O ukrywaniu danych dotyczących wyborów do komitetów naukowych PAN

Wczoraj pisałem o ukrywaniu przez władze Polskiej Akademii Nauk pełnych wyników wyborów do komitetów naukowych. Naruszanie zasad demokracji w instytucji publicznej ma tu miejsce od dziesiątek lat. Natomiast częściowa informacja o nich została opublikowana na portalu PAN, więc można spojrzeć na nią  z różnych perspektyw. 

Z otrzymanej korepsondencji z naszego środowiska wynika, że w wyborach do KNP PAN duża część wyborców głosowała tylko na kilku kandydatów, zamiast na 30. Takie podejście do wyborów kompromituje nie tylko naszą dyscyplinę, ale i ich samych, bo to oznacza, że zostanie członkiem komitetu jest ważniejsze od zapewnienia naszej dyscyplinie zrównoważonej reprezentacji, także generacyjnej. 

Gdyby PAN działała transparentnie i poważnie traktowała wyborców, to powinna podać pełne dane. Tego jednak nie uczyni, bo jest to praktyka typowa dla społeczności zamkniętych, totalnych Tymczasem członkowie PAN wypowiadają się w mediach na temat totalitaryzmu, autorytaryzmu, braku demokracji... itp. Zacznijcie towarzysze z czasów PRL od siebie.   

Środowisko akademickiej pedagogiki może analizować informację komisji wyborczej PAN biorąc pod uwagę różne kryteria. Dokonując porównania wyników wyborów do poprzedniego składu KNP PAN, należy pamiętać o tym, że wybory do komitetu naukowego nie są obowiązkiem, a zatem ich wyniki dotyczą tylko i wyłącznie niewielkiego odsetka profesorów tytularnych i profesorów uczelnianych, którzy zadeklarowali gotowość poddania się opinii wyborców. 

Brak oczekiwanych nazwisk niektórych osób nie oznacza zatem, że nie zostały wybrane. One po prostu nie wyraziły zgody na to, by być kandydat(k)ami do komitetu naukowego PAN. Tym samym skład komitetów naukowych jest pochodną wyboru spośród tych, którzy zgodzili się na kandydowanie.  

1. Porównanie informacji o tegorocznych wynikach wyborów z tymi, które odbyły się w 2019 roku (oznaczenie kolorem: zielonym - wybrani po raz pierwszy; żółtym - wybrani po raz kolejny; brak koloru - osoby niekandydujące):

Skład KNP PAN 2020-2023	Skład KNP PAN 2024-2027
	Dr hab. Chrobak Stanisław, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Wydział Nauk Pedagogicznych
Profesor dr hab. Cybal-Michalska Agnieszka Uniwersytet im. Adama   Mickiewicza w Poznaniu
Profesor dr hab. Czerepaniak-Walczak Maria Uniwersytet Szczeciński
Profesor dr hab. Gajdzica Zenon Uniwersytet Śląski w Katowicach
dr hab. Gołębniak Bogusława Dorota Dolnośląska Szkoła Wyższa z siedzibą we Wrocławiu
Profesor dr hab. Gromkowska-Melosik Agnieszka Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
5    Prof. dr hab. Jarosz Ewa Uniwersytet Śląski w Katowicach
Profesor dr hab. Klus-Stańska Dorota Uniwersytet Gdański
Profesor dr hab. Konopczyński Marek Uniwersytet w Białymstoku
	Prof. dr hab. Kostyło Piotr
9    dr hab. Kowalski Mirosław Uniwersytet Zielonogórski
Profesor dr hab. Krause Amadeusz Uniwersytet Gdański
1    Profesor dr hab. Kromolicka Barbara Uniwersytet Szczeciński, Instytut Pedagogiki
1    Profesor dr hab. Kubinowski Dariusz Uniwersytet Szczeciński/ bez afiliacji
1    Profesor dr hab. Kwiatkowski Stefan Michał Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie
Profesor dr hab. Leppert Roman Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
1    Profesor dr hab. Melosik Zbyszko Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
1  Profesor dr hab. Nikitorowicz Jerzy Uniwersytet w Białymstoku
1    Profesor dr hab. Nowak Marian Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie
1    Profesor dr hab. Nowak-Dziemianowicz Mirka Uniwersytet Opolski/ Akademia WSB w Dąbrowie Górniczej
dr hab. Nowosad Inetta Uniwersytet Zielonogórski
	Dr hab. Ostrouch-Kamińska Joanna, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Nauk Społecznych
	Dr hab. Ostrowicka Helena, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Wydział Pedagogiki
Profesor dr hab. Pilch Tadeusz
	Profesor dr hab. Piorunek Magdalena, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Studiów Edukacyjnych
	Prof. dr hab. Przyborowska Beata, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Instytut Pedagogiki
	Dr hab. Jacek Pyżalski, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Studiów Edukacyjnych
Profesor dr hab. Radziewicz-Winnicki Andrzej
Profesor dr hab. Rubacha Krzysztof
Profesor dr hab. Smolińska-Theiss Barbara Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie
Profesor dr hab. Sobecki Mirosław Uniwersytet w Białymstoku
Profesor dr hab. Szempruch Jolanta Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
Profesor dr hab. Szulakiewicz Władysława Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Profesor dr hab. Szymański Mirosław Józef Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie
dr hab. Tanaś Maciej Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie
	dr hab. Wróbel Alina, Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu
Profesor dr hab. Urbaniak-Zając Danuta Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu
Profesor dr hab. Zaorska Marzenna Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

2. Zwrócenie uwagi na to, kandydaci z których uczelni uzyskali poparcie w wyborach na kadencję 2024-2027:

 

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie - 1 

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu - 5 

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie - 1 

Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy - 2 

Uniwersytet Łódzki - 2 

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 2 

Uniwersytet Rzeszowski - 1 

Uniwersytet Szczeciński - 2 

Uniwersytet Śląski - 2 

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie - 1 

Uniwersytet w Białymstoku - 2 

Uniwersytet Zielonogórski - 2 

Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie - 2 

Akademia WSB w Dąbrowie Górniczej - 1 

emerytowani profesorowie - 3 

niezależny badacz - 1 

3. Kryterium naukowego statusu: 

profesorowie tytularni -  24

profesorowie uczelniani - 6 

doktorzy habilitowani -  0 

3. Kryterium reprezentowanej subdyscypliny nauk pedagogicznych: 

1.     dydaktyka ogólna - 0

2.     filozofia wychowania/edukacji - 1

3.     historia wychowania i oświaty - 0

4.     pedagogika kultury i międzykulturowa - 2 

5.     pedagogika ogólna z metodologią badań - 4

6.     pedagogika porównawcza - 2 

7.     pedagogika pracy i andragogika -2

8.     pedagogika resocjalizacyjna - 2 

9.     pedagogika specjalna -1

10. pedagogika społeczna - 8

11. pedagogika szkolna/socjologia edukacji  - 3 

12. pedagogika wczesnoszkolna - 0 

13. pedagogika zdrowia - 1 

14. pedeutologia - 1 

15. teoretyczne podstawy wychowania - 3

Zgodnie ze Statutem PAN komitet może uzupełnić swój skład o 10 specjalistów, którzy nie muszą mieć stopnia naukowego np. innowacyjni nauczyciele, pedagodzy społeczni itp. czy też nie muszą być naukowcami ze stopniem co najmniej doktora habilitowanego. Można nominować do KNP PAN w kategorii członków specjalistów - ekspertów spośród wyróżniających się doktorów nauk czy zaangażowanych pedagogicznie osób z wykształceniem magisterskim w zakresie studiów pedagogicznych czy z nauk społecznych. Tak było w kadencji KNP PAN w latach 2016-2019. W mijającej właśnie kadencji powołano tych profesorów, którzy nie zostali wybrani w ramach wyborów do KNP PAN.  

Polska Akademia Nauk nadal ukrywa wyniki wyborów do komitetów naukowych

 

Nie po raz pierwszy mamy do czynienia z ukrywaniem przez władze Polskiej Akademii Nauk wyników wyborów. Pisałem o tym ponad trzy lata temu, zaś odpowiedź Kanclerza PAN w tej kwestii na zapytanie publiczne była zdumiewająca. Zdaje się, że sprawa trafiła do sądu administracyjnego. Nie znam jednak wyników tego postępowania. 

Dla Prezesów wyniki wyborów sprowadzają się jedynie do podania wykazu osób, które uzyskały pożądaną liczbę głosów poparcia  własnych środowisk naukowych. Takie traktowanie demokratycznych wyborów  i ich roli jest od lat patologią, która świadczy o nietransparentnej polityce władz PAN. 

Tu nic się nie zmieniło. Obywatele demokratycznego państwa mogą dowiedzieć się, ile głosów poparcia uzyskała osoba, na którą oddały swój głos w wyborach parlamentarnych, prezydenckich czy samorządowych. W Polskiej Akademii Nauk jest to wciąż standard z czasów PRL, by środowisko akademickie nie dowiedziało się, z jaką liczbą głosów osoba X lub Y została wybrana do komitetu naukowego. 

To nie jest obojętne nie tylko z prawnego punktu widzenia. Jak się okazuje, kadry PAN potrafią zabierać głos w mediach publicznych i niepublicznych na temat zagrożeń polskiej demokracji, ale same ukrywają dane o wynikach wyborów do swoich gremiów. To pozostałość syndromu homo sovieticus w tej Akademii. 

Wybrani w tajnych wyborach członkowie komitetów naukowych nie wiedzą, kto i z jakim wynikiem otrzymał poparcie środowiska własnej dyscypliny naukowej. Będą jednak wybierać przewodniczącego/-ą komitetu naukowego i jej/jego zastępców, sekretarza naukowego. Być może dla nich wynik wyborów nie będzie miał znaczenia, jak dla władz PAN, ale dla środowiska akademickiego...?   

Krytykowana prawicowa władza za naruszanie demokratycznych standardów prawa w naszym państwie jednak zapewniła naukowemu środowisku pełną informację i dane na temat wyników wyborów do Rady Doskonałości Naukowej. Może kiedyś PAN przestanie ukrywać dane liczbowe, które najzwyczajniej należą się naukowym środowiskom. 

PAN finansowany jest ze środków publicznych, a więc nie jest prywatnym podmiotem akademickiej społeczności. Nie wstydźcie się profesorowie pełnej informacji o wynikach wyborów. 

 

 (źróło ilustracji: paradaopornych.pl - zakupiona przez Oficynę Wydawniczą "Impuls" dla potrzeb blogera) 

"Mamy do czynienia ze złem absolutnym"

 

Julia Iwaszko, Denys Michajłowski, Sergij Belińskij, I ciemność jej nie ogarnęła, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2023. 

 

Reportaże z ogarniętej wojną Ukrainy otwiera wiersz jednego z autorów – Sergija Belińskijego:

Mamy do czynienia ze złem absolutnym,

a świat był nieprzygotowany do tej walki,

chociaż wydawał się do tego przygotowywać

przez całe swoje istnienie…

 

Nie wiem, co jest bardziej wstrząsające – zapis obserwacji zdarzeń, dialogi, fragmenty wojennej korespondencji czy jednak fotografie ilustrujące zburzone domy, opustoszałe miejsca dawniej tętniące życiem ludzkim, które brutalnie zostało przerwane przez morderców rosyjskiej armii?  Nie przypuszczałem, że kiedykolwiek jeszcze w życiu będę czytał relacje z pola walki, zmagania mieszkańców rozwijającego się kraju ze zniszczeniami fundamentów ich codziennego życia. Kolejna książka ukraińskich autorów przypomniała mi literaturę powojenną byłych więźniów obozów koncentracyjnych, którzy relacjonowali faszystowskie zbrodnie w Polsce w czasie II wojny światowej. Wojna w Ukrainie uświadomiła mi, że mimo zakończenia w 1945 roku wojny i osądzenia w Norymberdze zbrodniarzy wojennych, absolutne zło nie zostało pokonane.

Moje pokolenie przyszło na  świat  w kraju wolnym od faszyzmu, wzrastając w czasach pokoju. Byliśmy pozbawieni przez proradziecką władzę pełni wolności, toteż odzyskanie suwerenności  państwowej, narodowej, także politycznej w 1989 roku wygasiło poczucie zagrożenia dotyczące ustawicznego  trwania w nim.  Wiosenna inwazja w 2022 roku raszystowskich wojsk na Ukrainę odsłoniła częściową bezradność elit cywilizowanego świata państw demokratycznych wobec agresora, który nie liczył się z niczym i z nikim. Mordowano dorosłych i dzieci, cywilów i żołnierzy bez względu na ich wiek, stan zdrowia, status społeczny itp.

