Otrzymałem zapytanie od przewodniczącego jednej z komisji
habilitacyjnych, który kilka dni temu otrzymał ostatnią, czwartą recenzję
osiągnięć naukowych kandydata do tego stopnia naukowego, ale nie może liczyć na zwołanie posiedzenia
komisji ze względu na okres urlopowy jej członków. Pyta zatem, czy komisja może w
związku z tym obradować we wrześniu? Ustawodawca zapisał, że komisja
powinna zebrać się i przekazać radzie dyscypliny naukowej swoją opinię na temat
nadania stopnia naukowego doktora habilitowanego w ciągu 6 tygodni od uzyskania kompletu
recenzji.
W
"Poradniku Rady Doskonałości Naukowej" czytamy:
"Komisja
habilitacyjna, jako ciało kolegialne, działa na posiedzeniach. Przepisy p.s.w.n. nie
określają sposobu i trybu ich przeprowadzania. W kwestii tej istotną
rolę pełnić będą przepisy wynikające z uchwały przyjętej przez podmiot
habilitujący na podstawie upoważnienia zawartego w art. 221 ust. 14 tej ustawy.
Przepisy te powinny przede wszystkim odnosić się do takich zagadnień jak:
· kworum komisji habilitacyjnej, które wymagane jest
dla skuteczności podejmowania czynności przez to gremium;
· sposób i tryb przeprowadzania głosowania, przy
zastrzeżeniu, że o kwestii jawności albo tajności głosowania komisji
habilitacyjnej decyduje dyskrecjonalnie osoba ubiegająca się o nadanie stopnia
doktora habilitowanego. Należy przy tym przyjąć, że decyzja ta może być podjęta
albo zmieniona w każdym momencie, nie później jednak niż do czasu posiedzenia
komisji habilitacyjnej;
· sposób zwoływania, miejsce i przebieg posiedzenia
komisji habilitacyjnej, w tym możliwość jego przeprowadzania przy użyciu
środków komunikacji elektronicznej;
· sposób podpisywania dokumentów wytworzonych w toku
czynności podejmowanych przez komisję habilitacyjną, w szczególności
podejmowanych uchwał oraz sporządzanych protokołów posiedzeń"
(s.35).
Niestety, w
niniejszym "Poradniku" nie znajdziemy wyjaśnienia kwestii dotyczących
niemożności zwołania posiedzenia komisji habilitacyjnej w czasie urlopowym jej członków.
Tak, jak w okresie wakacyjnym nie obraduje RDN, tak też nie odbywają się
posiedzenia organów kolegialnych uczelni posiadających uprawnienia do nadawania
stopni naukowych w ramach dyscyplin naukowych posiadających kategorię B+, A czy
A+.
Nie jestem prawnikiem. Zwróciłem się o konsultację do mecenasa Artura Woźniaka - kierownika Działu prawnego i rozwoju kadr naukowych w RDN o wyjaśnienie przedłożonego problemu, który odnosi się do sprzeczności między ustawowym terminem odbycia posiedzenia i zakończenia prac przez komisję habilitacyjną a okresem wakacyjnym. W ciągu roku akademickiego mamy jeszcze przerwy świąteczne czy świąteczno-noworoczne, które także powodują nieobecność naukowców w uczelniach. Niektóre komsje mają problem z uzgodnieniem dogodnego terminu dla członków, którzy gwarantują quorum.
Ba, wpisany do ustawy termin 6 tygodni celem przekazania przez komisję habilitacyjną uchwały w zakresie nadania czy odmowy nadania stopnia naukowego doktora habilitowanego jest terminem instrukcyjnym a nie zawitym ("11. Komisja habilitacyjna w terminie 6 tygodni od dnia otrzymania recenzji przekazuje podmiotowi habilitującemu uchwałę, o której mowa w ust. 10, wraz z uzasadnieniem i dokumentacją postępowania w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego").
Tym samym wskazany termin nie
powinien być traktowany jako bezwzględnie obowiązujący, skoro ustawodawca miał
świadomość możliwych barier czy przeszkód w odbyciu posiedzenia komisji w
ściśle określonym czasie. Wówczas byłby to termin zawity.
