Przedstawiciele konserwatywnej myśli pedagogicznej w Polsce

Tegoroczne Seminarium Polskiej Myśli Pedagogicznej w Instytucie Pedagogiki Uniwersytetu Jagiellońskiego jest kontynuacją ubiegłorocznego, którego temat brzmiał: "Konserwatywna myśl pedagogiczna w Polsce – mapowanie pola badawczego". Inicjatorką i prowadzącą ten cykl debat jest prof. Janina Kostkiewicz, która dzięki własnym badaniom wypełnia wraz z nielicznym gronem naukowców "białą plamę" w historii polskiej myśli pedagogicznej. 

Seminarium powołane zostało na kanwie przekonania, że rodzima myśl pedagogiczna nie znajduje adekwatnego dla jej wartości miejsca w europejskim, a nawet krajowym dyskursie naukowym. Spora część tej myśli jawiła się w różnych okresach polskich dziejów jako niepożądana ze względu na obce wpływy polityczne w Polsce. Wiele czynników powodowało, że nie dostrzegano jej nowatorstwa, atrakcyjności – czasami bieg historycznych zdarzeń spychał ją na margines pedagogiki uprawianej w kraju, czasem czyniliśmy to my sami poprzez przyjmowanie sugerowanych kompleksów, stereotypów, obcych racji i wzorców. 

Czy słusznie? Kolejne Seminaria winny przynosić jej głębszą eksplorację, współczesną diagnozę, rekonstrukcje jej treści, ocenę wartości i rangi w dziejach rozwoju europejskiego humanizmu i naszej narodowej tożsamości – co czynimy pierwszym ich celem. Celem kolejnym jest upowszechnianie tej myśli poprzez włączanie jej w dyskurs krajowy i europejski.

Referaty z ubiegłorocznej sesji ukażą się w tomie 8/2022 "Polskiej Myśli Pedagogicznej", a więc w rodzimym roczniku naukowym, który jest w wykazie MEiN z liczbą 100 pkt. Nie punkty są tu istotne, ile prowadzenie badań hermeneutycznych, biograficznych, ale i odwołujących się do paradygmatu badań ilościowych, których celem jest poznanie, wyjaśnianie i interpretowanie idei, procesów i osiągnięć konserwatywnych środowisk socjalizacji, kształcenia, wychowania i opieki.  

 

Tegoroczne Seminarium odbędzie się w dniu 7 października 2022 roku w Krakowie z nadzieją, że przyczyni się do rekonstrukcji  mozaiki polskich reprezentantów myśli konserwatywnej o edukacji. Jeżeli poszukiwania badawcze przyniosą dobre efekty, kolejne IX Seminarium poświęcimy różnorodności polskich koncepcji pedagogiki konserwatywnej i usytuowaniu ich na tle tego nurtu edukacyjnego w Wielkiej Brytanii i USA. 

Obrady VIII Seminarium będą skoncentrowane na PRZEDSTAWICIELACH polskiej konserwatywnej myśli pedagogicznej, z uwzględnieniem w ich twórczości i działalności: 

1) konserwatywnej wizji człowieka i jego wychowania (zawartość pism, dokumentów, koncepcji, kierunków); 

2) konserwatywnej wizja kultury i społeczeństwa; 

3) konserwatyzmu jako nurtu myśli pedagogicznej; 

4) organizacji instytucji oświatowych w duchu konserwatywnym. 

Jestem przekonany nie tylko o potrzebie prowadzenia badań naukowych w tym zakresie problemowym, oświatowo-wychowawczym, ale także w podejściu komparatystycznym. Nurt pedagogiki konserwatywnej był obecny na początku polskiej transformacji ustrojowej 1989 roku jako wyzwalający się z czasów państwa quasi totalitarnego, jakim była PRL. 

Zawsze powraca do debat w przestrzeni publicznej, kiedy władzę sprawują w państwie politycy prawicowych partii, co niekorzystnie wpływa na konieczny dystans, zachowanie obiektywizmu naukowego przez jej zwolenników. Każde połączenie "tronu" z nauką szkodzi tej ostatniej i jej przedstawicielom, jeśli nie potrafią wyzwolić się z ambicjonalnej potrzeby zaistnienia społeczno-politycznego, a bywa, że i poprawy własnej sytuacji ekonomicznej. 

 

Naukowiec musi być niepokorny wobec aktualiów politycznych i administracyjno-prawnych w państwie, jeśli chce rzeczywiście dociekać prawdy, a nie ją głosić z poczuciem wyższości, gdyż podważa skrywanymi przed społeczeństwem intencjami działania i pracy twórczej własną wiarygodność oraz autentyzm wartości. Te zaś nie powinny być instrumentalizowane, wikłane w wąsko pojmowane interesy partii władzy. 

 

Być może niektórzy pamiętają z czasów PRL prowadzone "spory" marksistów z określaną przez nich pejoratywnie, dyskwalifikująco pedagogiką zachodnią, pedagogiką burżuazyjną. Powrócił ten schemat i styl działania po obu stronach kulturowej wojny polsko-polskiej. Z nauką nie ma to nic wspólnego, natomiast zamykanie się badaczy we własnych "bańkach aksjonormatywnych" nie służy ani nauce, ani społeczeństwu, a tym bardziej sprzyja politykom, którzy najchętniej powróciliby do czasów cenzury i debitów komunikacyjnych, byleby tylko zapewnić sobie trwałość panowania w sferze światopoglądowej, ideologicznej.

