Półwiecze Wydziału Pedagogiki i Psychologii UMCS w Lublinie

 

Wydział Pedagogiki i Psychologii UMCS obchodzi w tym roku swój jubileusz. Jednak to od prawie osiemdziesięciu lat kształci się tu studentów pedagogiki, psychologii, zaś w ostatnich dekadach także pracowników socjalnych. Każdy z tych kierunków wpisuje się w służbę społeczeństwu, które może liczyć na profesjonalnie przygotowanych absolwentów do służby społecznej, socjalnej, edukacyjnej i terapeutycznej. 

Uniwersytet powstał na mocy dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego w dn. 23 października 1944 roku. 

Spojrzenie w przeszłość, w minione dokonania dydaktyczne, naukowe i organizacyjne, liczne wydarzenia, osiągnięcia indywidualne i zespołowe (inter-oraz transdycyplinarne, krajowe i międzynarodowe), wspomnienia zaangażowania pracowników w rozwój zarówno własnej jednostki akademickiej, jak i reprezentowanej przez nich dyscypliny naukowej czy kierunku kształcenia dopełniły wyróżnienia dla obecnych kadr badawczych, dydaktycznych i administracyjnych.

Dla mnie świętujący swój jubileusz Wydział stał się szczególnie bliski ze względu na pierwsze kontakty z jego wybitnym uczonym, autorytetem w zakresie badań z teorii wychowania i metodologii badań pedagogicznych - profesorem Mieczysławem Łobockim oraz wyróżnienie moich dokonań naukowych nadaniem godności doktora honoris causa. Z biegiem lat uczyłem się od wielu jego pracowników nowych orientacji i modeli edukacji: pedagogiki montessoriańskiej (prof. Sabina Guz, Ryszard Kucha), pedagogiki rogersowskiej (dr Janina Janowska i dr Jadwiga Gruba); andragogiki (doc. Mieczysław Marczuk),  pedagogiki zabawy (dr Zofia Zaorska), pedagogiki pracy (prof. Ryszard Bera).       

Moja współpraca z naukowcami Wydziału ograniczona była do pedagogów, toteż pragnę zwrócić uwagę na jakże cenne źródła pedagogicznej myśli, które były rozwijane w tej uczelni od początku tworzenia katedr pedagogicznych. W tym samym czasie co łódzka pedagogika, bo w 1945 roku, powstała w ramach Sekcji Filozoficznej utworzonej na Wydziale Przyrodniczym w UMCS pierwsza Katedra Pedagogiki, której kierownictwo powierzono profesorowi Mieczysławowi Ziemnowiczowi. Prowadził on wówczas wraz z dr. Tadeuszem Tomaszewskim (psychologiem) wykłady z pedagogiki humanistycznej i pedagogiki realizmu. Warto zapamiętać ten fakt, by sięgając w badaniach historyczno-oświatowych i analizach myśli pedagogicznej, kojarzyć tego uczonego i jego jakże znaczące dzieła właśnie z UMCS w Lublinie. Okres stalinizmu i realnego quasi socjalizmu skutkował odwrotem od tych nurtów na rzecz wdrażania pedagogiki marksistowsko-leninowskiej. 

Cenzurą zostały objęte w PRL znakomite rozprawy M. Ziemnowicza: "Problemy wychowania współczesnego" (Warszawa, 1927; 1929);  "Wychowanie narodowe czy państwowe i jego istota" (Kraków, 1931); "Rodzina a wychowanie państwowe" (Lwów-Warszawa, 1932); "Szkolnictwo w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej" (Lwów-Warszawa, 1933). W każdej z nich uczony kierował się fundamentalną przesłanką, by podejście do kształcenia czy wychowania, jego zróżnicowane źródła i formy usiłować zrozumieć bez poczucia wyższości czy podległości wobec któregokolwiek z nich, przestrzegając jak najdalej posuniętego obiektywizmu. 

Mieczysław Łobocki był kontynuatorem tak właśnie pojmowanej pedagogiki i jej badań, która jest rozwijana w środowisku UMCS (z przerwą w czasach PRL) już prawie osiemdziesiąt lat, o czym piszę w innym miejscu. 

Wydział Pedagogiki i Psychologii UMCS ma nieco krótszy staż od kształcenia na pedagogice czy psychologii, ale za to należy do jednego z nielicznych wśród uniwersyteckich jednostek w kraju, który nie tylko w nazwie łączy pedagogikę z psychologią i psychologię z pedagogiką. To na tym Wydziale odbywają się z inicjatywy b. dziekana Ryszarda Bery co kilka lat niezwykle ważne konferencje naukowe łączące wyniki badań obu dyscyplin nauk, współpraca z uczonymi ukraińskich uniwersytetów oraz Narodową Akademią Nauk Pedagogicznych Ukrainy. 

Dziesięć lat temu ukazał się album "40 lat Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie" (red. Janusz Kirenko i Wojciech Bobrowicz, 2014). Zespół Katedry Teorii Wychowania pamięta o swoim Mistrzu M. Łobockim pielęgnując pamięć tym uczonym i publikując rozprawy z badań nad spuścizną jego dzieł.    

Trawestując podejście M. Ziemnowicza mógłbym stwierdzić, że na Wydziale Pedagogiki i Psychologii UMCS nie uważa się za rzecz wskazaną i pożyteczną oceniać miarą psychologii pedagogikę i na odwrót, by wydawać ocenę o wyższości którejkolwiek z tych dyscyplin wobec drugiej.

Wydział Pedagogiki i Psychologii UMCS zapisał się w mojej pamięci także swoim jakże stylowym budynkiem przy ul. Narutowicza 12, który wewnętrznie został odrestaurowany. Obecnie Instytut Pedagogiki mieści się w nowej architektonicznie przestrzeni promieniejąc nowoczesnością. Zapewne jest to znak czasów, by w nowych warunkach można było odpowiadać na wyzwania XXI wieku.  

Z okazji Jubileuszu życzę wspólnocie akademickiej Wydziału Pedagogiki i Psychologii UMCS dużo satysfakcji z podejmowanych zadań i osiąganych sukcesów.  Każdy, kto zajrzy na WEB-WPiP UMCS, przekona się, jak wiele nowych form aktywności oferują jego kadry naukowe, dydaktyczne i administracyjne. Niech spełniają się życzenia kierowane do władz Wydziału, którym obecnie kieruje dr hab. Andrzej Różański, prof. UMCS. Życzę kolejnych sukcesów z nowy rokiem akademickim 2023/2024.