Polska nauka, w tym pedagogika resocjalizacyjna - straciła swojego Mistrza - profesora Bronisława Urbana

Wczorajszy dzień przyniósł środowisku pedagogiki resocjalizacyjnej, społecznej oraz specjalnej bardzo smutną wiadomość o śmierci wybitnego specjalisty w zakresie resocjalizacji, wspaniałego Profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego - BRONISŁAWA URBANA. Od kilku lat wiedzieliśmy o Jego zmaganiach z chorobą, ale mimo związanych z nią problemów, nieustannie był z nami i dla nas, ze swoimi studentami i doktorantami, współpracownikami i autorami publikacji, których oficyny zabiegały o recenzję wydawniczą.

Na Profesora zawsze mogliśmy liczyć, często dociążając go naszymi prośbami, naukowymi czy akademickimi problemami. Należał do jednych z najbardziej cenionych recenzentów, ekspertów w Sekcji Nauk Humanistycznych i Społecznych Centralnej Komisji Do Spraw Stopni i Tytułów Naukowych. Właśnie dlatego miał dziesiątki, jeśli nie setki przez siebie (w sensie dosłownym i pośrednim) wykształconych pedagogów resocjalizacyjnych. Był człowiekiem oddanym nauce i państwu, toteż w ostatnich latach pełnił niezwykle zaszczytną rolę rzeczoznawcy w zespole powołanym przez Senat RP ds. reformy systemu resocjalizacji nieletnich.

W obecnej kadencji Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN zwróciliśmy się do Profesora z prośbą, by mimo osłabienia, zgodził się jeszcze wspierać nasze środowisko swoją mądrością, doświadczeniem i znakomitym piórem przewodnicząc Zespołowi Pedagogiki resocjalizacyjnej przy naszym Komitecie. Z jak wielką pasją służył młodym pokoleniom naukowym, swoim doktorantom z UJ najlepiej świadczy fakt, że jeszcze na dwa dni przed śmiercią poprosił o zgodę, by w szpitalu mógł poprowadzić z nimi konsultacje. Z jednej strony był człowiekiem wielkiej służby, oddania innym, a z drugiej niezłomnym bohaterem zmagań z własną chorobą i ufnością, że ma jeszcze przed sobą tyle spraw do załatwienia... Tym razem jednak organizm odmówił już posłuszeństwa mimo, iż wielokrotnie powracał ze szpitala do domu, do Najbliższych, do swojej akademickiej wspólnoty.

Profesor B. Urban zawsze stosował najwyższe standardy pracy badawczej i etycznej, toteż Jego oceny nie budziły niczyjej wątpliwości, kiedy były wysoce pochwalne, ani też żalu czy rozczarowania, kiedy musiały i były bardzo krytyczne. Był uczniem i kontynuatorem krakowskiej szkoły pedagogicznej profesora UJ Jana Konopnickiego. Wymagał od siebie, a przy tym był niezwykle empatyczny i akademicko braterski dla innych. Opublikował rozprawy naukowe, podręczniki akademickie, monografie i prace pod swoją redakcją, które stały się dla tysięcy studiujących resocjalizację klasyką, podstawą do rozwoju profesjonalnego i osobistego, do doskonalenia i samokształcenia. Zmodyfikował do diagnozy niedostosowania społecznego szeroko stosowane w krajach Europy Zachodniej, Kanadzie i USA narzędzia zachowania przystosowawczego.

Pedagogikę resocjalizacyjną postrzegał jako dyscyplinę o interdyscyplinarnym charakterze w obszarze nauk społecznych podkreślając zarazem, że zrozumienie jej teoretyczno-metodologicznej specyfiki wymaga określenia jej usytuowania w całokształcie nauk pedagogicznych oraz powiązań z szerszym układem współczesnych dyscyplin naukowych. (w: Pogranicza pedagogiki i nauk pomocniczych, red. S. Palka, Kraków 2004, s.165) Jego zdaniem - ta nowa i stosunkowo młoda dyscyplina nauk sięga swoimi korzeniami i uzasadnieniami do humanizmu nowożytnej filozofii, bez której nie byłby możliwy postęp w podejmowaniu działań resocjalizacyjnych, terapeutycznych i profilaktycznych wobec osób potępionych i odrzuconych społecznie. To właśnie pod wpływem tej filozofii następowała zmiana w systemach resocjalizacyjnych oraz sposobach wykonywania kary pozbawienia wolności.

