02 stycznia 2019

Pedagogiczne buble


Zanim odpowiedni organ centralny ustali listę wiarygodnych naukowo wydawców postanowiłem opublikować subiektywno-obiektywną listę najgorszych rozpraw naukowych w polskiej pedagogice mając zresztą nadzieję, że taki ranking powstanie dla wszystkich dyscyplin naukowych w humanistyce i naukach społecznych. Częściowo już dokonałem tego nieco wcześniej w swojej książce pt. "Książki (nie-)godne czytania?" (Kraków: Oficyna Wydawnicza "Impuls" 2017),której pozytywne przyjęcie przez surowe grono recenzentów zachęciło do jej tymczasowej kontynuacji w blogu.

Przejdę zatem do mojego rankingu pseudonaukowych rozpraw pedagogicznych:

III miejsce, a więc brązowy medal "PEDAGOGICZNEGO BUBLA ROKU" przyznaję Zofii Frączek za jej rozprawę pt. "Wychowawcze funkcjonowanie rodziny a zachowanie uczniów w środowisku szkolnym” (Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego. Rzeszów 2017). Nie będę charakteryzował całej rozprawy, tylko skoncentruję uwagę na metodologicznych przesłankach badań, których wyniki są nic niewarte.

Cel badań jest rozbieżny z tematem pracy, bowiem brzmi następująco: Celem teoretyczno-poznawczym podjętych badań jest poznanie wychowawczego funkcjonowania rodziny w zakresie stosowanych przez rodziców stylów i metod wychowania (w percepcji rodziców, dzieci oraz nauczycieli-wychowawców), a także rozpoznanie związku pomiędzy stosowanymi przez rodziców nagrodami i karami a zachowaniem uczniów w środowisku szkolnym (motywacją uczniów do nauki, ich uspołecznieniem oraz przyhamowaniem i przejawianiem przez nich zachowań antyspołecznych). (s. 162)

Nie wiem, jak recenzent wydawniczy mógł dopuścić do opublikowania obciążonej poważnymi błędami metodologicznymi rozprawy. Skoro jej autorka sformułowała problem badawczy w formie pytania zależnościowego, to nie może czynić celem poznania zmienną niezależną, jaką jest w tym przypadku wychowawcze oddziaływanie rodziny! W przypadku badań zależnościowych autor zakłada, że może istnieć związek przyczynowo-skutkowy między zmiennymi niezależnymi a zmienną zależną, jaką są zachowania uczniów w szkole.

Tu jednak popełnia się kolejny błąd redukując te zachowania, wbrew tytułowi pracy, do antyspołecznych i hamujących dzieci psychoruchowo! Co gorsza, Autorka utożsamia cel badań z ich przedmiotem, kiedy pisze: „Przedmiotem badań niniejszej pracy jest wychowawcze funkcjonowanie rodziny (preferowane przez rodziców style wychowania oraz stosowane przez nich metody wychowania) i zachowanie uczniów w środowisku szkolnym (ich motywacja do nauki, uspołecznienie, przyhamowanie oraz przejawy zachowań antyspołecznych).”(s. 164)


Jeszcze bardziej kuriozalnie przedstawia się główny problem badawczy, który brzmi następująco: „Jak wychowawczo funkcjonuje rodzina w zakresie stosowanych przez rodziców stylów i metod wychowania i jaki jest związek pomiędzy stosowanymi przez rodziców nagrodami i karami a zachowaniem uczniów w środkowym wieku szkolnym w środowisku szkolnym? (s. 164)

Pytanie dopełnienia „Jak funkcjonuje… ?” nie jest tym, które pozwala na zrealizowanie przyjętego celu badań, skoro te mają charakter zależnościowy, a nie eksplikacyjny. Przecież autorka zapowiedziała zbadanie zależności między wychowawczym funkcjonowaniem rodziny a zachowaniami ucznia w szkole. Sformułowane przez nią problemy szczegółowe też są pytaniami dopełnienia. To kolejny błąd metodologiczny!

Jak widać autorka nie zna metodologii badań empirycznych, a przede wszystkim koniecznej wiedzy w zakresie ich konceptualizacji. Nie zostały wyłonione w jej koncepcji badawczej zmienne i brakuje ich operacjonalizacji, a zatem nie ma uzasadnienia dla rzekomej wartości przeprowadzonych badań diagnostycznych. Są one bowiem artefaktami.

W rozdz. IV.1. potwierdza utrwalony błąd, jakoby motywacja do uczenia się i uspołecznienie były zachowaniami uczniów. Pisze bowiem: W realizowanych badaniach własnych zmienną zależną jest zachowanie uczniów w środowisku szkolnym (motywacja uczniów do nauki, uspołecznienie uczniów, przyhamowanie uczniów, zachowania antyspołeczne uczniów). Natomiast zmienną niezależną są stosowane przez rodziców nagrody (nagrody materialne; niematerialne, materialne i niematerialne) i kary (pedagogiczne; niepedagogiczne; pedagogiczne i niepedagogiczne”. (s. 166).

Przedstawiona w pracy koncepcja badań, ich przeprowadzenie i wyniki nie mają naukowej wartości, bowiem są obciążone poważnymi błędami metodologicznymi. Równie dobrze można dociekać, jaki jest związek między spożywaniem napojów gazowanych przez rodziców w domu a zachowaniami ich dzieci w szkole.

Jutro Medal Srebrny.