Wczoraj miała miejsce piękna uroczystość z okazji Jubileuszu 90 urodzin prof. dr. hab. Zygmunta Wiatrowskiego . W Ciechocinku spotkali się pedagodzy, nauczyciele, działacze oświatowi kilku pokoleń. JM Rektor Kujawskiej Szkoły Wyższej we Włocławku prof. Stanisław Kunikowski zatroszczył się o to, by możliwe było godne uczczenie Dostojnego Jubilata z udziałem Jego Najbliższych, przyjaciół, reprezentantów środowisk naukowych, edukacyjnych, kulturalnych, społecznych (w tym filatelistów) oraz osobistości lokalnych i współpracujących z Uczelnią, z którą Jubilat nadal współpracuje już jako emerytowany profesor UKW w Bydgoszczy).
W Komitecie Jubileuszowym tej uroczystości znaleźli się współtwórcy pedagogiki pracy, współpracownicy i przyjaciele w osobach profesorów: JM Stefana Kwiatkowskiego - rektora Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie; Stanisława Kunikowskiego - rektora Kujawskiej Szkoły Wyższej we Włocławku, Ryszarda Gerlacha - dyrektora Instytutu Pedagogiki UKW w Bydgoszczy, Franciszka Szloska - dyrektora Instytutu Pedagogiki APS w Warszawie i mgr. inż. Leszka Dzierżewicza - wieloletniego Burmistrza Ciechocinka.
Zygmunt Wiatrowski urodził się 14 kwietnia 1928 r. w Zagórowie, powiat Konin (aktualnie Słupca), w wielodzietnej rodzinie robotniczo-rzemieślniczej. Jest z wykształcenia matematykiem, bowiem studia na tym kierunku ukończył w Szkole Pedagogicznej w Gdańsku w 1951 r. oraz pedagogiem, gdyż drugi stopień studiów ukończył na tym właśnie kierunku w 1961 r.
Dla nauczyciela akademickiego kształcącego przyszłych nauczycieli istotne jest własne doświadczenie zawodowe w tej profesji. Dotyczy to naszym Jubilata, który rozpoczął swoją pracę właśnie w zawodzie nauczycielskim: od 1951 r. w Liceum Pedagogicznym w Ośnie Lubuskim, poprzez Wojewódzki Ośrodek Szkolenia Partyjnego w Zielonej Górze, Licea Ogólnokształcące w Żarach i w Sulechowie (w zasadzie zawsze jako nauczyciel matematyki) oraz od 1961 r. jako wizytator ds. liceów pedagogicznych, studiów nauczycielskich i szkolnictwa zawodowego, w Kuratorium Okręgu Szkolnego w Toruniu i od 1965 r. w Bydgoszczy.
Pracę w Kuratorium Bydgoskiego Okręgu Szkolnego (do końca 1968 r.) traktował jako sprzyjającą okazję do prowadzenia badań naukowych, niezależnie od wykonywanych zadań oświatowych. Stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki uzyskał w styczniu 1969 r. na podstawie dysertacji: „Kształcenie nauczycieli szkół zawodowych w Polsce” (promotor - prof. Ludwik Bandura). Okres przygotowywania rozprawy doktorskiej (1964–1968) zaważył znacząco na wykształceniu się u Niego pierwszego nurtu zainteresowań badawczych, tj. zainteresowań nauczycielem szkoły zawodowej.
W powyższym zakresie Z. Wiatrowski opublikował kilka pozycji zwartych oraz rozpraw, studiów i artykułów. Nawiązał pierwsze kontakty naukowe, głównie z Zakładem Kształcenia Zawodowego Instytutu Pedagogiki w Warszawie, a szczególnie z prof. Tadeuszem Nowackim - twórcą teorii kształcenia zawodowego w Polsce. Od stycznia 1969 r. jako świeżo wypromowany doktor nauk humanistycznych nadal pracował jako nauczyciel matematyki w Zaocznym Technikum Mechaniczno-Elektrycznym w Bydgoszczy, co - mimo wszystko - dało okazję do zainteresowania się problemem powodzeń i niepowodzeń szkolnych osób pracujących.
W latach 1972–1974 Z. Wiatrowski został pracownikiem naukowym Instytutu Kształcenia Zawodowego w Warszawie, który współorganizował oraz gdzie kierował Zakładem Teorii Kształcenia Zawodowego i Metodologii Pedagogiki Pracy. Okres pracy w Instytucie był krótki, bowiem trwał tylko dwa lata (brak mieszkania), lecz bardzo owocny w płaszczyźnie dalszego rozwoju naukowego. Od lipca 1974 r. rozpoczął systematyczna i etatowa działalność nauczycielską w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Bydgoszczy (do 1999 r.), a także w innych uczelniach.
