Ukazał się najnowszy numer "Forum Pedagogicznego", który wydaje Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Kardynała
Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Kilkanaście miesięcy temu dr Michał Paluch
zorganizował interdyscyplinarną debatę na temat leśnej edukacji i jej
alternatywnych rozwiązań w kraju oraz na świecie. Jak pisałem w październiku
2021 roku: "Pedagogika
lasu" nie zaistnieje bez refleksji uczonych - leśników,
językoznawców i literaturoznawców, socjologów, politologów, filozofów i
pedagogów, którzy odkrywają dla niej głębię myśli humanistycznej i jej
praktycznych zastosowań w XXI wieku.
Współpraca naukowców nad niniejszym tomem pokazuje, że można mówić o
kształceniu i wychowaniu z różnych miejsc, dyscyplin naukowych, kierując uwagę
na istotę tych procesów i ich uwarunkowań. Jak piszę w swoim artykule:
Warto dzisiaj zaprzeczać banalności tezy o końcu
filozofii naturalizmu pedagogicznego, na którą wyrok wydali w okresie PRL
pozytywiści, doktrynalni marksiści, oferując w zamian jakże wątpliwe i często
nikczemne treści kształcenia czy wychowania młodych pokoleń. Przez cały okres
ustrojowo totalitarnego państwa odbywały się w niektórych środowiskach
akademickich mniej lub bardziej jawne, choć niewątpliwie niedostępne publicznie
ze względu na represje administracyjne i cenzurę, debaty na temat m.in. istoty
czy granic wychowania, jego zagrożeń i patologii, ważnych dla teorii
pedagogicznego działania kontekstów kulturowych, politycznych, społecznych czy
filozoficznych.
Pedagogika, która wyrosła z filozofii, wraz z dziejami
jej rozpadu i atomizacji, stała się nie tylko „dzieckiem” niewdzięcznym i
zaborczym owego corpus philosophicum, ale i jałowym, miałkim wytworem
cywilizacji techniczno-naukowej, poddając się bez reszty etatystycznej i
zawładającej polityce totalitarnej, monopartyjnej władzy. Na
szczęście, wraz z uwolnieniem polskiej nauki od cenzury w wyniku zmiany
ustrojowej w 1989 roku pojawiły się w literaturze przedmiotu prace z zakresu
filozofii edukacji, wzbogacając studia w zakresie pedagogiki ogólnej, które
zawierają niezbędną w kształceniu przyszłych pedagogów refleksję
antropologiczną, aksjologiczną i ontologiczną.
Trafnie zwraca na to uwagę we wstępie Michał Paluch:
Oddany do rąk czytelników wolumin „Forum Pedagogicznego” ma charakter
innowacyjny. Jego część tematyczna odsłania bowiem obszar problemowy nazwany
„pedagogiką lasu”, który nie pojawił się dotąd na łamach naukowych czasopism
poświęconych edukacji i wychowaniu. Nie można tu nie wspomnieć o zaistniałych,
w różnych kontekstach i opracowaniach specjalistycznych, pojęciach
posiadających już swoją historię, takich jak: edukacja leśna czy edukacja
przygodowa, w ramach których wymienia się: experiential education (oudoor
education, adventure education), pedagogika przeżyć (niem.
Erlebnispädagogik) czy rodzima metodyka
harcerska (s.9).
Zapraszam do lektury i dyskusji.