Półwiecze Wydziału Pedagogiki i Psychologii UMCS w Lublinie

 

Wydział Pedagogiki i Psychologii UMCS obchodzi w tym roku swój jubileusz. Jednak to od prawie osiemdziesięciu lat kształci się tu studentów pedagogiki, psychologii, zaś w ostatnich dekadach także pracowników socjalnych. Każdy z tych kierunków wpisuje się w służbę społeczeństwu, które może liczyć na profesjonalnie przygotowanych absolwentów do służby społecznej, socjalnej, edukacyjnej i terapeutycznej. 

Uniwersytet powstał na mocy dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego w dn. 23 października 1944 roku. 

Spojrzenie w przeszłość, w minione dokonania dydaktyczne, naukowe i organizacyjne, liczne wydarzenia, osiągnięcia indywidualne i zespołowe (inter-oraz transdycyplinarne, krajowe i międzynarodowe), wspomnienia zaangażowania pracowników w rozwój zarówno własnej jednostki akademickiej, jak i reprezentowanej przez nich dyscypliny naukowej czy kierunku kształcenia dopełniły wyróżnienia dla obecnych kadr badawczych, dydaktycznych i administracyjnych.

Dla mnie świętujący swój jubileusz Wydział stał się szczególnie bliski ze względu na pierwsze kontakty z jego wybitnym uczonym, autorytetem w zakresie badań z teorii wychowania i metodologii badań pedagogicznych - profesorem Mieczysławem Łobockim oraz wyróżnienie moich dokonań naukowych nadaniem godności doktora honoris causa. Z biegiem lat uczyłem się od wielu jego pracowników nowych orientacji i modeli edukacji: pedagogiki montessoriańskiej (prof. Sabina Guz, Ryszard Kucha), pedagogiki rogersowskiej (dr Janina Janowska i dr Jadwiga Gruba); andragogiki (doc. Mieczysław Marczuk),  pedagogiki zabawy (dr Zofia Zaorska), pedagogiki pracy (prof. Ryszard Bera).       

Moja współpraca z naukowcami Wydziału ograniczona była do pedagogów, toteż pragnę zwrócić uwagę na jakże cenne źródła pedagogicznej myśli, które były rozwijane w tej uczelni od początku tworzenia katedr pedagogicznych. W tym samym czasie co łódzka pedagogika, bo w 1945 roku, powstała w ramach Sekcji Filozoficznej utworzonej na Wydziale Przyrodniczym w UMCS pierwsza Katedra Pedagogiki, której kierownictwo powierzono profesorowi Mieczysławowi Ziemnowiczowi. Prowadził on wówczas wraz z dr. Tadeuszem Tomaszewskim (psychologiem) wykłady z pedagogiki humanistycznej i pedagogiki realizmu. Warto zapamiętać ten fakt, by sięgając w badaniach historyczno-oświatowych i analizach myśli pedagogicznej, kojarzyć tego uczonego i jego jakże znaczące dzieła właśnie z UMCS w Lublinie. Okres stalinizmu i realnego quasi socjalizmu skutkował odwrotem od tych nurtów na rzecz wdrażania pedagogiki marksistowsko-leninowskiej. 

Cenzurą zostały objęte w PRL znakomite rozprawy M. Ziemnowicza: "Problemy wychowania współczesnego" (Warszawa, 1927; 1929);  "Wychowanie narodowe czy państwowe i jego istota" (Kraków, 1931); "Rodzina a wychowanie państwowe" (Lwów-Warszawa, 1932); "Szkolnictwo w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej" (Lwów-Warszawa, 1933). W każdej z nich uczony kierował się fundamentalną przesłanką, by podejście do kształcenia czy wychowania, jego zróżnicowane źródła i formy usiłować zrozumieć bez poczucia wyższości czy podległości wobec któregokolwiek z nich, przestrzegając jak najdalej posuniętego obiektywizmu. 

Mieczysław Łobocki był kontynuatorem tak właśnie pojmowanej pedagogiki i jej badań, która jest rozwijana w środowisku UMCS (z przerwą w czasach PRL) już prawie osiemdziesiąt lat, o czym piszę w innym miejscu. 

Wydział Pedagogiki i Psychologii UMCS ma nieco krótszy staż od kształcenia na pedagogice czy psychologii, ale za to należy do jednego z nielicznych wśród uniwersyteckich jednostek w kraju, który nie tylko w nazwie łączy pedagogikę z psychologią i psychologię z pedagogiką. To na tym Wydziale odbywają się z inicjatywy b. dziekana Ryszarda Bery co kilka lat niezwykle ważne konferencje naukowe łączące wyniki badań obu dyscyplin nauk, współpraca z uczonymi ukraińskich uniwersytetów oraz Narodową Akademią Nauk Pedagogicznych Ukrainy. 

