Wnioski o nadanie tytułu profesora w dziedzinie nauk społecznych, w dyscyplinie pedagogika z uwzględnieniem specjalności naukowej kandydatów

 

W dniu 21 czerwca 2023 roku opublikowałem dane na temat liczby wniosków o nadanie tytułu profesora w dziedzinie nauk społecznych, w tym w pedagogice. Dzisiaj przedstawiam dane dotyczące liczby wszczętych wniosków na tytuł profesora tylko w pedagogice w okresie 1.10.2019-26.05.2023 z uwzględnieniem reprezentowanej przez kandydatów subdyscypliny pedagogicznej. 

Na tej podstawie możemy zorientować się, w których subdyscyplinach jest najwięcej wniosków o wszczęcie postępowania o nadanie tytułu profesora. To jest także informacja o tym,  w których z tych subdyscyplin mamy i będziemy mieć nadal największe niedobory kadrowe.      

Postępowanie o nadanie tytułu profesora jest wszczynane i przeprowadzane w Radzie Doskonałości Naukowej.  

- Zespół Nauk Społecznych rekomenduje co najmniej 15 profesorów w dziedzinie nauk społEcznych w dyscyplinie pedagogika (z uwzględnieniem także reprezentowanej przez kandydata/-kę subdyscypliny pedagogiki) celem wylosowania recenzentów.  

- prezydium RDN losuje 5 profesorów do oceny osiągnięć naukowych kandydatów do tytułu profesora; 

- zawarcie umowy z recenzentami; 

- analiza i ocena 5 recenzji przez wszystkich członków Zespołu Nauk Społecznych RDN i rekomendowanie prezydium RDN opinii w sprawie nadania tytułu profesora (poparcie lub odmowa).  

    W ostatniej kolumnie jest liczba odwołań kandydatów do Rady Doskonałości Naukowej w związku z odmową rekomendowania prezydentowi RDN wniosku o nadanie im tytułu profesora. 

Na 40 wniosków 16 odmówiono poparcia, co wymaga ich bardzo starannej analizy jakościowej, przy czym tylko 3 procedowanym na podstawie ustawy z 2018 roku. Konieczne jest zwrócenie uwagi na recenzje wydawnicze przedłożónych do oceny monografii oraz wylosowanych recenzentów, które nie w każdym przypadku są rzetelne.

Najczęstszym powodem odmowy nadania popracia wniosku o nadanie tytułu profesora są fundamentalne błędy metodologiczne i meytoryczne w opublikowanych rozprawach, brak wyróżniających osiągnięć naukowych, a zatem niespełnienie ustawowych wymagań. W przypadku 25 wniosków, które były rozptarywane przez senaty uczelni na mocy ustawy z 2003 roku, wymagania były inne, wyższe od obecnie regulujacych postęowanie o nadanie tytułu profesora.   

W okresie 1.10.2019-26.05.2023 członkowie RDN najpierw rozpatrywali wnioski o nadanie tytułu profesora, które były wszczęte do 30 kwietnia 2019 roku. Tym samym rekomendowanie przez nich profesorów w nowej procedurze awansowej nastąpiło dopiero w grudniu 2019 roku, kiedy pojawił się pierwszy wniosek z pedagogiki. Do czerwca 2023 roku wszczęto w RDN tylko 15 postępowań o nadanie tytułu profesora kandydatom reprezentujacym dyscyplinę pedagogika. Tym samym liczba  rozpatrywanych wniosków profesorskich w RDN łączy w sobie dwie procedury ustawowe z 2003 i 2018 roku.    

W nowym trybie ustawowym (Konstytucja 2.0) rekomendowaliśmy prezydium RDN do losowania w 15 postępowaniach 126 profesorów z uczelni krajowych. Prezydium RDN wylosowało do tych wniosków 75 profesorów (niektórych wielokrotnie - procedura losowania).  Co ciekawe, 70 profesorów ani razu nie zostało wylosowanych z przedłożonych wykazów. Natomiast pozostałych można uznać za "totolotkowych" szczęściarzy, bowiem byli co najmniej raz wylosowani do oceny osiągnięć wniosku profesorskiego. 

Są profesorowie, których system nigdy nie wylosował, mimo iż byli rekomendowani nawet czterokrotnie. Zarazem wyjaśniam, że żaden z członków RDN nie mógł być recenzentem w postęowaniu o nadanie tytułu profesora. Ba, w trakcie analizy każdego wniosku po wpłynięciu do RDN pięciu recenzji, nie byli powoływani  superrecenzenci tak, jak miało to miejsce w czasach działania Centralnej Komisji.   

W pedagogice brakuje profesorów tytularnych do wszystkich subdyscyplin. Żadna z nich nie ma w kraju 15 profesorów tytularnych, dlatego należało rekomendować do losowania profesorów pedagogiki z granicznych subdyscyplin tej nauki, a w niektórych przypadkach nawet z innych dyscyplin nauk społecznych (socjologia, psychologia, nauki o zarządzaniu, nauki o polityce) lub humanistycznych (np. filozofa, historyka).   

