Recenzent w postępowaniu awansowym nie jest biegłym sądowym

 

Pomimo opublikowania przez przewodniczącego Rady Doskonałości Naukowej poradników dotyczących procedur w postępowaniach awansowych, niektórzy z recenzentów powołanych do przygotowania opinii o osiągnięciach naukowych doktorantów czy habilitantów nie wiedzą, że warto zapoznać się z poradnikiem RDN, który jest adresowany m.in. do nich, a nosi tytuł: RECENZJE W POSTĘPOWANIACH O AWANS NAUKOWY. 

Oczywiście, warto przeczytać także wcześniej wydany poradnik zatytułowany "Postępowania dotyczące nadawania stopnia doktora habilitowanego", ale w nim kwestia recenzji jest przedstawiona w węższym zakresie. Tymczasem w poradniku dotyczącym recenzowania szerzej omówiono kwestie dotyczące roli, statusu recenzentów oraz ich opinii.   

Niewątpliwie recenzenci pełnią jedną z najistotniejszych ról w postępowaniach o awans naukowy. Przyjęty w polskim systemie prawnym model awansów naukowych wiąże się z dokonywaniem eksperckiej oceny na każdym jego szczeblu – od postępowania w sprawie nadania stopnia doktora aż do postępowania w sprawie nadania tytułu profesora. To właśnie merytoryczna ocena, która dokonywana jest przez recenzentów, stanowi podstawowy materiał, który uwzględniany jest przez podmioty doktoryzujące oraz podmioty habilitujące, a także przez Radę Doskonałości Naukowej w ramach podejmowanych rozstrzygnięć (s.2). 

Profesorowie czy doktorzy habilitowani, którzy zostali powołani do sporządzenia opinii (na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce), nie są jednak biegłymi w rozumieniu odpowiednio stosowanych przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego. Jak wynika z wykładni prawnej RDN:  

Podmioty przeprowadzające te postępowania nie powołują zatem biegłych na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, gdy po zebraniu całokształtu niezbędnego materiału w danej sprawie uznają, iż ustalenie określonych okoliczności faktycznych wymaga specjalistycznej oceny. Ponadto, zarówno w skład właściwych organów podmiotów doktoryzujących, podmiotów habilitujących, a także Rady Doskonałości Naukowej wchodzą reprezentanci określonych dyscyplin, wybrani w odpowiednich procedurach jako wybitni eksperci z zakresu danej dziedziny nauki lub sztuki. 

W tym kontekście nie sposób jest mówić o tym, że w postępowaniach o awans naukowy wymagane są wiadomości specjalne w rozumieniu art. 84 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, a członkowie organów rozstrzygających w postępowaniach w sprawie nadania stopnia doktora, postępowaniach w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego oraz w postępowaniach w sprawie nadania tytułu profesora nie dysponują wiedzą szczególną, czy też doświadczeniem życiowym umożliwiającym dokonanie określonych ustaleń w danej sprawie. 

Mając powyższe na uwadze, zasadne jest stwierdzenie, że recenzenci nie są biegłymi w rozumieniu omawianych przepisów, zaś liczne przepisy prawne, wynikające z regulacji ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, które to właśnie odnoszą się do biegłych, nie będą miały zastosowania (s.4).  

Zwracam na to uwagę, bo osoby dotknięte niepowodzeniem, (odmową nadania im stopnia doktora czy doktora habilitowanego), kierują się w odwołaniu do RDN przeświadczeniem, że wylosowany w ustawowym trybie recenzent nie był specjalistą w przedmiocie ich badań naukowych. Z tego powodu - ich zdaniem - nie miał prawa napisać negatywnej opinii o ich osiągnięciach naukowych. Tymczasem opinie recenzentów nie są dokumentem urzędowym w znaczeniu procesowym.

Recenzenci w postępowaniach o awans naukowy są niewątpliwie ekspertami z zakresu osiągnięć naukowych przedłożonych do oceny w danym postępowaniu o awans naukowy, ich opinie zaś należy uznać za wyraz osobistej oceny, o charakterze kwalifikacyjnym. Nie ulega przy tym wątpliwości, że opinie te stanowią dowód w rozpatrywanej sprawie. Nie są one natomiast dokumentem urzędowym w rozumieniu obowiązujących przepisów (tamże).  

Istotne jest kluczowe wyjaśnienie w powyższej sprawie, które dotyczy powoływania recenzentów w postępowaniu o nadanie stopnia doktora czy doktora habilitowanego: 

Ustawodawca nie wymaga przy tym bezwzględnie, by recenzent formalnie reprezentował dziedzinę lub dyscyplinę, w której dana osoba ubiega się o nadanie stopnia doktora. Dobór recenzentów winien być jednak niewątpliwie determinowany wiedzą osób mających pełnić tę funkcję, w tym poświadczoną poprzez dorobek naukowy w zakresie tematyki rozprawy doktorskiej. Innymi słowy, kryterium merytorycznego doboru recenzentów pozostaje najważniejszym czynnikiem, który winien być brany pod uwagę przez właściwe organy podmiotów doktoryzujących (s.7). 