Dziesięć lat temu ukazał się album "40 lat Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie" (red. Janusz Kirenko i Wojciech Bobrowicz, 2014). Zespół Katedry Teorii Wychowania pamięta o swoim Mistrzu M. Łobockim pielęgnując pamięć tym uczonym i publikując rozprawy z badań nad spuścizną jego dzieł.    

Trawestując podejście M. Ziemnowicza mógłbym stwierdzić, że na Wydziale Pedagogiki i Psychologii UMCS nie uważa się za rzecz wskazaną i pożyteczną oceniać miarą psychologii pedagogikę i na odwrót, by wydawać ocenę o wyższości którejkolwiek z tych dyscyplin wobec drugiej.

Wydział Pedagogiki i Psychologii UMCS zapisał się w mojej pamięci także swoim jakże stylowym budynkiem przy ul. Narutowicza 12, który wewnętrznie został odrestaurowany. Obecnie Instytut Pedagogiki mieści się w nowej architektonicznie przestrzeni promieniejąc nowoczesnością. Zapewne jest to znak czasów, by w nowych warunkach można było odpowiadać na wyzwania XXI wieku.  

Z okazji Jubileuszu życzę wspólnocie akademickiej Wydziału Pedagogiki i Psychologii UMCS dużo satysfakcji z podejmowanych zadań i osiąganych sukcesów.  Każdy, kto zajrzy na WEB-WPiP UMCS, przekona się, jak wiele nowych form aktywności oferują jego kadry naukowe, dydaktyczne i administracyjne. Niech spełniają się życzenia kierowane do władz Wydziału, którym obecnie kieruje dr hab. Andrzej Różański, prof. UMCS. Życzę kolejnych sukcesów z nowy rokiem akademickim 2023/2024.    

    

Pedagogom o ekstremizmie

 

 

Z Republiki Czeskiej dotarła do mnie publikacja Davida Lebedy pod tytułem: "Wstęp do problematyki ekstremizmu. Przewodnik dla pedagogów" (Wolters Kluwer: Praha 2013). To interesujące, że w sąsiednim kraju zwraca się uwagę na ten ruch polityczny, o którym powinni wiedzieć nauczyciele, wychowawcy, pedagodzy, pracownicy służb oświatowych i bezpieczeństwa. Wiedza na ten temat nie jest po to, by go zasilać, ale by zdać sobie sprawę z jego istnienia, celów i struktur, które zagrażają społeczeństwu i demokracji. 

W Polsce ekstremizm analizowany jest jako jedna z doktryn politycznych, ale także jako postawa osób cechująca się hołdowaniem skrajnych przekonań, które sięgają po przemoc, terror itp. dla realizacji partykularnych celów. Zdaniem czeskiego autora przywołanej tu publikacji ekstremizm jest bardzo różnie pojmowany, toteż nie ma uniwersalnej jego  definicji. Lebeda wskazuje na trzy podejścia do tego fenomenu: 

"1. akademickie - ekstremizm jest pojęciem, którego nauki społeczne nie przywołują ze względu na jego znaczenie a jego zastosowanie w rozprawach naukowych jest przedmiotem krytyki; 

2. Policja Czeskiej Republiki - każda aktywność ukierunkowana przeciwko prawu i demokracji; to jedna z ideologii lub aktywności, która jest skierowana przeciwko istniejącemu systemowi politycznemu jako takiemu i jako taka stawia sobie za cel jego likwidację, by zastąpić go alternatywną niedemokratyczną; 

3. Propozycja autora: Możemy mówić o "Hate crime" (kryminalnej nienawiści, a pojęcie to pochodzi od słowa "extrem". Dotyczy działań ryzykownych i związanych z nimi społecznie patologicznych zachowań (graficznych, fizycznych, słownych), które są sprzeczne z prawem danego kraju. To także ideologia (nazizm - neonazizm) lub aktywność (koncert, demonstracja, film), które zorientowane są przeciwko systemowi demokratycznemu, chcą jego likwidacji, by zastąpić go niedemokratyczną alternatywą (np. narodowy socjalizm z lat 1933-1945).  W prawie karnym nie występuje słowo "ekstremizm" jako czyn przestępczy" (s. 8).