Członkowie RDN nie mają zatem wpływu na to, które osoby zostały wylosowane przez prezydium RDN do pełnienia roli recenzentów. Rekomendują co najmniej 15 kandydatów na recenzentów zgodnie z wiedzą na temat ich specjalizacji naukowej na podstawie przekazanych przez rektorów uczelni list uczonych z tytułem profesora.  

Podstawą rekomendacji była za każdym razem z jednej strony problematyka badawcza kandydata/-ki do tytułu profesora, z drugiej zaś odpowiednio wysokie osiągniecia profesorów w tej samej problematyce badawczej.  Z poniższej tabeli możemy odczytać, że profesorowie takich dyscyplin nauk pedagogicznych jak pedeutologia, resocjalizacja, pedagogika porównawcza, pedagogika ogólna z metodologią badań pedagogicznych oraz pedagogika wczesnej edukacji nie mieli szans na bycie rekomendowanymi do oceny wniosków, skoro ich nie było lub były nieliczne.     

Wszyscy członkowie Zespołu Nauk Społecznych RDN  mają dostęp do treści recenzji, wskazanych przez kandydata/-kę osiągnięć naukowych (publikacji), autoreferatu i załączników potwierdzających spełnienie ustawowych wymogów. Głosowanie w sprawie wniosków jest tajne zaś przebieg dyskusji jest protokołowany i dostępny osobom zainteresowanym. Prezydium RDN podejmuje postanowienie w sprawie rekomendowania prezydentowi RP wniosku o nadanie tytułu profesora.   

Jak wynika z dokonanej przeze mnie analizy danych, tylko 15 wniosków o nadanie tytułu profesora było rozpatrywanych przez RDN na podstawie nowej procedury (Konstytucja 2.0), z czego 3 nie uzyskały poparcia recenzentów wniosków. 

Biorąc pod uwagę liczbę rozpatrywanych 25 wniosków na mocy ustawy z 2003 roku i 15 na podstawie ustawy z 2018 roku można dojść do wniosku, że regulacje Zjednoczonej Prawicy okazały się bardziej liberalnymi. Nie tylko ja pisałem o tym, że wymagania na tytuł profesora są zdecydowanie łatwiejsze aniżeli w ramach wymagań stawianych kandydatom do 30 kwietnia 2019 roku.     

WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA O NADANIE TYTUŁU PROFESORA W RAMACH DZIEDZINY NAUK SPOŁĘCZNYCH I DYSCYPLINY  PEDAGOGIKA	LICZBA WNIOSKÓW  w toku       –             odmowa                                                                                    poparcia
Teorie wychowania	6 (1)	1
Pedagogika społeczna, andragogika, gerontologia	14 (1)	6
Pedagogika porównawcza	2	-
Pedagogika ogólna /metodologia	1	-
Pedagogika wczesnej edukacji	3	1
Pedagogika resocjalizacyjna	1	-
Historia oświaty i wychowania	4 (1)	2
Pedagogika specjalna	5	2
Pedagogika szkolna , dydaktyka	5	4
Pedeutologia razem	- 40 (w tym 15 w nowej procedurze)	- 16 (w tym 3 w nowej procedurze)

Wnioski habilitacyjne z uwzględnieniem subdyscyplin w pedagogice

 

W dniach 20-21 czerwca 2023 roku opublikowałem dane na temat liczby wniosków o nadanie stopnia doktora habilitowanego i o nadanie tytułu profesora w dziedzinie nauk społecznych, w tym w pedagogice. Dzisiaj przedstawiam dane dotyczące wniosków habilitacyjnych tylko w pedagogice w okresie 1.10.2019-26.05.2023 z uwzględnieniem reprezentowanej przez kandydatów subdyscypliny pedagogicznej. 

Na tej podstawie możemy zorientować się, w których subdyscyplinach jest najwięcej wniosków o wszczęcie postępowania o nadanie stopnia doktora habilitowanego. To jest także informacja o tym, które z tych subdyscyplin cieszyły się w ostatnich trzech latach największą popularnością. Być może jest to też informacja o szkołach subdyscyplin naukowych w naszych uniwersytetach i akademiach.     

Postępowanie o nadanie stopnia doktora habilitowanego wprawdzie jest wszczynane w Radzie Doskonałości Naukowej, ale komisję habilitacyjną powołuje ostatecznie jednostka wskazana przez habilitantkę/-a i to w niej przebiega cała procedura:

- zawarcie przez przewodniczącego rady dyscypliny naukowej (czy senatu uczelni) umowy z siedmioma członkami komisji habilitacyjnej (w tym trzema wylosowanymi przez prezydium RDN, powołanym przez RDN przewodniczącym komisji oraz trzema powołanymi przez organ uczelni/instytutu kolejnymi członkami komisji habilitacyjnej: sekretarzem, członkiem i recenzentem); 

- przyjęcie przez przewodniczącego rady dyscypliny naukowej 4 recenzji osiągnięć naukowych habilitanta/-ki; 

- przeprowadzenie posiedzenia komisji habilitacyjnej; 

- rozpatrzenie wniosku przez radę dyscypliny naukowej i przyjęcie uchwały w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego (poparcie lub odmowa).  