Dalej prawnicy stwierdzają: (...) mimo braku wymogu formalnego, by recenzent reprezentował dziedzinę lub dyscyplinę, w której dana osoba ubiega się o nadanie stopnia doktora habilitowanego, dobór recenzentów winien być podyktowany wiedzą osób mających pełnić tę funkcję, w tym poświadczoną poprzez dorobek naukowy, w zakresie tematyki zgłoszonych do oceny osiągnięć naukowych. 

Jednocześnie stwierdzenie, że poszczególni recenzenci posiadają aktualny dorobek naukowy lub artystyczny i uznaną renomę, w tym międzynarodową, przynależne jest kompetencji podmiotów, które dokonują ich wyznaczenia. Stwierdzenie to nie powinno być jednak gołosłowne, lecz winno być możliwe do obiektywnego wykazania (s.12). 

Powołany do przygotowania opinii recenzent musi sformułować jednoznacznie brzmiącą konkluzję pozytywną albo negatywną, biorąc pod uwagę analizę i ocenę wymienionych w ustawie wymagań w zakresie osiągnięć naukowych (uwaga:  liczba mnoga, a zatem nie może oceniać tylko rozprawy habilitacyjnej lub cyklu artykułów) wykazując zarazem, że stanowi ona (...) znaczący wkład w rozwój określonej dyscypliny (tamże). 

W przypadku wniosku habilitacyjnego nie można oprzeć opinii tylko i wyłącznie na jednym z wybranych przez siebie wymagań, a zdarza się, że jest nim najczęściej wskazana jako główne osiągnięcie rozprawa habilitacyjna lub cykl powiązanych tematycznie artykułów naukowych opublikowanych w czasopismach naukowych lub w recenzowanych materiałach z konferencji międzynarodowych, które w roku opublikowania artykułu w ostatecznej formie były ujęte w wykazie MEiN. Tak wybiórczo potraktowana analiza będzie unieważniona przez organ odpowiedzialny za przeprowadzenie postępowania w tej sprawie, zaś recenzent zostanie wykluczony z danej procedury.    

Nie wolno zatem pominąć w opinii pozostałych osiągnięć naukowych, jakimi są przedłożone przez habilitanta pozostałe publikacje. Nie można także wykraczać poza ustawowe wymagania, a niektórzy recenzenci nadal kierują się nieaktualnym już rozporządzeniem MNiSW z dnia 1 września 2011 r. w sprawie kryteriów oceny osiągnięć osoby ubiegającej się o nadanie stopnia doktora habilitowanego. Ono już nie obowiązuje. 

Brak jest natomiast podstaw, by recenzenci – formułując ostateczną konkluzję swoich opinii – mogli brać pod uwagę inne aspekty niż wyżej wskazane. W konsekwencji tego na przedmiotową opinię nie powinna wpływać ocena, czy osoba ubiegająca się o nadanie stopnia doktora habilitowanego wykazuje się istotną aktywnością naukową albo artystyczną realizowaną w więcej niż jednej uczelni, instytucji naukowej lub instytucji kultury, w szczególności zagranicznej, jak i ocena osiągnięć dydaktycznych, organizacyjnych, czy też popularyzujących naukę (s.13).  

Zdarza się, że recenzent osiągnięć naukowych pisze o dopuszczeniu kandydata do kolokwium habilitacyjnego, pamiętając zapewne własne postępowanie sprzed kilkunastu lat. To jest błąd, gdyż obecna procedura nie traktuje kolokwium jako jeszcze jednego wymagania, które będzie podlegało ocenie i rozstrzygnięciom ważącym w sprawie nadania stopnia naukowego.  Każdy habilitant jest zapraszany do udziału w kolokwium, które ma zupełnie inną rolę do spełnienia. Nie podlega ono ani dopuszczeniu, ani ocenie komisji habilitacyjnej czy później organu decydującego o nadaniu stopnia doktora habilitowanego.  

Ewaluacja pedagogiki jako dyscypliny naukowej

 

Z ostatnim dniem lipca władze jednostek akademickich poznały wyniki ewaluacji dyscyplin naukowych, które są reprezentowane przez pracowników naukowo-dydaktycznych. Niektórzy mieli tzw. "przecieki" już w czerwcu, bo tak to jest w naszym kraju, że dostęp do decyzji politycznych mają najpierw osoby najbliższe decydentom i znajomym królika. Tak czy siak, kiedyś to rozstrzygnięcie musiało ostatecznie zapaść i zostać przekazane stosownym organom akademickim.