Jakie są cechy ekstremizmu? Co go wyróżnia na tle innych postaw ludzkich, ruchów społecznych czy nawet państwowych ustrojów? Zdaniem Lebedy ekstremizm przewija się prze dzieje ludzkości jako fenomen antropologiczny, jako  wywołana niezadowoleniem z warunków życia mentalna dyspozycja, której skutkiem jest frustracja. Na ekstremizm wpływa sytuacja polityczna w kraju, sytuacja socjoekonomiczna, poziom niedorozwoju moralnego czy trudne do ustalenia czynniki zewnętrzne (s.7).

Z politycznego punktu widzenia ekstremizm jest zasilany prze ruchy lewicowe lub prawicowe, co przedstawia Lebeda w poniższej tabeli:

   

Ultralewica	Ultraprawica
Antysemityzm (protesty przeciwko  USA i Izraelowi	Antysmemityzm
Marksizm-leninizm , stalinizm, trockizm, komunizm, dyktatura, totalizm (1917-1990)	Faszyzm (lata 20.-30. XX w.), neofaszyzm (współczesność)
Bolszewizm (neobolszewizm)	Rahowa - (Racial Holy War) - slogan neonazistowskiej organizacji World Church of Creator (dziś Creativita Movement).
Anarchofeminizm	Dzienniki Turnera – książka z nurtu political fiction autorstwa Wiliama L. Pierce i Andrew MacDonalda. Ten ostatni był do 2005 r. liderem amerykańskiej organizacji neonazistowskiej.
Autorytaryzm, antyfaszyzm, antykapitalizm	Trzecia droga
Antifa (radykalny międzynarodowy ruch antyfaszystwoski) Akcja antyfaszystowska	Hate crime (nienawiść wobec mniejszości narodowych  i etnicznych, mniejszości seksualnych, politycznie motywowane działanie pozaprawne, religijny uraz
Anarchizm, walka klasowa, rewolucja	Prawicowy populizm
Lewicowy populizm	Autonomiczny nacjonalizm
Społecznie wykluczona wspólnota	Getto
Ruch punkowy	Ian Stuart Donaldson - założyciel zespołu Skrewdriver, znany ze swoich neonazistowskich przekonań
Ruch Skinheads	Skinheads (mitologiczny i nazistowski)
DIY  - Do It Yourself	Zentropa, Cassa Pound
Techno (nielegalne technoparty, część DIY kultury)	Hard Bass, Hatecore
Squating	NS Black metal, NS Rap
Legalizacja miękkich narkotyków	Rudolf Hess
Black bloc	Black block

Tabela 1. Pojęcia powiązane z ekstremizmem (s.10)

Zainteresowanych problematyką ekstremizmów odsyłam do dostępnej w sieci monografii zbiorowej pod redakcją Wiesława Pływaczewskiego i Pawła Lubiewskiego p.t. "Współczesne ekstremizmy. Geneza, przejawy, przeciwdziałanie ", której redaktorzy piszą we wstępie: 

"Niewątpliwie jedną z patologii współczesnego świata są ekstremizmy przejawiające się głoszeniem, propagowaniem, pochwalaniem, rozpowszechnianiem skrajnych poglądów oraz ideologii. Mogą one występować na płaszczyźnie politycznej, narodowościowej, etnicznej, rasowej, religijnej, a także kulturowej" (2014, s. 7).    

Czyż nie powinniśmy zainteresować się tym, jaką rolę odgrywa wychowanie, edukacja w rozwoju czy reprodukcji różnego rodzaju ekstremizmów? W polityce doświadczamy ich na co dzień nie tylko ze względu na wojnę w Ukrainie.     

Dawid Lebeda sugeruje rodzicom, ale i nauczycielom by obserwowali zachowania swoich dzieci, uczniów, by zwrócili uwagę na to, co zapisują w swoich zeszytach, kiedy nudzą się w czasie lekcji czy w domu np. czy nie odnotowują liczby 88 (symbol nazistowskiego pozdrowienia)? Czy nie przejawiają postaw agresywnych, rasistowskich, ksenofobicznych czy popierających holokaust? Jak się ubierają? Jakich słuchają utworów muzycznych, zespołów hardrockowych? Jakie czytają pisma czy na jakie wchodzą strony internetowe?  

W recenzowanej publikacji znajdują się w aneksie fotografie i kopie materiałów egzemplifikujących ekstremizm lewicowy i prawicowy w Czechach. Są też fragmenty z ustaw, kodeksów prawa cywilnego i karnego, które powinno się znać, by ostrzec młodzież przed możliwym zagrożeniem w środowiskach społecznych a nawet miejscach publicznych.   