    W ostatniej kolumnie jest liczba odwołań habilitantów do Rady Doskonałości Naukowej w związku z odmową nadania im stopnia doktora habilitowanego przez uczelniany organ. Na 117 wniosków aż 46 odmówiono poparcia, co wymaga ich bardzo starannej analizy jakościowej. Konieczne jest zwrócenie uwagi na recenzje wydawnicze monografii (prac habilitacyjnych), które nie w każdym przypadku są rzetelne lub też ich adresat nie uwzględnił w korekcie uwag krytycznych recenzenta.

Najczęstszym powodem odmowy nadania stopnia dr. hab. są fundamentalne błędy metodologiczne i meytoryczne w opublikowanych rozprawach, brak wkładu w rozwój nauki, niewystarczająca wiedza teoretyczna autorów ocenianych rozpraw, eklektyzm,  niespełnienie wymogu istotnej aktywności naukowej realizowanej w więcej niż jednej uczelni, instytucji naukowej, w szczególności zagranicznej.  

Członkowie RDN rekomendowali prezydium RDN do losowania w tych postępowaniach 394 doktorów habilitowanych i profesorów z uczelni krajowych. Natomiast rady dyscyplin naukowych powołały do tych wniosków 351 doktorów habilitowanych i profesorów. Zwracam na to uwagę, gdyż spotykamy się jako członkowie RDN z insynuacjami o rzekomym preferowaniu określonych pracowników naukowych do pracy w komisjach habilitacyjnych. W świetle obowiązujacych procedur prawnych nie ma takiej możliwości, o czym świadczą powyższe dane liczbowe. 

Członkowie RDN nie mają wpływu na to, które osoby zostaną wylosowanie przez prezydium RDN do pełnienia roli recenzentów, w odróżnieniu od rady dyscypliny naukowej w uczelni. Te bowiem nie stosują procedury losowej, tylko wyznaczają trzech członków komisji habilitacyjnej zgodnie z własną wiedzą, preferancjami i  obowiązującymi w danej uczelni regulaminami.  

Rada Doskonałości Naukowej nie sprawuje kontroli, nadzoru nad postępowaniami o nadanie stopnia doktora habilitowanego. Uczelnie są w tym zakresie autonomiczne. RDN może jedynie przyjąć odwołanie od postanowienia uczelnianego organu o odmowie nadania habilitantowi/-ce powyższego stopnia lub odmówić uznania zasadności odwołania w powyższej sprawie. Wówczas każdy błąd administracyjny (proceduralny) i/lub merytoryczny jest rzetelnie analizowany i uwzględniany przez RDN, by możliwe było dalsze procedowanie wniosku w tej samej uczelni lub innej (gdy istnieje obiekltywna przesłanka co do zaistniałego konfliktu interesów, braku obiektywizmu członków uczelnianego organu itp.).      

Liczba wszczynanych postępowań habilitacyjnych	Liczba wniosków habilitacyjnych
Subdyscyplina pedagogiki:	Wszczęte	w tym odmowa nadania stopnia
Teorie wychowania	5	2
Pedagogika społeczna, andragogika, gerontologia	32	14
Pedagogika porównawcza	1	-
Pedagogika ogólna /metodologia	5	1
Pedagogika wczesnej edukacji	6	1
Pedagogika resocjalizacyjna	7	4
Historia oświaty i wychowania	13	5
Pedagogika specjalna	19	4
Pedagogika szkolna , dydaktyka	25	13
Pedeutologia   razem	4   117	2   46

Czy nadawanie stopnia doktora habilitowanego i profesora odbywa się w Polsce mało merytorycznie?

 

Z TAK sformułowaną tezą Zbigniewa Kozy, Roberta Lwa, Emanuela Kulczyckiego i Piotra Steca przez autorów artykułu "Who Controls the National Academic Promotion System: An Analysis of Power Distribution in Poland"(SAGE Open April-June 2023) nie zgodził się prof. Grzegorz Węgrzyn - Przewodniczący Rady Doskonałości Naukowej. Opublikował do niej polemikę w artykule pt. "Were academic promotions in biochemistry and other research disciplines improperly controlled in Poland between 2011 and 2020? A response to the recently published “Who controls the national academic promotion system” article" (Acta ABP Biochimica Polonica. Epub: No 6873. Paper in Press. https://doi.org/10.18388/abp.2020_6873), która w swej treści jest druzgocąca dla "czterech pancernych".  

Jak mówił G. Węgrzyn w czasie Zgromadzenia Ogólnego RDN w czerwcu 2023 roku - wszyscy członkowie dawnej Centralnej Komisji Do Spraw Stopni i Tytułów, a obecnie RDN ciężko pracowali po to, żeby oceny wniosków o nadanie tytułu profesora jak i w komisjach habilitacyjnych były jak najbardziej merytoryczne. Z tego też powodu Przewodniczący RDN opublikował artykuł, w którym wykazał błędy merytoryczne, jakie popełnili czterej autorzy artykułu ze stopniami doktora i doktora habilitowanego, co tylko potwierdza, że nie mając odpowiedniej wiedzy usiłowali odwrócić uwagę od własnej niedoskonałości.  

