25 października 2014



Poezja jest jak ocean nieograniczonej wyobraźni i wyjątkowej wrażliwości poetów, którzy zamykają w strofach swoich wierszy fragmenty doznawanego świata. Jak pisze w tomiku-wywiadzie z poetką Julią Hartwig jej rozmówca, romanista, pisarz i podróżnik Artur Cieślar: Świat nie potrzebuje poetów – planety, oceany, góry, lasy i niebo są takiej, jakie są, i obywają się bez nich. To my, ludzie, ich potrzebujemy. Bo oni nas przebudzają słowem. Co prawda ograniczonym z natury, ale na tyle pojemnym, by zawrzeć w nim to, co podsuwa niemal nieograniczona wyobraźnia i wrażliwość. A te są prawdziwym darem. Poeci słowami malują obrazy. Tom wierszy to galeria. To zwierciadło, w którym mogą się przejrzeć nasze własne myśli. (s.5)

Tak odczytuje znaczenie poezji pisarz, który sam obdarza nas własną formą i stylistyką wypowiedzi, doznaniami świata, spotkaniami z ludźmi. Ich życie i twórczość wpisuje się przecież także w aktywność i doświadczenie pisarza. Prowadząc rozmowę z poetką A. Cieślar wydobywa na światło dzienne to, co ona sama skrywała w poetyckim języku jako wyższej formie językowego wtajemniczenia i komunikowania się z czytelnikami. Nagle, tę – jak pisze - poezję dyskretną, niehałaśliwą, skromną, uwolnioną od fajerwerków, literackich mód obudowuje fragmentarycznie rekonstruowanymi w toku rozmowy wspomnieniami Julii Hartwig, by posmakować codzienność jej życia, niejako zagościć w jej świadomości, pamięci, by zapisać i uprzystępnić nam to, co zostało w toku ich wspólnych rozmów wypowiedziane i... niestety, także autoryzowane.

Mamy więc swoistą podróż w ontogenezę istnienia poetki, którego „stacje” wyznaczają okresy życia określone jako czas przyjaźni i czas miłości, czasu podróży w czasie i podróży w przestrzeni, czas obcowania ze sztuką malarską i sztuką życia oraz wieńczącego ten tomik czas cierpienia i sensu przemijania. Odsłona biografii Julii Hartwig jest naznaczona fragmentami jej wierszy, które stały się dla prowadzącego rozmowę wyznacznikiem do dociekania kontekstów i sensu ich powstania. Przewijają się znaczące postaci nie tylko jej życia, ale także znane i cenione przez wielu z nas, chociaż z innego powodu.

To, co najbardziej urzeka mnie w treści rozmowy A. Cieślara z J. Hartwig, to przewijające się w niej, a miejscami nawet wyeksponowane drukowanymi literami, kluczowe dla pracy twórczej i autorki przesłanki oraz wartości codziennego stylu życia, jak chociażby te, że:

- Sztuka wymaga absolutnej wolności; (s.30)

- Miłość źle rozumiana, źle przeżywana potrafi być tylko przeszkodą (s. 30);

- Sukces związku dwojga ludzi zasadza się na stworzeniu dla siebie absolutnej wolności w sferze duchowej i intelektualnej; (s. 44)

- W przyjaźni poza zaufaniem ważna jest przecież wymiana. Bo drugi, bliski człowiek, przyjaciel czyni nasze życie lżejszym, ciekawszym; (s. 55)

- Nosimy szczęście w sobie. Tylko z odpowiednim dystansem możemy to dostrzec, inaczej, gdy będziemy zgnębieni, niczego nie dostrzeżemy, będziemy jak ślepce; (s. 66)

- Bo prawdziwa podróż to stykanie się z innością świata i porzucanie własnego; (s. 80)

- Myślę, że prawdziwa, to znaczy poważnie traktowana sztuka, wymaga wielkiego oddania; (s. 96)

- W warunkach cywilizowanych nie brakuje okrucieństwa innego rodzaju – gnębienia umysłowego, intelektualnego i ograniczania wolności ludzkiej. (s. 115)

- Sam fakt umierania bliskich przenosi nas w sferę czystości wspomnienia. Bo ludzi, którzy odeszli, chce się zachować w bardzo pięknej postaci, oczywiście w takiej, jakiej byli, jednak zapominając wszystko to, co mogłoby ich zbrukać, ukazać ich małość. (s. 131)

Tak osobliwe spotkanie z poetką rozczaruje tych, którzy poszukują podpowiedzi, wskazówek metodycznych na temat tego, jak pisać wiersze i osiągnąć dzięki nim sukces, gdyż ona sama mówi o tym, że wprawdzie można, choć bardzo skromnie, żyć z poezji, ale wiersze pisze się bezinteresownie, z potrzeby chwili, miejsca, spotkań i odnalezienia się w nich i z nimi. Trzeba mieć coś innym do przekazania, żeby się tym z nimi dzielić.

Wiersza nie da się napisać na zawołanie, zawsze musi być podkład, nagle się czuje, że coś się z nami dzieje, że jest inaczej, i my także inaczej możemy spojrzeć na świat. (s. 74) Dla Julii Hartwig synonimem słowa podróż jest ocean, z którym kontakt stał się jednym z największych przeżyć. Przedstawia się nam w rozmowie jako chrześcijanka, w życiu której (...) religia ma służyć ułożeniu się ludzi między sobą i ułożeniu się ludzi wobec siły, która jest nad nimi – uznania jej w sposób religijny lub inny. (s. 118)

Piękne, chociaż zapewne niezrozumiałe dla młodego pokolenia korposzczurów są myśli poetki na temat osób starszych, które mają szczęście długiego życia, bowiem to ono pozwala na spotkanie wielu ciekawych ludzi, dojrzewanie własnej mądrości, przeżywanie wiary w człowieka mimo szerzącego się zła i nieszczęść.

Zaletą długiego wieku jest to, że jeśli ktoś może nadal pracować w dziedzinie, którą obrał, to niewątpliwie tworzy rzeczy doskonalsze. (s. 128) Dobrze, że ukazał się ten tomik wspólnej rozmowy, chociaż wolę jej poetycką narrację, która jest subtelna, pozbawiona widocznego trudu codziennego życia, słabości i zwątpień, obaw o bycie „prześwietloną” przez wścibskich i pełnych popkulturowych roszczeń paparazzich.