Czy szkolnictwo wyższe i nauka służą rozwojowi społeczeństwa wiedzy?

 

 Czytam "Raport przygotowany z inicjatywy Konferencji Rektorów Uczelni Ekonomicznych", a więc tych ekspertów, którzy - jak sądzę - najlepiej rozpoznają uwarunkowania, przejawy i następstwa polityki władzy wobec środowisk akademickich. Raport zaczyna się od tezy: "Od rozwoju systemu nauki i szkolnictwa wyższego -  wymagającego istotnych nakładów ze środków publicznych - zależy to, czy dana gospodarka jest zdolna do samoistnego kreowania impulsów rozwojowych czy też jest skazana na pełnienie roli pomocniczej w stosunku do gospodarek i społeczeństw lepiej rozwiniętych".

Autorzy przyjęłi asekuracyjne założenie, że pomiar wielkości zmian społecznych i gospodarczych dzięki wzrostowi PKB na szkolnictwo wyższe i naukę ma z natury rzeczy raczej szacunkowy charakter. Dokonano w tym materiale przeglądu badań empirycznych dotyczących związków sektora nauki i szkolnictwa wyższego ze wzrostem PKB, co wcale nie oznacza istotnej poprawy sytuacji w środowisku akademickim. Skoro bowiem uważają, że "wzrost i rozwój są pochodną działania wielu czynników, także tych trudno mierzalnych, jak np. zaufanie społeczne będące zasadniczym wyznacznikiem kapitału społecznego" (s. 9), to warto dopytać, czy rzeczywiście jest to najważniejsza zmienna. 

Tym bardziej, że "tendencja do ekonomizacji nauki i szkolnictwa wyższego niestety pociągała za sobą także zawężanie interpretacji znaczenia uniwersytetów i niedoceniania ich szczególnej roli kulturotwórczej, czy wręcz cywilizacyjnej (...). Ta uproszczona wizja utylitaryzacji nauki i szkolnictwa wyższego była i nadal jest szczególnie widoczna zwłaszcza w odniesieniu do nauk społecznych i humanistycznych. Albowiem efekty nauk społecznych i humanistycznych w większym stopniu niż w przypadku nauk ścisłych czy zwłaszcza różnych nauk stosowanych, z naukami technicznymi na czele, mają przede wszystkim charakter efektów trudno mierzalnych (...) (tamże). 

Skoro efekty są trudno mierzalne, to czy usprawiedliwia to niski poziom nakładów na rozwój tych dziedzin nauki, które są kluczowe dla rozwoju społeczeństwa (np. kultura, sądownictwo, edukacja) i jakości zarządzania gospodarką oraz usługami (np. zdrowie, bezpieczeństwo)? Nieatrakcyjność badań podstawowych w naszym państwie nie jest pochodną nieatrakcyjności wyników badań dla sektora prywatnego, ale przede wszystkim dla sektora publicznego. Widać to po niskim budżecie na rzecz finansowania projektów badawczych przez NCN w tych naukach. 

Padają w tym raporcie komunały, które przypominają mi ideologię czasów PRL. Oto przykład: "W przypadku infrastruktury społecznej, mimo wszystkich zmian związanych z szeroko rozumianym postępem technicznym, rola kapitału ludzkiego pozostaje absolutnie kluczowa, podczas gdy w infrastrukturze gospodarczej kluczową rolę gra kapitał materialny" (s.10). To tak, jak w parasocjalistycznej rzeczywistości akcentowano, że "człowiek jest najwyższą wartością".  Jakoś nie inwestujemy w ów kapitał ludzki, chyba że wskaźnikiem tego są środki unijne na badania opatrzone tą kategorią. 

Przywoływane w przeglądzie badań rozwiązania w USA raczej demotywują nasze środowisko, skoro: "Dla przykładu jeden z najlepszych amerykańskich uniwersytetów Northwestern University w 2020 roku dysponował budżetem na badania w kwocie prawie 800 mln USD, z czego tylko 12% pochodziło od komercyjnych instytucji prywatnych. Jeśli chodzi o środki publiczne, to dominowały środki przekazane przez departamenty zdrowia, obrony i energii (łącznie 72% całości funduszy badawczych). Odpowiednik grantów polskiego Narodowego Centrum Nauki, czyli granty National Science Foundation zapewniały tylko 7% całości funduszy badawczych (dane na podstawie informacji zawartych w materiałach informacyjnych Uniwersytetu)" (tamże)

