Korepetycje

Nic się nie zmieniło w kraju od opublikowania w 2004 r. przez Open Society Institute danych z badań na temat korepetycji w wybranych krajach postkomunistycznych, w tym w Polsce(za tę część odpowiadała z Uniwersytetu Warszawskiego prof. Elżbieta Putkiewicz). Pytano wówczas studentów o to, czy w maturalnej klasie korzystali z korepetycji. Istotnie Polska wypadła dość niepokojąco: 50 proc. sondowanej młodzieży studenckiej przyznało się do korzystania z korepetycji. Są to przede wszystkim uczniowie z rodzin najwyżej sytuowanych materialnie i wykształconych (59 proc.), natomiast w mniejszym stopniu, chociaż przy znacznym wysiłku, uczniowie z rodzin mniej zamożnych, często ubogich, ale świadomych wagi wykształcenia (35 proc.).

To na skutek wyników badań w 2005 r. powstał MEN-owski Ogólnopolski Konkurs „Szkoła bez korepetycji”, który okazał się totalnym fiaskiem zarówno dla organizatorów, jak i szkół. Istotą programu miało być zredukowanie zapotrzebowania na korepetycje, tak by uczniowie szkół, które do niego przystąpią, uzyskiwali wystarczające wsparcie w swojej szkole. Do konkursu zgłosiło się wówczas zaledwie 349 szkół, ale po ocenie nadesłanych przez nie programów zakwalifikowano tylko nieco ponad połowę, bo zaledwie 144 szkoły. To był wyraźny sygnał środowiska nauczycielskiego – nie chcemy tak kształcić uczniów, by nie były im potrzebne korepetycje. Komu są one potrzebne? I uczniom, i nauczycielom. Ci ostatni mogli i nadal mogą w tzw. szarej strefie dorabiać do swoich pensji, wcale już nie takich małych.

Zjawisko jest trudno mierzalne, gdyż większość uczniów korzysta z tzw. doraźnej pomocy rodzinnych korepetytorów lub osób z kręgu znajomych dla ich rodziny, nie płacąc za to lub wyrażając swoją wdzięczność w inny sposób. To jednak nie jest jakaś lepsza, bardziej szlachetna forma korepetycji, gdyż i w pierwszym, i w drugim przypadku odsłania nieefektywność polskiej szkoły publicznej.

Znakomite badania prof. Zbigniewa Kwiecińskiego dotyczące poczucia przydatności lekcji dla osobistego rozwoju uczniów pokazały, że uczęszczanie do szkoły jest z tego punktu widzenia złudzeniem. Na sto jednostek lekcyjnych z różnych przedmiotów średni czas pożyteczny dla rozwoju uczniów (kształcący, poszerzający, porządkujący wiedzę, rozwijający) z 45-minutowej lekcji wyniósł tylko 5,5 minuty (12,2 proc. całego czasu). Czas obojętny dla rozwoju ucznia, ale nieszkodliwy oraz czas szkodliwy, toksyczny dla jego rozwoju, to łącznie 87,8 proc. czasu wszystkich 100 jednostek.

To oznacza, że dzieci są uczone pozorowania, bo przecież jeśli będą miały zaległości, to i tak ktoś je uzupełni. Kto? Albo sam uczeń, albo jego rodzice, albo korepetytorzy, albo organizacje pozarządowe (np. harcerstwo) czy parafie (bezpłatna pomoc dla najsłabszych). W moim przekonaniu powodem tego stanu rzeczy jest ustawowe trwanie przy systemie klasowo-lekcyjnym, który był dobry na przełomie XIX i w całym XX w., ale już zupełnie jest nieadekwatny do przyspieszenia rozwoju i nowych technologii uczenia się oraz dostępu do źródeł wiedzy w XXI w. Nie winię nauczycieli, ale MEN, który utrzymuje archaiczny i patogenny system kształcenia.

Problem korepetycji ma rzecz jasna co najmniej dwa wymiary etyczne.

Po pierwsze, po co uczniowie uczęszczają do szkoły publicznej, skoro ta nie jest w stanie przygotować ich do dalszej edukacji czy pracy zawodowej, a zatem muszą niejako na koszt swoich rodziców uzupełniać tę edukację. Stawia to pod znakiem zapytania etos zawodu nauczyciela i uwarunkowania strukturalne pracy nauczyciela np. obciążenia dydaktyczne (niskie pensum nauczycieli – 18 godz. powoduje, że nauczyciele nie mogą, gdyż nie muszą zajmować się pełnym kształceniem swoich uczniów).

Po drugie, udzielanie korepetycji przez nauczycieli własnym uczniom, którym wcześniej przekazali informację, że w szkole mogą oni co najwyżej uzyskać pomoc do zdania matury na poziomie podstawowym. Na poziomie rozszerzonym, który jest traktowany jako ekskluzywny, powiada się – to nie nasz problem.

Chcesz studiować za darmo, chcesz mieć sukces szkolny - to płać za korki. Oto dewiza - nie tylko polskiej - szkoły publicznej.

Coolturalne gadżety łódzkie dla młodzieży i turystów

Maciej Kałach napisał w Dzienniku Łódzkim o tym, jak władze miasta postanowiły kreować wizerunek Łodzi wyrażając zgodę właścicielowi internetowego sklepu z pamiątkami na zamieszczenie hasła "I love Łódź" na ... prezerwatywach. To już kolejne posunięcie magistratu na rzecz seksualizacji swojej polityki i także własnego wizerunku. Dopiero co prezydent miasta wyraziła zgodę na sfinansowanie z budżetu miasta uczniom publicznych gimnazjów zajęć instruktażowych w zakresie współżycia seksualnego. Aktywistki fundacji SPUNK już od pierwszej lekcji uczą dziewczęta, jak nakładać prezerwatywę na fantoma penisa.

Rozumiem, że wkrótce tzw. edukacja seksualna będzie łączona z edukacją regionalną, bo - jak twierdzi wspomniany biznesmen - "Miłość do Łodzi można udowadniać zawsze i wszędzie. Nawet podczas igraszek w sypialni. - Liczę na zainteresowanie nowym suwenirem ze strony łódzkiej młodzieży i turystów", oferując jedną prezerwatywę za 5 zł.

"Wasilewski zdradza, że na opakowaniu kondoma chciał umieścić nowe logo miasta z hasłem "Łódź kreuje". - Nie wiem, dlaczego, urzędnicy magistratu odmówili - opowiada przedsiębiorca, który w opisie produktu wymienił jego "możliwe zastosowania". Wasilewski wskazuje, że prezerwatywę można wykorzystać jako "prezent biznesowy", "atrakcyjny produkt dla gości hotelowych" oraz "według innych upodobań". (M. Kałach, Prezerwatywa "I love Łódź", DŁ 27.10.2012)

Też się dziwię, że urzędnicy nie pozwolili p. Wasilewskiemu na umieszczenie tak kreatywnych napisów. W końcu jest to - jak wskazują tablice przy wjeździe do Łodzi - miasto akademickie. Mogę zaproponować nieodpłatnie inne napisy na kondomy jako wizytówki miasta: np. "Kocham się w Łodzi" czy "W Łodzi nie pękam". Tylko patrzeć jak wkrótce o logo miasta wystąpi jakiś producent spirali domacicznych, bo niby dlaczego eksponować w tym mieście patriarchat, skoro ten - zdaniem socjologów - odchodzi już w przeszłość. Wówczas konkurencyjny sklep internetowy mógłby wystąpić o zgodę na napis: "I love w Łodzi" czy "Obcym wstęp wzbroniony".

Każdy produkt rynkowy musi mieć swojego adresata, a ten - jak wynika z wypowiedzi sprzedawcy - jakże atrakcyjnego dla tego miasta gadżetu i pamiątki - jest skierowany do młodzieży i gości hotelowych.

Rodzice gimnazjalistów uczęszczających na kurs seksualny powinni zwrócić się do rady rodziców o zakupienie na koniec roku szkolnego atrakcyjnych gadżetów w ramach nagród za postępy w nauce. Akademicy zaś, organizując konferencje naukowe w tym mieście, powinni spodziewać się załącznika do planu miasta w postaci jakże atrakcyjnej dla gości gumki wraz z hotelami i akademikami, w których będzie można zweryfikować ich przydatność.

