Zmarł prof. Marian Walczak - wieloletni sekretarz Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, historyk oświaty, podejmujący w swoich pracach dzieje Związku Nauczycielstwa Polskiego.
W okresie okupacji był żołnierzem Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej, prowadził tajne nauczanie w zakresie programu szkoły powszechnej. Po wojnie pracował jako nauczyciel w Szkole Powszechnej w Gorzycach koło Ostrowa Wlkp. Studiował ekonomię w Wyższej Szkole Handlowej w Poznaniu pracując jednocześnie jako nauczyciel w szkole zawodowej. Po studiach został dyrektorem Zespołu Szkół Ekonomicznych w Poznaniu, pełniąc tę funkcję do wybrania go w kwietniu 1964 r. prezesem Zarządu Głównego ZNP. Funkcję tę pełnił przez dwie czteroletnie kadencje, do 1972 r.
W latach 1965-1972 został posłem w Sejmie PRL. zaś po tej kadencji był dyrektorem generalnym Polskiej Akademii Nauk do 1984 r. Po uzyskaniu stopnia naukowego doktora nauk humanistycznych na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu pracował naukowo w Instytucie Zachodnim w Poznaniu i Instytucie Badań Pedagogicznych (obecnie IBE) w Warszawie do 1992 r. Habilitował się w tej samej uczelni w 1978 r., zaś tytuł profesora nauk humanistycznych otrzymał w 1989 r.
Od powstania Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego był jego sekretarzem generalnym. Do 2000 r. prof. Walczak przewodniczył Komisji Historycznej ZG ZNP, a także był redaktorem naczelnym „Przeglądu Historyczno-Oświatowego”. Za swoją działalność oświatową i akademicką został odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Do najważniejszych publikacji zalicza się m.in.:
ZNP – wczoraj i dziś,(1968)
Wielkopolska konspiracja oświatowa 1939-1945, (1972)
Nauczyciele wielkopolscy w latach wojny i okupacji (1939-1945),(1974)
Szkolnictwo wyższe i nauka polska w latach wojny i okupacji 1939-1945(1978)
Działalność oświatowa i martyrologia nauczycielstwa polskiego pod okupacją hitlerowską (1939-1945), (1987)
Straty osobowe polskiego środowiska nauczycielskiego w okresie wojny i okupacji hitlerowskiej 1939-1945, (1984)
L’ enseignement legal et l’ enseignement elandestin pendant l’ occupation nazie en Pologne,(1981)
Szkolnictwo zawodowe w Polsce w okresie okupacji hitlerowskiej, (1993)
Na przełomie. Wspomnienia nauczycieli i uczniów z lat 1944-1956,wybór i opracowanie wspólnie z E. C. Królem, (1994)
Ludzie nauki i nauczyciele polscy podczas II wojny światowej. Księga strat osobowych,(1995)
Na przełomie, cz. II, III. Antologia relacji nauczycieli i uczniów z łat 1944-1956, wspólnie z Prof. S. Mauersbergiem, (1996)
Oświata polska w latach 1944-1956. Wybór źródeł, cz. I, lata 1944-1948, wspólnie z S, Mauersbergiem, (1999)
Oświata polska w latach 1944-1956. Wybór źródeł, cz. II, lata 1949-1956,wspólnie z S, Mauersbergiem, (2000)
Polityka oświatowa i naukowa Trzeciej Rzeszy Niemieckiej w okupowanych krajach Europy. Studium porównawcze.
Straty materialne i szkody moralne szkolnictwa polskiego w okresie okupacji 1939-1945(2001)
Lwów i Wilno – edukacja dzieci polskich w latach 1939 – 1995,(2001)
Szkolnictwo polskie po drugiej wojnie światowej (1944 – 1956),wspólnie z S. Mauersbergiem (2005)
Historia oświaty i wychowania. Wybrane zagadnienia, (2003)
Pożegnanie ze szkołą. Spojrzenie wstecz nauczyciela emeryta,wybór i opracowanie Witold Chmielewski, Stanisław Mauersberg, Marian Walczak, (2012)
Odszedł oddany polskiej oświacie, środowisku nauczycielskiemu i akademickiemu profesor, który z zaangażowaniem troszczył się o losy młodych pokoleń i kadr pedagogicznych. Wyrazy współczucie kieruję do Rodziny i Bliskich jako b.członek PTP pamiętający Profesora jako badacza, związkowca i akademika.
