28 sierpnia 2020

Wydział Nauk o Edukacji Uniwersytetu w Białymstoku pożegnał dwóch profesorów pedagogiki Włodzimierza Prokopiuka i Tomasza Sosnowskiego

 


Okres letnich urlopów, ale i ograniczeń w bezpośredniej komunikacji sprawia, że z dużym opóźnieniem docierają do nas niezwykle przygnębiające informacje o odejściu naszych koleżanek czy kolegów, uniwersyteckich profesorów, których twórcza obecność w środowisku akademickiej pedagogiki przyczyniała się do rozwoju dyscypliny naukowej oraz kształcenia studentów i młodych kadr naukowych. 

Ostatni miesiąc głęboko poruszył społeczność Wydziału Nauk o Edukacji Uniwersytetu w Białymstoku, bowiem w dniu 24.07.2020 zmarł em. profesor Uniwersytetu w Białymstoku - Włodzimierz Prokopiuk,  a 26 sierpnia 2020 r. odszedł w 45 roku życia, tak niedawno mianowany Profesorem Uniwersytetu w Białymstoku - dr hab. Tomasz Sosnowski.


Profesor Włodzimierz Prokopiuk jest wysoce zasłużonym nauczycielem akademickim Uniwersytetu w Białymstoku i Uniwersytetu Warszawskiego. To w filii UW w Białymstoku powołał do życia Zakład Pedagogiki Ogólnej i Metodologii Badań Pedagogicznych. Jest promotorem wielu rozpraw doktorskich  z pedagogiki, w tym szczególnie z pedagogiki filozoficznej i pedeutologii. W 2010 r. wydał jedną z najważniejszych swoich monografii pedagogicznych w Oficynie Wydawniczej "Impuls" p.t. "Nauczyciel na polach humanizacji edukacji", którą kierował do środowisk nauczycielskich, ale zaadresował ją także do swoich współpracowników. Można powiedzieć, że było to  Jego pedagogiczne credo. Świadczy o tom przesłanie ujęte we Wstępie do tej książki: 

Szczególne przesłanie kieruję do moich najbliższych współpracowników, członków kierowanego przeze mnie Zakładu, realizatorów wspólnej „humanistycznej sprawy”, by zwerbalizowane na kartach książki doświadczenia, przemyślenia i wskazania były dla nich inspiracją w dalszym efektywnym prowadzeniu studentów po krętych ścieżkach humanizacji pedagogiki i edukacji, w spełnianiu funkcji naukowo-dydaktycznych na miarę nowoczesnego, europejskiego uniwersytetu oraz w osobistym, zwyczajnie ludzkim „stawaniu się” i spełnianiu. […] 

Miałem okazję poznać Profesora w ramach organizowanych przez moją Katedrę Teorii Wychowania UŁ konferencji "Edukacja alternatywna - dylematy teorii i praktyki" oraz "Pedagogika filozoficzna".   W wydanym po tej ostatniej tomie (współredagowanym z S. Sztobrynem) prof. W. Prokopiuk zawarł interesujący artykuł na temat filozofii edukacji oraz związanych z nią rozterek i nadziei. Był humanistą zatroskanym o kształtowanie szeroko pojmowanej kultury wśród nauczycieli i pedagogów.



Zupełnym wstrząsem dla naszego środowiska było nagłe, zupełnie niespodziewane odejście jakże młodego, utalentowanego i głęboko zaangażowanego w kształcenie pedagogów społecznych, sił społecznych, nauczycieli, wychowawców i animatorów życia społecznego prof. UB Tomasza Sosnowskiego. Zawsze śmierć bliskiej rodzinie, ale i wysoko cenionej profesjonalnie Osoby jest poruszeniem pamięci i emocji, nagłym wywołaniem wspólnych spotkań, zadań czy wymiany akademickiej korespondencji.


W takiej sytuacji aż nie chce się wierzyć, że jadąc do Białegostoku nie spotkam w gmachu Wydziału tak oddanego, serdecznego, zawsze otwartego i perfekcyjnego w realizacji różnych zadań Kolegi, wspaniałego pedagoga społecznego, z którym miałem zaszczyt komunikować się w ostatnich latach Jego niezwykłej aktywności naukowej w związku z różnymi konferencjami. 

Zarówno V Zjazd Pedagogów Społecznych w Białymstoku, IX Ogólnopolski Zjazd Pedagogiczny Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego czy znakomicie organizowane konferencje jubileuszowe Jego Mistrzów z macierzystej Uczelni były współtworzone logistycznie, naukowo i interpersonalnie właśnie przez Tomka Sosnowskiego. Nic dziwnego, bowiem ukończył dodatkowo studia podyplomowe "Menadżer badań naukowych i prac rozwojowych".       

Już w toku studiów działał społecznie jako wolontariusz Caritas Archidiecezji Białostockiej. Po studiach na kierunku pedagogika został zatrudniony w Zakładzie Pedagogiki Społecznej. W 2009 r. obronił rozprawę doktorską p.t. Źródła i czynniki kształtujące modele ojcostwa we współczesnych rodzinach miejskich, którą napisał pod kierunkiem prof. Jadwigi Izdebskiej.  Praca ta została wydana w 2011 r. w Wydawnictwie Akademickim "ŻAK". 

