(źródło grafiki i podcastu: B. Śliwerski, Rada szkoły,
ale po co? https://instytutsprawobywatelskich.pl/rada-szkoly-ale-po-co/)
Jeden z rodziców złożył do dyrektora szkoły podstawowej pismo o
powołanie Rady Szkoły. Rozpoczął się rok szkolny, więc chciałby wiedzieć, jakie
będą dalsze losy nie tylko tego pisma, ale i możliwości powołania organu
społecznego, który jest umocowany prawnie w Ustawie Prawo
Oświatowe.
Zainteresowany
uspołecznieniem procesów edukacyjnych w szkole, do której uczęszczają jego
dzieci, odsłuchał wywiadu ze mną w sprawie Rady Szkoły na
łamach Instytutu Spraw Obywatelskich. Dzięki temu mógł niejako w pigułce
zapoznać się z działalnością Rady Szkoły jak również utwierdzić w przekonaniu,
że warto ją powołać.
Rodzic odnosi wrażenie,
że dyrektorowi szkoły nie zależy na powołaniu rady szkoły. Ponoć ma
złe doświadczenia z poprzedniej szkoły, w której taka rada była. Jak pisze do
mnie:
Czuję, że odwleka w czasie decyzję. Czy prawdą jest, że na powołanie Rady Szkoły musi zgodzić się Rada Pedagogiczna? Czy Dyrektor musi, może, a może nie powinien, konsultować i przeprowadzać głosowania wśród członków Rady Pedagogicznej w sprawie powołania Rady Szkoły.
To, że dyrektor szkoły ma negatywne doświadczenia z innej placówki, nie ma znaczenia w
sensie administracyjno-prawnym, natomiast zapewne sprawia, że wolałby uniknąć
złych doświadczeń. Jednak szkoła szkole nie jest równa. Ba! Także
uczniowie i ich rodzice są różni w każdej placówce, więc nie warto pozbawiać
zaufania tych, którym naprawdę chce się pomóc szkole w sprawach, które są
kluczowe dla jakości procesu kształcenia i wychowania.
Rada szkoły, w
odróżnieniu od rady rodziców, ma jako jedyny organ społeczny prawnie
umocowane możłiwości realnego wpływu uczniów, nauczycieli i rodziców
na rozwiązania organizacyjne, społeczne, profilaktyczne i innowacyjne w
szkolnictwie publicznym. Dzieci nie są bowiem własnością szkoły, a tym bardziej
nauczycieli i dyrektorów, a nawet kuratorów i ministrów.
Konstytucja RP
jednoznacznie określa pomocniczą funkcję szkoły w procesie kształcenia i
wychowania dzieci w naszym kraju. Żaden dyrektor szkoły nie może zatem
uniemożliwiać powołanie rady szkoły, gdyż zgodnie z ustawą:
Art. 80.
1. W szkołach i
placówkach mogą działać rady szkół i placówek.
2. Rada szkoły lub
placówki uczestniczy w rozwiązywaniu spraw wewnętrznych szkoły lub placówki, a
także:
1) uchwala statut szkoły
lub placówki;
2) opiniuje projekt
planu finansowego szkoły lub placówki;
3) może występować do
organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą lub placówką z wnioskami o
zbadanie i dokonanie oceny działalności szkoły lub placówki, jej dyrektora lub
innego nauczyciela zatrudnionego w szkole lub placówce; wnioski te mają dla
organu charakter wiążący;
4) opiniuje plan pracy
szkoły lub placówki, projekty eksperymentów pedagogicznych oraz inne sprawy
istotne dla szkoły lub placówki;
5) z własnej inicjatywy
ocenia sytuację oraz stan szkoły lub placówki i występuje z wnioskami do
dyrektora, rady pedagogicznej, organu prowadzącego szkołę lub placówkę oraz do
wojewódzkiej rady oświatowej, w szczególności w sprawach organizacji zajęć, o
których mowa w art. 109 ust. 1 pkt 2 i 5–7.
