26 sierpnia 2021

Zmarł profesor Józef Półturzycki - dydaktyk, andragog, humanista

 


Wczoraj zmarł profesor Józef Półturzycki, jeden z najbardziej znaczących pedagogów dwóch ustrojów politycznych Polski, emerytowany profesor Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W ostatnich latach bardzo twórczego życia związany był z wyższym szkolnictwem niepublicznym (WSSE w Warszawie, Szkołą Wyższą im. Pawła Włodkowica w Płocku). 

Był wyjątkowym dydaktykiem, autorem wielu monografii i podręczników akademickich z zakresu teorii kształcenia dorosłych, dydaktyki ogólnej, pedeutologii, pedagogiki porównawczej, a także dydaktyki przedmiotowej w zakresie nauczania języka i literatury polskiej. Należał do wyjątkowo wyrazistych uczonych, zatroskanych o losy polskiej edukacji i oświaty dorosłych. Założył Akademickie Towarzystwo Andragogiczne przewodnicząc środowisku polskich oświatowców oraz zainicjował wydawanie czasopisma naukowego "Rocznik Andragogiczny", "Edukacja Dorosłych" oraz "Studia Dydaktyczne" (wszystkie są w wykazie MEiN punktowanych periodyków).    

Profesor J. Półturzycki jest autorem kilkuset artykułów naukowych, ale najbardziej rozpoznawalna jest Jego pedagogiczna twórczość w licznych monografiach naukowych, a mianowicie: 

·         -  O technice uczenia się dorosłych (1966), 

·         - Kształcenie pracujących w Związku Radzieckim (1972),

·         - Tendencje rozwojowe kształcenia ustawicznego” (1981), 

·         - Jak studiować zaocznie (1981), 

·         Lekcja w szkole współczesnej (1985)



·         Dydaktyka dorosłych” (1991), 



·         Wdrażanie do samokształcenia” (1993) 



·         Dydaktyka dla nauczycieli” (1994), 



·         Jak studiować zaocznie (1995)

·         Klęska Grunwaldu na lekcji (1997)

·         Edukacja dorosłych za granicą (1998​)



·         Adam Mickiewicz jako nauczyciel i pedagog” (1998), 

·         Jak pisać pracę licencjacką? Poradnik dla studentów WSSE (2005)

·         Adam Mickiewicz jako nauczyciel i pedagog. Muzea Adama Mickiewicza (2005)



·         Aleksander Kamiński (2006​)



·         Edukacja w Szwecji ( 2009)

·         Niepokój o dydaktykę (2014)



·         Spór o kształcenie ustawiczne (2016).



Jakże aktualna była troska Profesora o to, by nie wprowadzać w błąd opinii publicznej, kiedy mowa jest o potrzebie zwiększenia troski o edukację ustawiczną. Jak pisał w jednym ze swoich artykułów, mamy w debacie publicznej i naukowej: 

"(...) następujące niedostatki, braki czy przekłamania: 

1) błędne utożsamianie edukacji ustawicznej z doskonaleniem zawodowym i edukacją dorosłych - takie rozumienie było aktualne przed 40 laty, ale niektórzy nadal je przyjmują, ze szkodą dla praktyki i teorii edukacji ustawicznej; 

2) odcięcie edukacji ustawicznej od szkoły podstawowej i średniej, które powinny przygotowywać absolwentów do uczenia się przez całe życie; 

3) odcięcie edukacji ustawicznej od szkół wyższych, co utrzymuje ten etap edukacji w tradycyjnym ujęciu i nie sprzyja współczesnym przemianom uczelni wyższych; Józef Półturzycki: Aktualność problemów edukacji ustawicznej,

4) niszczenie potrzeb i systemów edukacji ustawicznej nauczycieli, lekarzy, inżynierów, prawników i innych osób z wyższym wykształceniem; 

5) odcięcie od zawodu i pracy nauczycieli, którzy muszą wprowadzać do strategii edukacji swych uczniów i absolwentów; 

6) pomijanie rozwoju samokształcenia, co sprzyja tradycyjnej edukacji podającej, a do takiej będą dostosowywane nowoczesne technologie, zanikać będzie aktywność poznawcza, autoedukacyjna, samokształcenie będące podstawowym procesem nowoczesnej edukacji ustawicznej; 

7) ignorowanie rozwiązań zagranicznych, zwłaszcza z Unii Europejskiej, odsuwanie ich od naszych potrzeb i zastosowań, ponieważ są inne od przyjętych przez rząd i przedstawione niekompetentnie przez specjalistów; 

8) ośmieszanie nas wobec specjalistów z zachodnich państw i ośrodków wiedzy. 

  Może weźmiemy sobie do serca i umysłu te uwagi jako swoistego rodzaju pedagogiczny testament, który czeka na zrealizowanie, mimo iż został opublikowany 16 lat temu. Jakże jest aktualny, że nie wspomnę o sztuce samokształcenia, której Profesor poświęcił wiele swoich rozpraw naukowych i metodycznych!   

Przekazuję w tym miejscu Bliskim zmarłego Profesora, Jego doktorom, współpracownikom i przyjaciołom wyrazy głębokiego współczucia.