Wśród laureatów tegorocznej Nagrody Prezesa Rady Ministrów w 2016 r. za pracę doktorską w dziedzinie nauk społecznych znalazła się dr Marlena Duda - pedagog, logopeda z Zakładu Metodologii Nauk Pedagogicznych na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie.
Nagrodzona adiunkt ma dwa fakultety, ukończyła bowiem najpierw w 2009 r. na macierzystym Wydziale studia magisterskie z pedagogiki, zaś w trzy lata później sfinalizowała kolejne studia magisterskie - tym razem z logopedii z audiologią - na Wydziale Humanistycznym UMCS w Lublinie. W 2015 r. obroniła dysertację doktorską pt. "Poczucie jakości życia a prozdrowotny styl życia młodzieży ze szkół ponadgimnazjalnych z problemami zdrowotnymi", którą przygotowała pod opieką naukową prof. zw. dr hab. Janusza Kirenko.
Jej rozprawa doktorska została zgłoszona na początku bieżącego roku do Komisji Nagród, która na podstawie rekomendacji i własnej recenzji doceniła jej wartość naukową postanawiając uhonorować autorkę najwyższym wyróżnieniem w tej kategorii prac naukowo-badawczych w szkolnictwie wyższym.
Nagrodą Prezesa Rady Ministrów w 2016 r. za wybitny dorobek naukowy zostało wyróżnionych sześciu profesorów (w kolejności alfabetycznej cytuję treść uchwały):
1. Prof. dr hab. Grzegorz BŁASZCZYK za wybitny dorobek naukowy, którego ukoronowaniem jest „Herbarz szlachty żmudzkiej” t. I-IV, Wydział Historyczny Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu.
Profesor Grzegorz Błaszczyk jest cenionym i powszechnie szanowanym w świecie nauki badaczem przeszłości Litwy. W swoim dorobku posiada dziesiątki publikacji odnoszących się do historii Litwy oraz wschodnich terenów Rzeczypospolitej Obojga Narodów ze szczególnym uwzględnieniem stosunków panujących na Żmudzi. Ukoronowaniem jego dotychczasowej działalności badawczej jest czterotomowy „Herbarz szlachty żmudzkiej”.
Dotychczas żaden z badaczy, z grona osób reprezentujących nauki pomocnicze historii, a zajmujących się genealogią, heraldyką czy geografią historyczną, nie podejmował tychże zagadnień w odniesieniu do terytorium Żmudzi. Publikacja ma charakter wybitnie nowatorski, jest kompleksowa i ma wymiar ponadczasowy. Dla kolejnych pokoleń historyków będzie niezbędnym i niezwykle pomocnym narzędziem do dalszych poszukiwań oraz prac naukowych.
2. Prof. dr hab. Andrzej BOROWSKI za dorobek naukowy z zakresu badań nad kulturą nowożytną, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Dorobek naukowy prof. Andrzeja Borowskiego, obejmujący kilkaset pozycji (w tym książek autorskich, opracowań monograficznych, artykułów, przedmów, tłumaczeń, szkiców, recenzji etc.), stanowi niezaprzeczalny wkład w badania nad kulturą nowożytnej Europy. Jest on oparty na rzadkim dziś w humanistyce założeniu, iż jedyne kryterium oceny wartości wiedzy o rzeczywistości stanowi kryterium prawdy.
Obszary zainteresowań naukowych prof. Borowskiego, koncentrują się wokół: historii literatury staropolskiej w kontekście kultury europejskiej oraz nowożytnej recepcji tradycji judeochrześcijańskiej i grecko-rzymskiej, dziejów powiązań polsko-niderlandzkich w wiekach dawnych, translacjach z zakresu historii idei oraz refleksji nad współczesną myślą humanistyczną, filozofią i socjologią kultury oraz etosu uczonego.
Dorobek naukowy prof. Borowskiego przez swą wszechstronność i głębię posiada duże znaczenie dla dalszego rozwoju polskiej humanistyki, zwłaszcza w następujących obszarach: refleksji nad tożsamością polską i tożsamością europejską, judaizmem, jako jednym z podstawowych - obok chrześcijaństwa - wyznaczników tradycji europejskiej, a także nad współczesną interpretacją pojęcia humanizmu.
3. Prof. dr hab. Agnieszka CHACIŃSKA za Mistargeted mitochondrial proteins activate a proteostatic response in the cytosol, wniosek - Prof. dr hab. Jacek Marceli Kuźnicki – członek korespondent PAN oraz prof. dr hab. Maciej Żylicz – członek rzeczywisty PAN.
Prof. Agnieszka Chacińska ma ogromny dorobek naukowy, doceniony przez światowe środowisko naukowe, co wyraża się m.in. bardzo wysoką (niemal 4 000) liczbą cytowań jej publikacji. Nagrodę proponuje się przyznać za pojedyncze, wybitne, odkrycie, które zostało przedstawione w ubiegłym roku w jednym z najbardziej prestiżowych czasopism naukowych, czyli "Nature".
W publikacji tej prof. Chacińska i jej zespół naukowy odegrali decydującą rolę. Istotą tego dokonania jest pokazanie co się dzieje z białkami, które choć skierowane do mitochondriów nie docierają tam
z powodu ich zaburzeń. Zaburzenia mitochondriów są podłożem licznych chorób, a zatem tak doniosłe odkrycie otwiera drogę do jego wykorzystania w ich zrozumieniu i leczeniu.
4. Prof. dr hab. Marek Cyprian CHMIELEWSKI za Nowe metodologie i strategii syntezy naturalnych związków biologicznie aktywnych – antybiotyków β-laktamowych i niskocząsteczkowych pochodnych węglowodanów, Instytut Chemii Organicznej Polskiej Akademia Nauk.