Każdy może przeczytać replikę G. Węgrzyna, bo trudno jest akceptować sytuację, w ramach której z błędnych przesłanek usiłuje się wyprowadzić rzekomo poprawne wnioski. Oj, brakuje w naszych uczelniach logiki, a grzeszą jej brakiem osoby ze stopniami naukowymi, kształtując w środowisku akademickim fałszywą świadomość. Nie znamy ich rzeczywistej motywacji.  

Jest to o tyle niepokojące, że pseudonaukową krytyką wzmacniają osoby, którym odmówiono awansu naukowego ze względów merytorycznych, jednak osłaniających je rzekomą niesprawiedliwością, nierzetelnością czy brakiem obiektywizmu w ocenie ich rozpraw. Być może czynią to po to, by podważając autorytet członków dawnej Centralnej Komisji Do Spraw Stopni i Tytułów, a obecnie członków także Rady Doskonałości Naukowej, doprowadzić do tego, by w kolejnej kadencji RDN zasiadali niedouczeni?  

Nikt z czytelników ich artykułu nie kwestionuje danych dotyczących liczby składanych w CK wniosków habilitacyjnych oraz o nadanie tytułu profesora, ani też nikt nie kwestionuje danych dotyczących składów komisji habilitacyjnych czy liczby i danych o recenzentach w tym drugim postępowaniu (autorzy artykułu przeanalizowali ponad 12,5 tys. wniosków o habilitację i ponad 3 tys. wniosków o tytuł profesora). Trzeba jednak znać prawo o nauce, obowiązujace i rzeczywiście stosowane w niej procedury oraz wewnętrzne zalecenia najwyższych władz organów centralnych (CK, a teraz RDN), żeby dane liczbowe analizować jeszcze jakościowo adekwatnie do powyższych czynników. 

W przeciwnym razie interpretacja liczb oparta jest na insynuacjach, przypuszczeniach, które w dodatku formułowane są jako rzekomo obiektywne. Nic dziwnego, że G. Węgrzyn odniósł się nie tyle do podanych liczb, ale do wyciąganych przez autorów wniosków. Co ciekawe, autorzy nie raczyli sięgnąć do rozpraw zarówno socjologów, jak i moich, które zawierają szczegółowe dane oraz ich analizy adekwatnie do obowiązujących w kraju procedur, bo mogłoby się okazać, że ich manipulacja interpretatywna jest niewiele warta. 

To typowy błąd metodologiczny, jaki jest popełniany w ramach pseudonaukowych analiz określany mianem samosprawdzającej się hipotezy. Już sformułowany "problem badawczy" w postaci pytania rozstrzygnięcia jednoznacznie wskazuje, że "badacze" koniecznie chcieli potwierdzić swoją tezę, zamiast dociekać, jaka jest w istocie prawda o awansach naukowych w naszym kraju. To jest znacznie trudniejsze, bo wymaga wysiłku intelektualnego, a nie tylko "bawienia się" statystyką. Ta bowiem "mieli" to, co zawiera, ale nie uwzględnia tego, co kryje się za tysiącami liczb. Tego już zbadać nie zamierzano.

Z wielkich liczb scjentometryści wyprowadzili następujący wniosek: 

Profesorowie będący członkami Centralnej Komisji Do Spraw Stopni i Tytułów mieli praktycznie całkowitą kontrolę nad procedurą awansów naukowych w postępowaniach habilitacyjnych, a dotyczyło to takich dyscyplin naukowych jak biochemia (100%), elektronika (99%), chemia (98%), biologia (94%), ekonomia (93%) i językoznawstwo (91%).  Zapewne byli rozczarowani, kiedy z liczb dotyczących wniosków profesorskich nie mogli wyprowadzić żadnych dowodów na rzekomo niezwykłą koncentrację władztwa członków CK.  

Wielokrotnie pisałem w swoich monografiach i artykułach poświęconych awansom naukowym w pedagogice, że nie ma w kraju pozaakademickiej instytucji, która prowadziłaby badania ilościowo-jakościowe, poprawne metodologicznie, gdyż ani CK, ani obecnie RDN nie mają takiej możliwości. Sam prowadziłem takie badania uważając, że skoro zostałem wybrany do CK, a obecnie do RDN przez środowisko naukowe (profesorów tytularnych), to moim obowiązkiem jest udzielanie wszelkich informacji i opracowań, dzięki którym można troszczyć się o jak najwyższą, merytoryczną jakość w ocenie tych postępowań. 

