07 kwietnia 2025

Kluczowa rola wczesnej edukacji w rozwijaniu kultury humanum

 




(foto: Mercedes Mayol  Lassalle - prezydentka OMEP - wyk. BŚ).


Podziw dla pedagogii Janusza Korczaka, który na całym świecie inspiruje pokolenie pedagogów do zmian we wczesnej  edukacji, stanowił punkt wyjścia w referacie prof. Mercedes Mayol Lassalle - Prezydentki Światowej Organizacji Wychowania Przedszkolnego (OMEP). Międzynarodowa Konferencja Naukowa w UJK w Kielcach sprzyjała porównaniom polityk oświatowych  w skali globalnej.    

Zdaniem pani profesor z Argentyny "nauczyciel jest najważniejszym podmiotem zmian w edukacji, jednak nie wszędzie na świecie dzieci mają dostęp do wychowania przedszkolnego. W świetle danych UNESCO w 2022 roku korzystało z wychowania i kształcenia przedszkolnego 72 proc. dzieci na całym świecie. Sytuacja jednak ulega zmianie na niekorzyść a to głównie ze względu na toczące się wojny. Ok. 300 mln. dzieci nie posiada umiejętności czytania, a tylko 0.4 proc. PKB przekazuje się na edukację przedszkolną, co dodatkowo rzutuje na gorsze szanse życiowe dzieci w wielu regionach świata. W krajach nisko dochodowych jak np. w Afryce, brakuje nauczycieli, bowiem na 60 dzieci przypadają zaledwie dwie nauczycielki. 

M.M. Lassalle uważa, że potrzeba ok. 11 mln nauczycieli wczesnej edukacji w tym zawodzie, który jest bardzo sfeminizowany (zatrudnionych jest w nim 95 proc. kobiet). Istnieje bowiem globalny deficyt nauczycielek wychowania przedszkolnego. Te, które pracują z dziećmi we wczesnej edukacji, potrzebują docenienia ich zaangażowania, są bowiem nisko wynagradzane, a w wielu państwach Afryki nie otrzymują w ogóle pensji, co jest dla nich upokarzające.  

Konieczna jest współpraca nauczycielek przedszkolnych z wczesnoszkolnymi. Rządy powinny przeznaczać więcej środków finansowych na rozwój edukacji przedszkolnej, gdyż są duże nierówności w wykształceniu nauczycielek. Sytuację poprawiłoby przeznaczenie przez państwa z budżetu oświatowego 10 proc. na edukację wczesnoszkolną. To nauczyciele budują pokój, przyszłość świata. 

Trzeba zatem zadbać o wyższy poziom szacunku dla nauczycieli wczesnej edukacji , gdyż to oni przyczyniają się do sprawczości dzieci, poziomu ich gotowości i dojrzałości szkolnej. Jak pisał Paulo Freire: "Edukacja nie zmienia świata, ale zmienia ludzi, a  to oni będą zmieniać świat". 

Z uczestnictwa w międzynarodowym projekcie badania potrzeb nauczycieli M.M. Lassalle wyprowadziła wniosek, że nie wolno traktować nauczycieli jak urzędników. Transformacja systemów szkolnych powinna służyć internalizacji praw człowieka, sprzyjać zrównoważonemu rozwojowi  oraz kształtować kulturę humanum