Profesor J. Kostkiewicz zaprasza do tworzenia naukowej mapy myśli. Jako redaktor naczelna rocznika "Polska Myśl Pedagogiczna" zaprasza do lektury i dyskusji naukowej także na łamach rocznika: https://www.ejournals.eu/PMP/    . Jak pisze w Komunikacie:

Dotychczasowe klasyfikacje kierunków rozwoju myśli pedagogicznej zawarte w polskich podręcznikach pedagogiki nie wyróżniają polskiej odmiany pedagogiki konserwatywnej (wobec edukacji konserwatywnej mocno rozwiniętej w USA, czy w Anglii). Wydaje się to niedorzecznością, bowiem konserwatyzm bazuje na obronie porządku społecznego oraz umacnianiu tradycyjnych wartości: religii, narodu, państwa, rodziny, hierarchii, autorytetu; konserwatyści dążą do obrony zastanego porządku ze względu na przekonanie o ewolucyjnym, a nie rewolucyjnym charakterze zmian kulturowych; uważają także, że rolą edukacji jest kształtowanie u wychowanków poczucia kulturowej tożsamości. 

Pogląd ten był i jest szeroko obecny w polskiej myśli pedagogicznej – czego prostą konsekwencją jest kierunek / nurt „pedagogika konserwatywna”. Wywołanie przez nas tego zagadnienia związane jest z sytuacją szeroko rozumianego kryzysu współczesnego człowieka, kultury, religii od wielu lat dobrze już zdiagnozowanego w literaturze przedmiotu. Na przykład rola Kościoła katolickiego zarówno w Polsce, ale i na świecie – z dominującej kiedyś w kwestii budowania antropologicznych i dogmatycznych fundamentów wychowania – staje się dziś [w naszej opinii] – marginalna. 

Zdarza się, że jego duchowieństwo uprawiające pedagogikę, marginalizuje nie tylko pedagogikę katolicką, ale i chrześcijańską założeniowość wychowania, poprzez m. in. rozwijanie „pedagogiki religii” jako subdyscypliny wyprowadzonej poza wyznania chrześcijańskie. W ten sposób otwiera się drogę do tak daleko posuniętej multikulturowości (międzykulturowości) do tego stopnia, że praktycznie zmierza ona do unicestwienia cywilizacji łacińskiej. 

Ten nurt kulturowy połączony ze wszelkimi odmianami współczesnych socjalizmów (neomarksizmów) prowokuje nas – dla zachowania pluralizmu w myśli pedagogicznej – do zwrócenia się ku myśli konserwatywnej, jako zdolnej zachować cywilizację łacińską i jej kulturę.

Uczestnictwo w VIII Seminarium jest bezpłatne. Zgłoszenia można przesyłać do 15 lipca br. na adres: janina.kostkiewicz@uj.edu.pl

Glory to Ukraine!

 

Glory to Ukraine! Statement of the National Academy 

of Educational Sciences of Ukraine

We consider it criminal and strongly condemn the violation of the territorial integrity and borders of Ukraine by the Russian Federation. 

We also consider inadmissible the statements of the leadership of the Russian Federation regarding our state, interference in the internal affairs of Ukraine by denying its civilizational subjectivity and demanding the abandonment of its own path of development. 

With great gratitude and confidence in the victory we turn to the defenders of Ukraine: we are together, we are convinced of the strength and steadfastness of those who defend Democracy, Freedom and Human Values! 

Resistance is not just military resistance. The opposition of every citizen is not to succumb to provocations and panic, to prevent escalation of tensions, to refute fakes, to maintain clarity of thinking. 

A patriot is someone who invests in the development of the country and preserves its defense capabilities in a way accessible to him. For representatives of pedagogical and psychological sciences - is to maintain the national identity and unity of the nation at the level of consciousness of every citizen, territorial community, society. This is the strengthening of the subjectivity of every citizen through his awareness of Ukrainian history from the times of Kyivan Rus, Ukrainian mentality of freedom from the Cossack era, the spirit of Ukrainian democracy from the Constitution of Philip Orlyk, invincibility of the Ukrainian army from the victories of Peter Konashevich-Sagaidachny and Bohdan Khmelnytsky,      exercise of self-awareness HrygoryScovoroda and Taras Shevchenko. 

Scientists of the National Academy of Edbcational Sciences of Ukraine, as always, are ready for a dialogue with anyone who finds himself in difficult life circumstances, in situations of confusion or uncertainty, who needs advice or psychological help. 

We all have hard work ahead of us every day. But our goal is common and high - to preserve the sovereignty and territorial integrity of Ukraine. To this end, we have worked for Ukraine′s independence, we have also worked for the development of our state for the last 30 years, for this we are mobilizing for further struggle! 

We will win! Glory to Ukraine!

13:41 24.02.2022

***********************************************************************************************

18.04.2022   № 2-7/46

                                                                        Professor Dr Hab. Boguslaw Sliwerski

                                                                        Dr h.c. multi,

                                                                        Honorary Doctor of the National Academy

                                                                        of Educational Sciences of Ukraine

 

   Dear Professor Sliwerski,

 

On behalf of the National Academy of Educational Sciences of Ukraine and myself, let me express my sincere gratitude to you for the solidarity and support of the NAES of Ukraine, its scientific institutions and all scientific, scientific-pedagogical and pedagogical stuff, all Ukrainians in this unspeakably difficult time for our country - time of military aggression of the Russian Federation against Ukraine, gross violation of the principles and norms of international law regarding the sovereignty and territorial integrity of our country.

