Zachęcam do uczestnictwa w XXXVII Letniej Szkole Młodych Pedagogów i Pedagożek im. Marii Dudzikowej, której tematem wiodącym jest w tym roku pamięć, (nie)pamiętanie i (nie)pamiętliwość; a zatem pamięć jako kategoria pedagogiczna. Organizatorem jest Komitet Nauk Pedagogicznych PAN i Wydział Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego w dniach 8-13.09.2024. Pamięć będzie zatem przedmiotem refleksji naukowej jako źródło inspiracji i dociekań psychologów, socjologów, biologów, kulturoznawców, filozofów, medyków, ale również przedstawicieli nauk technicznych, mechanicznych, itp.
Pamięć - jak piszą Organizatorzy - "najczęściej jest utożsamiana z dyspozycją ludzkiego umysłu do przechowywania i odtwarzania faktów i obrazów rzeczy minionych. Na takim rozumieniu osadzona jest pedagogika pamięci, której przedmiotem jest łączenie refleksji nad przeszłością, nad tym co minione w krótszym lub dłuższym interwale (dystansie) czasowym z doświadczaniem współczesności oraz wyobrażeniami przyszłości.
Zajmowanie się pamięcią jako kategorią pedagogiczną
wynika z jej znaczenia w procesie rozwoju osobowego i społecznego. Jest
immanentnym czynnikiem procesów socjalizacyjnych i edukacyjnych. Skarbnicą
tożsamości, doświadczeń i przeżyć. Z tego powodu ważne jest poznawanie i
rozumienie szerokiego spektrum wykorzystania pamięci w teorii i praktyce
pedagogicznej. W pedagogicznej refleksji nad pamięcią wychodzimy poza
horyzont antropocentryczny. W edukacji wykorzystywane są także właściwości
innych bytów aniżeli człowiek. Można mówić o dyspozycji umysłu ludzkiego
(węglowego) oraz umysłu krzemowego, którego potencjał wykorzystywany jest we
wciąż rosnącym zakresie.
Problematyka XXXVII LSMPiP im. Marii Dudzikowej
skupiona jest wokół pamięci jako kategorii analitycznej w pedagogice, w
odkrywaniu jej potencjału teoretycznego i edukacyjnego. Przedmiotem dyskusji
będą założenia teoretyczne, projekty badawcze, perspektywy metodologiczne,
praktyki edukacyjne, w których podejmowane są zagadnienia idei, faktów i
wydarzeń/procesów przeszłości znaczących z punktu widzenia krytycznego
myślenia, innowacyjności, odwagi i podmiotowej odpowiedzialności.
W polu naszego zainteresowania i jako przedmiot
naszych dyskusji mieszczą się między innymi takie zagadnienia jak:
- pamięć zbiorowa/indywidualna w tym społeczne kształtowanie pamięci,
- pamięć reprodukowana/replikowana; świadek drugiego stopnia/dziedziczenie
historii i traumy/dziedziczenie pamiętania,
- nośniki pamięci (biografie, autobiografie, pamiętniki, albumy, kroniki -
dokumenty pamięci, nośniki papierowe/audio/wizualne/, historia mówiona,
popkultura – sztuka, muzyka), ich wiarygodność oraz sposoby ich pedagogicznego
i edukacyjnego wykorzystywania,
- materialność pamięci/ materializowanie pamięci (pomniki, archiwa, … nazwy
ulic, miast,) oraz petryfikacja pamięci - pamięć w skale, w skamielinie, a
także w „chmurze”,
- muzea, skanseny, biblioteki, ich znaczenie i rola w pedagogice i edukacji,
- cielesność pamięci/pamięć ciała/ciałopamiętanie/tatuaże, blizny jako pamięć
- polityki pamięci, czyli promowanie/wygumkowanie/wykreślanie/manipulowanie/
faktami
demencje społeczne (indywidualne, zbiorowe) – wypieranie, przeniesienie;
retropia - rządzenie przeszłości,
- miejsca pamięci – pamięć miejsc; widma, upiory, nawiedzenia
- jubileusze jako pamiętanie/upamiętnianie,
- pamięć pedagogiczna, pamięć pedagogiki, pamiętanie teorii i praktyk, klasycy
zapamiętani, zapomniani, przemilczani, pedagogiczne konteksty polityki pamięci.
Każde z tych zagadnień stanowi
przedmiot analizy i interpretacji w perspektywie pedagogicznej. Interesują nas
paradygmaty metodologiczne poznawania tych kontekstów pamięci – jak je badać,
jak opisywać, jak czerpać z odkryć z punktu widzenia pedagogiki i edukacji.
Ważne jest również poznawanie i tworzenie adekwatnego języka opisu i
interpretacji, w tym pole semantyczne pojęcia pamięć, związki frazeologiczne i
kollokacje".
Jak widać, niemalże każdy pedagog - doktorant, adiunkt, profesor może znaleźć coś dla siebie, włączyć się do tegorocznej Szkoły celem uzupełnienia i pogłębienia własnej
wiedzy, wzbogacenia własnego warsztatu badawczego, czy przedłożenia własnej
koncepcji badawczej.