3. W celu wspierania
działalności statutowej szkoły lub placówki rada szkoły lub placówki może
gromadzić fundusze z dobrowolnych składek oraz innych źródeł. Zasady
wydatkowania funduszy rady szkoły lub placówki określa regulamin, o którym mowa
w art. 81 ust. 8. Art. 81. 1.
W skład rady szkoły lub
placówki wchodzą, z zastrzeżeniem ust. 2– 4, w równej liczbie:
1) nauczyciele wybrani
przez ogół nauczycieli;
2) rodzice wybrani przez
ogół rodziców;
3) uczniowie wybrani
przez ogół uczniów.
2. W skład rady szkoły
lub placówki nie wchodzą uczniowie przedszkoli, uczniowie klas I–IV szkół
podstawowych, z wyłączeniem szkół dla dorosłych, a także uczniowie szkół
specjalnych i placówek dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością
intelektualną w stopniu umiarkowanym, znacznym lub głębokim oraz uczniowie
szkół i placówek określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 85 ust. 8.
3. W szkole podstawowej
dla dzieci i młodzieży udział uczniów klasy V i VI w radzie szkoły nie jest
obowiązkowy.
4. W szkołach i
placówkach określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 83 ust. 6 udział
rodziców w radzie szkoły lub placówki nie jest obowiązkowy.
5. Rada powinna liczyć
co najmniej 6 osób.
6. Tryb wyboru
członków rady szkoły lub placówki określa statut szkoły lub placówki.
Statut szkoły lub placówki może przewidywać rozszerzenie składu rady o inne
osoby niż wymienione w ust. 1.
7. Kadencja rady szkoły
lub placówki trwa 3 lata. Statut szkoły lub placówki może dopuszczać
dokonywanie corocznej zmiany 1/3 składu rady.
8. Rada szkoły lub
placówki uchwala regulamin swojej działalności oraz wybiera przewodniczącego.
Zebrania rady są protokołowane.
9. W regulaminie,
o którym mowa w ust. 8, mogą być określone rodzaje spraw, w których rozpatrywaniu
nie biorą udziału przedstawiciele uczniów.
10. W posiedzeniach rady
szkoły lub placówki może brać udział, z głosem doradczym, dyrektor szkoły lub
placówki.
11. Do udziału w
posiedzeniach rady szkoły lub placówki mogą być zapraszane przez
przewodniczącego, za zgodą lub na wniosek rady, inne osoby z głosem doradczym.
12. Rady szkół lub
placówek mogą porozumiewać się ze sobą, ustalając zasady i zakres współpracy.
13. Powstanie rady
szkoły lub placówki organizuje dyrektor szkoły lub placówki z własnej
inicjatywy albo na wniosek rady rodziców,
a w przypadku szkół ponadpodstawowych także na wniosek samorządu uczniowskiego.
14. W szkołach
artystycznych przepisy ust. 2–4 i 13 stosuje się odpowiednio. Art. 82. 1. Rady
szkoły lub placówki nie powołuje się w szkołach i placówkach, w których ze
względu na specyfikę organizacji pracy i zadania nie ma możliwości wyłonienia
stałej reprezentacji rodziców lub uczniów, o której mowa w art. 81 ust. 1 pkt 2
i 3. 2.
W szkołach lub
placówkach, w których rada nie została powołana, zadania rady wykonuje rada
pedagogiczna.
Skoro rada rodziców
danej placówki podjęła uchwałę o powołaniu rady szkoły, to dyrektor szkoły musi
zwołać radę pedagogiczną nie po to, by ta wyraziła zgodę lub
dezaprobatę, bo nie ma takiego prawa, ale by dokonała zmian
w Statucie szkoły. Na tej podstawie będzie można przeprowadzić
wybory do rady szkoły w trzech środowiskach: spośród ogółu uczniów, ogółu
nauczycieli (z wyłączeniem kadry kierowniczej) i ogółu rodziców.
Wywiad: