiedzenie Centralnej Komisji Do Spraw Stopni i Tytułów

 


Wraz z podziękowaniem przewodniczącego Centralnej Komisji Do Spraw Stopni i Tytułów  za wieloletnią służbę nauce otrzymałem publikację, której treść przyda się za pół wieku historykom i naukoznawcom, a może i badającym szkolnictwo wyższe pedagogom oraz socjologom. W dniu dzisiejszym odbędzie się ostatnie posiedzenie plenarne tej instytucji.  

Pięknie wydany tom obejmuje trzydziestolecie działań instytucji centralnego organu administracji państwowej, która została utworzona w 1990 r.  w związku z transformacją ustrojową naszego państwa, by zapewnić - jak pisze we wstępie jego przewodniczący prof. Kazimierz Furtak (...) harmonijny rozwój kadr naukowych

Krytycy wyników prac tej instytucji mogą dowiedzieć się ze znakomicie napisanego artykułu  wieloletniego sekretarza Centralnej Komisji prof. Huberta Izdebskiego, jakie rozwiązania administracyjne panowały w tym zakresie w Polsce Ludowej  i dlaczego trzeba było w ciągu minionych trzech dekad państwa kształtującego ustrój demokratyczny zmieniać regulacje prawne, by założone funkcje były realizowane jak najlepiej. 

Zdaniem Przewodniczącego CK: 

Należy dobitnie podkreślić, że w czasie trzydziestu lat działalności Centralnej Komisji w jej składzie znalazło się wielu wybitnych uczonych, reprezentujących różne dziedziny  i dyscypliny naukowe, którzy nie tylko wnieśli ogromny wkład w rozwój nauki polskiej i światowej oraz mogą poszczycić się wieloma sukcesami naukowymi, badaniami, odkryciami, patentami, zaszczytnymi wyróżnieniami doktora honoris causa, ale także mają znaczny udział w pracach na rzecz rozwoju kadr naukowych. 

Do głównych zadań Centralnej Komisji  należało bowiem przede wszystkim dbanie o harmonijny  rozwój kadr naukowych zgodnie z najwyższymi standardami jakości badań wymaganych  do uzyskania stopni naukowych, stopni w zakresie sztuki, tytułu naukowego oraz tytułu w zakresie sztuki; powoływanie komisji habilitacyjnych, recenzentów w procedowanych postępowaniach awansowych; przyznawanie jednostkom organizacyjnym szkół wyższych , instytutom naukowym Polskiej Akademii Nauk, instytutom badawczym i międzynarodowym instytutom naukowym działającym na terenie Rzeczypospolitej Polskiej uprawnień do nadawania stopni naukowych oraz stopni w zakresie sztuki. Warto także podkreślić, że zadania te członkowie Centralnej Komisji starali się wypełniać rzetelnie, zgodnie z najwyższymi standardami i dobrymi obyczajami w nauce (s. 6-7).

Działalność CK poprzedzały w quasi totalitarnym ustroju następujące instytucje administracji państwowej: 

I. Rada Główna do Spraw Nauki i Szkolnictwa Wyższego (1947-1952); 

II. Centralna Komisja Kwalifikacyjna dla Pracowników Nauki (1952/1953 - 1958/1960); 

III. Rada Główna Szkolnictwa Wyższego i (Główna) Komisja Kwalifikacyjna przy Polskiej Akademii Nauk (1959/1960 - 1973); 

IV. Centralna Komisja Kwalifikacyjna do Spraw Kadr Naukowych (1973 - 1990) 

W nowym ustroju politycznym instytucja ta przechodziła przez kolejne transformacje:   

I. Centralna Komisja do Spraw Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych (1991 - 2003);  

II. Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów (2003 - 2018/20).

Uchwałą Sejmu z dn. 12 września 1990 r.  została przyjęta ustawa o szkolnictwie wyższym oraz o tytule naukowym i stopniach naukowych. To na jej podstawie powołano do życia Centralną Komisję do Spraw Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych przy Prezesie Rady Ministrów. 

Kiedy więc słyszę lub czytam, że obecna, a kończąca swoją trzydziestoletnią kadencję Centralna Komisja jest organem minionego ustroju, to muszę temu zaprzeczyć. Organ ten uzyskał zupełnie nowe uprawnienia i demokratyczne regulacje, które po wielu latach transformacji zaczęli niszczyć politycy tak zwanych partii postsolidarnościowych. Można o tym przeczytać także w moim blogu oraz publikacjach poświęconych problemom kształcenia kadr naukowych. 