We are deeply moved by your attention and feelings for the fate of millions of Ukrainians who suffer from the aggressor's inhumane treatment of civilians, including children, which leads to numerous casualties, the destruction of peaceful towns and villages.

We are sincerely grateful to you for all the support of the NAES scientists and all citizens of Ukraine who suffered from the war, found themselves in difficult life circumstances and need temporary both material and psychological protection in Europe.

We are confident that with your support and help, the brave Ukrainian army and the entire civilized world will defend Ukraine, protect Europe from bloody Russian military aggression.

We are proud of our defenders, we are proud of the scientific and educational community of foreign countries, which has not left us in these difficult times of righteous struggle against the Russian aggressors.

 

Victory will be ours!

Sincerely,

President of the NAES of Ukraine,

Academician of the NAS of Ukraine,

Academician of the NAES of Ukraine

                                                                                                            Vasyl KREMEN                        

Im nauczycielom jest gorzej, tym dla władzy lepiej

 

Od początku bolszewickiej polityki w PRL, z wyłączeniem lat 1989-1991, nie mogę zaakceptować podejścia do nauczycieli lewo- czy prawoskrętnych władz oświatowych. Przedstawiciele tej profesji są od kilkudziesięciu lat traktowani jak zło konieczne, jakiś wyrzut sumienia polskiego społeczeństwa w jadowitym, propagandowym języku urzędników resortu edukacji, a bywa, że i premierów polskiego rządu! 

Czyżby pełniący wysokie stanowiska w państwie mieli tak poważne rany psychiczne z okresu własnej edukacji szkolnej, że wykorzystują swoje stanowiska do odwzajemnienia się niewinnemu tych ran współczesnemu im nauczycielstwu? Jedynym ministrem edukacji, który uratował honor zajmowanego stanowiska był profesor Henryk Samsonowicz. Ci nauczyciele, którzy pracowali w szkolnictwie w latach 1989-1991 zapewne potwierdzą, że był to złoty okres dla ich profesji. W 1989 roku podwyższono płace nauczycielskie do poziomu 107% średniej krajowej. 

Nauczyciele zostali nareszcie docenieni nie tylko finansowo, ale także kompetencyjnie, bowiem mogli tworzyć własne programy, podręczniki, klasy a nawet szkoły autorskie w systemie ogólnodostępnego szkolnictwa. Od roku szk. 1991/1992 było już coraz gorzej. Przypominam zatem, że „Solidarność Nauczycielska” w 1990 r. angażowała się w radykalną naprawę polskiej szkoły przez m.in.:

1)      budowanie pluralistycznego systemu szkolnego, wspomagającego nauczycieli w ich innowacyjnych rozwiązaniach, generującego konieczność wysokiego poziomu finansowania edukacji, 

2)      uspołecznienie oświaty i tworzenie środowiska społecznego szkoły z udziałem rodziców i uczniów (powoływanie rad szkolnych, samorządność  nauczycielska, uczniowska, rodzicielska);

3)      zmiany mentalności samych nauczycieli tak, by odeszli od systemu nakazowo-restrykcyjnego , a nauczyli się dostrzegać pozytywne strony uczniów i inspirować ich do edukacji i samorozwoju,

4)      rozpoczęcia prac nad przyjęciem kodeksu etyki nauczycielskiej i w zakresie powołania samorządu zawodowego nauczycieli,

5)      doskonalenie procesu dydaktyczno-wychowawczego oraz wzbogacanie oferty zajęć pozalekcyjnych,

„by udało się zmienić bieg lawiny, która przez lata niszczyła społeczne życie Polaków?”[1]  

Po 33 latach transformacji można stwierdzić, że poziom zdrady elit politycznych osiągnął już swój szczyt. Z początkiem tego tygodnia dowiedzieliśmy się, że tak wysoką inflację w Polsce zawdzięczamy zbrodniczej inwazji Putina na Ukrainę i ... bezczelnym nauczycielom, którzy upominają się o podwyżkę ich płac o 20 proc. 

  

Podobnie, jak miało to miejsce w 2019 roku, trwa szczucie społeczeństwa na nauczycieli, bo przecież niemalże każdy, kto uczęszczał do szkoły, zapewne musiał natrafić na jakąś patologiczną postać pseudonauczyciela. To oczywiste, że taka persona zapisała się w pamięci ucznia jako tyran stosujący wobec niego przemoc psychiczną, prawną, a być może także fizyczną. 

 

Być może trzeba sformułować hipotezę, że to prawdopodobnie politykom władzy obciążonym syndromem homo sovieticus zależy na tym, by nauczyciele wiązali koniec z końcem, by nie mieli środków na własny rozwój i poczucie dobrostanu. Im większy będzie poziom nauczycielskiej frustracji, niezadowolenia z warunków pracy, tym silniej odciśnie się on na uczniach, dzięki czemu ich rodzice będą popierać politykę jeszcze silniejszych ograniczeń i restrykcji wobec tej profesji. 

 

W ten oto sposób rządzący zawsze będą mogli wydawać z budżetu państwa jak najmniej środków na nauczycielskie płace. Korzystają na tym także związkowi funkcjonariusze mając powód do rzekomego reprezentowania nauczycielskich interesów. W końcu - proszę uważnie przeczytać powyższy fragment z 1990 roku - czynią wszystko, by nauczycielstwo nie było środowiskiem autonomicznych profesjonalistów. Ono musi być cały czas pod "batem" jakiejś władzy, nie może być samorządne.    