Profesor B. Urban uczył nas historii dziejów myśli resocjalizacyjnej, tego, jak ona ewoluowała, a wraz z nią - jak zmieniał się świat naukowej diagnozy, interpretacji i osądzania zachowań patologicznych osób, które nie osiągnęły dojrzałego stopnia socjalizacji i inkulturacji. Zwracał też uwagę na to, jak w ostatnich stuleciach załamywały się - mimo ogromnych nakładów finansowych oraz w wyniku nieskuteczności - różne podejścia i systemy resocjalizacji. Był też świadom tego, że ponowoczesne społeczeństwo sieci stanowi tylko możliwość, układ instrumentalny, który może być różnie wykorzystywany do zrozumienia powiązań o globalnym zasięgu, ułatwiających przepływ nowych wartości i wzorców. Musimy zatem zastanawiać się nad tym, w jaki sposób powiązać kulturowe cele i sukcesy z własną odpowiedzialnością, która powinna stanowić główny regulator zachowania się człowieka w momencie załamywania się kontroli zewnętrznej, hierarchicznej struktury wzajemnych relacji, nieprzejrzystości i nasilającej się niepewności w codziennym świecie życia.

Pod kierownictwem prof. zw. dr hab. Bronisława Urbana zaczął ukazywać się rocznik „Resocjalizacja Polska”, który w ostatniej ocenie parametrycznej czasopism naukowych uzyskał na liście MNiSW swoje miejsce. Napisał i wydał znakomite podręczniki, które wzbogacają wiedzę pedagogiczną w zakresie m.in. uwarunkowań społecznych rozwoju zachowań dewiacyjnych młodzieży nie tylko naukowców czy służb resocjalizacyjnych w naszym kraju. Czytali je bowiem także wychowawcy i rodzice młodzieży zagrożonej różnego rodzaju patologiami postaw i zachowań. Ostatnio wydał takie książki, jak:

Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży. Wydawnictwo UJ, Kraków 2000.

Dewiacje wśród młodzieży. Uwarunkowania i profilaktyka. Wydawnictwo UJ, Kraków 2001.

Zachowanie dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych, Wydawnictwo UJ, Kraków 2006.

Resocjalizacja. Teoria i praktyka pedagogiczna. Podręcznik akademicki T. 1 i 2. PWN, Warszawa 2007.

Agresja młodzieży i odrzucenie rówieśnicze, PWN, Warszawa 2012.


Toczą się właśnie w różnych uniwersytetach w naszym kraju postępowania na tytuł naukowy profesora - kolejnych Uczniów profesora Bronisława Urbana. Odszedł ich Mistrz, ale zgodnie z tezą Leonarda da Vinci - "Kiepski to uczeń, który nie przewyższa swojego mistrza" - muszą podjąć się kontynuacji tak wysokiego poziomu pedagogiki resocjalizacyjnej, by służyła ona naszemu społeczeństwu i kolejnym pokoleniom badaczy środowisk młodzieżowych dotkniętych przemocą. W pamięci i sercach tych, którzy mieli możliwość osobistego poznania Profesora B. Urbana - pozostanie na zawsze, w sposób szczególnie osobisty, zaś w dziejach polskiej nauki, a w szczególności pedagogiki i resocjalizacji, zapisał się już na wieki. Pożegnanie Profesora Bronisława Urbana ma się odbyć w dn.6 marca 2014 r. Uroczystości pogrzebowe rozpoczną się w kaplicy Cmentarza Rakowickiego w Krakowie o godz. 11.40.

Wspomnienie o Profesorze w: Na Temat

Akademicki w(y)kład oczami dziecka

Wczoraj miałem wykład dla pracowników naukowych mojej Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie na temat naukowego trybu postępowań habilitacyjnych i na tytuł naukowy profesora. W diagnozie sytuacji, z jaką mamy już do czynienia od 1 października 2011 r., skupiłem się tylko i wyłącznie na sytuacji awansów naukowych z pedagogiki, gdyż taką reprezentuję dyscyplinę naukową. Byłem pod wrażeniem ogromnego zainteresowania młodych kadr, jak i kierownictwa Uczelni, instytutów czy katedr, gdyż w udostępnionej na to spotkanie auli było kilkadziesiąt osób, które poświęciły swój prywatny czas na to spotkanie. To znaczy, że jest ogromna potrzeba rozmawiania o prawnych i proceduralnych aspektach spraw, które jednym wydają się oczywiste, innym niepokojące czy pozbawiające nadziei, ale kiedy mamy możliwość wyjaśnienia wątpliwości, niejasności czy nawet krążących mitów, rodzi się nadzieja, tak na kontynuowanie własnych działań naukowo-badawczych, jak i godzenie z nimi osobistego życia i licznych obowiązków dydaktycznych czy społecznych.