Jak każdy system selekcji, który jest oparty na instrumentalnych kryteriach ewaluacji, tak i ten ma swoje wady i zalety, ale też przysparza korzyści lub prowadzi do strat. Trwa właśnie proces odwołań od decyzji ministra, toteż ostateczna lista przyznanych kategorii może jeszcze ulec drobnej zmianie. Jedno jest pewne, zmiana może mieć tylko charakter awansowy, a nie redukacyjny. 

Uczelnie prowadzące badania naukowe w dyscyplinie PEDAGOGIKA uzyskały do końca lipca następującą kategorię. Jak ulegnie ona zmianie, to ją wprowadzę w tym miejscu. Tymczasem wygląda następująco (uczelnie, które miały i zachowały uprawneinia do habilitowania przed "ewaluacją" - oznaczam kolorem zielonym; uczelnie, które nie miały uprawnień do nadawania stopnia doktora - kolorem czerwonym):

KATEGORIA "A+"

*** brak **** 

KATEGORIA "A"

 

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II -  A (w wykazie KEN: B+) 

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - A

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie - A 

Uniwersytet Zielonogórski - A

Akademia WSB w Dąbrowie Górniczej - A 

Federacja Naukowa WSB -DSW - A 

Federacja Akademii Wojskowych - A 

( Federacja Akademii Wojskowych obejmuje dwie jednostki: Akademię Marynarki Wojennej w Gdyni oraz Lotniczą Akademię Wojskową w Dęblinie).

Szkoła Wyższa Wymiaru Sprawiedliwości - A 

KATEGORIA "B+"

Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu - B+

Uniwersytet Gdański -  B+

Uniwersytet im. Jana Długosza w Częstochowie - B+ 

Uniwersytet Jagielloński - B+ 

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach - B+

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie - B+

Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy - B+ 

Uniwersytet Łódzki - B+

Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie - B+      

Uniwersytet Opolski - B+

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie - B+ 

Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach - B+ 

Uniwersytet Rzeszowski - B+

Uniwersytet Szczeciński - B+

Uniwersytet Śląski - B+

Uniwersytet Warszawski - B+ 

Uniwersytet Wrocławski -  B+

Uniwersytet w Białymstoku - B+

Uniwersytet Technologiczno -Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu - B+ 

Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie - B+ 

Akademia Ignatianum w Krakowie - B+ 

Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie - B+

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie - B+ 

KATEGORIA "B"

Akademia im. Jakuba z Paradyża - B 

Akademia Pomorska w Słupsku - B 

Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej - B 

Ateneum - Szkoła Wyższa w Gdańsku - B 

 

KATEGORIA "C"

 

Kolegium Jagiellońskie – Toruńska Szkoła Wyższa - C 

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie - C 

Mazowiecka Uczelnia Publiczna w Płocku - B 

Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy - C 

Wyższa Szkoła Humanitas w Sosnowcu - C 

Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Opolu - C 

Na pytanie Adama Leszczyńskiego: Czego możemy dowiedzieć się o stanie nauki polskiej na podstawie tej ewaluacji? - były członek KEN - dr hab. Emanuel Kulczycki odpowiada: 

Niczego, a w najlepszym razie bardzo niewiele. Opublikowano listę podmiotów (np. uczelni czy instytutów badawczych) i kategorii, które uzyskały w dyscyplinach. Ta lista nic nikomu nie powie, tym bardziej że ewaluacja została zdeformowana przez obecnego ministra, a wcześniej jeszcze trochę przez poprzedniego, którzy wielokrotnie zmieniali reguły oceniania w trakcie gry.

Gdyby jeszcze otwarto wszystkie dane, które jednostki przysyłały do Komisji Ewaluacji Nauki, a także opinie i decyzje recenzentów, wówczas moglibyśmy — jako środowisko naukowe — zobaczyć, kto co zgłosił i jak to zostało ocenione. W tej chwili publicznie dostępna jest tylko niewielka część tych danych. Żaden minister nie zdecydował się na otwarcie tej czarnej skrzynki, gdyż okazałoby się, że król jest nagi.

Teraz ta ewaluacja nie pokazuje niczego środowisku naukowemu ani ministerstwu.

Jak widać, współsprawca tego systemu ucieka od współodpowiedzialności zgodnie z zasadą N-1. Inni ewaluatorzy przynajmniej milczą ... chyba ze wstydu.   

Pozycja uniwersytetów w QS World University Rankings 2022

 

Odnotowuję miejsce polskich uniwersytetów w światowym rankingu (QS World University Rankings by Subject 2022 Report). Nie podaję lokat uczelni technicznych, tylko te uniwersytety, w których prowadzone są badania naukowe m.in. z pedagogiki: 

Uniwersytet Warszawski - 308

Uniwersytet Jagielloński - 309 

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w grupie uczelni na miejscu 801-1000

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu   801-1000

Uniwersytet Gdański 801 - 1000   

Uniwersytet Łódzki 801 - 1000 

Uniwersytet Wrocławski 801 - 1000 

Uniwersytet w Białymstoku 1001-1200 

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski 1001-1200 

Uniwersytet Rzeszowski 1001 - 1200 

Uniwersytet  Śląski 1001-1200 

Kryteria oceny: 

W naukach społecznych (waga każdego z czynników): 50%,  30%, 7,5%, 7,5% i 5%.  