W świetle
wykładni prawnej:
"(...) w art. 221 ust.
11 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U.
z 2023 r. poz. 742 z późn. zm.), jako termin ustawowy, nie podlega prolongacie. Okoliczność,
iż przedmiotowy termin ma charakter instrukcyjny skutkuje jedynie tym, że
wydanie przez komisję habilitacyjną uchwały zawierającej opinię w sprawie
nadania stopnia doktora habilitowanego po jego bezskutecznym upływie, nie
powoduje możliwości uznania, że nie została ona skutecznie wydana. Uchwała
komisji habilitacyjnej, nawet wydana po terminie, będzie stanowiła podstawę dla
właściwego organu podmiotu habilitującego do wydania określonej decyzji
administracyjnej.
Nie zmienia to natomiast faktu
naruszenia terminu ustawowego przez komisję habilitacyjną, czy też w
określonych przypadkach możliwości stwierdzenia bezczynności tego gremium.
Należy mieć bowiem na uwadze zasadę ciągłości funkcjonowania organów administracji
publicznej. W tym kontekście okres wakacyjny, czy też urlopowy nie wpływają na
realizację powierzonych tym organom kompetencji".
Powyższa kwestia ma też drugi
aspekt, a mianowicie, na co słusznie zwraca uwagę mecenas A. Woźniak, że
przewodniczący komisji habilitacyjnej może z nieuzasadnionych powodów
przedłużać termin zwołania posiedzenia komisji habilitacyjnej. Wówczas
habilitant(-ka) mógłby zaskarżyć podmiot prowadzący postępowanie do WSA o
bezczynność w jego/jej sprawie.
Jednak od dziesiątek lat wszyscy
akademicy mają świadomość tego, że w okresie wakacyjnym nie będą odbywać się
posiedzenia ani komisji, ani organów kolegialnych, gdyż jest to jedyny okres, w
którym nauczyciele akademiccy mogą, a nawet powinni udać się na urlop
wypoczynkowy.
Nie ma też podstaw prawnych do tego, by to habilitant kierował do organu kolegialnego wniosek o zawieszenie jego postępowania haabilitacyjunego w sytuacji, gdy komisja habilitacyjna ma problem z odbyciem swojego posiedzenia. Ustawodawca wyraźnie okreslił powody, do których zalicza się:
" śmierć strony lub jednej ze stron, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony albo zarządcy sukcesyjnego do udziału w postępowaniu nie jest możliwe i nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 30 § 5, a postępowanie nie podlega umorzeniu jako bezprzedmiotowe (art. 105);
śmierć przedstawiciela ustawowego strony;
utrata przez stronę lub przez jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych;
zależność rozpatrzenia sprawy i wydanie decyzji od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd." (s. 94)
Przeprowadzenie kolokwium habilitacyjnego jest obligatoryjne dla komisji habilitacyjnej. Udział habilitanta w kolokwium habilitacyjnym nie jest jednak obowiązkowy. Ustawodawca nie wskazał na obowiązek uczestniczenia w tej części posiedzenia komisji habilitacyjnej. Kolokwium nie jest bowiem przedmiotem oceny osiągnięć naukowych habilitanta. Nie może zatem rzutować na opinię komisji w sprawie o nadanie stopnia naukowego. Pod uwagę jest brane jedynie spełnienie przez habilitanta warunkównadania mu/jej stopnia doktora habilitowanego (art. 219 uw/w ustawy).
Należy pamiętać, że organ prowwadzący postęowanie habilitacyjne jest zobowiązany do niezwłocznego opublikowaniu wszystkich recenzji na stronie BIP. Habilitanci narzekają na nieinformowanie ich przez podmiot prowadzący postępowanie o wpłynięciu czterech recenzji ich osiagnięć naukowych. Niedopełnienie tego obowiązku stanowi podstawę do nałożenia przez minstra na podmiot habilitujący kary pieniężnej w wysokości do 50 tys. złotych.