23 marca 2010

Podstawy humanistycznej sztuki życia


Dzisiaj tj. 24 marca odbędzie się o godz. 15.00 w Galerii ZADRA w Warszawie spotkanie z Autorem książki "Podstawy humanistycznej sztuki życia" - doktorem Andrzejem Sztylką. Jego rozprawa dedykowana jest wybitnym polskim pedagogom kultury z tzw. „Szkoły Warszawskiej” – Bogdanowi Suchodolskiemu i Irenie Wojnar, stanowiąc swoistego rodzaju najpiękniejszy dar w służbie nauce, jakim jest nie tylko pamięć i wdzięczność, ale i ciągłość oraz trwałość formacji myśli, w tym przypadku jakże pięknie i ambiwalentnie łączącej nurt wychowania humanistycznego z estetycznym. Jest to niewątpliwie rozprawa dla „koneserów”, dla miłośników filozofii wychowania, dla wielbicieli sztuki (w tym także sztuki wychowania). Autor przybliża nam warunki, jakie należy spełnić, by odkrywać i umacniać w procesie samorealizacji własne człowieczeństwo, by stawać się kimś lepszym.

Nie ulega wątpliwości, że struktura rozprawy i jej zawartość są nasycone doświadczeniem i biografią autora, który eksponuje w niej wartości absolutne i mądrość życia rozumnego oraz – jak powiedziałby Aleksander Kamiński – życia dzielnego, w którym musi pojawić się sztuka, by ono samo nabrało jej ponadczasowych walorów. Rozprawa została napisana na podstawie bogatego piśmiennictwa, reprezentatywnego dla tego nurtu pedagogiki współczesnej. Przywraca zarazem blask kategoriom już odłożonym na pobocze dyskursów pedagogicznych, jak chociażby kategoria światopoglądu, godności, szczęścia czy wspólnoty.

Autor tej publikacji z dużą swoboda przemieszcza się pomiędzy bogactwem filozoficznej myśli, by nadać jej pedagogicznej funkcjonalności i etycznej mocy obowiązywania. Jest to zatem z jednej strony autorska próba zarysowania własnej teorii normatywno-filozoficznej, z drugiej zaś strony uczulenia współczesnych na potrzebę uwzględnienia w procesie kształcenia nauczycieli czy szeroko rozumianych pedagogów wartości humanum. Z każdą niemalże stroną konfrontuje nasze osobiste wybory czy strategie życia z poczuciem jego sensu i czekającymi nas wyzwaniami.

Cytowane w rozprawie myśli zostały dobrane bardzo starannie, choć nie ulega wątpliwości, że nie nadążają za licznie pojawiającymi się studiami wokół kluczowych dla procesu wychowania kategorii, jak chociażby bunt, opór, praca, miłość czy podmiotowość. Świat wokół zmienia się z iście nieporównywalną do minionych wieków dynamiką, a Andrzej Sztylka stara się jak „zegarmistrz światła purpurowy” powstrzymać na chwilę czas i myśl sprzed laty, by przywrócić jej blask aktualności. Broni tym samym nie tylko ciągłości kultury, ale i zabiega o przekaz trwałych wartości, dla którego sztuka staje się najlepszym medium i środowiskiem.

Zapewne i dzisiejsze spotkanie z Autorem wzbogaci czy dopełni zbudowaną wokół tej publikacji refleksję dotyczącą kreatywnych sposobów odkrywania sztuki życia.

Komentarze

Blog, podobnie jak każda książka, ma swoją historię. Różne są też powody rejestrowania w nim wpisów oraz moderowania do nich komentarzy. Poza analizą bieżącej polityki oświatowej i szkolnictwa wyższego, podejmuję w nim problemy związane z szeroko pojmowaną pedagogiką. To, że przez niektórych, najczęściej anonimowych czytelników, prezentowane w nim treści są zbliżone do ich własnej sytuacji czy ich środowiska zawodowego lub społecznego, nie ma związku z moimi wpisami. Wszelkie podobieństwo do zdarzeń, osób i faktów – poza osobami pełniącymi funkcje publiczne i wymienianymi tu z imienia i nazwiska - jest przypadkowe, bo i nie o nie tu chodzi, tylko o problemy, z jakimi spotykamy się w różnym czasie, w różnych miejscach i z udziałem różnych osób. Nie interesuje mnie ani ingerowanie, ani tym bardziej rozwiązywanie czyichś problemów tą właśnie drogą.

Tak, jak nie ma obowiązku czytania, tak i nie ma obowiązku zamieszczania wśród komentarzy prowokacji, zaczepek, różnych form agresji i chamstwa czy arogancji, którym upust chcieliby dać publicznie podszyci tchórzem anonimowi „odbiorcy” bloga. Niektórym zresztą jest zupełnie obojętne, co napiszę, byleby tylko skorzystać z okazji do zaatakowania. Mam nadzieję, że już się z lekka rozczarowali, a jeśli jeszcze nie, to niech raczej pomyślą o sobie, zatroszczą się o własne zdrowie psychiczne. Niech nie liczą na to, że będą tu zamieszczane treści, które pozwolą w sposób skryty obrażać kogoś czy deprecjonować jego dorobek. Niech lepiej zaaplikują sobie witaminy, pomodlą się czy pomedytują, albo skorzystają z instytucji diagnostyczno-terapeutycznych, w których znajdą fachową pomoc. Warto sięgnąć po pomoc specjalistów. Niektórzy nawet sami ich kształcą, ale nie korzystają z ich usług. Brak zaufania do wytworów i efektów własnej pracy?

Są takie wpisy, które pozostają bez echa. Są też takie, które znajdują kilku zarejestrowanych czytelników. Bywają jednak co jakiś czas tematy, które wywołują ożywioną reakcję, wyrażaną wielością komentarzy i ocen. W tym sensie można powiedzieć, że blog jest lepszy, niż opublikowana książka czy artykuł, gdyż reakcji zwrotnej można się spodziewać niemal po kilku minutach od dokonanego w nim wpisu. Dziękuję czytelnikom za zainteresowanie prezentowanymi tu problemami. Być może są one w jakimś stopniu okazją do konfrontacji tego, co osobiste, znane, akceptowane, z tym, co obce, nieznane czy odrzucane. Być może wszystko współtworzy naszą tożsamość, coś, co nie jest czymś stałym, lecz otwartym projektem naszego życia i społecznego rozwoju. W ponowoczesnym świecie niemal wszystko jest pedagogiką. Być może pewne zdarzenia, w których uczestniczymy na co dzień zyskają w tej wymianie myśli, odczuć czy poglądów nowy impet, wiarygodność czy zmienią lub utrwalą jakieś konwencje. Nie mnie o tym sądzić.