Profesor Agnieszka Gromkowska-Melosik doktorem honoris causa Akademii WSB

 

Uroczystość nadania tytułu doktora honoris causa Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej prof. Agnieszce Gromkowskiej-Melosik w ostatnim dniu czerwca było odsłoną życia i dokonań uczonej z Wydziału Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu. Tegoroczne lato obfituje w uroczystości uhonorowania przez uczelnie przedstawicieli polskiej pedagogiki. Przed tygodniem pisałem o uroczystości nadania przez Senat Uniwersytetu Zielonogórskiego godności doktora honoris causa profesorowi Markowi Konopczyńskiemu.  

JM Rektor Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej - prof. AWSB Zdzisława Dacko-Pikiewicz, wyróżniła wczoraj tą godnością pierwszą pedagożkę, która poświęciła większość swoich badań naukowych właśnie kobietom jako badaczka zaangażowana w szkolnictwie wyższym i nauce. 

Jak wynika z najnowszego raportu „Nauka w Polsce 2022” Państwowego Instytutu Badawczego, jakim jest Ośrodek Przetwarzania Informacji Im wyższy stopień naukowy, tym odnotowano mniejszy udział kobiet. Tylko 27% profesorów i 42% doktorów habilitowanych to kobiety. 

Wygłaszając laudację prof. Mirosława Nowak-Dziemianowicz akcentowała, że naukę tworzą osoby o silnej tożsamości podmiotowej, wrażliwe na nierówności społeczne, zaangażowane w badania i kreatywne. Prof. A. Gromkowska-Melosik harmonijnie łączy różne role i obszary własnego życia, a przy tym należy do pokolenia młodych naukowczyń, które uczciwie i rzetelnie wykorzystały możliwości do własnego rozwoju, jakie stwarzało Narodowe Centrum Nauki i Jej macierzysty uniwersytet. 

Nie poprzestała na studiowaniu jedynie rodzimej literatury przedmiotu, ale realizując projekty badawcze finansowane z grantów NCN, łączyła je z wyjazdami naukowymi poza granice naszego kraju, gdzie w bibliotekach uniwersyteckich pozyskiwała najnowsze źródła do swoich badań. Była w tak znaczących na świecie uczelniach, jak m.in.: pięciokrotnie w University of Virginia (w tym na stypendium Parrish Foundation),  Uniwersytet w Tillburgu, Holandia, dwukrotnie w Uniwersytecie w Amsterdamie, Holandia, Uniwersytet Karola w Pradze, dwukrotnie w University of London w Londynie, Uniwersytet w Sztokholmie, Uniwersytet w Oslo, Universidad Zaragozza, Hiszpania (udział w projekcie Erasmus-Mundus), Universidad de Buenos Aires, University of Sydney, Australia i University of Lund.

Najważniejsze w dorobku naukowym prof. A. Agnieszki Gromkowskiej-Melosik są oczywiście publikacje, w których stawia społecznie doniosłe pytania o to, co jest największym problemem dla kobiet w ich życiu osobistym i pracy zawodowej. Opisuje i interpretuje ich osobiste doświadczenia, przeżycia, doznania, czyniąc ze swojego pisarstwa naukowego po części hermeneutykę epistemologiczną z zawartym w niej naddatkiem pedagogicznym. 

Nie ma miejsca w rozprawach Pani Profesor powierzchowna rekonstrukcja idei kobiecości i związanych z nimi praktyk kulturowych, gdyż w każdej z publikacji odnajdujemy znakomitą umiejętność konstruowania historycznie, społecznie i politycznie uwarunkowanej wiedzy, która pozwala na dociekanie esencji, kulturowego rdzenia interesującego ją fenomenu. Niezwykle interesująco pedagożka odsłania sposób odczytywania przez siebie wielu źródeł naukowych na temat kobiecości, w tym występujących w nich sprzecznych ze sobą interpretacji. 

Zapewne związek z mężem - profesorem nauk społecznych Zbyszko Melosikiem, który nie tylko pisze o pasji bycia naukowcem, ale i wzbogacał swoimi rozprawami wrażliwość na naukoznawcze racje, sprzyjał temu, by odnaleźć niejako obok jego zainteresowań własny przedmiot badań, by nikt nie poddawał go w wątpliwość czy nie doceniał jego autonomicznego i twórczego sprawstwa. 

Nauka potrzebuje prawdy, także tej o fundamentalnie patriarchalnej perspektywie organizacji, struktur, treści i formatowania ról społecznych w szkolnictwie publicznym, co w populistycznie zarządzanym państwie zaczyna wchodzić na pierwszy plan. Pani Profesor dostrzega kryzysy kultury codziennego życia młodzieży, które stają się odsłoną kryzysu uczestniczenia pokolenia X-Y-Z w życiu politycznych i kulturowych podziałów w społeczeństwie nieprzyjaznym badaniom kulturowym, w tym feministycznym. 

Rozprawy Pani Profesor oddają zarazem sprawiedliwość intelektualną sile argumentów, z którymi sama polemizuje, pokazując ich zróżnicowanie i skutki wprowadzania ich w życie. W świetle bogatego zbioru publikacji historycznych, socjopedagogicznych, naukoznawczych i oświatowych nie będzie łatwo naśladować Jej warsztat badawczy, czy literalnie kontynuować Jej pedagogiczne intuicje. Wynikają one bowiem z bardzo osobistych odczytań realnego świata własnej aktywności, często powstrzymywanej w głębi narracji, by nie urazić któregoś ze znaczących uprzednio interlokutorów.

Dostojna Doktorka Honoris Causa wydała wspólnie z Aleksandrą Boroń raport z badań, które dotyczą losu ukraińskich uchodźczyń (Ukraińskie uchodźczynie wojenne. Tożsamość, trauma, nadzieja. Kraków 2022). Prowadząc z nimi rozmowy, wywiady, dokonując obserwacji zarejestrowały zarazem świadectwo egzystencjalnych dramatów, niewyobrażalnych dla cywilizowanego Europejczyka trzeciej dekady XXI wieku przeżyć, rozterek, indywidualnych historii życia swoich respondentek.  Już po dwóch tygodniach był rezonans w czasopiśmiennictwie ukraińskim w USA i na Ukrainie, potwierdzając niesłychanie ważne analizy i wyniki badań tak dla nauki, jak i ukraińskiego społeczeństwa.

Wczorajsza uroczystość była okazją do podkreślenia istotnego wkładu pedagogiki w rozwój nauk społecznych. Przybyli na nią rektorzy, dziekani, recenzenci, współpracownicy, przyjaciele i znajomi. JM Rektor Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej wręczyła Doktor honorowej obraz, który zawierał elementy architektury miasta dynamicznie rozwijajacej się uczelni i ... Poznania, a w różnych zakamarkach miejskiej przestrzeni zostały ukryte symbole regionu. 

Piękna to była uroczystość, a życzeniom i gratulacjom nie było końca.