Autorzy książki koncentrują naszą uwagę na spalonej, zakrwawionej ziemi Ukrainy, której ludność cywilna podjęła się heroicznej walki, by można było żyć normalnie! Jak mówi profesor, który zamienił pióro na karabin - I żebyśmy potem żyli w wolnej i silnej Ukrainie! Dziennikarka zapytała akademika:  Czy był czas na podziwianie przyrody, karmienie zwierząt? by uzyskać jakże klarowną odpowiedź, która  brzmi paradoksalnie, a jakże jest autentyczna:

– Oczywiście. Chociaż znowu są to osobiste umiejętności i  nawyki. Jeszcze przed wojną łapałem się na tym, że niczego nie zauważam, i dlatego zacząłem specjalnie łapać chwile, by cieszyć się uczuciem słońca, wiatru, wody, natury… obserwowaniem nieba… to bardzo przydatne umiejętności – zatrzymać się i zrelaksować, przypomnieć sobie, że wszyscy jesteśmy cząsteczką natury. I teraz, w czasie wojny, kiedy były chwile wyciszenia, też starałem się cieszyć przyrodą i jej pięknem (s.17).

Poznajemy historię doktora habilitowanego nauk technicznych, który zamienił gabinet profesora politechniki na służbę w obronie ojczyzny. Michał, bo tak ma na imię, mimo przebywania na linii frontu w wolnych chwilach konsultuje z doktorantami prace nad ich dysertacją naukową, a nawet skończył pisać własną, ponad dwustustronicową monografię. Pomyślałem, że moi doktoranci  wciąż narzekają na trudne warunki życia, ustawiczny brak czasu, a tam, w miejscowościach niepewnych dni i godzin życia, którego  twórcze zapały mogą zniweczyć spadające bomby, odłamki zestrzelonych dronów, młodzi i doświadczeni pracownicy nauki rozwiązują problemy nie oglądając się na zagrożenie życia. Nie ma prądu, dostępu do sieci, zimą jest brak ogrzewania, dostępu do wody pitnej i żywności.

         Mimo potwornie trudnych warunków prowadzenia działań wyzwoleńczych zapytano żołnierza o to, czego żyjący w czasie pokoju nie dostrzegają ze względu na poczucie braku czasu. – Czy był czas na podziwianie przyrody, karmienie zwierząt?

Odpowiedział:

– Oczywiście. Chociaż znowu są to osobiste umiejętności i  nawyki. Jeszcze przed wojną łapałem się na tym, że niczego nie zauważam, i dlatego zacząłem specjalnie łapać chwile, by cieszyć się uczuciem słońca, wiatru, wody, natury… obserwowaniem nieba… to bardzo przydatne umiejętności – zatrzymać się i zrelaksować, przypomnieć sobie, że wszyscy jesteśmy cząsteczką natury. I teraz, w czasie wojny, kiedy były chwile wyciszenia, też starałem się cieszyć przyrodą i jej pięknem (s. 17).

Czytam tę książkę z podziwem dla dystansu, jaki był jej autorom potrzebny, by mogli zarejestrować ciąg bolesnych zdarzeń, spotkania i rozmowy z walczącymi o wolność. Mieli świadomość, że upływający czas może zatrzeć pamięć o tym, czego doświadczyli ci, którym dane było przeżyć. Jak piszą:

– Dużo się wspomina w trakcie pisania, potem do niego wracam, znowu zapominam… i tak w kółko – stwierdził. – Rozumiem, że trzeba to pokazać, inaczej zapomną, co się tutaj dzieje. Byłem w Kijowie przez kilka dni w lecie, pozostawiło to we mnie smutne wrażenie… Myślałem, że wszyscy już zapomnieli o tej wojnie (s. 17).

Jakże trudno wyobrazić sobie sytuację konieczności natychmiastowego podjęcia decyzji, której konsekwencją było zgrożenie życia dla tysięcy młodych i starszych, doświadczonych i amatorów, dla różnych grup społecznych i zawodowych, a bywało, że i utrata życia. Jakże prawdziwie brzmi wypowiedź doktora habilitowanego, który zostawił warsztat własnych badań i uczelnię, by bronić swojej ojczyzny: „Wojna czyni wszystkich równymi” (s. 22).

Kto o tym będzie wiedział? Kto opowie światu o toczącym się tam dramacie ludzkich istnień? Jak opowiedzieć o wojnie, by nie wydawała się komuś opowieścią o jakiejś wirtualnej grze, zabawie? Jak wczuć się w sytuację naukowca, który musiał bardzo szybko odbyć szkolenie w zakresie obsługiwania w artylerii moździerzy, lotnictwa, helikoptera, gradobicia, broni strzeleckiej, spania z bronią w pełnym rynsztunku między innymi po to, by przeżyć. To także ciężka praca fizyczna, bowiem (…) trzeba umieć kopać, kopać i kopać, i to szybko i przy każdej pogodzie. Poza tym na stanowiskach było dość zimno, a przed odmrożeniem ratowała tylko praca fizyczna (s. 23). Codziennie obrońcy Ukrainy ratują siebie i rannych, ale także doświadczają strat, chowając bliskich.