Rodzime szkolnictwo wyższe i nauka już dawno temu ugrzęzły w pułapce niskiego rozwoju, więc jak tu porównywać się do krajów, które narzekają na występowanie w nich pułapki średniego rozwoju. Nie wystarczy uwzględnienie w ewaluacji dyscyplin naukowych wprowadzenie trzeciego kryterium, jakim jest wpływ badań naukowych na społeczeństwo. To nie jest znaczący czynnik wzrostu, skoro badania naukowe na rzecz społeczeństwa stanowią zagrożenie dla funkcjonowania instytucji publicznych i ich kadr, które nadzorowane są przez władze państwowe nie ze względu na innowacyjność, tylko poziom adaptacji do narzuconych im reguł działania. 

 Sektor prywatny nie ma powodu do interesowania się badaniami naukowymi w szkolnictwie publicznym i niepublicznym, kulturze czy usługach, gdyż z komercyjnych powodów obawia się spadku zainteresowania nim klientów.  Przywołane w części przybliżającej wyniki teoretyczne modele i wyniki badań w krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo mają się nijak do polskiej rzeczywistości. Skoro bowiem mamy nieinnowacyjną edukację powszechną, ogólnokształcącą a na badania naukowe przeznacza się skromne środki finansowe, to oczekiwanie wzrostu gospodarczego dzięki nowej wiedzy i innowacjom nie będzie tym skutkować, gdyż wzrost ma być kontrolowany i częściowo konsumowany przez etatystyczną władzę.   

    

Schemat 1. Mechanizm wpływu badań naukowych na wzrost gospodarczy (tamże, s. 18)

     Optymistyczny początek raportu więdnieje wraz z każdą kolejną jego częścią. Jak piszą jego autorzy: "Poziom wydatków na badania i rozwój w Polsce należy do niższych w Unii Europejskiej" (s.26). Z kim i z czym zatem chcemy rywalizować? 

Wykres 2. Wydatki na badania i rozwój (%PKB) (s. 26). 

Jeśli uwzględnimy taki czynnik, jak wynagrodzenie nauczycieli  akademickich, to okaże się, że "(...) przy niewielkim wzroście realnej wartości wynagrodzeń w analizowanym okresie (2004-2023 - dop. BŚ) – ma on wpływ na systematyczny spadek względnej atrakcyjności wynagrodzeń w grupie nauczycieli akademickich. Pociąga to za sobą znaczący spadek atrakcyjności miejsc pracy w tym sektorze, o czym świadczą systematyczne problemy z pozyskiwaniem nowych pracowników o odpowiednich kompetencjach" (s. 32 - podkreśl.moje).

Do szkół doktorskich z nauk humanistycznych i społecznych zgłasza się coraz mniej kandydatów z grupy najzdolniejszych absolwentów szkół ponadpodstawowych. Nie zamierzają bowiem osobiście "klepać biedy" dla rozwoju nauki. Raport jest już w części nieaktualny, gdyż zawiera dane z okresu 2004-2021, tymczasem dramatyczny spadek finansowania szkolnictwa  i nauki nastąpił w ostatnich dwóch latach, co jest spowodowane dodatkowo zarówno wojną w Ukrainie, pandemią, jak i inflacją. Przy kroczącej inflacji płace nominalne i realne są na żenująco niskim poziomie.     

Zastanawiam się, ile jeszcze raportów musi powstać, żeby sprawujący władzę przestali traktować humanistykę i nauki społeczne w szkolnictwie wyższym oraz badania naukowe jako m.in. okazję do pozyskiwania ekspertów-apologetów interesów partii władzy i zajęli się wreszcie inwestowaniem w edukację powszechną, akademicką i naukę, a nie głównie w poprawę sytuacji nomenklatury partyjnej? 

Wnioski są smutne: 

"W Polsce występuje luka finansowania nauki i prac rozwojowych nie tylko pod względem wiodących krajów Unii Europejskiej (kraje skandynawskie, Niemcy), ale nawet pod względem wiodących krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Poziom finansowania (mierzony wydatkami jako odsetek PKB lub wydatkami per capita według parytetu siły nabywczej) w Polsce wynosi ok. 30–50% finansowania w wiodących krajach UE i ok. 60–70% finansowania w wiodących krajach Europy Środkowej i Wschodniej (Czechy, Słowenia).

