Odeszli pozostawiając nam pedagogiczny testament

 

Przed nami święto pamięci o bliskich, znajomych - osobach dla nas szczególnie znaczących, których obecność wpisała się w biografię naszego życia. W harcerstwie mówiliśmy, że "odeszli na wieczną wartę".  Chrześcijanin podkreśli, że "odeszli do Pana", toteż czci tych, którzy dostali się do nieba, zostali uznani za świętych (beatyfikowanych i kanonizowanych), ale także za wszystkich wiernych zmarłych. Osoby świeckie obchodzą dzień 2 listopada jako święto Wszystkich Zmarłych. 

Niezależnie jednak od wymiaru religijnego czy świeckiego wciąż pielęgnujemy w tak wyjątkowej formie pamięć o tych, których już nie ma z nami na świecie. Jak pisze wybitny antropolog kultury Roch Sulima - doskwiera nam nie tylko nieobecność osób znaczących w naszej codzienności, ale także "głód wartości. Ludzie potrzebują coś "gryźć, z czymś się zmagać. Bądź to trzymać się "kłopotów", bądź to trzymać się "sukcesów". Dostrzegać "prześwity" w codzienności" ("Powidoki codzienności", 2022, s.15). 

Odwiedzamy groby, zapalamy na nich znicze, zdobimy je wiązanką kwiatów, najczęściej z chryzantem. Ten obyczaj nie ulega w Polsce tak głębokim przeobrażeniom, z jakimi spotkałem się w krajach niemieckojęzycznych. W Niemczech, zamiast pochówku na cmentarzu, niektórzy wybierają z katalogu gatunek drzewa, pod którym ksiądz rozsypuje prochy zmarłej osoby, nie pozostawiając żadnego śladu, tabliczki po niej. "Bycie", "obecność" są odmiejscowione.  

(źródło:Fb-Jerzy Szkudlarek)

Polscy ekolodzy apelują o to, by nie zapalać zbyt wielu zniczy ze względu na coraz poważniejsze w skutkach zaburzenia klimatu. Jeśli pamiętamy o tych, którzy odeszli, to przecież dlatego, że byli przez nas kochani, lubiani, szanowani, autentyczni, prawdziwi, wiarygodni, ujmujący, a więc z jakiegoś powodu znaczący dla rozwoju tożsamości osobowej (naszej i/lub naszych bliskich). Od 1 listopada 2022 roku pożegnaliśmy akademickich pedagogów, adiunktów, docentów, profesorów, wspominając także ich wkład w kształcenie pedagogów i kadr naukowych:

1. Barbarę Baraniak (pedagog pracy socjalnej, andragog)

2. Marię Donevską, z d.Kuźnik (pedagog społeczna) 

3. Andreę Folkierską (pedagog ogólną, filozof edukacji)

4. Andrzej Gołębiowski (pedagog społeczny)

5. Alinę Górniok-Naglik (pedagog kultury, wczesnoszkolną) 

6. DzierżymiraJankowskiego (dydaktyk) 

7. IrenęJundziłł (teoretyk wychowania)

8. Zdzisław Kosyrz (pedagog wojskowy, dydaktyk)

9. Jerzego Walentego Kujawińskiego (pedagog wczesnej edukacji) 

10. Ignacego Kuźniaka (dydaktyk) 

11. Krystynę Marzec-Holkę (pedagog społeczna) 

12. Jerzego Modrzewskiego (pedagog społecznego) 

13. Tomasza Ożoga (teoretyk wychowania chrześcijańskiego) 

14. Karola Poznańskiego (historyk oświaty i wychowania) 

15.  Jędrzeja Stępaka (pedagog sztuki)

16. Mirosława Stanisława Szymańskiego (historyk myśli pedagogicznej, dydaktyka) 

17. Mariana Śnieżyńskiego (pedagoga dialogu, pedeutologa) 

18. Aleksandra Zandeckiego (andragog, pedagoga społecznego) 

19. Anna Kowalewska (pedagog, biomedyk)

Dzień Wszystkich Świętych i Wszystkich Zmarłych odmierzają nieuchronny upływ czasu wraz z tymi, których pożegnaliśmy jakiś czas temu. Jest znakiem (nie-)dokonanych procesów przejścia od obecności do transcendencji, duchowości, autorefleksji eksternalizując pamięć indywidualną i społeczną, kulturową i historyczną. Jest zatem wspornikiem estetyki i sensu ludzkiej egzystencji.   

Zmarł profesor pedagogiki wojskowej - Zdzisław Kosyrz

 

Na Facebooku pojawiło się pożegnanie em. profesora nauk wojskowych w zakresie dydaktyki i andragogiki Zdzisława Kosyrza (1930-2023). W Wikipedii jest częściowo poprawny rejestr danych biograficznych o pedagogu, o jego awansach naukowych i zatrudnieniu w szkolnictwie wyższym w naszym kraju od 1970 roku - od wykładowy Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie aż po aktywność dydaktyczną  i oświatową głównie w uczelniach niepublicznych III Rzeczpospolitej.