 

Wykształcony, syty, świetnie zarabiający nauczyciel jest niebezpieczny dla każdej władzy, która traktuje szkolnictwo jako środek dla realizacji partyjnych interesów, do prowadzenia w społeczeństwie wojny kulturowej, światopoglądowej, obyczajowej itp. Im gorzej jest nauczycielom, tym dla władzy jest lepiej, bo albo buntujący się w tej sytuacji odejdą z zawodu, albo spokornieją dla przeżycia i ulegną manipulacji, przystosowując się do zadanych im warunków.  

  

Nauczyciel od pierwszego dnia pracy w szkole poddawany jest tresurze i różnym formom nacisku prowadzącym do osłabienia i złamania jego woli. Musi uznać, że jedyną, korzystną formą zachowania jest całkowite posłuszeństwo wobec woli i decyzji nadzoru pedagogicznego. Jak pisał Wincenty Okoń:  

Uzależnienie nauczyciela od polityki niszczy jego podmiotowe sumienie, osobisty stosunek do własnej pracy przez sprowadzanie działalności pedagogicznej do regulowania bieżących spraw: „przerabiania programu” i kontroli wykonywania zadań czy zapewniania karności dzieci. Masowa edukacja sprzyja ekspansji polityków i administracji oświatowej, prowadząc do zaniku u nauczycieli podmiotowości i zmniejszając tym samym u nich poczucie odpowiedzialności za wyniki własnej pracy. 

      

Im silniejszy jest odwrót od demokracji poza szkołą, tym bardziej zamyka się drogę do demokracji wewnątrz niej, gdyż nauczyciel przestaje być potrzebny w tej instytucji jako podmiot. Ma on być zaprogramowanym i nadzorowanym urzędnikiem, bez szans na realną promocję społecznej podmiotowości kolejnych pokoleń młodzieży. 

-----

[1] Sejmik w sprawie naprawy polskiej szkoły, Solidarność Nauczycielska, Lublin 29-31. 0l. 1990, s. 47     

 

Jubileuszowa XXXV Letnia Szkoła Młodych Pedagogów im. Marii Dudzikowej

 

Przywołuję w tym miejscu Komunikat o Jubileuszowej XXXV Letniej Szkole Młodych Pedagogów im. Marii Dudzikowej organizowanej przez Komitet Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk wraz z corocznie nowym gospodarzem , którym w tym roku jest Akademia WSB w Dąbrowie Górniczej na czele z JM Rektor dr. hab. Zdzisławą Dacko-Pikiewicz, prof. AWSB. i Przewodniczącym Rady Dyscypliny Pedagogika Akademii WSB dr hab. Markiem Walancikiem, prof. AWSB. Kierowniczkami naukowymi kolejnej edycji, a w tym roku jubileuszowej LSMP są prof. dr hab. Maria Czerepaniak-Walczak i dr hab. Ewa Bochno, prof. UZ.

Przypominam o tym wydarzeniu, bowiem niektórzy doktoranci i młodzi doktorzy nie wiedzą, że dzięki tygodniowej SZKOLE mają szansę do wzięcia udziału w wyjatkowej formule interdyscyplinarnego wsparcia ich własnego rozwoju naukowego w ramach zarówno proponowanych wykładów akademickich Mistrzów, możliwości prowadzenia otwartej dyskuji, pogłębionej refleksji i otrzymania informacji zwrotnej na zasygnalizowane własne projekty, pomysły, koncepcje badań naukowych czy związane z nimi wątpliwości.          

Jubileuszowa XXXV LSMP odbędzie się w dniach 5–9 września 2022 roku w malowniczo położonym kompleksie konferencyjno–wypoczynkowym w Bielsku–Białej u podnóża gór – Dębowca i Szyndzielni – Hotel Dębowiec z widokiem na Beskid Śląski i Mały. Jednak warto wziąć pod uwagę to, że czasu na wędrówki będzie mniej ze względu na bardzo intensywny program akademickich debat, także autoprezentacji, indywidualnych konsultacji z profesorami, by "naładować akumulatory" na nowy rok akademicki. 

Celem Letnich Szkół jest bowiem wspieranie i stymulowanie rozwoju naukowego młodych pedagożek i pedagogów w ramach różnych form do poszerzania własnych horyzontów, odkrywania, uzupełniania i pogłębiania wiedzy, którtej pozyskanie dużego wysiłku i poświęcenia własnego czasu. W Szkole można wzbogacić własny warsztat badawczy o nowe źródła wiedzy, także o niewymierną wartość nawiązania relacji z badaczami innych ośrodków akademickich.   

To także - jak piszą Organizatorzy: (...) możliwości debiutów naukowych oraz promowania najzdolniejszych. Ważne jest również tworzenie warunków sprzyjających autentycznej integracji środowiska, pracy w dobrej atmosferze i zacieśnianiu więzi międzypokoleniowych. Zajęcia odbywają się w kilku wypróbowanych już formach, jak wykłady, dyskusje panelowe, warsztaty i prezentacje naukowe zaproszonych gości – autorytetów w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych, rozmowy i konsultacje z nimi, problemowe seminaria w małych grupach, wizyty studyjne, wystąpienia i prezentacje dorobku młodej kadry pedagogicznej.

Temat wiodący tegorocznej Letniej Szkoły Młodych Pedagogów brzmi: Pedagogika i edukacja w wikiświecie; o zmianie/zmianach kultury edukacji w środowisku cyfrowym - jak je badać, opisywać i interpretować.

„Wikiświat” – szerzej środowisko mediów cyfrowych – to szczególny rodzaj sfery publicznej – spotkanie heterogenicznej publiczności, która rozwija się na wspólnej bazie komunikacji i osądu. To swoiste metaversum – nieunikniona obecna i przyszłościowa przestrzeń realizacji idei pedagogiki ze szczególnym uwzględnieniem pedagogiki krytycznej i emancypacyjnej, doświadczanie równości dostępu do edukacji i źródeł uczenia się, wolności, odpowiedzialności i solidarności. Wikiświat to nie tylko ruch kontrhegemoniczny, ale także poważna, trudna do powstrzymania aktywność masowa, w której jest możliwość przyłączania się do innych, ale też inicjowania interwencji społecznych. 

Jest to aktywność dostępna dla każdej osoby niezależnie od jej specyficznych właściwości, nierzadko utrudniających uczestniczenie w relacjach z innymi. To świat wyzwalający wyobraźnię, miejsce obecności i rozwoju wiedzy, także tej wyciszonej i zakazanej, kształtowania umiejętności kognitywnych i instrumentalnych, odkrywania i doświadczania własnego potencjału oraz otwierania się na potrzeby i poglądy Innych/innych, poznawania i respektowania zasad netyki i netykiety.

Zgodnie z ideą i zasadami Letniej Szkoły Młodych Pedagogów w polu zainteresowania jest interdyscyplinarne podejście do podjętego zagadnienia, analizowanie go i interpretowanie z wielu perspektyw teoretycznych i praxis, z uwzględnieniem szerokiego horyzontu temporalnego, aksjologicznego i metodologicznego.

Jubileuszowa XXXV LSMP będzie zatem czasem i miejscem poszerzania wiedzy oraz wzbogacania (samo)świadomości metodologicznej młodych badaczy/badaczek. Poznanie teorii, podejść badawczych oraz doświadczeń stworzy okazję doskonalenia merytorycznego i warsztatu badawczego. Podjęta tematyka i sposoby jej realizacji pozwolą na wyzwolenie z uproszczeń i potoczności w postrzeganiu i traktowaniu świata mediów cyfrowych, głównie ze względu na ich funkcje ludyczne i autoekspresyjne, rozprawienie się z mitami i stereotypami. Wzbogaci ofertę pedagogii publicznych oraz przestrzeni walki o uznanie. Przyczyni się do tego spotkanie z wybitnymi uczonymi i dzielenie się własnym doświadczeniem.

Podjęta w tym roku problematyka koncentruje się na społecznej i cyfrowej przestrzeni współpracy i edukacji wymagającej wysokich kompetencji krytycznych oraz odporności na pokusy uproszczeń. Będzie uszczegóławiana w świetle różnych teorii i praktyk z uwzględnieniem - między innymi – następujących pytań:

• * Jakie są teoretyczne założenia aktualnej i przyszłościowej kultury edukacji w „wikiświecie”?
• * Jakie perspektywy metodologiczne są/mogą być użyteczne - co i jak warto badać?
• * Jak analizować, interpretować i opisywać fakty, zjawiska oraz procesy dziejące się w świecie mediów cyfrowych, jakie kategorie są/mogą być/ będą potrzebne do opisu zjawisk z wikiświata?
• * Jakie są możliwości uczenia się w wikiświecie – od schoolingu do edukacji i tworzenia wyobrażonych wspólnot edukacyjnych?
• * Jaki jest edukacyjny potencjał nowych środków komunikacji – grafiki, emocji, unikodów – wykorzystywania i tworzenia ich w interakcjach edukacyjnych?

Odpowiedzi na te i inne pytania będą formułowane i dyskutowane z udziałem wybitnych znawców wikiświata, podczas bezpośrednich kontaktów i konsultacji z zaproszonymi uczonymi o znaczącym, międzynarodowym dorobku, także spoza środowiska akademickich pedagogów, w tym z wybitnymi specjalistami w zakresie metodologii i socjologii Internetu, oceny wiarygodności treści w mediach cyfrowych oraz ochrony informacji, komunikacji medialnej i sztucznej inteligencji. 

Jak zwykle motyw problemowy Szkoły jest prospektywny, bowiem po dwóch latach bycia zanurzonymi w świecie cyfrowej edukacji wiemy, że nie ma od niej odwrotu, a zatem warto skoncentrować się na włączeniu myśli i praktyki pedagogicznej do współtworzenia świata online w świecie offline, by przygotować adekwatne do potencjału rozwojowego młodych pokoleń środowisko wspomagające ich rozwój w takim zakresie, w jakim jest to możliwe, oczekiwane a nie tylko konieczne.       

Wśród zaproszonych do  wspólnych debat, konsultacji i analiz Mistrzów będą m.in. Dariusz Jemielniak, Adam Wierzbicki, Maciej Tanaś, Natalia Hatalska, Zenon Gajdzica, Bogusław Śliwerski, Jacek Pyżalski i Radosław Rybkowski. 

Informacje organizacyjne:

1)    Prosimy o przesłanie formularza zgłoszeniowego (jest na stronie) do dnia 20 czerwca 2022

2)    Informujemy, że koszt uczestnictwa (zakwaterowanie: 5 noclegów, wyżywienie, materiały) w Szkole wynosi 1150 zł.

3)    Prosimy o dokonanie opłaty konferencyjnej do dnia 20 czerwca 2022 r. 

4)    Doba hotelowa rozpoczyna się w niedzielę 4 września 2022 r. o godzinie 14:00. Zachęcamy do przyjazdu w niedzielę!!!

5)    Bliższe informacje dotyczące XXXV Letniej Szkoły Młodych Pedagogów podamy w kolejnym komunikacie oraz na naszej stronie https://wsb.edu.pl/xxxv-letnia-szkola-mlodych-pedagogow/zaproszenie

6)    W razie pytań prosimy o kontakt z Sekretarz  LSMP

Serdecznie zapraszamy Młode Pedagożki i Młodych Pedagogów do udziału w Letniej Szkole. Prosimy o upowszechnienie w Państwa środowisku wstępnych informacji o tegorocznej Szkole.

 

Kierowniczki Naukowe Jubileuszowej XXXV LSMP:

prof. dr hab. Maria Czerepaniak-Walczak

e-mail: malwa_1@interia.eu

 

dr hab. Ewa Bochno, prof. UZ

e-mail: E.Bochno@ips.uz.zgora.pl

tel. +48 691 335 565

 

Sekretarz LSMP Prezydentka Forum Młodych Pedagogów przy KNP PAN kadencji 2021/2022

dr Karolina Walancik

e-mail: kwalancik-ryba@wsb.edu.pl

tel. +48 609 644 585

 

Przewodniczący Rady Dyscypliny Pedagogika Akademii WSB

dr hab. Marek Walancik, prof. AWSB

tel. +48  601 766 250

e-mail: mwalancik@wsb.edu.pl

Wychowanie przedszkolne w nurcie katolickiej myśli pedagogicznej

 

(fot. Alfred Bojanowski) 

Jak wynika z tematycznej publikacji Głównego Urzędu Statystycznego, która dotyczy oświaty i wychowania w roku szkolnym 2020/2021, w Polsce funkcjonowało 22,4 tys. placówek wychowania przedszkolnego. Z każdym rokiem wzrasta ich liczba. O ile w roku szkolnym 2010/2011 funkcjonowało w naszym kraju 8 808 przedszkoli, to w roku 2015/2016 było ich już 11 331.  

W poprzednim roku szkolnym działało już: 

- 13 214 przedszkoli 

- 7,6 tys. oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych, 

- 0,1 tys. zespołów wychowania przedszkolnego, 

- 1,5 tys. punktów przedszkolnych [GUS 2021, s.26]. 

Większością, bo ok. 70 proc. placówek wychowania przedszkolnego, zarządzały publiczne organy prowadzące. Wśród podmiotów prowadzących przedszkola są kościelne osoby prawne. 

O ile GUS informuje w specjalnym wydaniu "Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2020/2021" o organach prowadzących szkoły dla dzieci i młodzieży, o tyle w przypadku przedszkoli takich danych nie podaje. Dlaczego? 

Wszystkie placówki wychowania przedszkolnego objęły łącznie 1,4 mln dzieci od 3 do 6 roku życia. 

Szkoły są prowadzone zarówno przez jednostki administracji centralnej (rządowej), jednostki  samorządu terytorialnego, stowarzyszenia i organizacje społeczne, jak i organizacje wyznaniowe  i pozostałe podmioty prawne. Nie wiemy jednak, ile jest np. przedszkoli katolickich a przecież działają one w całej Polsce.  

Wszystkie zarejestrowane na terenie gmin przedszkola realizują podstawę programową wychowania przedszkolnego niezależnie od prowadzącego je organu. Natomiast nie powinno ulegać wątpliwości, że  katolickie przedszkola będą wyróżniać się od innych placówek tego typu spójną, integralną, jednolitą koncepcją wychowawczą. Studenci prowadzący badania empiryczne w ramach przygotowywanych przez siebie prac dyplomowych poszukują literatury naukowej dotyczącej m.in. powyższych placówek  opiekuńczo-wychowawczych. 

Proponuję zatem zainteresowanym katolickim wychowaniem przedszkolnym skorzystanie z bogatych zasobów naukowych i metodycznych, które powstały pod kierunkiem s. prof. KUL Marii Opieli z Katedry Historii Wychowania, Opieki i Pedagogiki Społecznej, 

która dokonała analizy myśli pedagogicznej w zakresie integralnego wychowania przedszkolnego Edmunda Bojanowskiego (1814-1871). Nadmienię, że ów pedagog był wybitnym myślicielem, społecznikiem, publicystą, świeckim  założycielem rodziny zakonnej, która opiekowała się ubogimi dziećmi w środowisku wiejskim. 

Opublikowane i udostępnione w repozytorium KUL materiały metodyczne dla przedszkoli, placówek opiekuńczo-wychowawczych mogą być przydatne także dla rodziców i edukatorów domowych.        

Na koncie s. Profesor: https://repozytorium.kul.pl/simple-search?filterquery=Opiela%2C+Maria+Loyola&filtername=author&filtertype=equals zostało udostępnionych 40 pozycji, które dotyczą przede wszystkim wychowania przedszkolnego i katolickiej myśli pedagogicznej nie tylko w języku polskim, ale i w języku angielskim, francuskim, hiszpańskim, rosyjskim. Wiem, że już przygotowywane są przekłady na język ukraiński we współpracy z Centrum Medialnym KUL, które dba także o zamieszczanie w sieci na YouTube relacji z konferencji naukowych.