Rozwój naukowy może być przedmiotem nieustannej troski, myślenia i rozwiązywania problemów, które dotychczas nie były jeszcze przedmiotem dociekań, refleksji czy eksperymentów. Ktoś może iść drogą akademickiego perfekcjonizmu, a ktoś inny akademickiego perfekcjoryzmu. To pierwsze podejście jest skoncentrowane na traktowaniu nauki jak pracy (wy-)twórczej, toteż ktoś sam mówi o niej w kategoriach produkcyjnych, że "robi doktorat", "robi habilitację". Wiele swoich działań taka osoba podporządkowuje produkcji/pracy naukowej, kurczowo trzymając się krążących tu i ówdzie wzorów, kryteriów, punktów odniesień. Niektórzy poszukują - jak to ma miejsce na wolnym rynku czy rynku "niewidzialnej ręki" - dostawców "towaru", "komiwojażerów" wiedzy, marketingowców czy nawet sponsorów. Są też tacy, co chcą obejść prawo, by jak najszybciej się "wzbogacić". Skala dla tej postawy jest szeroka: od narzekania, że nic się nie da zrobić, chociaż samemu chce się wiele, po rzetelnie realizowane małymi czy większymi krokami zadania badawcze, jakie postawiono sobie na drodze do powyższego celu. Zwolennicy takiej orientacji naukowej, którą możemy też określić mianem perfectio prima, dążą do osiągnięć, które są wyłącznym motywem ich postępowania i celem samym w sobie.

Natomiast w tym drugim podejściu, perfekcjorystycznym (perfectio secunda) zasadniczym dla aktywności naukowca motywem jego/jej działań jest wyjście poza myślenie o samym sobie, o końcowym wyniku. Jest to raczej osiąganie doskonałości niejako per accidens. W tym przypadku koncentrujemy się na zadaniach, problemach, procesach, zjawiskach poznawczych czy praktycznych, które są ważniejsze od nas samych, ale dzięki zaangażowaniu się w ich rozwikłanie, pojawiają się osiągnięcia - niejako przy okazji, po drodze wyniki naszej aktywności naukowej, dydaktycznej i popularyzatorskiej jako dające się odnieść do istniejących w regulacjach akademickich standardów. To jest tak, jak z samowychowaniem, o którego takim właśnie rodzaju pisze Maria Dudzikowa: "Niektórzy zaś w ogóle mówią o „nieświadomym samowychowaniu”, a więc o spontanicznym kształtowaniu się osobowości jako ubocznym efekcie działań skierowanych przez jednostkę „bez myśli o własnym rozwoju” na świat zewnętrzny" (Praca młodzieży nad sobą. Z teorii i praktyki, 1993, s. 7) W tej strategii naukowego życia, jak ująłby to zapewne Bogdan Suchodolski, ma miejsce orientacja "być" przed orientacją "mieć" jako typową dla tej pierwszej strategii angażowania się w naukę.

Zapewne wszystkie drogi prowadzą do Rzymu, tak więc i jedni i drudzy konfrontują często wyniki swoich badań oraz postaw z poczuciem jakiegoś zysku lub straty. Zawsze coś odbywa się jakimś lub czyimś kosztem. Z tym większą więc atencją dostrzegłem wśród uczestników mojego wykładu matkę z dzieckiem, ślicznie ubraną dziewczynką, pogodną, z pięknymi warkoczykami, której wiek szacowałem na 9 lat (ale może była młodsza, a może starsza), trzymającą pod pachą blok listowy. Jej mama zapewniła, że dziecko nie będzie przeszkadzać, bo zajmie się rysowaniem. Znakomicie! Jakże to ciekawe, że mamie udało się namówić córkę do towarzyszenia jej w sytuacji zawodowej. Dzisiaj spotykamy się w salach wykładowych naszych uczelni ze studentkami, które przychodzą na zajęcia nawet z niemowlętami. Można to pogodzić. Jakież było moje miłe zaskoczenie, kiedy po wykładzie podeszła do mnie wspomniana dziewczynka, by podarować mi wykonany przez siebie rysunek. Raz jeszcze jej dziękuję. Prawda, że świetnie uchwyciła aktorów tego wydarzenia?