Sądzę, że czas najwyższy, aby odbywały się też w Łodzi "zielone szkoły", czyli seks w naturze, w ramach których uczestnicy kursów seksualnych mogliby odbywać praktyki w Parku na Zdrowiu. Okazaliby tym samym miłość do miasta i jego władz.

Zanik zainteresowań czasopismami naukowymi

Spotkałem się niedawno w jednym z uniwersytetów w naszym kraju z grupą doktorantów i młodych doktorów pedagogiki. Zapytałem ich o to, które z zatwierdzonych przez Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego czasopism naukowych z tzw. listy A, B i C prenumerują, czytają i wykorzystują w swoich pracach nad doktoratem. Wymieniałem po kolei nazwy czasopism, a na ich twarzach malowało się zdumienie. Nikt z nich nie wiedział, że mamy na tzw. liście filadelfijskiej, posiadające współczynnik wpływu Impact Factor (IF), które jest w bazie Journal Citation Reports (JCR) - jedno polskie czasopismo pedagogiczne, które wydaje prof. Stanisław Juszczyk z Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego, a nazywa się "The New Educational Review". Skoro nie wiedzą, że takie pismo istnieje, to trudno, by kierowali do jego redakcji swoje artykuły.

Nie dziwiło mnie w tej sytuacji, kiedy okazało się, że nie znają w ogóle czasopism z tzw. listy C (ERIH - European Reference Index for the Humanities), gdzie pedagodzy mają już 10 czasopism naukowych. Zaledwie 3 osoby przyznały się do tego, że znają i nawet powołują się na teksty z takich czasopism tej listy, jak "Kwartalnik Pedagogiczny" (tu jednak padł komentarz, że przecież od 2 lat to pismo się nie ukazuje), "Ruch Pedagogiczny" i "Edukacja". O pozostałych periodykach nie mieli zielonego pojęcia. Natomiast w ogóle nie znali czasopism z ministerialnego wykazu - B, czyli pedagogicznych czasopism krajowych, które są wydawane przez m.in. Komitet Nauk Pedagogicznych PAN lub jego zespoły oraz przez wydawnictwa uczelni akademickich i wyższych szkół zawodowych.

Młodzi naukowcy lub zabiegający o ten status nie uczęszczają do czytelni w bibliotekach akademii, uniwersyteckich czy pedagogicznych, bo - jak twierdzą - nie mają na to czasu. Zapytałem zatem, czy może w tej sytuacji prenumerują jakieś czasopismo naukowe? I tu padła zdumiewająca odpowiedź: NIE. A PO CO? Otóż to. Po co są wydawane czasopisma, po co zespoły redakcyjne poświęcają czas na pozyskanie autorów, recenzowanie ich tekstów, redagowanie każdego numeru i pozyskiwanie środków na druk oraz dystrybucję, skoro i tak mało kto jest nimi zainteresowany? W okresie wiadomego nam quasitotalitaryzmu czasopisma pedagogiczne były często jedynym, najszybszym i "gorącym" źródłem wiedzy o wynikach badań naukowych, nowych teoriach, koncepcjach czy akademickich sporach. Dzisiaj wydaje się tak dużo książek naukowych i naukawych, popularnonaukowych i literatury faktu, że młodzi adepci nauk pedagogicznych nie są w stanie nadążyć z odnotowaniem ich obecności na rynku, a co dopiero mówić o ich przeczytaniu i napisaniu recenzji czy wykorzystaniu rozpraw do własnych badań i publikacji.

Co młodzi zatem czytają? Czy w ogóle czytają? Skoro nie prenumerują czasopism pedagogicznych, to czy kupują książki naukowe? Okazuje się, że książek też nie kupuje zdecydowana większość z nich. Jeszcze trochę, a okaże się, że nie ma komu i po co pisać. Już wiadomo, że nie ma takiego sensu, jaki miał miejsce w społeczeństwie modernistycznym, wydawanie czasopism naukowych. Chociaż wpisanie części z nich na listę B przez minister B. Kudrycką, co zresztą krytycznie analizuję i oceniam w swoim najnowszym artykule w "Forum Akademickim" (2012 nr 10), może skutkować, jeśli już nie prenumeratą, to może chociaż czytelnictwem strony, na której są podane warunki pisania artykułów, recenzji czy sprawozdań z pedagogicznych wydarzeń. Tylko patrzeć, jak czytelnie czasopism staną się zbyteczną przestrzenią, gdyż przebywać w nich będzie jedynie ich pracownik.

