Po lekturze "książki Józefa Górniewicza "Światło i obraz"

 

 

Profesor Józef Górniewicz opublikował książkę o istocie wyobraźni w badaniach nauk społecznych, humanistycznych i nauk o sztuce. Pedagog Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie powrócił do zagadnienia, które było początkiem jego akademickiego rozwoju w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Z każdym rokiem przybywały kolejne artykuły i monografie naukowe wielu badaczy także z tego zakresu, zaś te, do których miał w okresie PRL dostęp, były ograniczone przez cenzurę. Wykluczona była przez ówczesny reżim literatura zachodnioeuropejska, amerykańska a nawet azjatycka. 

Nadszedł zatem czas na odrobienie strat w interdyscyplinarnej dziedzinie wiedzy. Problematyka wychowania i kształcenia estetycznego nie należy przecież do "pieszczochów" polityków, którzy zarządzają oświatą, podobnie jak kultura wysoka osłabiana jest przez popkulturę i kulturę niską. Dobrze, że pedagog przywraca potrzebę analiz fenomenu wyobraźni różnych kontekstach, by niezależnie od przytłaczające nas i nasze dzieci minionej i doznawanej rzeczywistości, także tej równoległej w cyberprzestrzeni,  nie zapomnieć o tym, że nie ma innowacji, nowych rozwiązań, przełomów bez ludzkiej wyobraźni. 

Jak autor recenzowanej książki pisze we Wstępie:

"Wyobraźnia jako obiekt poznawczych zainteresowań powróciła z dwojaką siłą. Po pierwsze, dlatego że refleksja filozofów  nad przemianami w kulturze współczesnej  jakoś pomijała rolę tej dyspozycji w tych procesach i po wtóre, że powstał nowy rynek idei dotąd śladowo obecny w pismach uczonych humanistów" (s. 7).  

Od kilkudziesięciu lat transformacji ustrojowej mogę stwierdzić, że ministrom obejmującym kolejno od 1992 roku resort edukacji brakowało wyobraźni, by podjąć wysiłek na rzecz opracowania dalekosiężnej strategii rozwoju oświaty niezależnie od tego, jaka formacja polityczna będzie u władzy. Kształcenie bowiem dzieci i młodzieży powinno być prowadzone ponad partyjnymi, ideologicznymi różnicami, sporami, gdyż rozwój młodego pokolenia nie powinien być podporządkowany lewo-czy prawoskrętnej ideologii politycznej, ale wymogom naukowo rozpoznanych czynników uczenia się.

Jeśli bowiem nasze dzieci mają być nadal "przytroczone do poprawnej politycznie ściany w jaskini", a tylko nieliczne wypuszczone na wolność, to nie ma ani pełni światła, ani wielobarwności obrazu tego, co jest dostępne ich zmysłom a co rzutuje na ich wyobraźnię. Chyba nie chcemy, by nasi podopieczni żyli jedynie marzeniami sennymi lub na jawie, nadzieją w sytuacji, gdy to, co oferuje im się w zamkniętych klatkach szkolnych prowadzi także do depresji, irytacji czy poczucia bezsensu życia? 

Potrzebujemy nauczycieli z wyobraźnią, bo tylko tacy mogą nią zarażać swoich uczniów, inspirując ich do aktywności wykraczającej - jak pisał Jerome S. Bruner - "poza dostarczone informacje". Po Stefanie Szumanie wybitna pedagog kultury, w tym teorii wychowania estetycznego Irena Wojnar "(...) pisała niegdyś o idei zarażania się uczuciami w procesie odbioru wartości sztuki. Można owo metaforyczne ujęcie przenieść do problematyki wyobraźni i także powiedzieć, że ludzie zarażają swoją wyobraźnię wyobrażeniami innych osób" (s. 11).

Cenię tę epidemiologiczną metaforę, chociaż coraz częściej przekonują nas badania psychologów klinicznych, którzy uważają, że zarażanie się czyimiś doznaniami jest raczej mało skuteczne, jeśli nie uruchamia silnych emocji (pozytywnych lub negatywnych). Rzecz jasna, nauczyciel wywołujący lęk, przerażenie, poniżający uczniów może jedynie zarazić ich chęcią odwetu, aniżeli pobudzić w nich chęć do uczenia się z przyjemnością. Czy   wypalony zawodowo pedagog może wyzwolić wyobraźnię u swoich uczniów? 

Wyobraźnia jak każda inna dyspozycja psychiczna nie jest czymś bezprzedmiotowym. Nie ma wyobraźni w ogóle, ale niewątpliwie rozwija się czyjaś wyobraźnia czegoś lub kogoś. Potrzebuje jednak światła, obraz kogoś lub czegoś, co nas porusza, wywołuje w nas określone doznania. 

Już Rzymianie wskazywali na światło jako warunek sine qua non ludzkiej wyobraźni: 

"termin phantasia, czyli wyobraźnia , wywodzą od słów określających światło, phos i photos. Wskazują na jeden z atrybutów tej zdolności ludzkiej, czyli światło" (s. 22). 

Edukacja  powinna wyprowadzać istotę uczącą się ze stanu anomii przez heteronomię ku autonomii, a więc oświeceniu, emancypacji, być rzeczywistym kagankiem oświaty. Jakże więc kształcić w warunkach, które z założenia sprzyjają ciemności, zaślepieniu, ograniczaniu wizji, zniechęcaniu do wyobrażania sobie czegoś innego, lepszego, alternatywnego.... . 

To dzięki wyobraźni powstają obrazy czegoś lub kogoś, co ożywia ludzkie działanie, inspiruje osobę do zaangażowania w przedmiotowej sferze, a wiec w sztuce, nauce, religii, edukacji, gospodarce, polityce, w służbie publicznej, administracyjnej, socjalnej itp. To wiązka świata jeszcze nieobecnego, ale do urzeczywistnienia. 

Cieszę się, że J. Górniewicz  podjął w tej rozprawie kwestię nie tylko światła, ale i obrazu, bowiem  każdy z tych fenomenów ma swoje przeciwieństwo. Zaprzeczeniem światła jest ciemność, a obrazu - co nieco mnie zaskoczyło - jest obrazoburczość. Faktem jest, że spotykamy osoby obrazoburcze, które sprzeciwiają się czyjejś władzy np. politycznej, rodzicielskiej, religijnej, szkolnej, sądowniczej, ustawodawczej itp.). 

Obrazoburcą jest "(...) także osoba burząca ład i porządek albo dosłownie niszcząca jakieś dzieła sztuki. (...). Obrazoburca niszczy to, co inni zbudowali, stworzyli i zakomunikowali światu. Ale przecież nie burzy wszystkiego, lecz tylko jakieś fragmenty ujęte w jego systemie wartości jako najistotniejsze symbole dla danej religii, akcji politycznej, ujawnianej niezgody na istnienie tychże elementów w  jego przestrzeni społecznej. Stosuje obramowania, wyimki, ramy percepcyjne tego, co należy zniszczyć, i tego, co trzeba pozostawić w nienaruszonej formie" (s.27).          

Do kategorii niszczyciela nauki, a więc pseudonaukowca, należałoby zatem dopisać jeszcze obrazoburczość, której jest sprawcą/sprawczynią powodowany brakiem oświecenia. 

W przypadku wiedzy o wyobraźni Autor powraca do jej ontycznego statusu w rozdziale 2. To zdolność do przekraczania granic mentalnych w polu świadomości. Słusznie pyta Górniewicz, czy aby ktoś nie zamyka się w świecie własnej wyobraźni, której granic strzeże sam lub z czyimś wsparciem. Zapewne w sztuce niczym to nie grozi, ale gorzej, kiedy owe blokady prowadzą do (auto)alienacji osoby w jej codziennym świecie życia. 

Dla oryginalnego, a więc nie naśladowczego, pedagoga z wyobraźnią jest ona niewątpliwie "(...) bramą do innego świata niż ten, w którym jednostka funkcjonuje na co dzień. Wyobraźnia przenosi ludzi w sferę marzeń, na inne orbity istnienia niż świat realny o konstrukcji fizykalnej. Jest odskocznią od powszechności. Wizualizuje świat alternatywny" (s. 45). 

To, że wyobraźnia pedagogiczna przenosi nas na inne orbity edukacyjne, ale  to nie oznacza, że musimy pozostać w wyobrażonym sobie świecie idei, metod, form pracy itp., skoro możemy je eksterioryzować. Wówczas to, co było jedynie wyobrażone, staje się czymś realnym, skutkując pozytywnymi, negatywnymi lub obojętnymi reakcjami środowiska własnego środowiska. Jednych zatem zachwyci, ujmie, innych przerazi, a jeszcze inni wzruszą jedynie ramionami czy machną ręką na znak obojętności. 

Górniewicz wykazuje w swoich studiach nad istotą wyobraźni jej różne wymiary i konteksty, przywołuje kluczowych dla tego zagadnienia myślicieli w naukach filozoficznych, psychologicznych, socjologicznych, w naukach o kulturze czy pedagogicznych. Większość odnosi ją do świata sztuki, duchowości, aktywności twórczej, literackiej, artystycznej. W przypadku pedagogów przywołuje koncepcje wyobraźni a nie jej wytwory, toteż można postawić pytanie, czyje czy które z współczesnych dokonań pedagogicznych są następstwem, wytworem pedagogicznej wyobraźni? Być może dlatego, że - jego zdaniem: "Badania naukowe nad wyobraźnią i jej różnymi funkcjami są dopiero w początkowej fazie" (s.210).    

Zapewne warto badać niepokornych, alternatywnych  nauczycieli - bo takich mamy w kraju - pod kątem tego, jak wyobrażali sobie to, co chcieli wprowadzić w życie w związku z akceleratorami i inhibitorami zmian. Dzięki temu pobudzilibyśmy odwagę u tych, którzy mają wyobraźnię, ale uciekają od eksternalizacji własnych idei, obrazów, fantazji w obawie przed potencjalnie negatywnymi skutkami. 

       

 

 

 

KOPIPOL poszukuje autorów uprawnionych do pobrania należnych im pieniędzy!