Podaję zatem bezpośrednie linki dostęu do publikacji i materiałów metodycznych, które dotyczą jaże aktualnej koncepcji wychowania przedszkolnego w duchu wartości chrześcijańskich: 

 

* Ważne dla edukacji wg koncepcji bł. E. Bojanowskiego jest udostępnienie krytycznej edycji notatek E. Bojanowskiego - http://hdl.handle.net/20.500.12153/2858 

 

* Integralna pedagogika przedszkolna w systemie wychowania Edmunda Bojanowskiego. Kontynuacja i zmiana -  http://hdl.handle.net/20.500.12153/1327

 

* Programu wychowania przedszkolnego wg koncepcji pedagogicznej bł. E. Bojanowskiego  w wersji językowej:

 

polskiej - http://hdl.handle.net/20.500.12153/1575

rosyjskiej -  http://hdl.handle.net/20.500.12153/1602

francuskiej - http://hdl.handle.net/20.500.12153/1601

angielskiej - http://hdl.handle.net/20.500.12153/1578

hiszpańskiej - http://hdl.handle.net/20.500.12153/1612

Jak się zachować, kiedy na wojnie ginie rodzic ukraińskiego dziecka/ucznia?

 

Wydział Nauk Pedagogicznych UKSw w Warszawie organizuje dla nauczycieli spotkania, które mają ich wesprzeć w trudnej codzienności szkolnej i domowej, pogłębionej dramatem wojennym i jego konsekwencjami. Dr Michał Paluch wraz z psychologiem z Ukrainy p. Aleksandrem Tereszczukiem i nauczycielami przygotowali cykl spotkań pt. „Jak się zachować, kiedy na wojnie ginie rodzic ukraińskiego ucznia?”

W trakcie wspólnej rozmowy poruszają takie zagadnienia jak:

 

* przygotowanie się do reakcji na graniczne sytuacje lękowe (śmierć rodzica na wojnie),

* wyzwalanie momentów podwyższonej troskliwości,

* reagowanie na zachowania obronne uczestników traumatycznego wydarzenia,

* rytuały i kody kulturowe równoważące ekstremalny stres,

* wzmocnienie zasobów egzystencjalnych ucznia na dalsze lata życia.

  

Dotychczas tanatopedagogika była rozwijana w naszym kraju ze względu na potrzebę budowania sieci wsparcia dla rodzin, osób, którym umiera ktoś bliski. Bliższa zatem była przygotowywaniu osób do pracy w hospicjach instytucjonalnych czy domowej opiece paliatywnej. Przybycie do Polski dzieci wojny nadało tej pedagogii dodatkowego zakresu treściowego, którego wcześniej nie mogła spodziewać się Europa uśpiona fałszywą i ekspansywną polityką zagraniczną Federacji Rosyjskiej.  

 

Terapeuci, pedagodzy, pracownicy socjalni, nauczyciele, wolontariusze, ale i rodziny przyjmujące w domach uchodźców, mogą spotkać się z sytuacją potrzeby towarzyszenia Gościom (ofiarom wojny) w ich cierpieniu, które zostaje spowodowane dodatkowo informacją o utracie najbliższej im osoby. W środowisku rodzinnym powyższe doświadczenie będzie zapewne intuicyjnie łagodzone, bowiem dorośli musieli wcześniej radzić sobie z traumą po stracie najbliższej osoby, koleżanki, kolegi, przyjaciółki, przyjaciela, partnerki, partnera, członka rodziny itp.

 

Co jednak mają czynić ci, którzy nie mieli takich doświadczeń? Jak zachować się w sytuacji, gdy wiadomość o śmierci bliskiej osoby, która musiała pozostać na Ukrainie, dociera do dziecka/ucznia doświadczającego w obcym dla niego środowisku jej straty w wyniku militarnej agresji wroga?  

 

Dzieci z Ukrainy opuściły swoją ojczyznę, dom, codzienne środowisko życia wraz z najbliższą sobie osobą, by chronić własne życie, ale i żyć nadzieją na możliwość powrotu. Ta zaś może być odroczona w czasie, jeśli w wyniku zniszczeń zostały pozbawione własnego domu. 

Wojna to czas niepewności, ryzyka, losu, który skutkuje obniżeniem poczucia sensu życia, racji istnienia i działania. Wśród dzieci z Ukrainy nastąpi w takich sytuacjach obniżenie poziomu nie tylko motywacji własnej do uczenia się, ale i oczekiwań, aspiracji do realizowania dalekich celów, wartości indywidualnych związanych z osobistym rozwojem oraz z wartościami pozapodmiotowymi.   

 

Zainteresowanych udziałem w spotkaniu, rozmowie z możliwością podzielenia się własnymi obawami czy doświadczeniami M. Paluch zaprasza w środę (27 kwietnia) psychologów, pedagogów i edukatorów z kraju i z Ukrainy, by połączyć obie perspektywy narodowe, kulturowe i psychospołeczne do poznania, zrozumienia, emocjonalnego odczucia i wzmocnienia szans na działania, które mogą pomóc każdemu w tak trudnej sytuacji.     

Czas spotkania to godziny 16:00-19:00  pod linkiem:  

https://uksw.webex.com/meet/kompetencje

W spotkaniu mogą brać udział członkowie rodziny (dzieci, małżonkowie) i osoby trzecie. 

O harcerskiej kulturze śmiechu

 

Mam nadzieję, że nie wszyscy dali się nabrać na żart prof. UKW Przemysława Grzybowskiego, który rozesłał w dn. 1 kwietnia br. tej treści komunikat: 

W związku z odwołaniem pandemii przez Ministerstwo Zdrowia i zniesieniem nakazu noszenia maseczek na terenie instytucji oświatowych, Minister Edukacji i Nauki wydał rozporządzenie, na mocy którego rektorzy uczelni wyższych będą mogli ubiegać się o środki finansowe na dofinansowanie zakupu kosmetyków do (de)makijażu dla osób płci wszelakiej, których wizerunek ucierpiał w okresie noszenia maseczek. 