Prof. dr hab. Marek Cyprian Chmielewski jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych polskich chemików w zakresie chemii organicznej. Jest głównym twórcą, w skali światowej, nowoczesnej metodologii i strategii syntezy naturalnych związków biologicznie aktywnych, w tym antybiotyków β-laktamowych i niskocząsteczkowych pochodnych węglowodanów. Jego przełomowe odkrycia, oprócz wysokiej wartości poznawczej, mają również ogromne znaczenie aplikacyjne. Umożliwiły one w szczególności uproszczenie syntezy ważnych związków biologicznie czynnych.
Wybitne osiągnięcia naukowe prof. Marka Chmielewskiego znalazły wielkie uznanie w wiodących ośrodkach polskich i zagranicznych. Świadczy o tym nie tylko wysoka cytowalność jego publikacji, ale również niezwykle szeroka współpraca z czołowymi, światowymi ośrodkami naukowymi, a także z dużymi firmami farmaceutycznymi polskimi i zagranicznymi znajdująca wyraz w licznych patentach.
5. Prof. dr hab. Józef SPAŁEK za wkład, w skali światowej, do teorii silnie skorelowanych elektronów, w tym za wprowadzenie modelu teoretycznego oddziaływań wymiennych i związanego z nimi parowania elektronów w przestrzeni rzeczywistej w nadprzewodnikach wysokotemperaturowych i innych układach skorelowanych, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Prof. dr hab. Józef Spałek jest współtwórcą, w skali światowej, nowoczesnej gałęzi fizyki materii skondensowanej - teorii silnie skorelowanych układów elektronowych. Jego wysoko cytowane dokonania naukowe wytyczyły kierunki badań w tej dziedzinie. Prof. Józef Spałek wprowadził do fizyki ciała stałego koncepcję spinowo- zależnych mas efektywnych w układach silnie skorelowanych fermionów potwierdzonych doświadczalnie w 2005 roku.
Jest współtwórcą pierwszej ilościowej teorii polaronu magnetycznego w półprzewodnikach półmagnetycznych oraz pomysłodawcą mechanizmu parowania elektronów w nadprzewodnikach wysokotemperaturowych i innych układach skorelowanych. Jest twórcą modelu oddziaływań magnetycznych silnie skorelowanych fermionów w metalach i półprzewodnikach. Model ten jest obecnie szeroko stosowany do opisu nadprzewodnictwa wysokotemperaturowego i daje ilościową zgodność z doświadczeniem dla wybranych wielkości fizycznych.
Jego pionierskie dokonania znalazły szerokie międzynarodowe uznanie przyczyniając się istotnie do dynamicznego rozwoju fizyki układów silnie skorelowanych – dziedziny, której znaczenie rośnie nieprzerwanie od czasu odkrycia nadprzewodnictwa wysokotemperaturowego, z uwagi na potencjalne zastosowania technologiczne.
6. Prof. dr hab. Bogusław ŚLIWERSKI za - trzy monografie naukowe stanowiące pochodną prowadzonych badań naukowych od 1990 r. w zakresie polityki oświatowej, Zainteresowania naukowe prof. Bogusława Śliwerskiego koncentrują się na interdyscyplinarnych badaniach oświatowych w zakresie innowacji pedagogicznej, pedagogiki porównawczej i makropolityki w zakresie szkolnictwa wyższego, powszechnego oraz alternatywnego. Zajmuje się też rekonstrukcją współczesnych teorii i nurtów wychowania.
Jest autorem tak znaczących dla badań współczesnej myśli pedagogicznej rozpraw, jak: Edukacja (w)polityce. Polityka (w) edukacji (Kraków 2015); Diagnoza uspołecznienia publicznego szkolnictwa III RP w gorsecie centralizmu (Kraków 2013); Współczesna myśl pedagogiczna. Znaczenie. Klasyfikacje. Badania (Kraków 2009), Współczesne teorie i nurty wychowania (Kraków 1998, IV wyd. 2006) czy Pedagogika dziecka. Studium pajdocentryzmu (Gdańsk 2007).
W latach 1990-1995 prof. dr hab. B. Śliwerski zainspirował środowisko szkolne Łodzi, makroregionu łódzkiego oraz innych miast np. Warszawy, Nowego Sącza, Lublina, Poznania, Wrocławia, Torunia, Oleśnicy, Krakowa i Gdańska do tworzenia „klas autorskich”, „klas innowacyjnych” w szkolnictwie państwowym na poziomie nauczania początkowego, bazujących na eksperymencie w zakresie autorskiej edukacji wczesnoszkolnej.
Dzięki współpracy zagranicznej przyczynił się do doskonalenia pedagogów oraz do upowszechnienia w naszym kraju najnowszych osiągnięć w naukach pedagogicznych innych krajów. Z jego inspiracji realizowany był bilateralny projekt doskonalenia międzykulturowego pedagogów ze Szwajcarii i Polski. Od 1992 r. prof. Śliwerski prowadzi cyklicznie, co 3 lata, międzynarodowe konferencje „Edukacja alternatywna – dylematy teorii i praktyki”. W ich siedmiu edycjach (1992, 1995, 1998, 2001, 2005, 2009, 212) uczestniczyło łącznie przeszło 2100 naukowców i nauczycieli-innowatorów z krajów europejskich.
Gratulując wszystkim uczonym wyróżnień wicepremier oraz minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin wyraził wdzięczność za ich pasję badawczą, zaangażowanie w dociekanie prawdy oraz służbę nauce i społeczeństwu.