Szkoła akademickiego "kupczenia", czyli pedagogika w warzywniaku

Właśnie napisał do mnie jeden z pracowników wyższej szkoły prywatnej (tzw. "wsp") o tym, jak to kanclerz szkoły, w której pracuje, kiwa zatrudnionych przez siebie pracowników-nauczycieli. Strategia działania jest tu banalnie prosta, jak w pseudo biznesie, w firmach, które nastawione są na wyłudzanie pieniędzy od naiwnych klientów tak długo, jak tylko się da, to znaczy - aż się sami nie zorientują.

Najpierw taki kanclerz roztacza wizje przed kolejnym kandydatem na uczelnianego profesora, kiedy ściąga do siebie doktora habilitowanego. Ściąga, bo musi, bo nie ma wyjścia, gdyż ministerstwo wykryło braki kadrowe. O lewiźnie kandydat nie ma pojęcia, bo i skąd. To stwarza kanclerzowi pole do popisu. Zaprasza na rozmowę, a jakże - herbatka lub kawka, ciasteczka i owoce a nawet jakiś mały prezent (jak w hipermarkecie - w ramach promocji). Rozmowę zaczął od dowartościowania kandydata do pracy, kiedy dowiedział się od swoich "służb", że nie jest on akceptowany w swoim uniwersytecie. Nikt go nie ceni, nikt mu nie powierza funkcji, a na stanowisko profesora uczelnianego musi czekać. A tu - natychmiast, od rączki.
A co to za różnica, czy będzie miał stanowisko profesora, czy nie, skoro kanclerz i tak traktuje go jak sztukę "mięsa armatniego". Kanclerz nie dociekał powodów jego wykluczania w uniwersytecie, miał bowiem świadomość tego, że jak wmówi mu, iż postrzega go jako wybitnego profesora, który tylko w tej "wsp" może w pełni realizować swoje marzenia, jak dopieści go pokusą wyższej płacy a niższych wymagań i obciążeń dydaktycznych, to ten pęknie. I pękł. Klinicyści powiadają: im bardziej ktoś jest sfrustrowany, tym łatwiej coś uzyskać od niego.


Opuścił swój uniwersytet, a w następstwie tego został także opuszczony przez dotychczasową społeczność, znajomych (co potwierdziło zrazu jego wcześniejsze przekonanie, że był nieakceptowanym odludkiem, dziwakiem). Nie mógł spodziewać się tego, że wkrótce zostanie wykluczony i z tego miejsca pracy, bo wpadł w pułapkę zamkniętych za sobą drzwi. Kanclerz wie, że on nie ma powrotu, bo skoro się zwolnił, to już nikt tego doktora habilitowanego nie przyjmie z powrotem do pracy. Niby taki samodzielny, a nie zorientował się, że ów kanclerz potrzebował go jak mebel do pokoju na czas zbliżającej się w szkole akredytacji oraz prolongaty własnych zysków.

Kiedy audytorzy wyjechali, a szkółka uzyskała pozytywną ocenę, prawda została odsłonięta. Nagle okazało się, że płace już nie mogą być tak wysokie, bo jest kryzys finansowy i demograficzny. Ów mianowany profesor musi zatem zgodzić się na większe pensum dydaktyczne, bo przecież szkoły nie stać na więcej pełnoetatowych pracowników. Kanclerza już nie obchodzi to, że ten musi dojeżdżać do "wsp" z daleka. Wiedziały gały co brały. Kanclerz zakupił mieszkanie, w którym ów habilitowany doktor może przenocować i odrobić swoje zajęcia w kilka dni. Jak szkoła zbankrutuje i trzeba będzie ją zamknąć, to mieszkanko kanclerzowi pozostanie i będzie mógł na nim zarabiać, albo urządzi tam sobie jeszcze jedną garsonierę.

Takie manewry ów kanclerz już przećwiczył na innych. Ostatnio zobowiązał jednego z doktorów do prowadzenia większej liczby zajęć dydaktycznych, niż były mu przypisane na początku roku akademickiego. Gdy ten odmówił, został następnego dnia zwolniony z pracy dyscyplinarnie. Zemsta kanclerza okazała się bowiem słodka. Kto go nie słucha, ten traci. Kto nie wczuwa się w jego problemy, ten nie jest lojalny, ba, jest - jego zdaniem - niemoralny, bo naraża pozostałą do dyspozycji kanclerza - niewydolną dydaktycznie i naukowo - kadrę nauczycielską na dodatkowe obciążenia. Ktoś w końcu musi w tej szkółce pracować. Rektor z różnych powodów pracować nie może, prorektor też (jak kanclerz mówi o nim pieszczotliwie, poza jego plecami - "dzieciorób na pasku płac"), paru emerytowanych profesorów tym bardziej, to ktoś musi. Na kogo wypadło? Na młodego, zdezorientowanego w całej intrydze. Nadwyżka doktorów na rynku "niewolniczej" pracy sprzyja temu, by potencjalni do zwolnienia (do zastąpienia), wykonywali ją za innych.

Rynek zaczyna się kurczyć. Niektóre szkoły już zrezygnowały z prowadzenia studiów na niedochodowych kierunkach. Kanclerz nie będzie dokładał do tego biznesu z własnej kieszeni. On jeszcze musi wyciągnąć jak najwięcej się da, póki są studenci, zanim ogłosi upadłość albo zostanie do niej zmuszony. Niektórzy już zatrudniają tańszych profesorów, mniej wymagających (np. będących już na emeryturze) lub sięgają po tzw. rezerwy wschodnie – ukraińskie i południowe, czyli słowackie lub słowackopodobne. Jak jakiś profesor jest niezadowolony, albo wydaje mu się, że jest niezastąpiony, to kanclerz szybko udowodni, że jest inaczej.

Jak rynek, to rynek. W warzywniaku typu „wsp” zostaje ten, kto się taniej sprzedaje, jest grzeczny, w nic się nie wtrąca, niczego nie docieka. Ma stawiać się na żądanie kanclerza, być do jego dyspozycji, albo nie wchodzić mu w drogę. Kiedy nie wytrzyma i sam odejdzie, jak jeden z doktorów, który poinformował kanclerza wspomnianej szkółki, że nie ma zamiaru dla niego dalej pracować, bo widzi lipę w kierowanej przez niego instytucji, to musi być przygotowany na nieprzychylne mu komentarze. Kanclerze rozpowiada, jak to pozbył się najgorszego pracownika. Kto sprawdzi, że to on wymówił mu współpracę? Psycholodzy określają ten typ obrony mianem mechanizmu „słodkich cytryn”.

Nauczyciele o specjalnych potrzebach

Zdaniem związkowców z oświatowej Solidarności w Łodzi - NAUCZYCIELE też powinni korzystać z budżetowego wsparcia ich specjalnych potrzeb (w tym higienicznych). Gdyby nie pomoc socjalna państwa, to łódzcy nauczyciele byliby odrażający - brudni - spragnieni i źli. Dzięki pozostałościom socjalistycznej pomocy socjalnej dla tej (wówczas najuboższej) grupy zawodowej, przetrwał do 2010 r. przywilej comiesięcznego przydziału nauczycielom i pracownikom administracji szkolnej 100 g herbaty i jednej kostki mydła. Doskonale to pamiętam z czasów PRL, bo sam, kiedy pracowałem w szkołach podstawowych, ale i w Uniwersytecie Łódzkim, otrzymywałem ową porcję "PRL-owskiego ryżu", czyli ohydną herbatę "Popularną" albo jeszcze gorszą "Gruzińską" i ... kostkę mydła, najczęściej było to mydło szare. W stanie wojennym ratowali nas naukowcy i nauczyciele z RFN, którzy przesyłali do szkół i uniwersytetów paczki żywnościowe (ser żółty, kakao, czekolada, mleko w proszku dla niemowląt, przyprawy do zup i mięs itp.) i z produktami do utrzymywania czystości np. pachnący proszek do prania, mydełka, pieluchy dla dzieci itp.