Współpracując na co dzień z prof. Tadeuszem Nowackim współtworzył Ogólnopolskie Seminarium Pedagogiki Pracy (1970–1984), rozwijając trzeci nurt zainteresowań badawczych, którym stała się nowa dyscyplina pedagogiczna - pedagogika pracy. W codziennej praktyce szkolnej pojawił się drugi nurt zainteresowań badawczych Jubilata, który skutkował w 1975 r. wydaniem dysertacji habilitacyjnej pt. „Powodzenia i niepowodzenia szkolne pracujących” - oraz uzyskaniem stopnia naukowego doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki pracy i andragogiki.
Od tego czasu Zygmunt Wiatrowski związał się z naukami pedagogicznymi w pełnym wymiarze, podejmując się badań w zakresie teoretycznych i metodologicznych podstaw pedagogiki pracy. Ten nurt zainteresowań i badań naukowych oraz analiz teoretycznych stanowił przez lata siedemdziesiąte XX w. i następne, oraz stanowi po dzień dzisiejszy, dominujący przedmiot Jego aktywności naukowej.
Już w latach osiemdziesiątych XX w. Profesor wydał liczące się w skali kraju, a także za granicą, podręczniki akademickie z pedagogiki pracy i pedeutologii. W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych wyłonił się czwarty z kolei nurt Jego zainteresowań naukowo-badawczych - problemy naukoznawcze w kontekście specjalizacji, integracji i globalizacji w naukach pedagogicznych. Punktem wyjścia dla analiz teoretycznych i porównawczych w danym obszarze problemowym stały się sformułowane przez Niego już w 1975 r. kryteria wyodrębniania i samodzielności dyscyplin naukowych.
W 1988 r. Z. Wiatrowski otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki. Na stanowisku profesora zwyczajnego w WSP w Bydgoszczy został zatrudniony w 1991 r. a po przejściu na emeryturę kontynuował swoją akademicką pasję w WSHE we Włocławku. W latach 1976 do 1998 r. kierował Zakładem (Katedrą) Pedagogiki Pracy, a od 1988 r. Pedagogiki Pracy i Andragogiki w Bydgoszczy.
W 2007 r. prof. Z. Wiatrowski otrzymał tytuł doktora honoris causa - nadany przez Akademię Nauk Pedagogicznych Ukrainy.
Ważnym osiągnięciem Jubilata w powyższym nurcie analiz i badań naukowych okazała się nowa klasyfikacja nauk pedagogicznych, obejmująca około 30 subdyscyplin pedagogicznych, ale także uprawomocnienie wielu subdyscyplin pedagogicznych oraz nauk o pracy. W stopniu znaczącym potwierdził również swój aktywny udział w obszarze piątym, dotyczącym myślenia i działania twórczego w obszarze ogólnopedagogicznym, a zatem dotyczącego podmiotowości człowieka, powinności człowieka, europejskiego wymiaru edukacji i innych.
Warto zarazem dodać, że Profesor od wielu lat zajmuje się z dużym powodzeniem badaniami naukowymi i edukacyjnymi w dziedzinie filatelistyki, będąc m.in. współzałożycielem i przez ponad 10 lat prezesem Polskiej Akademii Filatelistyki oraz organizatorem i przez 20 lat kierownikiem Studium Filatelistyki Polskiego Związku Filatelistów. Prof. Z. Wiatrowski jest prezesem honorowym Polskiej Akademii Filatelistyki, a także członkiem honorowym Europejskiej Akademii Filatelistyki.
Prof. Zygmunt Wiatrowski jest OSOBĄ-INSTYTUCJĄ jak powiada się o niezwykle zaangażowanych nauczycielach i naukowcach, którzy nie tylko sami są mistrzami dla innych, ale i prowadzą szerokoprofilową aktywność w różnych dziedzinach życia społecznego, oświatowego, eksperckiego oraz inspirują innych do pracy na najwyższych obrotach. On sam jest niezwykle pracowity, perfekcjonistyczny w każdym działaniu edukacyjnym i wysoce odpowiedzialny za to, co jest przedmiotem własnego zaangażowania społecznego oraz profesjonalnego.
Jubilat jest autorem 19 pozycji zwartych, autorskich (i współautorskich), wśród których cztery mają wiele edycji. Opublikował ponadto ponad 30 pozycji zwartych, redakcyjnych (i współredakcyjnych), ponad 500 artykułów, rozpraw i studiów naukowych w czasopismach ogólnopolskich oraz zagranicznych, a także w licznych opracowaniach zbiorowych, głównie pokonferencyjnych. Wypromował 19 doktorów nauk humanistycznych w dyscyplinie pedagogika, zaś w maju będzie bronił się jego dwudziesty doktorant.
Do najważniejszych rozpraw Profesora można zaliczyć:
• Nurt pierwszy - Pedeutologia ze szczególnym uwzględnieniem problematyki nauczycieli szkół zawodowych i pedagogów pracy:
- Kształcenie nauczycieli szkół zawodowych w Polsce, WSiP-BKZ, Warszawa 1971 (współautor Michał Godlewski),
- Nauczyciel szkoły zawodowej, WSiP-BKZ, Warszawa 1982, wyd. 2 - 1987,
- Nauczyciel szkoły zawodowej - dawniej–dzis–jutro, WSP, Bydgoszcz 1990, wyd. 2 - 1993.
• Nurt drugi - Powodzenia i niepowodzenia szkolne oraz zawodowe pracujących:
- Powodzenia i niepowodzenia szkolne pracujących, PWN, Warszawa 1975,
- Powodzenia i niepowodzenia zawodowe, WM, Olecko 2002.
• Nurt trzeci - Podstawy teoretyczne i metodologiczne pedagogiki pracy:
- Pedagogika pracy, WSiP, Warszawa 1978, wyd. 2 - 1980 (współautor Wanda Rachalska),
- Pedagogika pracy w zarysie, WSP, Bydgoszcz 1980 (skrypt uczelniany),
- Pedagogika pracy w zarysie, PWN, Warszawa 1985 (skrypt akademicki),
- Rola służby pracowniczej w realizacji polityki kadrowej w przedsiębiorstwie
przemysłowym, WSP, Bydgoszcz 1990 (współautor Ryszard Gerlach),
- Podstawy pedagogiki pracy, WSP, Bydgoszcz 1994, wyd. 2 - 1997, wyd. 3, zmienione i poszerzone - 2000, wyd. 4 - zmienione - 2005, podręcznik akademicki,
- Europahandbuch Weiterbildung - EuHWB 1994, Polen - 110.10-110.40.60, Luchterhand Verlagsauslieferung Neuwied (s. 60).
• Nurt piąty - Społeczne i naukowe problemy filatelistyki:
- Zarys metodyki pracy filatelistycznej w kole młodzieżowym PZF, ZG PZF, Warszawa 1969,
- Filatelistyka wśród dzieci i młodzieży, MAW, Warszawa 1988,
- Myśli i działania filatelistyczne, PZF, Bydgoszcz–Ciechocinek 2002,
- Podstawy wiedzy o poczcie i filatelistyce, PZF, Bydgoszcz–Ciechocinek–Warszawa 2008 (redakcja, współredaktor P. Drzewiecki).
Za swoją działalnoć naukową, dydaktyczną i społeczną był odznaczany i wyróżniany m.in.
- Złotym Krzyżem Zasługi,
- Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski,
- Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski,
- Medal Komisji Edukacji Narodowej i Medal „Zasłużony Nauczyciel”,
- Medalem: „Zasłużony dla Bydgoszczy”, „Zasłużony dla Województwa Bydgoskiego”, „Zasłużony dla Województwa Pilskiego”, "Za Zasługi Dla Rozwoju Polskiej - Pedagogiki" ,Medalem Ministerstwa Nauki i Oświaty Ukrainy „Zasłużony dla Oświaty i Nauki”,
- Złotą odznaka Ministerstwa Łączności „Zasłużony Pracownik Łączności”, Złotą odznaka Ministerstwa Kultury „Zasłużony dla Kultury”,
- Złotym Medalem Europejskiej Akademii Filatelistyki,
- Medalem Prof. Lorentowicza „Zasłużony dla Ciechocinka” i in.
W dniu wczorajszym Burmistrz Miasta poinformował Jubilata o uchwale Rady Miasta Ciechocinek, która nadała Profesorowi tytuł Honorowego Obywatela Ciechocinka.
Drogiemu Jubilatowi przekazałem w imieniu władz Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN najserdeczniejsze życzenia i wyrazy wdzięczności za wyjątkową służbę na rzecz polskiej nauki, w tym pedagogiki. Obecni w czasie tej Uroczystości członkowie nie tylko tej kadencji KNP PAN wyrazili wdzięczność Koledze, wspaniałemu Nauczycielowi-Nauczycieli, Uczonemu-Uczonych za to, że swoim zaangażowaniem, życzliwością i bezinteresowną postawą oraz twórczością naukową wykształcił kilka pokoleń pedagogów.
To rzadkość i szczęście zarazem dla młodych, którzy mieli szansę zdobywania akademickich czy nauczycielskich szlifów u boku Mistrza. Akademicka pasja Profesora w połączeniu z empatią, troską o sprawy ludzkie, a zarazem rzetelnością i jej egzekwowaniem od innych w nauczycielskiej służbie sprawiają, że mamy do kogo odnosić własne kryteria ocen i sposoby podchodzenia do profesjonalnych powinności. Profesor przekazał nam tajemnice własnej mądrości, dzielił się z nami swoim doświadczeniem pozostawiając ślad, po którym będą iść kolejni badacze tak ukochanej dla Niego pedagogiki pracy.
Życzyłem Jubilatowi sił i zdrowia do bycia z nami w świecie płynnej rzeczywistości, a więc i niepewności, gdyż OBECNOŚĆ Mistrza daje wszystkim poczucie sensu i wartości dalszej pracy w akademickiej pedagogice! Niech miłość Najbliższych i autentyczna przyjaźń wspierają Profesora w codziennych, małych i wielkich radościach, by trosk było jak najmniej.