CK i RDN zostały powołane m.in. do rekomendowania jednostkom akademickim recenzentów do postępowań awansowych (w przypadku habilitacji 2 recenzentów spoza danej jednostki, przewodniczącego i członka komisji habilitacyjnej, a w przypadku wniosku profesorskiego CK powoływała 5 spośród rekomendowanych  przez rady jednostek 10 kandydatów), które - w przypadku ustawy z 2003 roku prowadzone były w jednostkach dysponujących uprawnieniami do nadawania stopnia doktora habilitowanego i wnioskowania o poparcie uchwały senatu o nadanie tytułu profesora. 

Gorąco polecam moje szczegółowe analizy procedury, ale i problemów etycznych z tym związanych, które nie są pochodną jedynie liczb. Gdyby nie CK a teraz RDN, to rzeczywiście niektóre wnioski habilitacyjne czy profesorskie mogłyby być rozpatrzone negatywnie ze względów pozamerytorycznych. Dzięki temu, że tego typu organ sprawuje podporządkowaną kpa funkcję odwoławczą od odmów kandydatom nadania stopnia doktora habilitowanego czy rekomednowania wniosku o tytuł profesora, można było uratować wiele osób odwołujących się od nierzetelnych, nieobiektywnych recenzji oraz uchwał rad jednostek akademickich, a nie CK. Tego autorzy zmanipulowanego interpretacyjnie artykułu już nie raczą dostrzec, bo same liczby są w swej treści znaczeniowo "martwe".  

O tym, z jakimi problemami spotykają się socjolodzy pisał w czasopiśmie PAN "Nauka"" Łukasz Remisiewicz (2019, nr 4). W mojej książce pt. "Wprowadzenie do teorii krytykoznawstwa. Krytyka naukowa (nie tylko) w pedagogice" (Kraków 2021) opisuję problemy z recenzowaniem wniosków naukowych w psychologii, naukach prawnych, językoznawstwie, ale też w bibliologii i informatologii.   

Jakie kardynalne błędy odsłonił statystycznym "diagnostom" w ich artykule G. Węgrzyn? 

po pierwsze, autorzy informują, że członkowie CK byli wybierani przez 'starszą profesurę", chociaż nie analizowali danych wyborców pod tym kątem.  Pomijają fakt, że członkowie CK zostali wybrani przez innych uczonych w procedurze demokratycznych wyborów. W każdym dyscyplinie naukowej głosować mogli wszyscy naukowcy posiadający tytuł naukowy profesora, dlatego należy założyć, że zostali uznani za liderów w badaniach dyscyplin naukowych. Są zatem w stanie obiektywnie oceniać procesy awansów naukowych. Innymi słowy, uzyskali mandat zaufania jako naukowcy, którzy zostali wybrani w celu zapewnienia poprawności procedur.

po drugie, błędnie piszą o tym, że CK powoływała do komisji habilitacyjnej pięciu samodzielnych pracowników naukowych. Ba, nie wiedzą, że przesyłana jednostkom uchwała prezydium CK w tej sprawie podlegała weryfikacji przez rady wydziałów czy instytutów, których członkowie mogli zgłosić zastrzeżenia co do  członka komisji powołanego przez CK, jeśli mieli wiedzę na temat istniejącego konfliktu interesów z wnioskodawcą o stopień naukowy albo z członkami rady naukowej. W mojej dyscyplinie zdarzały się takie przypadki, ale i inne, które  wynikały np. z sytuacji losowych (śmierć członka komisji, choroba, nieplanowany wyjazd na staż zagraniczny itp.). W takiej sytuacji podejmowano uchwałę w CK o zmienia członka komisji habilitacyjnej.

po trzecie, poważnym błędem autorów tej pseudo diagnozy jest jednak brak informacji że każdy członek komisji habilitacyjnej, niezależnie od przypisanej mu funkcji, miał jeden równoważny pozostałym głos, który tak samo decydował o poparciu wniosku, zakwestionowaniu lub wstrzymaniu się od głosu. Na jakiej podstawie piszą, że "praca przewodniczącego komisji habilitacyjnej i dwóch pozostałych członków nie będących recenzentami sprawiała, że byli oni jedynie dodatkowo głosującymi członkami komisji”? 

Gdzie tu jest jakieś władztwo? Dlaczego postponują konieczny wkład pracy każdego członka komisji, także nie będącego recenzentem, który także musiał zapoznać się z wszystkimi osiągnięciami habilitanta i je ocenić? Dlaczego autorzy sugerują, że głos przewodniczącego/-j komisji habilitacyjnej czy któregoś z recenzentów był decydujący, narzucający niemerytoryczną konkluzję?

Jak pisze G. Węgrzyn: "Twierdząc, że członkowie komisji „byli tylko dodatkowymi członkami z prawem głosu w komisji” pokazuje jakże wysoki poziom ignorancji autorów na temat analizowanego przez nich systemu awansów naukowych. Moim zdaniem nigdy nie powinni podejmować się tego typu diagnoz, skoro nie potrafią ich analizować".