Nie znalazły się w tym rankingu pozostałe polskie uniwersytety, w których minister P. Czarnek przyznał pedagogice kategorię A czy B+. Ich kadry będą nadawać stopnie naukowe doktora i doktora habilitowanego z pedagogiki. Niektórym jednostkom wystarczyły po 4 sloty na łebka. Gratuluję interwencjonizmu państwowo-partyjnego i biznesowej zaradności. Z nauką nie ma to wiele wspólnego. Zapewne twórcy ewaluacji dyscyplin naukowych pęcznieją teraz z dumy wraz z całym zespołem KEN i MEiN, nie wspominając o innych.     

Ranking uczelni w kategorii badania edukacyjne: 

UCL Institute of Education | University College London UK 94.3

2 Harvard University US 90.9

3 University of Oxford UK 90.2

4 University of Toronto CA 89.9

5 Stanford University US 89.8

6 University of Cambridge UK 88.9

7 University of California, Berkeley (UCB) US 85.8

8 The University of Hong Kong HK 84.4

9 Columbia University US 83.5

10 University of California, Los Angeles (UCLA) US 83.1

11 Nanyang Technological University, Singapore (NTU) SG 82.6

12 The University of Melbourne AU 81.6

13 Monash University AU 80.8

14= The University of Edinburgh UK 80.6

14= University of British Columbia CA 80.6

16 University of Michigan-Ann Arbor US 80.3

17= The Education University of Hong Kong HK 79.5

17= University of Wisconsin-Madison US 79.5

19 Michigan State University US 79.1

20 Johns Hopkins University US 78.6

21= Gazi Üniversitesi TR 78.3

21= University of Helsinki FI 78.3

23= King's College London UK 78.1

23= Vanderbilt University US 78.1

25 The University of Sydney AU 78.0

26 National Taiwan Normal University TW 77.9

27 McGill University CA 77.7

28 Beijing Normal University CN 77.2

29 Utrecht University NL 76.2

30= Pennsylvania State University US 76.0

30= University of Texas at Austin US 76.0

32 University of Pennsylvania US 75.7

33 The Chinese University of Hong Kong (CUHK) HK 75.6

34 University of Bristol UK 75.4

35= Pontificia Universidad Católica de Chile (UC) CL 75.3

35= The University of Queensland AU 75.3

37 The University of Auckland NZ 75.2

38= Seoul National University KR 75.1

38= University of Amsterdam NL 75.1

40 Peking University CN 74.9

41 University of Glasgow UK 74.6 42

The University of Manchester UK 74.4

43 Deakin University AU 73.9

44 KU Leuven BE 73.8

45 Sorbonne University FR 73.6

46 University of Nottingham UK 73.3

47= Lomonosov Moscow State University RU 73.2

47= Tsinghua University CN 73.2

47= University of Washington US 73.2

50 Maastricht University NL 73,0

Jeśli ktoś uważa, że te wyniki są efektem wyprodukowania jednego slotu rocznie, to polecam wizytę u psychiatry. 

Kolejna zmiana w klasyfikacji dziedzin i dyscyplin naukowych

 

Od pozbawienia przez rząd PO i PSL w 2011 roku prawa Centralnej Komisji Do Spraw Stopni i Tytułów do określania, co jest dziedziną i dyscypliną naukową, rozpoczęło się polityczno-administracyjne manipulowanie przez ministrów nauki i szkolnictwa wyższego klasyfikacją nauki. Do końca września 2011 roku obowiązywała merytorycznie, bo naukowo uzasadniona: 

 UCHWAŁA CENTRALNEJ KOMISJI DO SPRAW STOPNI I TYTUŁÓW z dnia 24 października 2005 r. w sprawie określenia dziedzin nauki i dziedzin sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych (MP z 2005 r. nr 79, poz. 1120 ze zmianą w MP z 2008 r. nr 97, poz. 843 oraz w MP z 2010 r. nr 46, poz. 636 oraz w M.P. z 2011 r. nr 14, poz. 149) Na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. nr 65, poz. 595 ze zm. Dz. U. z 2005 r. nr 164, poz. 1365) uchwala się, co następuje:

§ 1. Dziedzinami nauki i dziedzinami sztuki oraz wchodzącymi w ich skład dyscyplinami naukowymi i artystycznymi są:
(...)
6. N a u k i    h u m a n i s t y c z n e:
1) archeologia
2) bibliologia i informatologia
3) etnologia
4) filozofia
5) historia
6) historia sztuki
7) językoznawstwo
8) kulturoznawstwo
9) literaturoznawstwo
10) nauki o polityce
11) nauki o poznaniu i komunikacji społecznej
12) nauki o sztuce
13) nauki o zarządzaniu
14) pedagogika
15) psychologia
16) religioznawstwo
17) socjologia
      

Potem przyszła *** II fala zmian *** 

W 2011 roku rozpoczęła się pierwsza manipulacja ze strony resortu, która podzieliła dziedzinę nauk humanistycznych na nauki humanistyczne i społeczne  dodając do każdej z nich nowe dyscypliny jako naukowe. Już trzy lata wcześniej środowisko naukowe podkreślało, że istniejący w naszym kraju podział na dziedziny nauki i przypisane im dyscypliny nie jest zsynchronizowany z tym, jaki funkcjonuje w Europie. 

3-poziomowa klasyfikacja określona w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych (Dz. U. poz. 1065), objęła 8 obszarów wiedzy, 22 dziedziny nauki i sztuki oraz 102 dyscypliny naukowe i artystyczne (w tym 7 dziedzin, w których nie wyodrębniono dyscyplin) charakteryzując się nadmiernym rozdrobnieniem.  

Do tej pory w Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów wnioski w sprawie awansów naukowych z pedagogiki były rozpatrywane w Sekcji Nauk Humanistycznych i  Społecznych. Ministerstwo zamierzało jednak dokonać podziału dziedzin nauk w taki sposób (chociaż niekonsekwentnie i wbrew protestom niektórych komitetów naukowych PAN), by osobno występowały nauki humanistyczne i nauki społeczne. Do tego wprowadzono jeszcze "rolniczą" kategorię - obszarów nauk.

Rozporządzenie MNiSW z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie OBSZARÓW WIEDZY, DZIEDZIN NAUKI I SZTUKI ORAZ DYSCYPLIN NAUKOWYCH I ARTYSTYCZNYCH określa OBSZARY DZIEDZINY NAUKI oraz DYSCYPLINY NAUKOWE określa, że w obszarze nauk humanistycznych i dziedzin nauk humanistycznych są tylko takie dyscypliny naukowe, jak:
1) archeologia
2) bibliologia i informatologia
3) etnologia
4) filozofia
5) historia
6) historia sztuki
7) językoznawstwo
8) kulturoznawstwo
9) literaturoznawstwo
10) nauki o rodzinie
11) nauki o sztuce
12)nauki o zarządzaniu
13) religioznawstwo

W obszarze nauk humanistycznych znalazła się też dziedzina nauk teologicznych.

W obszarze i dziedzinie nauk społecznych minister Barbara Kudrycka uwzględniła:

1) nauki o bezpieczeństwie
2) nauki o obronności
3) nauki o mediach
4) nauki o polityce
5) nauki o polityce publicznej
6) nauki o poznaniu i komunikacji społecznej
7) pedagogikę
8) psychologię
9) socjologię

Biorąc pod uwagę nauki pogranicza dla pedagogiki ważna była dziedzina nauk  ekonomicznych z następującymi dyscyplinami: 1) ekonomia, 2) finanse, 3) nauki o zarządzaniu i 4) towaroznawstwo oraz dziedzina nauk prawnych z dyscyplinami: 1) nauki o administracji, 2) prawo i 3) prawo kanoniczne.  

***   III fala zmian *** 

Wraz z reformą prawicowej koalicji - Konstytucja 2.0 nastąpiła kolejna zmiana eliminująca kategorię obszarów nauk, ale też redukująca w nowej klasyfikacji dziedzin nauk nazwy wielu dyscyplin naukowych. Zdaniem ówczesnych władz resortu, którym kierował dr Jarosław Gowin,  dotychczasowa klasyfikacja dziedzin i dyscyplin naukowych charakteryzowała się (...)  nadmiernym rozdrobnieniem. Wiele obecnych dyscyplin obejmuje wąski zakres tematyczny, a ponadto reprezentuje je niewielka liczba pracowników uczelni, instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk i instytutów badawczych, posiadających co najmniej stopień naukowy doktora albo stopień doktora w zakresie sztuki. W przypadku ponad 1/5 dyscyplin naukowych i artystycznych liczba takich osób nie przekracza 100 w skali całego kraju. W przypadku trzech dyscyplin liczba reprezentujących je pracowników naukowych jest natomiast mniejsza niż 24. Zgodnie z nowymi zasadami ewaluacji działalności naukowej w każdej z tych dyscyplin oceniana mogłaby być zatem działalność nie więcej niż jednego podmiotu. 