 

Zdumiewająca jest wśród autorów książek - podręczników, prac zbiorowych, artykułów w czasopismach naukowych itp. nieświadomość przysługujących im i czekających na nich honorariów, a przez nich nie podejmowanych. To tak, jakby w kasie były pieniądze, ale ci, którym one przysługują, ich nie odbierali. Może to jest brak zaufania do instytucji dokonujacej repartycji?  

Być może nie zgłaszają się, bo... nie wiedzą, że od dłuższego czasu czekają na nich pieniądze. Być może, niektórzy tak świetnie zarabiają, że im nie zależy na dodatkowych dochodach, więc nawet nie interesują się tą sprawą. Są też osoby, które już jakiś czas temu informowałem jeszcze jako przewodniczący Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN, że istnieje w Polsce autorski - akademicki "ZAIKS", a więc instytucja pobierająca "tantiemy" za kopiowanie tekstów naukowych. 

Zaglądam do opublikowanej listy autorów i widzę, że jest na niej wielu autorów, którzy  nie odebrali należnej im kwoty.  Pomogę  zatem KOPIPOL-owi, bo należy działać dla dobra wspólnego i pomóc tym, którzy nie wiedzą, że coś im się należy.  

"Szanowni Państwo,

uprzejmie informuję, że ustawa z dnia 15 czerwca 2018 roku o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi nałożyła na organizacje zbiorowe zarządzanie swoim członkostwem oraz uprawnieniami, których ta organizacja dotyczy. 

W związku z tym przekazuję listę wynagrodzeń z systemu repartycji indywidualnej za rok 2022 dotyczącą autorów, którzy nie zostali odnalezieni, z prośbą o zapoznanie się z tą listą. W przypadku, gdy ktoś zna twórców rozpraw znajdujących się na tej liście, uprzejmie prosimy o poinformowanie ich o czekających na nich wynagrodzeniach.

Pod wskazanym poniżej adresem można sprawdzić uprawnienie twórcy w ramach repartycji indywidualnych oraz wygenerować i uzupełnić elektronicznie wszystkie dokumenty niezbędne do odebrania należnych środków.

 

74 282 696 zł

Kwota wypłaconych wynagrodzeń

1 104 292 zł

Kwota udzielonych dofinansowań

119 697

Liczba wypłaconych wynagrodzeń

39 136

Autorzy, którzy otrzymali wynagrodzenie

3 992"

https://kopipol.org.pl/lista-poszukiwanych-uprawnionych/ 

(źródło logo KOPIPOL-u : www.kopipol.org.pl ) 

Wzrost kosztów postępowań awansowych w nauce

 

Z datą 15 lutego 2024 r. Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego podpisał rozporządzenie z mocą obowiązującą od dnia 1 stycznia 2024 r. – zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnego miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego dla profesora w uczelni publicznej (Dz. U. z 2024 r. poz. 235). Zgodnie z § 1 tego rozporządzenia wysokość minimalnego wynagrodzenia zasadniczego dla profesora w uczelni publicznej wynosi aktualnie 9370 zł.

 

Władze organów prowadzące postępowania awansowe będą musiały uwzględnić tę zmianę w zawieraniu umów, bowiem konsekwencją powyższej regulacji wysokości tego wynagrodzenia jest wzrost kosztów przeprowadzenia postępowań awansowych. 

 

Opłata za postępowanie w sprawie nadania tytułu profesora wzrosła do kwoty 18740 zł. Przedmiotowa opłata jest pochodną wynagrodzenia recenzentów powoływanych do sporządzenia opinii w tych postępowaniach. Tym samym wyższe będą honoraria dla recenzentów w przewodach doktorskich i habilitacyjnych. 

Niniejsza zmiana spowoduje wzrost kosztów postępowań na stopień naukowy doktora czy  doktora habilitowanego w uczelniach prywatnych, w których jest on ponoszony przez zainteresowanych awansem kandydatów.     

Wzrastają też wynagrodzenia w szkolnictwie wyższym.  W porównaniu z honorowaniem pracy naukowo-badawczej i dydaktycznej w Niemczech wynagrodzenia w Polsce są na poziomie 1/5. Zachwytu nie ma i nie będzie, gdyż absolwenci studiów licencjackich po informatyce mają wyższą pierwszą płacę niż profesor tytularny politechniki czy uniwersytetu.    

 

Jak dr Józef Wieczorek wypomina Uniwersytetowi Jagiellońskiemu "plagi akademickie"

Dr Józef Wieczorek obraził się na swój Uniwersytet rzucając nań błotem wszem i wobec w wydanej w 2020 roku książce pt. "Plagi akademickie", byle tylko dać upust złej pamięci czasów PRL, kiedy to uzyskał bezpłatne, socjalistyczne wykształcenie. Nikt mu nie wypomina, jakie wówczas musiał czytać dzieła (może i sowieckich uczonych), żeby zdać obowiązujące go egzaminy. Dostał wykształcenie za darmo, a nawet stopień naukowy doktora, toteż, czy tego chce, czy nie chce, jest beneficjentem socjalizmu. Ja także, podobnie jak miliony wykształconych w tamtym okresie Polaków.      

Uczelnia przytuliła go do siebie, skoro mógł obronić w niej dysertację doktorską. Żaden pedagog, socjolog czy psycholog nie docieka naukowej wartości powstałej w dobie socjalizmu dysertacji tego pana z geologii. Zapewne była wolna od bolszewickich źródeł, bo jednak nie była to radziecka psychologia czy socjologia marksistowsko-leninowska. 

Być może nie miał wykładów z wykształconymi w ZSRR profesorami, agentami SB, TW,  tylko z tymi, o których pisze, że nie stanowili żadnych elit. Te bowiem zostały wymordowane w okresie II wojny światowej, a ci, którzy przeżyli, wyemigrowali na Zachód. 

Mimo to jednak odebrał z rąk akademickiego gremium socjalistycznej Polski Ludowej dyplom doktora nauk UJ. Po doktoracie nie prowadził już badań naukowych, skoro nie uzyskał stopnia naukowego doktora habilitowanego.

Może i chciał, ale nie zdążył, bo u schyłku PRL nastąpiła - jego zdaniem –  „luka dydaktyczna po Wielkiej Czystce Akademickiej” (s.9). Zapewne nie miał go kto nauczyć dobrego warsztatu badawczego, albo zaangażował się w działalność opozycyjną, co powinno się dzisiaj doceniać. 

Mimo danego JM Rektorowi UJ przyrzeczenia, że rozwijać będzie badania naukowe „nie z żądzy zysku i nie dla próżnej chwały, ale w celu odkrywania i upowszechnienia prawdy –największego skarbu ludzkości”, postanowił bez jakichkolwiek dowodów we własnej sprawie opublikować zbiór swoich blogowych postów (rzekomo pro publico bono za wygórowaną cenę), by dopiec byłym i obecnym władzom Uniwersytetu Jagiellońskiego. 

Jak pisze: „(...) relacje mistrz-uczeń od dawna legły w gruzach, po oczyszczeniu UJ z tych co dla studentów byli mistrzami, a dla władz uczelni i systemu stanowili zagrożenie” (s.8).   

Zapewne powołana na UJ Komisja Weryfikacyjna „(...) pod batutą PZPR i MSW, której zadaniem było oczyszczenie uczelni z niewygodnego, negatywnie (z punktu  widzenia symbiontów (SB-PZPR-władze uczelni) wpływającego na młodzież akademicką”, przyczyniła się do usunięcia geologa z pasją z UJ. Współczuję. Wielu naukowców dotknęły tego typu szykany, tylko tych usuwanych w 1968 r. bloger nie żałuje.

Jak pisze:  

„Działalność tej Komisji/Kapituły doprowadziła do Wielkiej Czystki Akademickiej, takiej, że beneficjenci tej czystki nie są w stanie ani jej zidentyfikować, jak nie są zidentyfikować w historii stanu wojennego (i okresu historii UJ po jego wprowadzeniu). Świadczy to, że czystka ta była bardzo głęboka i bardzo skuteczna, tak odnośnie sfery intelektualnej, jak i moralnej. Obrady tej Kapituły musiały być zatem owocne i należy jej skład i owoce obrad - poznać i ujawnić na stronach UJ (...)” [s.13].  

Geolog ma rację. UJ powinien rozliczyć się ze swoją niechlubną przeszłością. Aż dziw bierze, że w polityce i w rządzie jest tylu zaangażowanych historyków, a nikt nie chce zbadać, jak to było z tą Kapitułą UJ i jej haniebnymi czynami? Przyłączam się do apelu socjalistycznego doktora nauk. Trzeba to wyjaśnić. 

Może ta Kapituła ochraniała tych, o których pisze, że zapewne mieli lipne, patologiczne doktoraty? Dobrze, że jego dysertacja była na światowym poziomie. A może nawet z tego powodu postanowiono pozbyć się jego z UJ jako konkurenta dla promowanych z geologii miernot? 

Nie ulega wątpliwości, że historycy powinni szybko postarać się o grant NCN, by włączając dr "geologa z pasją" do zespołu badawczego mogli dociec, jak to było z tą Komisją.         

Dr J. Wieczorek ubolewa po trzydziestu latach transformacji, że (nie-)jego Uniwersytet Jagielloński utracił autonomię. Pyta nawet, czy ją odzyska, skoro - jak pisze z poczuciem prawdy objawionej przez siebie – „(...) można rzec - porusza się po torach ustawionych przez instalatorów systemu komunistycznego i co więcej, nawet werbalni antykomuniści walczą o to, aby te tory czasem nie zostały przestawione. Czasem można odnieść wrażenie, że o obronę tych akademickich torów walczą bardziej zdecydowanie, niż o niepodległość” [s.27-28]. 

Szanując toksyczne doświadczenia tego pana, których nie kwestionuję, chociaż nie ujawnia, czego one dotyczyły, trudno jest nie uznać, że szkoda ściętych drzew.    

 Aneks: 

Doctorandi Clarissimi!

Dissertationibus conscriptis et publice defensis atque examinibus summa cum laude superatis, quae lege constituta sunt ad explorandam doctrinam eorum, qui doctoris nomen ac honores consequi student - adiistis nos, ut vos eo honore, quem appetivistis, in hoc sollemni consessu ornaremus.

Sed prius fides est danda vos tales semper futuros, quales vos esse iubebit dignitas, quam obtinebitis, et nos vos fore speramus.

Spondebitis igitur:

primum - vos huius Universitatis, in qua summum in scientiis vel litteris gradum ascenderitis, píam perpetuo memoriam habituros eiusque negotia, opera, rationes, quoad possitis, semper adiuturos;

deinde - eum honorem, quem in vos collaturus sum, integrum, incolumemque servaturos, ut nunquam ab eo seiungatur perfecta morum vitaeque honestas;

postremo - studia vestra impigro labore culturos ac provecturos non sordidi lucri causa, nec ad vanam captandam gloriam, sed quo magis veritas propagetur et lux eius, qua salus humani generis continetur, clarius effulgeat;

haec vos ex animi vestri sententia SPONDEBITIS AC POLLICEBIMINI?

Co sądzi Polski Związek Logopedów na temat błędnych narzędzi diagnostycznych autorstwa Joanny Gruby?

 Po raz drugi dr Joanna Gruba przedłożyła naukowym gremiom wniosek o nadanie jej stopnia doktora habilitowanego na podstawie "osiągnięć naukowych". Specjaliści w zakresie pedagogiki specjalnej, w tym logopedii, psychologii i pedagogiki specjalnej oraz pedagogiki wczesnej edukacji po raz kolejny potwierdzili w swoich recenzjach, że wnioskodawczyni nie tylko nie spełniła podstawowych wymagań naukowych, ale nawet może szkodzić swoją działalnością diagnostyczną.

Habilitantka wskazała jako najważniejsze osiągnięcie naukowe Testy do diagnozy wybranych aspektów rozwoju dziecka (Karta Oceny Logopedycznej Dziecka - KOLD; Karta Oceny słuchu Fonemowego -KOSF; Karta Oceny Gotowości Szkolnej - KOGS - współautor B. Gubała i Karta Oceny Rozwoju Psychoruchowego - KOMLOGO - współautor E. Bogacz, A. Rybczak ) wydane w latach 2014-2017.  

WSZYSTKIE NEGATYWNE RECENZJE napisane przez profesorów-wybitnych ekspertów, wskazują na ułomności, błędy w konstruowaniu przez J. Gruby powyższych narzędzi. Sygnalizują zatem, że w/w testy nie powinny być stosowane w praktyce. 

Każdy może zapoznać się z szczegółowymi uwagami krytycznymi, gdyż są one - na całe szczęście dla potencjalnych aplikantów - opublikowane na stronie Wydziału Nauk Pedagogicznych UMK w Toruniu oraz BIP Uniwersytetu Szczecińskiego. Komu zależy na naukowym, a nie - jak stwierdzili rzeczoznawcy - pseudonaukowym testowaniu dzieci, powinien zdawać sobie sprawę z tego, że w pedagogice i terapii, podobnie jak w medycynie, obowiązuje zasada Primum non nocere! (Przede wszystkim - nie szkodzić!). 

 Dzięki dostępie do recenzji takich wniosków młode pokolenie doktorantów i habilitantów może uczyć się na błędach, by ich nie popełnić. Szkoda, że pani dr J. Gruba nie uwzględniła negatywnych recenzji z poprzedniego Jej postępowania habilitacyjnego, sugerując w swoich licznych wypowiedziach nierzetelność oceniających i niesprawiedliwość recenzentów. Są w środowisku akademickim i oświatowym habilitanci, którzy po porażce poprawili swój warsztat metodologiczny, by po właściwym przeprowadzeniu badań naukowych przedłożyć co swoje rozprawy. 

W nauce ważne są: wiedza, kompetencje i pokora, samokrytycyzm bazujący na adekwatnej samoocenie. Jeśli są one lekceważone przez kogoś, to może on ustawicznie wmawiać swojemu otoczeniu, że został skrzywdzony, podczas gdy tak naprawdę sam wprowadza w błąd innych swoimi pseudonaukowymi publikacjami. 

Osoba doświadczająca porażki w procesie awansowym może mieć pretensje przede wszystkim do siebie i do recenzentów wydawniczych, bo ci, nie dostrzegając poważnych błędów, ułomności, dopuścili jej tekst do druku. Tym samym zdradzili autora pracy.  

Zachęcam do przeczytania treści recenzji z pierwszego i drugiego postępowania tej Habilitantki, by porównać ich treść ze sobą i zobaczyć, jakie są tego negatywne skutki, nie tylko dla Niej, ale i dla odbiorców Jej prac. Nikt przecież nie odbiera Autorce włożonego wysiłku, poświęconego czasu i nakładów, ale wartość tych czynników musi odpowiadać naukowym standardom. 

Jeśli tego nie ma, to wszystkim musi być przykro, także recenzentom i członkom rady wydziału czy instytutowej dyscypliny naukowej, bo chyba nikt nie wątpi, że ktokolwiek mógłby mieć z tego powodu jakąkolwiek satysfakcję. Uczmy się zatem na błędach i wyciągajmy z nich pozytywne wnioski do pracy nad sobą.  