 Zwracałem na to uwagę, że na mocy poprzedniej ustawy nie tylko recenzenci, ale także pozostali trzej członkowie komisji habilitacyjnej musieli przedłożyć pisemnie lub werbalnie w czasie obrad komisji swoją ocenę osiągnięć habilitanta. Wszystko było protokołowane. Niestety, ustawa z 2018 roku wyeliminowała ten obowiązek, toteż pisemną formę mają jedynie cztery recenzje. Jednak w głosowaniu w sprawie o nadanie stopnia naukowego każdy głos ma tę samą wagę.   

po czwarte, jest w tym artykule "kolejna śmieszna sugestia, że wybór członków CK na przewodniczących komisji habilitacyjnych „może mieć związek z finansami”. To prawda - stwierdza G. Węgrzyn - że wszyscy członkowie komisji habilitacyjnej otrzymali wynagrodzenie finansowe za swoją pracę (kilkaset euro za wniosek). Było to jednak wynagrodzenie za tzw. dodatkową pracę, którą należało wykonać i - jak wskazano powyżej - nie była ona ani łatwa, ani nie wymagająca poświęcenia czasu. 

Każdy członek komisji habilitacyjnej był zobowiązany do przeanalizowania wszystkich osiągnięć kandydata, co zwykle zajmuje co najmniej kilka godzin, a nawet kilka dni w przypadku bardziej złożonego lub spornego wniosku, a potem kilka godzin na udział w posiedzeniu komisji. Sugerowanie, że były to „pieniądze za nic” lub „łatwe pieniądze” jest po prostu absurdalne".

Pamiętam z czasów mojej działalności recenzenckiej w CK, że był przypadek profesora nauk technicznych, który będąc członkiem CK postępował nieuczciwie. Niewłaściwa postawa została nie tylko napiętnowana, ale skutkowała usunięciem tego profesora z gremium członków CK. O tym autorzy artykułu nie mogli wiedzieć, bo z liczb to nie wynika. Ówczesny przewodniczący CK reagował na każde naruszenie prawa czy norm obyczajowych. To jednak wymagałoby od autorów pseudonaukowego artykułu np. analizowania wszystkich protokołów prezydium CK. Tego jednak nie uczynili, bo nie mieli czasu lub nie chcieli, a było to przecież konieczne do eksplikacji surowych danych liczbowych.     

Wyciąganie wniosków jedynie z danych statystycznych bez znajomości wszystkich procedur, procesów i ich zróżnicowanych uwarunkowań kompromituje autorów takich pseudodiagnoz, gdyż obliczenia metodami statystycznymi wymagają jeszcze merytorycznej interpretacji. Jedno jest pewne, wzrośnie im cytowalność, a ta nie musi mieć wiele do czynienia z naukową analizą. 

Niezależnie od wszystkiego, warto docenić wieloletnie zaangażowanie Marka Wrońskiego, który ujawnia wszelkie matactwa, plagiaryzm i inne formy nieuczciwości akademickiej na łamach "Forum Akademickiego". Postępowania awansowe są w Polsce jawne. Każdy może przeczytać recenzję, a jeśli ta jest nierzetelna, to najwyższy czas podjąć z nią polemikę, także na łamach czasopism naukowych. 

Stopnie doktora i doktora habilitowanego nadawały rady jednostek akademickich, a nie Centralna Komisja czy RDN. Czyżby w tle tego rzekomo demaskatorskiego artykułu kryły się czyjeś osobiste frustracje lub problemy? Doprawdy, nie naprawią polskiej nauki statystyczne obróbki danych liczbowych. Czas najwyższy, by każdy zaczął te zmiany od siebie.     

   

 (źróło ilustracji: paradaopornych.pl - zakupiona przez Oficynę Wydawniczą "Impuls" dla potrzeb blogera) 

Profesor Agnieszka Gromkowska-Melosik doktorem honoris causa Akademii WSB

 

Uroczystość nadania tytułu doktora honoris causa Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej prof. Agnieszce Gromkowskiej-Melosik w ostatnim dniu czerwca było odsłoną życia i dokonań uczonej z Wydziału Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu. Tegoroczne lato obfituje w uroczystości uhonorowania przez uczelnie przedstawicieli polskiej pedagogiki. Przed tygodniem pisałem o uroczystości nadania przez Senat Uniwersytetu Zielonogórskiego godności doktora honoris causa profesorowi Markowi Konopczyńskiemu.  

JM Rektor Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej - prof. AWSB Zdzisława Dacko-Pikiewicz, wyróżniła wczoraj tą godnością pierwszą pedagożkę, która poświęciła większość swoich badań naukowych właśnie kobietom jako badaczka zaangażowana w szkolnictwie wyższym i nauce. 

Jak wynika z najnowszego raportu „Nauka w Polsce 2022” Państwowego Instytutu Badawczego, jakim jest Ośrodek Przetwarzania Informacji Im wyższy stopień naukowy, tym odnotowano mniejszy udział kobiet. Tylko 27% profesorów i 42% doktorów habilitowanych to kobiety. 