Ten przekaz wzmacnia filozoficzna refleksja na temat absolutności ZŁA w toku dziejów: – Mam wrażenie, że ludzkość przeżyła już taką straszną wojnę kilka tysięcy lat temu. Być może jest to ta sama biblijna wojna sił ciemności i światła, a toczyła się właśnie na tym terytorium. Ale potem, ze względu na własny spokój i wygodę, ludzkość postanowiła o niej jak najszybciej zapomnieć. To dotyczy kwestii filozoficznego i egzystencjalnego komponentu wojny, której teraz doświadczamy (s. 27).

Jak zatem mówić i pisać o pokoju, wychowywać do tego stanu, który jest retrotopią w kontekście toczącej się wojny w Ukrainie. Poprzedzały ją mniej lub bardziej długie okresy braku wojen. Czy każda generacja naszego kontynentu musi jej doświadczyć? Na kartach książki pojawia się wiele pytań, które mógłby zadać każdy mieszkaniec kraju, zaatakowanego przez obce wojska agresora. Ukraińcy też zadają sobie to pytanie: Dlaczego właśnie ich spotyka taki dramat? Narrator odpowiada:

(…) na nas padło, bo między Ukrainą a Rosją toczy się odwieczna wojna o prawo do istnienia i o prawo sukcesji, primogenitury1 po Rusi Kijowskiej. To znaczy, że teraz są jakby dwie Rusie – jedna jest prawdziwa, a druga jest fałszywa, anty-Ruś. Rosja chce nas pokonać, zdobyć Kijów – serce Rusi, bo walczy, moim zdaniem, o samą istotę słowa „Ruś” i o dowód na to, która z tych dwóch jest prawdziwą Rosją. Stał się dla nich kluczowym elementem ich egzystencji, dowodem na to, że „Rosja równa się Ruś”. Inaczej sami się zniszczą (s. 28).

Czy ma to usprawiedliwiać brutalne mordowanie cywilnej ludności, terror wobec wolnego, suwerennego narodu? – Dlaczego więc niszczą kościoły lojalnego wobec nich patriarchatu moskiewskiego? Wszelkie pytania o celowość wojny są retoryczne, gdyż nie znajdują żadnego usprawiedliwienia. Nie ma wojny sprawiedliwej, gdyż każda z nich niesie z sobą śmierć, cierpienia, zniszczenia, szeroko pojmowane straty. W przypadku tej wojny: Przyziemność zła jest najbardziej przerażająca. I dlatego rosyjskie okrucieństwa są straszne (s. 29).  

Ukraińcy udowodnili światu, że są narodem o niezwykłej dzielności, zaradności, hiperpatriotycznej postawie broniącym własną ojczyznę i kulturową tożsamość. Wydana w Krakowie książka jest swoistego rodzaju darem wdzięczności dla wszystkich tych osób, które bezinteresownie udzieliły walczącym pomocy wyzwalającej w narodzie siły do obrony i przeciwstawienia się raszystowskiemu ZŁU. Opublikowane w nie fotografie stanowią porażające świadectwo zdarzeń, które artysta-fotograf zarejestrował nie tylko dla siebie, ale i dla nas, dla potomnych.

Autorzy piszą o gościnnej Polsce, o wzruszającym przyjęciu ich obywatelek z dziećmi w naszych domach, placówkach oświatowych, parafiach czy pozarządowych organizacjach pomocowych. Relacjonują też wydarzenia, które animowali w Łodzi, Krakowie i Warszawie, by w ramach organizowanych przez siebie wystaw fotograficznych, artystycznych czy uczestnicząc w konferencjach naukowych, podzielić się z naszym społeczeństwem bolesnymi doświadczeniami z kraju ogarniętego wojną. Służyło to także pozyskiwaniu  dla Ukrainy środków pomocy medycznej, odzieży, zaopatrywaniu frontowych żołnierzy w żywność, środki do komunikacji z bliskimi i zabezpieczające ich w energię elektryczną czy cieplną. 

Tą książką autorzy oddają hołd wszystkim tym, którzy doświadczają przejawów i następstw wojny po obu stronach granicy. Polecam lekturę reportażu, w którym odnajdziemy ponadczasową wartość wspólnoty losów naszych narodów.