Jednocześnie poinformowano o uruchomieniu puli grantów w konkursie „Twoja twarz brzmi znajomo w uczelni”, celem wsparcia badań i projektów edukacyjnych dotyczących dziedzictwa kulturowego, realizowanych pod hasłem „Śpieszmy się zapamiętywać twarze ludzi, tak szybko się zmieniają”. Patronem konkursu oraz fundatorem stypendiów dla najaktywniejszych badaczy i badaczek stosujących w swej aktywności autoetnografię, jest koncern Lorelaj.

Nie tylko w dzisiejszych czasach potrzebne jest poczucie humoru, by nie ulegać pesymistycznym, fatalistycznym nastrojom. Internauci świetnie sobie z tym radzą publikując codziennie nowe memy czy wrzucając na fejsa lub instagram fragmenty kabaretowych występów.  Autor powyższego żartu opublikował z Katarzyną Marszałek książkę pt.  "Harcerska kultura śmiechu w Polsce. O śmiechu i nie tylko w harcerskim Prawie, edukacji, służbie oraz twórczości". 

To jest bardzo ważna rozprawa, gdyż pokazuje nie tylko przenikanie do polskiej obyczajowości (także) harcerskiej pedagogiki pozytywnej twórcy skautingu Roberta Baden-Powella, ale i jej ewoluowania w różnych dziedzinach aktywności harcerzy i kadr instruktorskich oraz do dokumentów normujących w tym stowarzyszeniu postawy i zachowania wszystkich jego członków. Po książkę powinni zatem gremialnie sięgnąć harcerze i ich instruktorzy, gdyż w rzeczy samej na fundamentalnej dla harcerskiej pedagogii idei optymizmu konstruowana jest filozofia codziennego życia. 

Nie należy analizować tej publikacji z naukowego punktu widzenia, gdyż jak przyznają się do tego jej Autorzy, ma ona w pierwszej części charakter popularnonaukowy, by zainteresować miłośników harcerskiej historii m.in. kulturą śmiechu. Druga część książki zawiera niezwykle bogatą antologię źródeł harcerskiej wiedzy, norm prawnych i ich wykładni, które posłużyły do skonstruowania własnej interpretacji, a zarazem mogą być znakomitym źródłem do dalszych studiów i badań hermeneutycznych.

Przemysław Grzybowski powraca w tej książce do swoich wcześniejszych studiów z gelatologii, co odzwierciedla kontynuację jego warsztatu badawczego w nowym dla czytelników, bo przecież nie dla niego, środowisku socjalizacyjnym.  Podobnie Katarzyna Marszałek potwierdza wartość odsłon źródeł zorientowanych na przedmiot zainteresowań poznawczych. 

Gorąco zatem polecam tę książkę nie tylko środowiskom harcerskim, bez względu na występujące w nich zróżnicowanie organizacyjne, ale przede wszystkim pedagogom społecznym i szkolnym, którzy interesują się uwarunkowaniami efektywności procesu wychowania. Oficyna Wydawnicza "Impuls" udostępnia ten tytuł bezpłatnie.

Zachęcam zarazem do czytanie rozpraw, które zostały pominięte przez  autorów tej książki:  

H. Bergson, Śmiech. Esej o komizmie, Kraków 1977; 

D. Buttler, Polski dowcip językowy, Warszawa 1968; 

J. Bystroń, Polski dowcip językowy, Warszawa 1968; 

M. Dudzikowa, Funkcje humoru oraz możliwości wykorzystania w badaniach zjawisk życia szkolnego, "Forum Oświatowe" 1993 nr 8-9;

M. Dudzikowa, Wiedza przygniotła ich do ziemi? Czyli o poczuciu humoru nauczycieli w ocenie uczniów, "Studia Pedagogiczne" t. LXI, 1995.  

M. Dudzikowa, Osobliwości śmiechu uczniowskiego, Kraków 1996; 

B. Dziemidok, O komizmie, Warszawa 1967; 

V. Havel, Anatomia gagu, "Literatura na świecie" 1989 nr 8-9;

M.M. Hurley, D.C. Dennett, R.B.Jr. Adams, Filozofia dowcipu. Humor jako siła napędowa umysłu, tłum. Rafał Śmietana, Kraków 2016; 

A. Janowski, Uczeń w teatrze życia szkolnego, Warszawa 1989; 

L. Jaxa-Bykowski, Figle i psoty młodzieży szkolnej, Poznań 1933; 

L. Kołakowski, Kapłan i błazen, "Krytyka" 1989 nr 28-29; 

C. Matusewicz, Humor, dowcip, wychowanie, Warszawa 1976; 

P.L. McLaren, Rytualne wymiary oporu - błaznowanie i symboliczna inwersja w: Nieobecne dyskursy, red. Z. Kwieciński, Toruń 1991; 

I. Passi, Powaga śmieszności, Warszawa 1980; 

M. Śnieżyński, Przezwiska nauczycieli, Kraków 2003;

L. Witkowski, Śmiech jako opór i wyzwolenie (pogranicza wiedzy, wiary i władzy), w: Nieobecne dyskursy, dz. cyt. 

Szczególnie dzisiaj warto rozwijać kulturę śmiechu, która ma u podstaw swojego zaistnienia znaczenie światopoglądowe, polityczne, ideologiczne. W ten bowiem sposób komunikuje się własną prawdę o sobie, innych czy świecie.