Przymiarka do oświatowego POPiSu

Od stycznia resort edukacji skutecznie odwraca uwagę społeczeństwa od zapaści oświatowej, z jaką mamy do czynienia od połowy lat 90. XX w., kiedy to nastąpił powrót do światopoglądowo konstruowanej edukacji w minionym ustroju. Teraz zapowiada się nieco inne rozwiązania. W sferze szkolnictwa różnic w tzw. "nadbudowie" może być zatem mniej, niż podobieństw. Daje się to odczytać w przedstawionym programie Prawa i Sprawiedliwości, która to partia zapowiada rozwiązania znane nam już z debat publicznych, jakie przetoczyły się w naszym kraju w latach 2005-2008. To tylko potwierdza moją wcześniejszą diagnozę, że każdy minister świadom rychłego opuszczenia gmachu na Szucha pozostawia w nim swoje przyczółki, które będą wiernie czekać na jego powrót, a w każdym razie na odgrzanie niemalże gotowych przecież ustaw i rozporządzeń, których przed laty nie udało się wdrożyć w życie. Wówczas opór społeczny był zbyt silny, a władza zbyt słaba. Urzędnicy jednak czuwają. Przechowują akta, by w odpowiednim momencie móc je ponownie wyłożyć na stół, jak tylko pojawi się dogodna ku temu okazja.

Kiedy czytałem program PiS miałem doznanie déjà vu. Może jednak się mylę. Rozsądźcie sami. W rozdziale poświęconym diagnozie obecnego stanu edukacji wyraźnie stwierdza się, że:

"(...) polityka w sferze oświaty, kultury, a nawet nauki i mediów publicznych może być zaliczona do szeroko rozumianej sfery społecznej. Ma jednak aspekt odmienny od innych sfer tej polityki, wpływa bowiem bezpośrednio na świadomość społeczną. Niechęć rządzącej dziś grupy do państwa łączy się ze zdystansowanym stosunkiem do narodu. Jest to przypadłość wielkiej części elit III RP; w wielu środowiskach wpływowych w sferze mediów, kultury i nauki samo posługiwanie się słowem naród jest źle widziane. Wydaje się, że ta postawa jest przynajmniej w niemałym stopniu bliska członkom kierownictwa PO, a przynajmniej ich bardzo wpływowej części. Nie bez znaczenia jest też gotowość do daleko idącego brania pod uwagę woli ośrodków zewnętrznych, które z obawą spoglądają na czynniki umacniające polską tradycję i poczucie narodowe, a w szczególności na te jego aspekty, które związane są z katolicyzmem.

Z tych powodów dwie kolejne minister oświaty zredukowały nauczanie historii i literatury polskiej. Trzeba było protestów głodowych byłych działaczy opozycji, aby doprowadzić do korekty tych zamierzeń. Ograniczeniom, o których mowa towarzyszy pełna zgoda na zamieszanie, jeśli chodzi o treści i sens nauczania. Brak jakiejkolwiek spójnej polityki „podręcznikowej” uniemożliwia kształtowanie wspólnej świadomości uczniów, jednocześnie prowadzi do przekazywania treści o skandalicznym charakterze, np. relatywizuje się zbrodnie komunistyczne oraz skalę zbrodni niemieckich w II wojnie światowej. Te zabiegi składają się na proces wprzęgania oświaty w dekonstruowanie naszej tożsamości, na którą wpływa także wiele innych czynników. Sytuacji tej sprzyja także demontaż państwowego nadzoru nad szkołami i osłabianie roli kuratorów.

Dekonstrukcją w innym sensie jest koncentrowanie edukacji na kształtowaniu umiejętności rozwiązywania testów, co w praktyce uniemożliwia w umysłach dzieci i młodzieży utrwalanie obrazu polskiej historii, literatury i współczesnego życia społecznego. Także inne aspekty działalności oświatowej budzą najdalej idące zastrzeżenia. Nie rozwiązany został problem gimnazjów i szkół zawodowych, gdzie mamy do czynienia z posunięciami jawnie dyskryminującymi dzieci oraz młodzież ze wsi. Ogranicza się nakłady na programy stypendialne i dokształcanie nauczycieli. Poszukiwanie zasobów w polityce oświatowej oznacza likwidację licznych szkół. Skala ta dalece przekracza wymiar racjonalny, wynikający ze znacznego zmniejszenia się ilości uczniów. W wielu przypadkach likwidacja szkoły oznacza też zniesienie jedynej instytucji kulturalnej na danym terenie. Chociaż proces likwidacyjny można obserwować w różnych miejscach, to koncentruje się on przede wszystkim na wsi i w małych ośrodkach miejskich."

