Dla
ambitnych uczniów szkół ponadpodstawowych, dla młodzieży z pasją poznawczą,
Uniwersytet Łódzki uruchomił przed laty program pod nazwą: „Zdolny uczeń –
świetny student”. Jak to uzasadniał prorektor UŁ Sławomir
Cieślak: "Uczniowie szkół
ponadpodstawowych, od trzech lat, na Uniwersytecie Łódzkim mogą realizować
program „Zdolny uczeń – świetny student”. Dla przypomnienia – głównym celem
programu jest poszerzenie wiedzy z danego obszaru nauki, którym zainteresowany
jest uczeń oraz indywidualna współpraca pomiędzy tzw. opiekunem –
nauczycielem akademickim a uczniem. Uczniowie wspólnie z opiekunem
– mentorem opracowują indywidualny harmonogram spotkań,
na których realizowane są zagadnienie z danego obszaru nauki. Program
realizowany jest przez cały rok akademicki, są to cykliczne spotkania (2017).
Istotą
tej oferty jest umożliwienie uczniom podjęcia współpracy badawczej z uczonym
zobowiązującym się włączyć ich do takich właśnie mikroprojektów, pilotażowych
badań, by nastolatkowie mogli doświadczyć przygody z nauką. Naukowcy z każdego
wydziału deklarują gotowość przyjęcia do swoich zespołów czy projektów
badawczych uczniów szkoły ponadpodstawowej.
W
latach 2023–2024 gotowość do współpracy zgłosili uczniowie liceów
ogólnokształcących z Łodzi i województwa, potwierdzając tym samym wartość projektu. Każdego roku pytam młodzież, jakie problemy są przedmiotem jej
zainteresowań poznawczych, fascynacji, a może niepokoju, obaw, a którym
chciałaby się bliżej przyjrzeć, korzystając z warsztatu badawczego profesorów
uniwersyteckich.
Na
Wydziale Nauk o Wychowaniu mojego Uniwersytetu taką gotowość zadeklarowało
kilku naukowców, jednak to uczniowie wybierają, które zagadnienie wywołuje u
nich zaciekawienie poznawcze. Zaproponowałem w minionym roku kontynuację badań
w środowisku szkolnym. Przed dwoma laty diagnozowaliśmy samorządność uczniów w
zespole szkół ponadpodstawowych w jednym z miast powiatowych województwa
łódzkiego.
Wyniki
badań odsłoniły wówczas pozór samorządności szkolnej, toteż po otrzymaniu analiz pierwszej
części danych dyrekcja szkoły postanowiła ocenzurować je i zablokować dalsze interpretacje danych odmawiając zwrotu
kwestionariuszy ankiet. Badania nie mogły być zatem dokończone. To najlepiej
świadczy tak o nauczycielach tej placówki, jak i o sytuacji badacza, w tym
uczennic, które były bardzo zainteresowane dociekaniem prawdy za pomocą naukowo
skonstruowanego narzędzia.
W nowym zatem projekcie, który zaproponowałem w ub.roku uczennicy jednego z łódzkich liceów ogólnokształcących, postanowiliśmy się wspólnie przyjrzeć nie tyle efektywności kształcenia młodzieży w klasach mundurowych, ale temu, w jakim stopniu założenia programowo-organizacyjne profilu kształcenia w klasach mundurowych odpowiadają aspiracjom zawodowym uczniów?
Realizowane w Polsce od kilkunastu lat w
ogólnodostępnym szkolnictwie programy paramilitarnej edukacji, jak
również pozyskiwanie uczniów zainteresowanych tym szczególnym rodzajem profilu kształcenia pociągnęło za sobą konieczność przeprowadzenia badań w łódzkim
środowisku szkolnym.
Tego typu badania nie były dotychczas obecne w krajowych diagnozach w drugiej dekadzie XXI wieku. Edukację w klasach mundurowych o profilu wojskowym - straży granicznej mogłem osadzić w kontekście już istniejących w kraju pierwszych badań diagnostycznych, ktore były zrealizowane w ramach nauk o bezpieczeństwie.
Przeprowadzone przeze mnie w 2023 roku badania postaw intra- i
interpersonalnych młodzieży klas mundurowych w XLII Liceum
Ogólnokształcącym im. Ireny Sendlerowej w Łodzi wobec wybranej ścieżki kształcenia
sprofilowanego na służbę mundurową wsparła uczennica klasy IV o profilu
straż graniczna w tej szkole – Maria Grabowska. Pozyskała do sondażu uczniów i dokonała
zestawienia danych liczbowych z otrzymanych ankiet.
Nowością
w tym podejściu badawczym w stosunku do badań naukowców z Akademii Sztuki
Wojennej w Warszawie było zmodyfikowanie narzędzia diagnostycznego Ilony Urych oraz uwzględnienie w diagnozie uczniów także klas o profilu służba
Policji. Potrzebna była współpraca nad raportem z badań, które uwzględniają
profil innej od wojskowej służby mundurowej z ekspertem ds.policji. Dlatego zaprosiłem do współpracy
nad całością profesorkę Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej, byłą
rektorkę Akademii Policyjnej w Szczytnie -dr hab. Iwonę Klonowską,
by poszerzyć i pogłębić interpretację danych dotyczących klasy o profilu
policyjnym. Biorąc pod uwagę niskie zainteresowanie pracą w Policji, warto
było uwzględnić potencjał ewentualnych kandydatów do pracy w największej
organizacji publicznej w Polsce, która odpowiada za bezpieczeństwo wewnętrzne
państwa
Dziękuję za owocną współpracę Marii Grabowskiej i prof. Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej Iwonie Klonowskiej, a zainteresowanych pedagogiką szkolną odsyłam do naszej publikacji. Jest już dostępny e-book. Wersja drukowana ukaże się pod koniec maja, choć miała być wydana na Targi Książki w Warszawie. Mimo intensywnych starań uniwersyteckiego wydawcy okazało się to niemożliwe, gdyż w drukarni doszło do groźnego pożaru i trzeba było przenieść druk do innego wykonawcy.
Tym bardziej zachęcam do lektury.