Zbliżona luka występuje, jeśli rozpatrywać wyłącznie wydatki rządowe na badania naukowe i prace rozwojowe. Przeciętne wynagrodzenie nauczycieli akademickich uległo znacznemu obniżeniu w ujęciu względnym – zarówno w relacji do przeciętnego, jak i minimalnego wynagrodzenia w gospodarce. Względny poziom wynagrodzeń w grupie nauczycieli akademickich (zarówno w odniesieniu do minimalnego, jak i przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce) osiągnął w 2022 roku najniższy poziom od 2004 roku" (s. 48-49). 

Czy rzeczywiście szkolnictwe wyższe i nauka są wpisane w strategię budowania społeczeństwa wiedzy i innowacyjnej gospodarki? Wątpię. 

 

Niech minister edukacji przestanie wprowadzać w błąd opinię publiczną

 

(źródło: Fb - Pasek wypłaty nauczycielskiej A.D. 2023) 

Wielokrotnie podnosiłem w tym miejscu problem skandalicznie niskich płac dla nauczycieli. Nie dotyczy on zaniedbań w tym zakresie tylko obecnej formacji władzy, ale także poprzednich – liberalnej, lewicowej, awuesowskiej, narodowościowej itp. Niech ministrowie edukacji przestaną wprowadzać w błąd opinię publiczną przytaczając dane statystyczne, które nijak mają się do realnych wynagrodzeń w tej profesji.

Jestem już mocno zmęczony postprawdą w wydaniu polityków, którym nie zależy na godnym wynagradzaniu za niezwykle trudną  pracę setek tysięcy polskich nauczycieli. O destrukcji w szkolnictwie wyższym  i nauce napiszę odrębnie, gdyż trudno jest tolerować poziom fałszowania świadomości społecznej przez urzędników resortu, który powinien troszczyć się, jeśli już nie o kapitał ludzki, profesjonalistów, to chociaż o PRAWDĘ, a nie o jej fałszowanie. 

Kryzys w zawodzie nauczycielskim jest odczuwany w Polsce od trzech dekad polskiej transformacji. Niski poziom płac sprawia, że ok. 30 proc. osób wykonujących ten zawód, czyni to w istocie z osobistej pasji, a drugie tyle, jeśli nie tylko z miłości do pracy z dziećmi i młodzieżą, to zapewne także dzięki wsparciu ekonomicznemu lepiej zarabiającemu/-j współmałżonkowi/-ce, partnerowi/-ce. 

Jeśli polski rząd, jakikolwiek by on nie był, nie obudzi się z letargu, z własnych kompleksów czy urazów szkolnych  lub politycznych i nie zacznie poważnie traktować nauczycieli, nie będzie inwestował w ich profesjonalizm, rozwój i kulturę osobistą, to dzieci i młodzież czekają coraz gorsze warunki do uczenia się tego, jak się uczyć.  Uczniowie powinni wiedzieć, dlaczego należy uczyć się przez całe życie, nie tylko dla siebie.

Faktem jest, że niewielki odsetek nauczycieli zarabia nawet 8 tys. złotych miesięcznie, kosztem własnego zdrowia, rodziny, własnego rozwoju. Równie dobrze mógłbym przywołać przypadek nauczyciela, który zmarł w klasie szkolnej w obecności swoich uczniów. To jest dopiero dramat dla jego bliskich a trauma dla uczniów.

Minister nie dostrzega wzrastającej liczby nauczycieli o najwyższym stopniu wypalenia zawodowego, a zatem szkodzących sobie i tym, z którymi wchodzą w relacje władztwa dydaktycznego? 

Konieczna jest reforma polityki oświatowej i finansowej szkolnictwa publicznego, by nie pogłębiać już sięgającego dna kryzysu polskiej edukacji. Młodzi ludzie, zdolni maturzyści nie chcą studiować na kierunkach nauczycielskich, nie zamierzają lokować swoich marzeń, aspiracji czy oczekiwań w edukacji młodych pokoleń. 

Przywoływaniem jednostkowych poborów nauczycieli dyplomowanych minister nie zmieni tej sytuacji. Nawet wywołany tu rzekomy poziom płacy nie jest czynnikiem zachęcającym do podjęcia tego zawodu. Czyż nie z tego powodu wielu nauczycieli ubiega się o poprawę własnej sytuacji dzięki pracy w urzędach oświatowych, związkach zawodowych czy do sprawowania funkcji poselskiej? Kiedy posłowie, senatorowie i członkowie rządu zaczną działać na rzecz jakości wykształcenia młodych pokoleń? Ochłapy przedwyborcze nie poprawią tej sytuacji.    