Prof. Piotr Gliński jako szef rady programowej PiS zachęca do dyskusji, do kierowania uwag, więc może ktoś chciałby się włączyć do niej, skoro nie działa nasze państwo właściwie.Stwierdza bowiem:

To nie jest program, który ja napisałem. Jest to program partii, który odpowiada na obecne wyzwania Polski. Rada Programowa ma pracować nad rozwijaniem, doprecyzowywaniem tego programu, a nawet twórczo spierać się z partią na ten temat. Ma charakter konsultacyjno-doradczy.

Co proponuje PiS w oświacie? Powrót do przeszłości, jak np.:

1. Bezpłatne przedszkola - W wielu miastach brakuje w przedszkolach publicznych miejsc dla dzieci, stąd nawet mniej zamożni rodzice muszą korzystać z o wiele droższych przedszkoli prywatnych. Sieć przedszkoli nie zaspakaja potrzeb w dostępie do miejsc w przedszkolach, ciągle utrzymują się dysproporcje między miastem i wsią, barierą jest brak miejsc w publicznej opiece przedszkolnej. Edukacja przedszkolna stanie się powszechnie dostępna i bezpłatna.

Chciałbym zobaczyć te przedszkola fizycznie! Gdzie one są? Gdzie one będą? Pojawią się w budynkach mieszkalnych wójtów, w siedzibach powiatów, władz miast i miasteczek, w zlikwidowanych szkołach wiejskich? Gdzie jest infrastruktura dla tych bezpłatnych przedszkoli, bo moje dziecko nie miało szans na takowe w mieście, gdyż zabrakło dla niego miejsca. Wolne były w odległości dwudziestu kilometrów od domu.

2. Szkoła dla dziecka: Trzeba zerwać ze szkodliwą, utopijną teorią uporczywie stosowaną w polskich szkołach, oddzielenia nauczania od wychowania i opieki nad dzieckiem. Uczeń musi mieć możliwość uzyskania pomocy w odrabianiu lekcji w swojej szkole, nie zaś przez pobieranie drogich korepetycji, które stają się obecnie plagą. Również wszelkiego rodzaju dodatkowe zajęcia powinny być bezpłatne i dostępne w obrębie szkoły, w jej świetlicy, sali gimnastycznej.

Czekamy na taką szkołę od 1989 r. Jakoś politykom to nie wychodzi... Może wreszcie to się zmieni. IBE już opublikowało raport na temat tego, jak polska szkoła publiczna niszczy dzieci z trudnościami w procesie uczenia się, a nawet o tym, że korepetycje też są do niczego. To może ktoś w MEN weźmie korepetycje z dydaktyki i teorii wychowania? Może wreszcie zaczną patrzeć na kształcenie i wychowanie integralnie? Co zrobi PiS z milionami wyrzucanymi na PISA? Przerzuci je do szkół z uczniami o specjalnych potrzebach rozwojowych? Skieruje do nich najlepszych nauczycieli?

3. Odbiurokratyzujemy wydawanie decyzji o dożywianiu dzieci. Docelowo doprowadzimy do zagwarantowania każdemu uczącemu się w Polsce dziecku możliwości spożywania pełnowartościowego posiłku we wszystkich szkołach. Na czym ma polegać ta debiurokratyzacja? Czy na tym, że powrócą do szkół domowe kuchnie i obiady zamiast cateringu, zimnych dań, odgrzewanych, niestrawnych, ale za to tanich?

4. Uruchomimy programy społeczne związane z prowadzeniem świetlic socjoterapeutycznych, organizacją czasu wolnego, wypoczynku wakacyjnego. Świetnie. Rozumiem, że powrócą izby harcerskie do szkół, sale na bezpłatne magazynowanie namiotów i sprzętu turystycznego dla harcerzy i organizacji dziecięcych, a Związek Strzelec dostanie nowe karabinki i tarcze strzelnicze. Czy może będą to półkolonie, a nie survival w wielkim mieście?


5. Stan zdrowia dzieci i młodzieży musi być systematycznie kontrolowany i nie może być oceniany na podstawie badania subiektywnego samopoczucia. Systematyczną opieką lekarza i pielęgniarki obejmiemy ogół dzieci i młodzieży kształcącej się w szkołach wszystkich typów i poziomów. Zwiększymy zakres działań i kontraktów dotyczących opieki medycznej, edukacji zdrowotnej, promocji zdrowia i rodziny, monitorowania stanu zdrowia dzieci i młodzieży oraz wdrożenia programów profilaktyki finansowanych ze składek na ubezpieczanie zdrowotne, budżetu państwa i środków unijnych. Powrócą do szkół - ale nowocześnie wyposażone gabinety medyczne, w tym stomatologiczne?


6. Obowiązek szkolny będzie się rozpoczynał w roku, w którym dziecko kończy 7 lat. To jest zgodne z psychologicznymi podstawami rozwoju dziecka w tym wieku. Znakomicie. Rozumiem, że znowu trzeba będzie zmienić podstawę programową wychowania przedszkolnego. Wrócimy do poprzedniej czy PiS ma nową?

6. Koncepcja gimnazjów nie była przemyślana. Nie przewidziano ani poważnych problemów wychowawczych, ani kłopotów w programach nauczania: nie wiadomo było, jaka jest rola gimnazjów w procesie kształcenia i jakie mają być proporcje między zakresem nauczania w gimnazjum i w liceum. Licea trzyletnie straciły swoją funkcję ogólnokształcącą i doprowadziły do fragmentaryzacji nauczania. Ponadto w praktyce okres nominalnie trzyletni trwał dwa i pół roku, gdyż ostatni semestr stanowiły preparacje do matury. Koniecznością jest zatem wydłużenie liceum do lat czterech, a tym samym wygaszanie gimnazjów.

Proponuje się zatem wariant ustroju szkolnego z PRL i ostatniej dekady XX w.:

– 8-klasową szkołę podstawową, z podziałem na klasy I-III i IV-VIII
– 3-letnią szkołę zawodową,
– 4-letnie liceum ogólnokształcące,
– 5-letnie technikum,
– 2-letnie liceum i 3-letnie technikum uzupełniające,
– szkoły policealne,
– 3-letnie szkoły specjalne przysposabiające do pracy uczniów z określonymi stopniami upośledzenia lub niepełnosprawności.

A świat będzie naszym dzieciom uciekał... szybko i skutecznie pogłębiając ich niedostosowanie do ponowoczesnego świata w takim wariancie myślenia o roli szkoły. Proponuję jeszcze przywrócić Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, a w klasach wydzielenie oślej ławki. Koniecznie też warto wrócić do rózgi i oślich uszu na niesfornych... uczniów. Warto też już pomyśleć o przetargu na lustra weneckie do wszystkich szkół i klas.

7. Program nauczania będzie miał charakter integrujący. Zrezygnujemy z systemu testowego także w trakcie matury. Czy to znaczy, że nie będzie zewnętrznych egzaminów w szkołach, a matura będzie taka, jak za dawnych lat? To już nie będziemy molestować uczniów testami? Jak dla mnie, bomba!


8. Ważną instytucją pozwalającą sprawnie sterować polską oświatą stanie się Narodowy Instytut Wychowania, Programów Szkolnych i Podręczników, powstały po likwidacji trzech podpadających ministerstwu instytucji: Ośrodka Rozwoju Edukacji, Instytutu Badań Edukacyjnych i Centrum Informatycznego Edukacji. Celem Narodowego Instytutu będą prace badawcze, koncepcyjne, metodyczne, doradcze i popularyzatorsko-wydawnicze. Instytut zostanie obarczony, między innymi, zadaniem uporządkowania rynku podręczników szkolnych. To teraz rozumiem, dlaczego PO tak spieszy się z jednym podręcznikiem, też w standardzie rodem z PRL. Niezły czeka nas POPiS. Właściwie jedni drugim już przygotowują teren do zaorania. Zapomniano o jeszcze dwóch instytucjach centralnych, które powinny być częścią Narodowego Instytutu Wychowania, Programów Szkolnych i Podręczników, a mianowicie o Ministerstwie Edukacji Narodowej (po co jeszcze je utrzymywać?) i Krajowym Ośrodku Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej. Jednak edukacja dotyczy całego życia, więc nie może być wyłączony spod sterowania przez polską oświatę człowiek dorosły.