Wygłaszając laudację prof. Mirosława Nowak-Dziemianowicz akcentowała, że naukę tworzą osoby o silnej tożsamości podmiotowej, wrażliwe na nierówności społeczne, zaangażowane w badania i kreatywne. Prof. A. Gromkowska-Melosik harmonijnie łączy różne role i obszary własnego życia, a przy tym należy do pokolenia młodych naukowczyń, które uczciwie i rzetelnie wykorzystały możliwości do własnego rozwoju, jakie stwarzało Narodowe Centrum Nauki i Jej macierzysty uniwersytet. 

Nie poprzestała na studiowaniu jedynie rodzimej literatury przedmiotu, ale realizując projekty badawcze finansowane z grantów NCN, łączyła je z wyjazdami naukowymi poza granice naszego kraju, gdzie w bibliotekach uniwersyteckich pozyskiwała najnowsze źródła do swoich badań. Była w tak znaczących na świecie uczelniach, jak m.in.: pięciokrotnie w University of Virginia (w tym na stypendium Parrish Foundation),  Uniwersytet w Tillburgu, Holandia, dwukrotnie w Uniwersytecie w Amsterdamie, Holandia, Uniwersytet Karola w Pradze, dwukrotnie w University of London w Londynie, Uniwersytet w Sztokholmie, Uniwersytet w Oslo, Universidad Zaragozza, Hiszpania (udział w projekcie Erasmus-Mundus), Universidad de Buenos Aires, University of Sydney, Australia i University of Lund.

Najważniejsze w dorobku naukowym prof. A. Agnieszki Gromkowskiej-Melosik są oczywiście publikacje, w których stawia społecznie doniosłe pytania o to, co jest największym problemem dla kobiet w ich życiu osobistym i pracy zawodowej. Opisuje i interpretuje ich osobiste doświadczenia, przeżycia, doznania, czyniąc ze swojego pisarstwa naukowego po części hermeneutykę epistemologiczną z zawartym w niej naddatkiem pedagogicznym. 

Nie ma miejsca w rozprawach Pani Profesor powierzchowna rekonstrukcja idei kobiecości i związanych z nimi praktyk kulturowych, gdyż w każdej z publikacji odnajdujemy znakomitą umiejętność konstruowania historycznie, społecznie i politycznie uwarunkowanej wiedzy, która pozwala na dociekanie esencji, kulturowego rdzenia interesującego ją fenomenu. Niezwykle interesująco pedagożka odsłania sposób odczytywania przez siebie wielu źródeł naukowych na temat kobiecości, w tym występujących w nich sprzecznych ze sobą interpretacji. 

Zapewne związek z mężem - profesorem nauk społecznych Zbyszko Melosikiem, który nie tylko pisze o pasji bycia naukowcem, ale i wzbogacał swoimi rozprawami wrażliwość na naukoznawcze racje, sprzyjał temu, by odnaleźć niejako obok jego zainteresowań własny przedmiot badań, by nikt nie poddawał go w wątpliwość czy nie doceniał jego autonomicznego i twórczego sprawstwa. 

Nauka potrzebuje prawdy, także tej o fundamentalnie patriarchalnej perspektywie organizacji, struktur, treści i formatowania ról społecznych w szkolnictwie publicznym, co w populistycznie zarządzanym państwie zaczyna wchodzić na pierwszy plan. Pani Profesor dostrzega kryzysy kultury codziennego życia młodzieży, które stają się odsłoną kryzysu uczestniczenia pokolenia X-Y-Z w życiu politycznych i kulturowych podziałów w społeczeństwie nieprzyjaznym badaniom kulturowym, w tym feministycznym. 

Rozprawy Pani Profesor oddają zarazem sprawiedliwość intelektualną sile argumentów, z którymi sama polemizuje, pokazując ich zróżnicowanie i skutki wprowadzania ich w życie. W świetle bogatego zbioru publikacji historycznych, socjopedagogicznych, naukoznawczych i oświatowych nie będzie łatwo naśladować Jej warsztat badawczy, czy literalnie kontynuować Jej pedagogiczne intuicje. Wynikają one bowiem z bardzo osobistych odczytań realnego świata własnej aktywności, często powstrzymywanej w głębi narracji, by nie urazić któregoś ze znaczących uprzednio interlokutorów.

Dostojna Doktorka Honoris Causa wydała wspólnie z Aleksandrą Boroń raport z badań, które dotyczą losu ukraińskich uchodźczyń (Ukraińskie uchodźczynie wojenne. Tożsamość, trauma, nadzieja. Kraków 2022). Prowadząc z nimi rozmowy, wywiady, dokonując obserwacji zarejestrowały zarazem świadectwo egzystencjalnych dramatów, niewyobrażalnych dla cywilizowanego Europejczyka trzeciej dekady XXI wieku przeżyć, rozterek, indywidualnych historii życia swoich respondentek.  Już po dwóch tygodniach był rezonans w czasopiśmiennictwie ukraińskim w USA i na Ukrainie, potwierdzając niesłychanie ważne analizy i wyniki badań tak dla nauki, jak i ukraińskiego społeczeństwa.