Zapewne też związek profesora z naukami wojskowymi i kształceniem politycznych kadr oficerskich sprawił, że nie był tak powszechnie znany i  czytany w cywilnych ośrodkach akademickich. Centrum rozwoju dydaktyki ogólnej stanowił jednak w Polsce Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie pracowali tacy profesorowie, jak Bogdan Nawroczyński, Wincenty Okoń i Czesław Kupisiewicz. 

Zdzisław Kosyrz opublikował wiele prac z zakresu nie tylko nauk wojskowych, teorii kształcenia dorosłych, ale także był popularyzatorem zagadnień pedeutologicznych  i z teorii wychowania patriotyczno-obronnego. Jego najważniejsze rozprawy, które częściowo nie znajdują się w wykazie Wikipedii, to: 

·      Teoria wychowania wojskowego (1971; współautor - J. Graczyk); 

·       Osobowość oficera wychowawcy (1972); 

·      Wychowanie kolektywne w wojsku (1973); 

·      Z zagadnień wychowania ideowo-politycznego w armii socjalistycznej (1977; współąutor W. Szczerba);  

·     Wychowanie w Ludowym Wojsku Polskim (1978, współautor z: W. Magoń i  B. Nowakowski); 

·       Kształtowanie postaw patriotyczno-obronnych młodzieży (1979); 

·     Współczesne problemy przezwyciężania niepowodzeń wychowawczych w wojsku (1979; współautorzy: Z. Markocki i J. Jarmołkowicz);   

·       Współczesne tendencje w pedagogice ogólnej i wojskowej (1981, współautor J. Bogusz); 

·         Wychowanie patriotyczne młodzieży akademickiej (1985); 

·         System wychowania w OHP (1986);

·         Kultura polityczna młodzieży (1987); 

·         Problemy pracy dowódczej i wychowawczej (1980); 

       ·        Przysięga - drogowskazem żołnierskiej służby socjalistycznej ojczyźnie (1980); 

·        O osobowości oficera-Wychowawcy (1982); 

·        Wychowanie młodzieży akademickiej (1985); 

·         Wychowanie społeczne w wojsku. Wybrane problemy teorii i praktyki (1988); 

·         Osobowość wychowawcy. Być wychowawcą  w zmiennych i dynamicznych warunkach życia (2005); 

·         Wychowanie interpersonalne (1993); 

·     Oblicza tożsamości (2012); 

·         Oblicza człowieka i rozdroża jego natury, (2019).  

O tej ostatniej książce tak napisali recenzenci:

Prof. Brunon Hołyst: 

Autor poddał analizie fundamentalne problemy egzystencji ludzkiej. Z licznych badań wynika, iż człowiek w dalszym ciągu stanowi tajemnicę istnienia, stąd też tytuł monografii „o rozdrożach jego natury”. Profesor Zdzisław Kosyrz w sposób naukowy przedstawia złe i dobre strony człowieka, a informacje zawarte w publikacji mogą służyć udoskonalaniu natury ludzkiej. Książka wytycza nowe perspektywy badawcze człowieka i kierunki jego życiowej ekspansji. Gorąco polecam lekturę szerokiemu kręgowi Czytelników.

Prof. Stanisław Jarmoszko:  

Książka łączy walory encyklopedii, traktatu filozoficznego, refleksji historycznej, studiów z obszaru ścisłej humanistyki: antropologii, psychologii, socjologii, religioznawstwa, pedagogiki, oraz odniesień z wielu innych dziedzin (nie wyłączając kosmologicznych, biologicznych czy genetycznych). Interdyscyplinarności podejścia towarzyszy erudycja i naukowa wnikliwość. Opisując wyżyny człowieczeństwa, choć nie unika przy tym jego najbardziej ciemnych zakamarków, Autor pozostaje niestrudzonym orędownikiem poszukiwania ścieżek „przechodzenia z ciemności do światła”, w różnych kontekstach ludzkiego losu. 

Pośród bogactwa zawartych w publikacji złotych myśli i mądrości ze szczególną atencją zwracam się ku następującej: „Wszystkie zagadki życia należy rozpoznawać, nie krzywdząc przy tym ludzi”. To nieodnotowane wprost motto całości rozważań. Z takiej perspektywy, abstrahując od wielu innych afiliacji, książka wnosi znakomity wkład do nowej, dopiero co konstytuującej się dyscypliny – antropologii bezpieczeństwa. Nie rozstrzygając rozpatrywanych na jej gruncie kwestii, stanowi wielobarwne i głębokie tło, sytuując podstawową, wielowątkową problematykę w sieci inspirujących kontekstów. 

 (Autor fotografii: M. Konopczyński)