Wyniki wyborów do Rady Doskonałości Naukowej na kadencję 2024-2027

 

Rada Doskonałości Naukowej („RDN”) została powołana w 2019 roku na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Z dniem 31 grudnia br. kończy się pierwsza kadencja tego organu, który rozpatruje wnioski doktorantów i pracowników akademickich w sprawach dotyczących ich awansu naukowego. Podstawy prawne działania RDN są jawne, dostępne na portalu www.rdn.gv.pl, a tam zostały wzbogacone o specjalnie przygotowane przez Biuro RDN poradniki dla osób ubiegających się o nadanie im stopnia doktora habilitowanego, tytuł profesora oraz dla recenzentów w tych postępowaniach.    

Wybory dotyczyły wyłonienia spośród uczonych wszystkich dziedzin i dyscyplin naukowych ich przedstawicieli, którzy będą podejmować pracę w odpowiednich zespołach dziedzin naukowych. Na portalu tego organu jest zakładka informujaca o wszystkich etapach procesu wyborczego. Zadaniem członków RDN jest: 

1) wskazanie podmiotu właściwego do kontynuowania postępowania w sprawie nadania stopnia doktora lub postępowania w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego, w przypadkach określonych w przepisach ustawy; 

2) wyznaczanie przewodniczącego oraz trzech recenzentów komisji habilitacyjnej (losowanie); 

3) powoływanie recenzentów (losowanie); 

4) stwierdzanie, czy recenzentem w postępowaniu w sprawie nadania stopnia naukowego doktora habilitowanego może być osoba będąca pracownikiem zagranicznej uczelni lub instytucji naukowej, niespełniająca warunków określonych w art. 221 ust. 4 i 5 ustawy; 

5) wyrażanie opinii w sprawach dotyczących: 

a) nadania stopnia doktora; 

b) nadania stopnia doktora habilitowanego; 

c) nadania tytułu profesora; 

d) uprawnień do nadawania stopni doktora i doktora habilitowanego. 

e) rekomendacji, o których mowa w § 8 ust. 1 pkt 9

Rozstrzygnięcia w powyższych sprawach podejmuje Prezydium Rady Doskonałości Naukowej, które zostanie wybrane na początku 2024 roku w czasie Zgromadzenia Ogólnego RDN. 

Przypomnę, że w pierwszej kadencji dyscyplinę naukową PEDAGOGIKA reprezentują w Zespole Nauk Społecznych profesorowie: 

- Władysława Szulakiewicz (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu; Uniwersytet IGNATIANUM")

- ks. Marian Nowak (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie)

- Bogusław Śliwerski (Uniwersytet Łózki, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie). 

W wyborach do II kadencji uczelnie zgłosiły 14 kandydatów. 

PEDAGOGIKĘ w Zespole Nauk Społecznych reprezentować będą profesorowie:

 - Agnieszka Cybal-Michalska (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu)

- Marek Konopczyński (Uniwersytet w Białymstoku) 

- Bogusław Śliwerski (jw).   

W imieniu własnym kieruję podziękowania do wszystkich profesorów nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika, którzy rekomendowali nas do niniejszego organu. W moim przypadku kieruję szczególne podziękowania do Senatów: 

Uniwersytetu Łódzkiego, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Lublinie, Uniwersytetu Kardynała Stefan Wyszyńskiego, Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytetu Szczecińskiego, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Uniwersytetu Zielonogórskiego i Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej, których członkowie rekomendowali moją osobę do tak zaszczytnego grona. Dziękuję wszystkim wyborcom za obdarzenie nas zaufaniem i powierzenie odpowiedzialnej służby na rzecz nauk społecznych i awansów pracowników naukowych. 

Zainteresowani wynikami wyborów w pozostałych dyscyplinach naukowych znajdą takie dane na portalu RDN.      

Przesłanki tworzenia przyjaznego środowiska do zdalnych wykładów

 

W związku z tym, że nie tylko nauczyciele szkół powszechnych, ale i uniwersyteccy parcjalnie przenoszą się do cyberprzestrzeni, podzielę się kilkoma wskazówkami, które przekazała mi Agnieszka Kluszczyńska na temat tego, jak przygotować się do nagrania wykładu. Jej propozycje mają znaczenie dla jakości materiałów filmowych, które powstały w wyniku czasu spędzonego przez nauczycieli przed kamerą:

Ubranie: należy założyć jednolitego koloru bluzkę lub koszulę. Kamera niezbyt dobrze radzi sobie ze wzorami, a w szczególności z tymi drobnymi. Jeśli lubi Pani/Pan marynarki/garsonki, można taką założyć, ale nie jest to konieczne, jeśli nie będzie czuć się Pani/Pan swobodnie. 

W obiektywie bardzo dobrze wyglądają kolory pastelowe, a w szczególności błękit. Można postawić również na czerń, granat, grafit i szarości. Odradzamy ubrania w kolorze czerwieni i wszystkich pochodnych - twarz nie wygląda przy nich korzystnie.

Dodatki: zwróćmy uwagę na wszystkie dodatki do stroju, żeby podczas nagrania nie przeszkadzały lub zagłuszały wypowiedzi. Nie zakładamy np. bluzki z brzęczącymi guzikami, frędzelkami, z szeleszczącego materiału, wydającej dźwięki biżuterii itp.

Twarz i włosy: należy przed nagraniem pokryć twarz pudrem. Twarz bez pudru świeci się, co nie wygląda korzystnie. Podczas nagrania zostanie wykorzystany efekt rozmycia tła, dlatego - jeśli jest to możliwe - należy mieć stonowaną fryzurę.

Widoczność osoby: Podczas nagrania prowadzący wykład ma być widoczny na wprost, a więc głowa i górny odcinek klatki piersiowej. Ze względu na to, że kamery w komputerach/ laptopach są umieszczane w różnych miejscach, warto przetestować wygląd kadru i w razie czego podłożyć pod laptopa podkładkę, np. kartonowe pudełko, książkę itp.

Dźwięk i oświetlenie: Warunkiem koniecznym jest nagrywanie bez dźwięków z otoczenia, np. szczekania psa lub odgłosów remontu. Lepiej jest przeprowadzić nagranie korzystając ze słuchawek z mikrofonem, co wycisza dźwięki zewnętrzne. Dodatkowo jest to zabezpieczenie przed pogłosem, o który łatwo, kiedy mówimy do mikrofonu wbudowanego do komputera.

Bardzo ważne jest, aby twarz była oświetlona równomiernie. Jeśli nagrywają Państwo w pomieszczeniu z oknem, proponujemy ustawić komputer tak, aby usiąść naprzeciwko okna, twarzą zwróconą w stronę światła wpadającego przez okno. Światło padające z boku powoduje nierównomierne oświetlenie twarzy, co jest bardzo widoczne w nagraniu. Światło z tyłu spowoduje, że nie będzie widać twarzy. Żółte światło, np. z tradycyjnej żarówki, zmienia odcień twarzy na bardziej różowy.

Czas  i sposób nagrania: to zależy od ustaleń z podmiotem zamawiającym. Nie przypuszczam, by studenci wysłuchali i obejrzeli 90 minutowy wykład "gadającej głowy". Warto go zatem poprowadzić na tle prezentacji, przerywać ją klipami filmowymi, ilustracjami itp. 

CI Journals Master List 2022 - Publication of ICV assessment

 

Miło mi poinformować, że ukazał się monograficzny numer "Studiów z Teorii Wychowania" poświęcony PEDAGOGICE PORÓWNAWCZEJ, którego  redaktorką jest znakomita komparatystka prof. Renata Nowakowska-Siuta. Zaproszeni do niniejszej edycji autorzy przygotowali rozprawy, które stanowią niezwykle istotny, aktualny stan badań metateoretycznych i metodologicznych w zakresie badań komparatystycznych. Zachęcam do lektury i dyskusji. Bardzo liczymy na kontynuowanie tego typu studiów i analiz ze względu na włączenie do międzynarodowego dyskursu także polskiej myśli pedagogicznej.

Pedagogika porównawcza znajduje się pod linkiem https://sztw.chat.edu.pl/api/myfiles/view/2253768 , gdzie znaleźć można pełne wydanie numeru (w wersji pdf). Natomiast pod linkiem https://sztw.chat.edu.pl/resources/html/articlesList?issueId=15769 
dostępne są poszczególne artykuły wraz z metadanymi.

 

 

"Studia z Teorii Wychowania" uzyskały w ocenie CI Journals Master wynik 91.31 za rok 2022, co oznacza wzrost o prawie 10 pkt. w stosunku do roku 2021. Wówczas wskaźnik ten wyniósł 81.71.  

We would like to kindly inform you that the journal „Studia z Teorii Wychowania (ISSN: 2719-4078, 2083-0998)” has passed the evaluation process positively and is indexed in the ICI Journals Master List database for 2022. Based on the verification of information on the functioning of the journal in 2022, the value of its parametric strength (ICV indicator) was calculated. 

ICV 2022 = 91.31

In the "My Journals" tab, a Detailed Evaluation Report is available, presenting the points obtained in single criteria and their groups.