Wczorajsza uroczystość była okazją do podkreślenia istotnego wkładu pedagogiki w rozwój nauk społecznych. Przybyli na nią rektorzy, dziekani, recenzenci, współpracownicy, przyjaciele i znajomi. JM Rektor Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej wręczyła Doktor honorowej obraz, który zawierał elementy architektury miasta dynamicznie rozwijajacej się uczelni i ... Poznania, a w różnych zakamarkach miejskiej przestrzeni zostały ukryte symbole regionu. 

Piękna to była uroczystość, a życzeniom i gratulacjom nie było końca.    

Sowizdrzałowa wysepka innej edukacji

 

Wprawdzie są już wakacje, ale dlaczego nie mielibyśmy pisać o tym, co działo się w trakcie minionego roku szkolnego?

W Katowicach powstało Liceum Sowizdrzała, które jest Autorską Szkołą Ponadpodstawową. Sfera niepubliczna jest wciąż jeszcze bardziej przyjazna tej młodzieży, która nie mieści się w ogólnodostępnych, publicznych szkołach ponadpodstawowych.

Zwracam uwagę, że fakt niemieszczenia się nie dotyczy problemów kognitywnych, kompetencyjnych, ale kulturowych, psychospołecznych. Są nastolatkowie, którzy potrzebują innej kultury środowiska edukacyjnego, w którym będą mogli albo kontynuować albo po raz pierwszy w swoim życiu doświadczać sytuacji autotelicznego uczenia się, które są ważne jako coś cennego samo w sobie.

Są absolwenci szkoły podstawowej, którzy nie zamierzają uczestniczyć w tzw. "wyścigu szczurów", nie chcą być ofiarami panoptykonu, ale pragną rozwijać się, odkrywać własne człowieczeństwo, doświadczać świata wartości humanistycznych, a nie podporządkowanych jakiejś ideologii, światopoglądowi, doktrynie, a więc temu, co jest obce ich potrzebom samorealizacyjnym.

Zapewne takim środowiskiem może być: Szkoła na wagarach? Sowizdrzał? - jak piszą o niej jej organizatorzy - Fundacja Ekosystem Rośnie:

Szkoła stała się dziś instytucją przemęczoną, kontrolującą, sparaliżowaną formalnościami, w której paradoksalnie coraz trudniej się uczyć. Utraciła swój sens i podstawowe zobowiązanie.

Stara mądrość mówi, że w takich momentach potrzebujemy chwili buntu i wędrówki.

Buntu, który sekretnie przywraca porządek.

Wędrówki w nieznane, bo znane oszalało.

O tym samym jest też nastoletniość, o poszukiwaniu wizji na swoje nowe życie.

Życie dorosłego.

 

Tę wysepkę innej edukacji tworzy wypromowana dwa lata temu dr Dominika Hofman wraz z Kacprem Lemieszem na Śląsku fundacja - Szkoła Górników Kulturowych - Hajmat, która z kolei prowadzi Liceum Sowizdrzała (www.liceumsowizdrzala.pl )

Jak pisze do mnie pani dr Dominika Hofman: Mała to szkoła, ale gęsto tkana: dbamy o piękno w naszej przestrzeni, gotujemy, sprzątamy (co jak się okazuje jest dzisiaj rozwiązaniem wręcz rewolucyjnym), wgryzamy się poznawczo w różne tematy połączone w bloki przedmiotowe, nasłuchujemy o co prosi nas najbliższe sąsiedztwo i miasto, wyruszamy poza znane, aby pobyć z dzikością. 

Zadajemy pytania: co to znaczy stawać się człowiekiem?

Jakie zadania (poza tymi typowo szkolnymi) ma do zrealizowania nastolatek?

Na czym polega inicjacja w nastoletniość?

O czym są kłopoty, z którymi przyszło nam się dzisiaj mierzyć?

Jak, będąc z nimi w kontakcie, utkać z nich coś pięknego?

Do czego wzywa nas kondycja dzisiejszej młodzieży?

Gdzie się podziali dorośli i co to znaczy dojrzałość?

Jak tworzyć "małe centrum świata" - zdrowy organizm w tak biednym otoczeniu kulturowym?

Do czego zaprasza nas świat, głównie ten najbliższy?

Właśnie prowadzą rekrutację do II klasy. O szkołach niepublicznych nie chcą pisać media, gdyż dziennikarze mogą być podejrzewani o ukrytą reklamę. Może też być tak, że prowadzący tego typu placówki nie chcą, żeby o nich pisały media, bo te koncentrują się głównie na banałach typu: szkoła bez ocen i bez dzwonków albo ma szkoła wprowadzająca innowacyjne metody kształcenia. 

Jak sądzę, prowadzący Sowizdrzała nie chcą takiej narracji o ich inicjatywie. Może warto tam zajrzeć, porozmawiać z pedagogami, dowiedzieć się, co takiego ważnego może oferować młodzieży właśnie ta placówka w sytuacji, gdy narasta problem zanikania troski nastolatków o własny rozwój, o poczucie sensu życia, a co dopiero mówić o wartości uczenia się przez całe życie? 

 (źródło foto: D. Hofman)