Przez myśl mi nie przeszło, że oświatowy przywilej tamtego okresu zachował się tyle lat po transformacji. Czyżby to oznaczało, że nauczyciele są brudni i pozbawieni herbacianego płynu? Nie przykładają się do swojej pracy, że aż związki zawodowe musiały wystąpić do władz miasta z protestem przeciwko pozbawieniu pracowników oświaty tak cennych dóbr? I to przez kogo? Przez wielce oświeconą panią dyrektor Wydziału Edukacji UMŁ? To trzeba było na tym stanowisku pedagog specjalizującą się we wspomaganiu rozwoju uczniów o szczególnych potrzebach, jaką jest dr hab. Beata Jachimczak, by wreszcie uświadomiono nie tylko związkowcom, ale i dyrektorom placówek oświatowych, że socjalizmu już nie ma, a oni nie tylko znają, ale i nie zamierzają przestrzegać prawa oświatowego?

Może trzeba wyjść na ulice z transparentami: MY CHCEMY 100 g HERBATY!!! MY CHCEMY MYDŁA!!! Też mamy specjalne potrzeby!!!

Oświatowa Solidarność nie wie, że od 17 grudnia 2010 r. istnieje zarządzenie Ministra Edukacji Narodowej ze skutkiem obowiązującym od IV kwartału 2012 r. (to i tak b. minister K. Hall była łaskawa, że dała aż dwa lata przejściowe na dorobienie się nauczycieli na mydło i herbatkę), w wyniku którego dyrektorzy szkół powinni uaktualnić regulamin bhp?

Może związkowcy podejmą jeszcze strajk o cukier. Czymś warto tę herbatkę osłodzić. Czy może jednak oświatówka ma tak słodkie życie, że niech pije gorzką herbatkę? No cóż, herbatka bez cukru, ale za to z środkami do mycia, to jest dopiero przedmiot związkowej troski! Szkoda, że łódzka Solidarność zaczyna (oś-)mieszać... siebie i oświatową społeczność. Wystarczy, że już dziennikarze od ponad roku nieustannie kpią sobie z nauczycieli i poniżają ich zawód, nie dostrzegając, że chaos, pseudoreformy i nieodpowiedzialność w zarządzaniu polską edukacją są determinowane m.in. przez stanowiących prawo oświatowe.

Habilitacje z pedagogiki po słowacku i polsku

Dziekan Wydziału Pedagogicznego Univerzity Konštantína Filozofa w Nitrze poinformował, że w dniu 8 listopada 2012 odbędzie się o godz. 9,00 wykład habilitacyjny pani
dr Zofii Brańki, która reprezentuje Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.

Tym razem będzie to habilitacja z pedagogiki. Tematem wykładu habilitacyjnego polskiej pedagog społecznej będzie „Kara fizyczna a agresywność dziecka“ („Telesný trest a agresivita dieťaťa“). Natomiast w ramach tego przewodu obowiązuje jeszcze - w ciągu przeznaczonych na całe postępowanie dwóch godzin - obrona dysertacji habilitacyjnej, która - jak wiadomo - nie musi być opublikowana. Jej tytuł brzmi „Karanie i nagradzanie dziecka w rodzinie a jego funkcjonowanie społeczne“ („Trestanie a odmeňovanie dieťaťa v rodine a jeho spoločenské fungovanie“). Recenzentami w tym przewodzie z Polski są: prof. dr hab. Andrzej Radziewicz-Winnicki i prof. dr hab. Ewa Marynowicz-Hetka.