Problem rodziny i roli ojca był kluczowy dla T. Sosnowskiego w jego dalszych, pogłębionych badaniach naukowych, które zaowocowały najnowszą monografią p.t. Ojcostwo w perspektywie pokoleniowej. Studium socjopedagogiczne (Warszawa, 2018).          



     Cieszyliśmy się w środowisku z Jego kolejnego awansu naukowego. Był to niewątpliwy efekt intensywnej i systematycznej aktywności naukowo-badawczej w Zakładzie Pedagogiki Społecznej, którym kieruje prof. UB dr hab. Wioleta Danilewicz.   

W grudniu 2018 r. została powołana w Jego sprawie komisja habilitacyjna na Wydziale Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.  W 2019 r. Rada Wydziału nadała stopień doktora habilitowanego w dziedzinie nauk społecznych , w dyscyplinie pedagogika. Jeszcze nie zdołano wprowadzić tych danych do bazy POL-on, ani na stronie WSE UAM. My jednak wiedzieliśmy o pozytywnym zakończeniu Jego postępowania habilitacyjnego.     

W 2016 r. T. Sosnowski przeprowadził interesujący wywiad ze swoim Mistrzem profesorem Tadeuszem Pilchem na temat IRYTACJI. Opublikował go na łamach utworzonego specjalnie dla i przez młodych doktorów pod patronatem Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN na Wydziale Pedagogiki i Psychologii czasopisma "Parezja". Kiedy przypominam sobie ten tekst w zderzeniu z Jego odejściem, sam jestem pełen irytacji. W świetle pozytywnego podejścia do tego stanu emocjonalnego możemy teraz mieć już tylko nadzieję, że irytacja stanie się czynnikiem prowadzącym do pozytywnej zmiany w polskiej pedagogice.  

Sięgając do myśli T. Sosnowskiego z tego wywiadu - każda pozytywna zmiana bywa okupiona jakimś bolesnym doświadczeniem.  Wielka to tragedia, że odszedł na początku swojej samodzielnej pracy naukowej. Pozostawił nam swoje publikacje, zapisał w naszej pamięci siebie jako wyjątkową Osobę, na której zawsze można polegać. 

Są wśród Jego osiągnięć m.in. takie rozprawy, jak: 

Zagrożenia człowieka i idei sprawiedliwości społecznej (współredakcja naukowa z T. Pilchem, 2013); 

Dobre praktyki wspierające powrót rodziców na rynek pracy na przykładzie lokalnych inicjatyw (wraz z C. Domínguezem Lópezem de Castro, 2014); 

Pedagog jako animator w przestrzeni życia społecznego (współredakcja naukowa z W. Danilewicz i M. Sobeckim, 2016).  


   Żegna młodego Profesora Jego macierzysty Wydział oraz krajowe środowisko pedagogów społecznych. W zamieszczonym na stronie Uczelni Pożegnaniu czytamy:   

Dr hab. Tomasz Sosnowski pracował w Zakładzie Pedagogiki Społecznej na Wydziale Nauk o Edukacji Uniwersytetu w Białymstoku. Był sekretarzem Stowarzyszenia Ruch Pedagogów Społecznie Zaangażowanych, uznanym badaczem zwłaszcza problematyki ojcostwa i rodziny, bardzo cenionym promotorem prac dyplomowych, osobą pełną energii i inicjatyw.  

Dr hab. Tomasz Sosnowski od początku pracy zawodowej łączył pracę naukową z działalnością społeczną. Już jako początkujący naukowiec tworzył m.in. ośrodek Caritas w Bia­łymstoku oraz Ośrodek dla Bezdomnych w Bia­łymstoku. Przez wszystkie lata pracy naukowej angażował się w prace organizacyjne na rzecz Zakładu Pedagogiki Społecznej, Wydziału Nauk o Edukacji i Uniwersytetu w Białymstoku.

Dorobek naukowy dr. hab. Tomasza Sosnowskiego zawiera ok. 100 publikacji. Skła­dają się na nie: monografie autorskie i współautorskie, współredakcja ośmiu prac zbiorowych, członkostwo w radach redakcyjnych. Jest autorem ok. osiemdziesięciu artykułów w czasopismach naukowych oraz rozdziałów w monografiach zbioro­wych.

Tomasz Sosnowski aktywnie pracował na rzecz środowiska pedagogów, zwłaszcza pedagogów społecznych. Był współzałożycielem i sekretarzem Sto­warzyszenia Ruchu Pedagogów Społecznie Zaangażowanych. Był także aktyw­nym członkiem Zespołu Pedagogiki Społecznej KNP PAN, Członkiem Zespołu Pedagogiki Młodzieży KNP PAN.

Dr hab. Tomasz Sosnowski prowadził zajęcia dotyczące pomocy i wsparcia człowieka oraz koło naukowe, które inspirowało kolejne roczniki studentów do pracy na rzecz innych.

Był manifestacyjnie życzliwy dla całego swojego środowiska zawodowego, niezależnie od rangi naukowej. Nie ograniczał się w tej roli do lokalnego środowiska Białegostoku, lecz miał serdeczne relacje z większością zawodowego środowiska pedagogów społecznych w całym kraju.