I Postępowanie habilitacyjne dr J. Gruby na Wydziale Nauk Pedagogicznych UMK w Toruniu (2014)

RECENZJE:

1. prof. Bogdan Szczepankowski z UKSW w Warszawie 

2. dr hab. Grażyna Dryżałowska z UW  

3. dr hab. Jacek Błeszyński z UMK w Toruniu 

II Postępowanie habilitacyjne na Uniwersytecie Szczecińskim (2021):

RECENZJE: 

1. prof. dr hab. Dorota Klus-Stańska (Uniwersytet Gdański)  

2. dr hab. Dorota Podgórska - Jachnik Uniwersytet Łódzki 

3. prof. dr hab. Ewa Filipiak - Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. 

Jak wynika z uchwały Rady Naukowej Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Szczecińskiego - powyższe prace: (...) naruszają podstawowe standardy pracy naukowej  oraz cechują je (...) liczne uchybienia metodologiczne.  

Rada Naukowa podkreśla, że narzędzia diagnostyczne pani dr J. Gruby rodzą poważne wątpliwości natury społecznej, bowiem stosowanie ich w praktyce skutkuje (...) błędną diagnozą rozwoju dzieci zwłaszcza na wczesnym etapie życia. Bagatelizowanie wadliwości praktyk diagnostycznych może skutkować całożyciowymi konsekwencjami dla dziecka!

 Czy będzie reakcja Zespołu Pedagogiki Specjalnej, którym kieruje przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN, a nie w PAN (jak błędnie o tym komunikuje PZL) - prof. Marzenna Zaorska na powyższe zagrożenia społeczne? Troska bowiem tego Zespołu o tworzenie jeszcze jednej dyscypliny naukowej, jaką miałaby być logopedia, jest we współczesnej dobie poważnym nieporozumieniem. Nie wszyscy rozumieją zmiany w naukach społecznych na świecie. Może czas przyjrzeć się temu, z jakimi problemami nie radzą sobie niektórzy "pedagodzy".       

Helena Ostrowicka - profesorką nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika

 

Prezydent RP podpisał nominację profesorską p. dr hab. Helenie Ostrowickiej z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Ogromnie cieszy ten awans, gdyż pedagogika ogólna została wzmocniona o Uczoną, która od lat specjalizuje się w badaniach jakościowych. 

Prof. dr hab. Helena Ostrowicka (ur. 1975) pełni od 1.10.2020 roku funkcję dziekan Wydziału Pedagogiki UKW w Bydgoszczy oraz kieruje Katedrą Metodologii Badań i studiów na Dyskursem Z macierzystą uczelnią jest związana od początku swojego rozwoju akademickiego. W 2004 obroniła dysertację doktorską pt. "Orientacje społeczno-polityczne młodzieży (działaczy młodzieżowych organizacji afiliowanych przez partie", której promotorką była prof. Teresa Hejnicka-Bezwińska. W 2006 roku wydała rozprawę o intrygującym tytule: „Jak porcelana rzucona o beton…” Dyskursy o młodzieży, polityce i polityce młodzieży (Kraków, 2006).  

Pani Profesor habilitowała się w Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy w 2016 roku na podstawie m.in. tak znaczących monografii, jak: „Urządzanie młodzieży. Studium analityczno-krytyczne" oraz "Przemyśleć z Michelem Faucaultem edukacyjne dyskursy o młodzieży. Dyspozytyw i urządzanie”. 

Po habilitacji wydała oryginalne naukowo roprawy: "Regulating social life: discourses on the youth and the dispositif of age. Cham: Palgrave Macmillan. Seria: Postdisciplinary Studies in Discourse (2019) oraz tzw. ksiązkę profesorską pt. "Problematyzacje. Studia nad dyskursem w badaniach edukacyjnych. (Kraków, 2022).

Na osiągnięcia naukowe nominowanej Profesorki składa się udział w 5 projektach badawczych finansowanych w trybie konkursowym, w tym w trzech w roli kierowniczki projektów: „Heterotopie obywatelstwa – dyskurs edukacyjny i pedagogie militaryzacji w przestrzeniach organizacji młodzieżowych. Ujęcie analityczno-krytyczne i porównawcze” (konkurs OPUS NCN), „Urządzanie uniwersytetu – dyskursywny obraz współczesnej reformy szkolnictwa wyższego w Polsce” (konkurs SONATA BIS NCN); „Wiedza i władza w dyskursach o młodzieży – konteksty nauki, rządu i mediów”, (konkurs MNiSW/NCN) oraz w roli wykonawczyni: „Komunikowanie publiczne w Polsce – ujęcie inter- i multidyscyplinarne” (Narodowy Program Rozwoju Humanistyki).

Niewątpliwie istotną rolę odegrały w osiągnięciach naukowych zagraniczne staże naukowe, bowiem H. Ostrowicka była jako Visiting Professor w School of Education, Johns Hopkins University, Baltimore, USA, gdzie realizowała badania nt. „Discursive inquire into higher education research” w ramach stypendium naukowego Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, Program im. M. Bekkera (2022); jako Academic Visitor w ESRC Centre for Population Change, University of Southampton (Wielka Brytania).  

Wysokie kompetencje naukowe i doświadczenia p. Profesor z współpracy międzynarodowej sprawiły, że jest recenzentką zarówno krajowych wniosków badawczych w NCN, ekspertką NAWA, jak i recenzentką artykułów dla czasopism zagranicznych („Journal of Youth Studies” • „Discourse: Studies in the Cultural Politics of Education” • „Forum: Qualitative Sozialforschung” • „International Journal for Academic Development” • „Journal of Education Policy” 22 • „New Trends in Qualitative Research” • „Globalisation, Societies and Education” • „Humanities and Social Sciences Communications”).

Wypromowała doktor nauk społecznych, recenzowała do chwili złożenia wniosku o nadanie tytułu profesora dwie dysertacje doktorskie. Była też członkinią w pięciu komisjach habilitacyjnych. Mam nadzieję, że rozpoczynający swój rozwój naukowy doktoranci, studenci studiów III stopnia w ramach szkół doktorskich i posiadający już stopnie naukowe będą zainteresowani skorzystaniem z rozpraw i doświadczeń naukowych Prof. dr hab. Heleny Ostrowickiej. Serdeczne gratulacje!           

 

(źródło foto) 

Zmarł ks. profesor teologii i pedagogiki Zbigniew Jan Marek SJ

 

W dniu wczorajszym zmarł oo. Zbigniew Jan Marek SJ (23.01.1947-18.02.2024), profesor teologii i pedagogiki chrześcijańskiej  Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie, wybitny teoretyk, dydaktyk, autor podręczników szkolnych do katechetyki oraz specjalista w zakresie teorii wychowania  moralnego. Niewielu jest w kraju teologów i pedagogów zarazem, którzy podejmują interdyscyplinarne badania w zakresie teoretycznych podstaw wychowania moralnego dzieci w perspektywie personalistyczno-chrystocentrycznej. 

Profesor był księdzem zakonu OO. Jezuitów – Towarzystwa Jezusowego, profesorem nauk teologicznych, ale też doktorem habilitowanym nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika. Psychologowie osobowości podkreślają rzadko występujący w nauczycielskim zawodzie talent pedagogiczny, który jest główną cechą mistrzostwa w tej profesji. Miałem ogromną przyjemność uczestniczenia w przewodzie habilitacyjnym z pedagogiki ogólnej ks. Profesora nauk teologicznych, który nie musiał, nie potrzebował dla siebie, ale w trosce o kształcenie pedagogów postanowił poszerzyć zakres własnych badań naukowych, by, jako także samodzielny pracownik,  mógł wesprzeć kadry akademickie w dynamicznie rozwijającej się uczelni.        

Drogę rozwoju naukowego ks. Profesora rozpoczęły najpierw studia filozoficzne, które odbył w latach 1967 – 1976 na Wydziale Filozoficznym Towarzystwa Jezusowego w Krakowie, a w latach 1969-1973 studia teologiczne na Wydziale Teologicznym Towarzystwa Jezusowego „Bobolanum” w Warszawie oraz roczne studia z katechetyki na Wydziale Teologicznym Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. W 1976 r. uzyskał stopień magistra  teologii w zakresie katechetyki. 

W tym też okresie, w 1972 r. otrzymał święcenia kapłańskie, a w latach 1970-1978 nauczał religii. Od roku 1980 został zatrudniony na stanowisku asystenta na Wydziale Teologicznym ATK w Warszawie, gdzie w roku 1988 obronił rozprawę doktorską pt. Teoria wychowania religijnego według Planu Trewirskiego w świetle nurtów katechetycznych lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych uzyskując stopień naukowy doktora nauk teologicznych i podejmując się dalszej pracy naukowej na stanowisku adiunkta. 

W sześć lat później pomyślnie odbył w tejże uczelni kolokwium habilitacyjne przedkładając w swoim dorobku m.in. dysertację pt. Rozwój teorii wychowania religijnego dziecka w wieku przedszkolnym w Polsce w latach 1945-1990 uzyskując stopień naukowy doktora habilitowanego nauk teologicznych.  W 2000 r. uzyskał tytuł naukowy profesora nauk teologicznych.  W tej też uczelni, przemianowanej na Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, pracował do 2001 r. kierując Katedrą Katechetyki Materialnej. 

W wyniku wyboru w 2001 r. na dziekana Wydziału Pedagogicznego Wyższej Szkoły Filozoficzno-Pedagogicznej „Ignatianum” w Krakowie przeszedł do tej uczelni jako podstawowego miejsca pracy, gdzie we wrześniu 2004 r. awansował na funkcję prorektora. 

W 1990 roku powołał i redagował do 2001 kwartalnik "Horyzonty Wiary", którego założenia są kontynuowane i rozwijane na łamach półrocznika "Horyzonty Wychowania", wydawanego na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu  IGNATIANUM. 

W 2008 roku ks. prof. Z. Marek przedłożył na Wydziale Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu rozprawy naukowe z pedagogiki, w tym monografię pt. Podstawy wychowania moralnego (WAM, Kraków 2005) oraz artykuły dotyczące tak ważnych problemów, jak: Nauczyciel jako osoba kształtująca proces moralnego wychowania młodzieży; wychowanie moralne i sumienie człowieka; wychowanie do chrześcijańskiej dojrzałości; antropologiczne uwarunkowania katechezy młodzieży szkół zawodowych; motywacja w procesach wychowania; wychowanie religijne wsparciem osiągania dojrzałości osobowej; edukacja religijna według założeń podręczników z serii: „W drodze do Emaus”; wspieranie procesów dojrzewania osobowego i edukacja chrześcijańska drogą do osiągania ludzkiej dojrzałości. 