Członkowie CK byli wybierani przez osoby posiadające tytuł naukowy profesora spośród kandydatów rekomendowanych przez rady jednostek posiadających uprawnienie do nadawania stopnia doktora w trybie określonym w statucie. 

W toku różnych reform III RP "dobierali się" do regulacji prawnych politycy, przedstawiciele partii władzy, częściowo niszcząc demokratyczne podstawy procesu wyborczego  oraz w kwestiach związanych z naukoznawstwem. Tak więc, już za PO i PSL proces destrukcji sprowadzał się m.in. do przypisania przez większość sejmową premierowi prawa do rozstrzygania o tym, kto będzie przewodniczącym CK, skrócono o dwa lata jedną z kadencji oraz pozbawiono tę instytucję stanowienia o tym, co jest dziedziną nauki, co dyscypliną naukową oraz jakie powinny obowiązywać w tym zakresie klasyfikacje, wykazy dziedzin i dyscyplin.

Nie ulega wątpliwości, że po czasach częściowo moralnej dewastacji kadr w szkolnictwie wyższym w czasach PRL mieliśmy do czynienia z jej reprodukcją, która była ograniczana, ale nie została całkowicie zneutralizowana, w ostatnim trzydziestoleciu. 

Wskaźnikiem wciąż istniejącej patologii w nauce i w postępowaniach awansowych są publikowane co miesiąc na łamach "Forum Akademickiego" przez red. Marka Wrońskiego artykuły o nieuczciwości naukowej, głównie o pladze plagiatów we wszystkich dziedzinach nauk w naszym kraju oraz podejmowane przez niektóre rady jednostek uniwersyteckich uchwały o nadaniu stopnia naukowego osobom, które miały negatywną ocenę w postępowaniu habilitacyjnym.

W latach 1973-1990 (PRL) i 1991-2020 (III RP) członkami CK było 1281 profesorów. W tym gronie PEDAGOGIKĘ jako naukę najpierw humanistyczną, a potem administracyjnie wpisaną do dziedziny nauk społecznych, reprezentowali profesorowie:

Bogusz Jan (pedagogika wojskowa, dydaktyka ogólna) PRL; 

Demel Maciej (pedagog, lekarz, nauki o kulturze fizycznej) PRL; 

Jakowicka Maria (pedagog wczesnoszkolny) PRL; 

Kruszewski Krzysztof (pedagog szkolny, dydaktyk ogólny) PRL;

Kupisiewicz Czesław  (pedagog, dydaktyk, komparatysta, historyk oświaty) PRL;

Kwiatkowska Henryka (pedagog, pedeutolog) III RP; 

Kwiatkowski Stefan Michał (pedagog, dydaktyk, pedagog pracy) III RP;

Kwieciński Kazimierz Zbigniew (pedagog, socjolog edukacji) III RP; 

Lewowicki Tadeusz (pedagog, dydaktyk, pedeutolog) PRL/III RP; 

Łobocki Mieczysław (pedagog, teoretyk wychowania) PRL;

Melosik Zbyszko (pedagog, socjolog edukacji, komparatysta) III RP; 

Miąso Józef  (pedagog, historyk oświaty) PRL; 

Muszyński Heliodor (pedagog, teoretyk wychowania, pedagog ogólny) PRL; 

Niemiec Jerzy (pedagog, polityka oświatowa) III RP; 

Nikitorowicz Jerzy (pedagog międzykulturowy, pedagog społeczny) III RP; 

Okoń Wincenty (pedagog, dydaktyk ogólny, komparatysta, pedeutolog) PRL; 

Przecławska Anna (pedagog, pedagog społeczny) III RP; 

Radziewicz-Winnicki Andrzej (pedagog, pedagog społeczny) III RP;

Śliwerski Bogusław (pedagog ogólny, komparatysta, teoretyk wychowania) III RP;  

Theiss Wiesław Tomasz (pedagog społeczny, historyk wychowania) III RP;

Szulakiewicz Władysława  (pedagog, historyk oświaty i wychowania) III RP.