Podpisane ROZPORZĄDZENIE MINISTRA NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO z  dnia 20 września 2018 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych miało wyrażać nową taksonomię naukowej wiedzy: 

Dziedzina nauk humanistycznych objęła mniej dyscyplin, bowiem w jej zakresie znalazły się: 

1) archeologia

2) filozofia

3) historia

4) językoznawstwo

5) literaturoznawstwo

6) nauki o kulturze i religii 

7) nauki o sztuce.

Natomiast w dziedzinie nauk społecznych umieszczono następujące dyscypliny naukowe:

1) ekonomia i finanse

2) geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna

3) nauki o bezpieczeństwie

4) nauki o komunikacji społecznej i mediach

5) nauki o polityce i administracji

6) nauki o zarządzaniu i jakości

7) nauki prawne

8) nauki socjologiczne

9) pedagogika

10) prawo kanoniczne

11) psychologia

IV fala? 

W Sejmie procedowana jest kolejna zmiana klasyfikacji dziedzin i dyscyplin naukowych.  Powód? 

(...) utworzenie nowych dziedzin lub dyscyplin implikować może problemy interpretacyjne, ale także praktyczne, związane z prawem jednostki do ubiegania się o nadanie stopni naukowych lub tytułu profesora w zakresie nowej klasyfikacji. Nie ulega bowiem wątpliwości, że proponowane zmiany, w obecnym porządku prawnym, w szczególności związanym z powiązaniem uprawnień do nadawania stopni naukowych z kategoriami naukowymi w dyscyplinach uzyskanymi w wyniku przeprowadzenia ewaluacji jakości działalności naukowej, nie przełożą się w najbliższych latach na rozwój kadr naukowych w nowo tworzonych dziedzinach lub dyscyplinach. 

Brak będzie uprawnionych podmiotów doktoryzujących oraz podmiotów habilitujących, które do czasu kolejnej ewaluacji będą mogły promować doktorów i doktorów habilitowanych w nowej klasyfikacji. Z kolei osoba zainteresowana, które będzie dysponowała określonymi w tym zakresie osiągnięciami naukowymi, będzie miała prawo oczekiwać możliwości ubiegania się o awans naukowy.  

Proponuje się wydzielenie z nauk o polityce, które są w dziedzinie nauk społecznych, nowej dyscypliny: stosunki międzynarodowe oraz wprowadzenie dwóch odrębnych dziedzin nauk: nauki teologiczne i nauki o rodzinie. Tym samym w Sekcji Nauk Społecznych RDN pojawi się nowa dyscyplina, która powinna zostać wzmocniona o jej 3 przedstawicieli. Tym  samym grono politologów czekają wybory uzupełniające do obecnego składu Sekcji. 

  

6	Dziedzina nauk społecznych	1)       ekonomia i finanse
		2)      geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna
		3)      nauki o bezpieczeństwie
		4)      nauki o komunikacji społecznej i mediach
		5)      nauki o polityce i administracji
		6)         nauki o zarządzaniu i jakości
		7)         nauki prawne
		8)         nauki socjologiczne
		9)         pedagogika
		10)       prawo kanoniczne
		11)       psychologia
		12)      stosunki międzynarodowe

 Jak informuje MEiN: 

Zaproponowana w projekcie klasyfikacja została opracowana w oparciu o propozycję przygotowaną przez przedstawicieli Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów, Komitetu Polityki Naukowej, Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych.. Zgodnie z wytyczną do wydania rozporządzenia opiera się ono na systematyce dziedzin nauki i dyscyplin naukowych przyjętej przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju – 5 – (OECD), w której wyodrębniono 42 dyscypliny naukowe. 

Zostały one określone w oparciu o takie czynniki jak: obszar zainteresowań (objaśnianych zjawisk czy rozwiązywanych problemów) i zastosowań wyników badań naukowych, stosowane metody i techniki badawcze oraz źródła wiedzy. Wskazanie w przepisach ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce systematyki OECD jako podstawy nowej klasyfikacji dziedzin nauki i dyscyplin naukowych w polskim systemie szkolnictwa wyższego i nauki przesądza o ich merytorycznym powiązaniu z tym międzynarodowym wzorcem.

Trochę to dziwna argumentacja, bo Centralna Komisja ds.Stopni i Tytułów zakończyła swoją działaność z dn. 31 grudnia 2020 roku. Nie przypominam sobie, by w Zespole Nauk Humanistycznych i Społecznych tego organu ktokolwiek wypowiadał się na temat konieczności powyższych zmian, a tym bardziej by był ich zwolennikiem. 

Rada Doskonałości Naukowej wyraziła swoje krytyczne stanowisko wobec powyższego projektu.  Absurdalny jest zamysł ustanowienia "nauk o rodzinie" nie tylko odrębną dziedziną, ale i mieszczącą sie w niej dyscypliną - "nauki o rodzinie". Kto to wymyślił? 