Fundamentalny w wymiarze dydaktyki religii był 28 tomowy cykl podręczników szkolnych dla uczniów wraz z zeszytami ćwiczeń oraz przewodników dla nauczycieli. Znakomicie wykorzystał swoje doświadczenie w edukacji religijnej dzieci i młodzieży oraz z początku lat 90. XX wieku, kiedy kształcił osoby dorosłe na Korespondencyjnych Kursach Biblijnych, by stworzyć aktywizujące pomoce dydaktyczne. Przygotował je na zlecenie Konferencji Episkopatu Polskiego. Ks. Profesor był też współorganizatorem dorocznych sympozjów Sekcji Wykładowców Katechetyki, a od roku 1998 pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego sekcji.         

Dorobek naukowy i dydaktyczny ks. prof. Z. Marka SJ jest imponujący, gdyż wpisuje się nie tylko głęboko w obszar badań podstawowych w naukach o wychowaniu, ale także w rozwój literatury specjalistycznej służącej bezpośrednio formacji osobowej, w tym szczególnie duchowej i religijnej młodych pokoleń w naszym kraju. Jest to najcenniejszy dar, jakim mógł naukowiec obdarzyć praktykę oświatową, a zarazem wzbogacić wiedzę o podstawowych dla własnej dyscypliny fenomenach czy kategoriach pojęciowych. Widać to wyraźnie we współredagowanych pracach zbiorowych, jak: (Bez)radność wychowania…?, (współred. M. Madej-Babula, Kraków, 2007) czy Edukacyjne przestrzenie zdrowia, współred. M. Madej-Babula, Kraków, 2009).

Jako autor rozpraw z teorii wychowania wykorzystał do swoich analiz normatywnych współczesną literaturę przedmiotu, osadzając własne stanowisko m.in. w antropologii transcendentalnej Karla Rahnera i w pedagogice dialogu Martina Bubera. Mimo odrzucenia orientacji liberalnej w wychowaniu moralnym, nie rościł sobie prawa do wyłączności reprezentowanego przez siebie pojmowania istoty wychowania. Formułował istotne dla dalszych badań pytania o rolę „najnowocześniejszych metod wychowania” i o miejsce w tym procesie dla transcendencji.  Ks. prof. Zbigniew Marek sięgał w swoich analizach zarówno do rozpraw z współczesnej psychologii - M. Przetacznikowej, Z. Włodarskiego, T. Tomaszewskiego, J. Reykowskigo, J. Kozieleckiego, T. Kocowskiego, do metodologii nauk humanistycznych w ujęciu M. Łobockiego, H. Muszyńskiego czy S. Sieka, jak i do pedagogiki ogólnej K. Sośnickiego, M. Nowaka i T. Kukołowicz. Reinterpretacja faktów pochodzących z badań struktur psychologicznych, szczególnie nawiązująca do psychologii Jeana Piageta oraz do kontekstów historyczno-społecznych, zakorzenionych w chrześcijańskiej antropologii i jej znaczeniu społeczno-moralnym, ukierunkowana była na doskonalenie praktyki wychowania, na wyjście z kryzysu moralnego. 

            W cyklu rozpraw poświęconych edukacji religijnej ks. Z. Marek postrzegał wychowanie jako wspieranie jednostki w stawaniu się samodzielną, odpowiedzialną i dojrzałą osobą, a więc lokował je w paradygmacie humanistycznym, personalistycznym, choć – co jest zrozumiałe – z jednoznacznym odniesieniem do antropologii chrześcijańskiej łączącej w wychowaniu wartość wolności z wartością prawdy i formacji sumienia. Wpisuje się swoim ujęciem teorii wychowania moralnego w dziedzictwo myśli pedagogicznej reprezentowanej wcześniej przez Stefana Kunowskiego czy Janusza Tarnowskiego. Dialogiczna teoria wychowania moralnego ks. prof. Zbigniewa Marka jest przykładem na jej zasadne zaistnienie w pedagogice, która wydatnie rozwija refleksję nad istotą wychowania i kształcenia dzieci, młodzieży i dorosłych dla wspólnego dobra społeczności chrześcijańskiej.

         Ks. Profesor był promotorem siedemnastu rozpraw doktorskich z nauk społecznych, w dyscyplinie pedagogika, recenzentem w kilkunastu przewodach doktorskich i habilitacyjnych z nauk teologicznych i z pedagogiki, w tym z andragogiki, pedagogiki szkolnej, pedeutologii i pedagogiki specjalnej. Był członkiem Komitetu Nauk Teologicznych PAN raz aktywnie uczestniczył w pracach Zespołu Pedagogiki Chrześcijańskiej działającego przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN. Pedagogika i teologia poniosły wraz ze śmiercią ks. Profesora Zbigniewa J. Marka SJ niepowetowaną stratę. 

Niech spoczywa w pokoju.

(źródło fotografii: archiwum autora)