Szkoda, że Ośrodek Przetwarzania Informacji nie publikuje (bo nie posiada) danych na temat uzyskanego przez Habilitantkę stopnia naukowego doktora, ani też o tym, jakie zawiera w swoim dorobku publikacje. W środowisku pedagogów społecznych dr Z. Brańka znana jest z takich m.in. publikacji (głównie pod jej redakcją), jak:

Agresja i przemoc w instytucjach wychowawczych. Tom 2 : Agresja i przemoc
w instytucjach wychowawczych, red. Zofia Branka, Mirosław Szymański, Kraków, Oficyna Wydawnicza TexT, 1998

Przemoc w rodzinie wobec dziecka jako czynnik społeczno-pedagogicznego nieprzystosowania uczniów. T. 1, Teoretyczne i empiryczne aspekty badań przemocy wobec dziecka w rodzinie. red. Zofia Brańka: - Kraków: "Text", 2006

Przemoc w rodzinie wobec dziecka jako czynnik społeczno-pedagogicznego nieprzystosowania uczniów. T. 2, Wpływ przemocy w rodzinie wobec dziecka na społeczno-pedagogiczne nieprzystosowanie uczniów. red. Zofia Brańka: - Kraków : "Text", 2006

Brańka Zofia: Przemoc w rodzinie polskiej u progu XXI wieku [w:] Pedagogika rodziny na progu XXI wieku : rozwój, przedmiot, obszary refleksji i badań : praca zbiorowa/ red. Andrzej W. Janke. - Toruń : Wydaw. Edukacyjne "Akapit", 2004. - S. 218-227.

Opieka i wychowanie w Polsce - problemy u progu XXI wieku, red. Zofia Brańka, - Kraków : "Text", 2006

Brańka Zofia: Karanie i nagradzanie dzieci w rodzinie miejskiej - Kraków: "Text", 2010.

Zapewne tych publikacji jest dużo więcej. Tymczasem w kraju mamy systematyczny wzrost zainteresowania przewodami habilitacyjnymi w rodzimych uniwersytetach i akademiach. Jedni twierdzą, że jest to spowodowane obawami przed zbyt wysokimi wymaganiami, jakie trzeba spełnić w ramach nowej ustawy o stopniach i tytułach naukowych, inni, że właśnie nadchodzi kolejna fala pokoleniowa, z dużym dorobkiem naukowym i dojrzała do podwyższenia swoich kwalifikacji naukowych. Zapewne jeden i drugi powód jest możliwy.

W kadencji Centralnej Komisji Do Spraw Stopni i Tytułów w Warszawie od 1.01.2011 do listopada 2012 r. zostało zgłoszonych do wyznaczenia recenzentów w przewodach pedagogów w naszym kraju 18 wniosków profesorskich oraz 69 habilitacyjnych, w tym 3 wg nowego trybu. Większość z nich jest już po pozytywnej ocenie przebiegu, część jeszcze jest procedowana.

Zmarł wybitny pedagog dialogu _ ks. prof. dr hab. Janusz Tarnowski

W dniu dzisiejszym zmarł wybitny profesor pedagogiki, ksiądz, wyjątkowy przyjaciel dzieci, młodzieży, dorosłych i osób starszych, autor znakomitych rozpraw w dziedzinie nauk humanistycznych i teologicznych, niepowtarzalna osobowość XX i pocz. XXI wieku, uwielbiany przez swoich wiernych, słuchaczy, studentów, nauczycieli akademickich, twórca polskiej pedagogiki egzystencjalno-personalistycznej
ks. Janusz TARNOWSKI. Gdyby mógł jeszcze skierować do nas swoje ostatnie słowo, to zapewne powiedziałby: "Pozwólcie mi, żebym najpierw przeprosił Was za moją nieobecność" - tak bardzo kochał ludzi, bezintereownie im służył, dodawał im nadziei i wspierał w codziennych troskach i radościach.

(fot.1. ks. prof. Janusz Tarnowski na I Międzynarodowej Konferencji "Edukacja alternatywna - dylematy teorii i praktyki" w Dobieszkowie w 1992 r.)