4

Dziedzina nauk o rodzinie

nauki o rodzinie

2) dziedzinę nauk teologicznych. 

8	Dziedzina nauk teologicznych	1)      nauki biblijne
		2)      nauki teologiczne

Opinie różnych gremiów akademickich są dostępne publicznie. Rozporządzenie nie zostało jeszcze podpisane.  

Czekamy na zgłoszenia rozpraw do I edycji Nagrody im. Profesora Ryszarda Więckowskiego

 

Nagroda im. Profesora Ryszarda Więckowskiego za wybitną pracę naukową z zakresu nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika to wyróżnienie rangi ogólnopolskiej. Nagroda przyznawana jest badaczom, którzy poprzez swoją działalność naukową, przyczyniają się do zainicjowania dyskusji o charakterze interdyscyplinarnym wokół pedagogiki wczesnej edukacji.

Do konkursu może zostać zgłoszona praca spełniająca łącznie następujące wymagania: 

a. została opublikowana w języku polskim lub języku podstawowym dla danej dziedziny przez wydawnictwo działające na rynku krajowym; 

b. została opublikowana w ciągu dwu lat poprzedzających rok, w którym przyznawana jest nagroda; 

c. podjęta problematyka dotyczy zakresu pedagogiki wczesnoszkolnej (prace zwarte, autorskie). 

Prace mogą zgłaszać uczelnie, jednostki organizacyjne uczelni, instytuty PAN, wydawnictwa naukowe i inne instytucje naukowe. Każda z tych jednostek może przesłać jedną książkę, która została opublikowana w ciągu dwu lat poprzedzających rok, w którym przyznawana jest nagroda. 

Spośród przesłanych książek Kapituła wybierze maksymalnie pięć pozycji nominowanych do nagrody. Nominacje zostaną ogłoszone do końca października 2022 r. Autor pracy, uznanej przez Kapitułę za najlepszą, otrzyma nagrodę w wysokości 10 000 zł. 

Kapitał nagrody: Stanowi go darowizna rzeczowa przekazana na rzecz Uniwersytetu Łódzkiego przez Zofię Więckowską, żonę zmarłego w roku 2002, Profesora Ryszarda Więckowskiego.

Prace można zgłaszać do 30 września 2022 r. na adres: 

• Joanna Cesarz, (42) 665 54 60, Biuro ds Promocji i Współpracy z Otoczeniem Wydziału Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego, ul. Pomorska 46/48, 91-408 Łódź (w wersji papierowej). 

 • nagroda.wieckowskiego@now.uni.lodz.pl (w wersji elektronicznej). 

Zgodnie z regulaminem konkursu do pracy należy również dołączyć: 

1. Zgodę wydawcy na wykorzystanie okładki książki oraz jej opisów marketingowych pochodzących z ogólnodostępnych źródeł do celów promocyjno-marketingowych. 

2. Pisemną rekomendacją kierownika jednostki zgłaszającej. 

3. Zgodę autora na zgłoszenie pracy do konkursu, której wzór stanowi załącznik do regulaminu konkursu. 

4. Oświadczenie o wyrażeniu zgody na korzystanie z praw autorskich i praw do wizerunku.

Słowackie doktoraty z pracy socjalnej

Apeluję do ministra nauki i szkolnictwa wyższego, by natychmiast wprowadził do projektu rozporządzenia o dziedzinach i dyscyplinach nauk PRACĘ SOCJALNĄ. Wprawdzie nie jest ona żadną nauką, ale skoro jest kierunkiem kształcenia w Polsce, a na Słowacji jest zarówno kierunkiem kształcenia jak i dyscypliną naukową, to może czas przerwać tę turystykę. Dlaczego mają kształcić polskie służby socjalne  Słowacy, skoro w Polsce mamy bardzo dobrze rozwinięte kształcenia na powyższym kierunku? 

Mamy kadry akademickie, które pochodzą z różnych dyscyplin naukowych, a prowadzą szkolenia w zakresie pracy socjalnej. Zajmują się tym pedagodzy społeczni, socjolodzy, politycy społeczni, filozofowie społeczni a nawet przedstawiciele nauk o zdrowiu i ekonomiści. Może czas skończyć z tą fikcją? 

Nie wnikam w poziom kształcenia polskich magistrów w Katolickim Uniwersytecie w Rużomberoku, gdzie od dwóch dekad kształci się na Wydziale Teologicznym pracowników socjalnych, w tym księży i siostry do ich pracy misyjnej, gdyż tym powinni zainteresować się w kraju pracodawcy i władze uczelni. 

Nostryfikacja to procedura prowadząca do ustalenia polskiego odpowiednika zagranicznego dyplomu. Nostryfikacji podlega stopień naukowy i stopień w zakresie sztuki, nadany przez uprawnioną instytucję działającą poza UE, OECD lub EFTA i nie podlegający uznaniu za równoważny na podstawie umów międzynarodowych (Podstawa prawna: art. 328 ust. 3  ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2020, poz. 85). 

W ramach akademickiej wspólnoty w Unii Europejskiej każda osoba uzyskująca stopień doktora w jednym z państw UE ma zagwarantowaną równoważność dyplomów. Wskazuję zatem na stan prawny w Polsce: 

O nostryfikacji stopni i tytułów naukowych mówi inny artykuł ustawy niż o nostryfikacji dyplomów licencjackich i magisterskich. Postępowanie nostryfikacyjne przeprowadza się na podstawie Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 28 września 2018 r. w sprawie nostryfikacji stopni naukowych i stopni w zakresie sztuki nadanych (Dz.U.poz.1877) .

I. stopnie i tytuły naukowe 

https://nawa.gov.pl/uznawalnosc/informacje-dla-uczelni/nostryfikacja-stopni-naukowych

 

II. dyplomy kształcenia licencjackiego i magisterskiego:  

https://nawa.gov.pl/uznawalnosc/informacje-dla-uczelni/nostryfikacja-dyplomow

 

Niniejsze zapisy nie uległy zmianie w nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, która zmieniła skutki ewaluacji naukowej. Zdaniem radców prawnych jednostka akademicka, która ma kategorię B+,  dopóki nie ma ostatecznej decyzji o nowej kategorii może postępować tak, jakby ciągle miała kategorię A i podjąć się nostryfikacji zagranicznych dyplomów.  

Toczą się przecież odwołania w MEiN od informacji o przyznanej kategorii dyscyplinie naukowej, ale być może niektóre z nich skończą się w sądzie administracyjnym. To oznacza, że ścieżka może być długa, zanim nastąpi ostateczne rozstrzygnięcie czy dana dyscyplina naukowa ma B+ czy też będzie jej jednak przyznana kategoria A. 

Chaos w nauce i szkolnictwie wyższym jest widoczny. 

W Katolickim Uniwersytecie w Rużomberoku promotorami doktoratów osób  z Polski są m.in. księża docenci i profesorowie, którzy swoje tytuły naukowe uzyskali na Słowacji, też w tej uczelni, a nawet tam pracują: 

prof. dr. hab. Tadeusz BĄK

prof. dr. Edward Zygmunt JARMOCH, PhD.

doc. Joachim NOWAK, PhD.

prof. dr hab. Jan ZIMNY   

Niektórzy doktorzy w zakresie kierunku kształcenia "praca socjalna" będą ubiegać się o nostryfikację w naszym kraju. Zgodnie z prawem mogą to uczynić w Radzie Doskonałości Naukowej. Nie wiemy, o uznanie w jakiej dyscyplinie naukowej będą zabiegać? Czy w naukach socjologicznych, teologicznych, z psychologii, filozofii, nauk o mediach i komunikacji, nauk o zarządzaniu, ekonomii, a może z pedagogiki? 

Powitajmy w akademickim i/lub socjalnym gronie w kraju doktorów pracy socjalnej. Tylko jednego dnia odbyło się pięć obron polskich doktorantów, co oznajmiają władze KU w Rużomberoku: 

Teologická fakulta KU oznamuje nasledujúci termín obhajoby dizertačných prác na TF KU:

24.08. 2022 o 8.00 hod, mgr. Zaneta Stanislawska: „Zmysel súdržnosti u ľudí závislých na psychoaktívnych látkach a sociálna pomoc.“

Obhajoba sa uskutočni v priestoroch TI TF KU (Spišská Kapitula 12, 053 04 Spišské Podhradie.)

24. 08. 2022 o 9.30 hod, mgr. Patrycja Nowacka: „Úroveň viktimácie žien zažívajúcich domáce násilie v Śląském vojvodstve.“
Obhajoba sa uskutočni v priestoroch TI TF KU (Spišská Kapitula 12, 053 04 Spišské Podhradie.)

24. 08. 2022 o 11.00 hod,  mgr. Michał Kukliński: „Zmysel pre súdržnosť a sebahodnotenie u nezamestnaných ľudí (v sląském vojvodstve).“
Obhajoba sa uskutočni v priestoroch TI TF KU (Spišská Kapitula 12, 053 04 Spišské Podhradie.)

24. 08. 2022 o 13.00 hod, mgr Robert Porebski: „Životná orientácia a sociálne kompetencie pestúnov v Sliezskom vojvodstve.“
Obhajoba sa uskutočni v priestoroch TI TF KU (Spišská Kapitula 12, 053 04 Spišské Podhradie.)

24. 08. 2022 o 14.30 hod, mgr. Adam Kutyla: „Sociálne kompetencie  mentálne postihnutých(zo Śląského vojvodstva).“
Obhajoba sa uskutočni v priestoroch TI TF KU (Spišská Kapitula 12, 053 04 Spišské Podhradie.)