Moje ostatnie, bezpośrednie spotkanie z ks. prof. Januszem Tarnowskim miało miejsce trzy lata temu, kiedy obchodziliśmy w kinie "Muranów" w Warszawie Jego 90 Urodziny. WIELKI w swoich rolach i godnościach: CZŁOWIEK – KAPŁAN – PEDAGOG – WYCHOWAWCA – MISTRZ I NAUCZYCIEL pozostawiał w każdym, kto tylko miał okazję Go poznać, trwały ślad pamięci. Swoją twórczością, posługą, pięknym i mądrym życiem przeprowadzał - nie tylko moje pokolenie - z doby strukturalnego, symbolicznego totalitaryzmu i głęboko zakorzenionego w mentalności wielu osób syndromu homo sovieticus ku cywilizacji miłości, dialogu, humanizmu, zaangażowania i pedagogii. Nie bez powodu mówiliśmy o ks. J. Tarnowskim - "Korczak w sutannie", gdyż jak nikt inny, potrafił czytać, analizować i upowszechniać pedagogię Starego Doktora, odkrywając w niej wyjątkowość ludzkich relacji i sztukę wychowania. To jednak nie wszystko, bowiem w odróżnieniu od wielu tzw. korczakowskich pedagogów, On tę pedagogię stosował w swoim życiu religijnym, osobistym, oświatowym i naukowym. Nie znam księdza, który potrafiłby tak, jak Janusz Tarnowski prowadzić dialogiczne msze, rozmawiać i porozumiewać się z dziećmi bez względu na ich wiek, sytuację społeczną czy wykształcenie. To był Mistrz nad Mistrzami, Primus inter Pares!

Utraciliśmy najlepszego, charyzmatycznego Rzecznika Praw Dziecka/Człowieka, który swoim życiem i twórczością uświadamiał nam, na czym w istocie polegają te prawa i wolności, w czym wyraża się ich cywilizacyjne znaczenie. Rozumienie osoby ludzkiej i jej praw przeciwstawiał chaosowi ideologicznemu wokół nich, który sprzyjał w naszym kraju pozorowaniu troski o dzieci przez wielu polityków, urzędników, ale i pedagogów czy księży. Przeciwny był bowiem skrajnie destrukcyjnie brzmiącym konwencjom dotyczącym tzw. praw dziecka a wprost uderzającym w relacje rodzicielskie, niszczącym strukturę wychowawczą w rodzinie, szkole czy parafii. Jako jeden z pierwszych w środowisku katolickim dostrzegł i pisał o znaczeniu antypedagogiki w walce z czarną pedagogiką i tych interpretacjach praw dziecka/człowieka, które ostatecznie w sposób niezwykle złowrogi uderzają w prawa naturalne, zagrażając ludzkiej wolności i ludzkiej godności. To On namówił mnie, bym swoją rozprawę habilitacyjną pooświęcił właśnie antypedagogice, odsłaniając jej różne źródła, podejścia teoretyczne, praktyki i następstwa.

(fot. 3. Od lewej: profesorowie: Julian Radziewicz, Janusz Tarnowski i Aleksander Nalaskowski)


Jeszcze w dn. 30 lipca 2012 r. ks. prof. Janusz Tarnowski uczestniczył z numerem startowym "100", w Biegu Powstania Warszawskiego jako kapelan (pseud. "Gloria”) tego krwawego stołecznego zrywu, pokonując trasę 5 km na wózku, który prowadził jego asystent - Hubert Boczar.



Ks. prof. Janusz Tarnowski jest autorem ponad 400 publikacji naukowych i popularnonaukowych, w tym m.in.:


"Problem chrześcijańskiej pedagogiki egzystencjalnej", Warszawa 1982;


"Próby dialogu z młodymi. Prekatecheza egzystencjalna", Katowice: KSJ 1983;

"Wychowanie do pokoju z Bogiem i ludźmi", Poznań 1981, 1984;

"Siedem lat dialogu", Katowice 1986;

"Z tajników naszego "JA". Typologia osobowości wg R.Le Senne'a", Poznań: Księgarnia Św. Wojcieicha 1987;

"Rozmowy o wierze i życiu", Katowice 1989;


"Janusz Korczak dzisiaj", Warszawa 1990;

"Dzieci i ryby głosu nie mają?" (z dziecięcym zespołem redakcyjnym), Warszawa, 5 tomów: 1991, 1993, 1996, 1998;

"Jak wychowywać", Warszawa: Wydawnictwo ATK 1993;