ZNP nie popiera krytyki ekspertów w zakresie wczesnej edukacji przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN

Pisałem w blogu o ekspertyzie profesorów, członków Zespołu Edukacji Elementarnej przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN na temat tzw. programu "Równościowe przedszkole", wyrażając swoje oburzenie na podejmowanie przez inicjatorów Listu Otwartego działań sprzecznych z nazwą stowarzyszenia, które ponoć walczy za pomocą ideologii gender z dyskryminacją także w polskiej edukacji. Zdziwił mnie wówczas wśród sygnatariuszy tego Listu "podpis" ZNP, toteż zwróciłem się do Prezesa tego Związku z następującym pismem:

Szanowny Panie Prezesie,

piszę do Pana ze względu na to, że ktoś z ZNP wkręca kierowany przez Pana Związek w sprawę, która nie przysparza chwały ani Panu, ani ZNP. Rzecz dotyczy sygnowania przez ZNP Listu Otwartego, jaki został skierowany do mnie przez panią Martę Rawłuszko z Towarzystwa Edukacji Antydyskryminacyjnej oraz za jej sprawą także pozostałych 41 organizacji pozarządowych, w tym jednego nauczycielskiego związku zawodowego (ZNP). Mam wrażenie, że albo ktoś nie zapoznał się z opinią Zespołu Komitetu Nauk Pedagogicznych i nie porównał jej treści z reakcją w/w Towarzystwa w formie Listu Otwartego, tylko na zasadzie włączania się w spór ideologiczny postanowił dopisać do tego ZNP. Jeśli jestem w błędzie i owo poparcie ZNP jest zgodne z jego statutowymi działaniami i taką postawą przyzwolenia na patologie, to proszę nawet nie reagować na mój list. Przyjmę to do wiadomości, żeby wiedzieć na przyszłość, czy ZNP jest poważnym podmiotem w debatach o edukacji, czy też nie.

Opinia publikacji dla nauczycieli programu autorstwa Anny Dzierzgowskiej, Joanny Piotrowskiej, Ewy Rutkowskiej pt. „Równościowe przedszkole. Jak uczynić wychowanie przedszkolne wrażliwym na płeć” została przygotowana przez Zespół Edukacji Elementarnej pod kierunkiem prof. APS dr hab. Józefy Bałachowicz, a nie przeze mnie, co insynuuje się w Liście Otwartym. Jego Autorka chyba nie zrozumiała treści opinii o publikacji ani też nie doczytała, kto jest autorem recenzji naukowej publikacji. Na jakiej bowiem podstawie ów List skierowano do mnie, a nie do pani prof. APS dr hab. Józefy Bałachowicz, czyli autorki Opinii ZEE przy KNP PAN? Czyżby to było takie trudne, czy może w ramach działań dyskryminacyjnych pani Marta Rawłuszko postanowiła pominąć Panią Profesor z Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie i jej ekspertów z Zespołu Edukacji Elementarnej przy KNP PAN? A może w jakiejś mierze postanowiła ocenić recenzentkę poza jej plecami, bo nie jest w tym Liście wymieniona nawet jako adresat "do wiadomości"? Przyznam szczerze, że z takimi praktykami dyskryminacyjnymi, mającymi jednoznacznie charakter wywierania presji na kogoś przez słanie skarg do przełożonego, spotykałem się tylko w okresie państwa totalitarnego. Jak widać pewne mechanizmy i przyzwyczajenia są reprodukowane przez kolejne pokolenia osób, tym razem rzekomo angażujących się na rzecz walki z dyskryminacją. Czy rzeczywiście Pan Prezes uważa, że ZNP powinno popierać działania dyskryminacyjne wobec autorów naukowych recenzji?

Poniżej przedstawiam in extenso treść Listu Otwartego, w odróżnieniu od liderki antydyskryminacyjnego towarzystwa, która nie raczyła w domenie TEA udostępnić czytelnikom treści opinii pani prof. J. Bałachowicz. Kto zatem i kim manipuluje?

Załączam też moją nań odpowiedź jako Przewodniczącego Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN. Ubolewam, że ktoś, kto mieni się społecznikiem na rzecz działań antydyskryminacyjnych, sam dyskryminuje innych, także w treści tego Listu. To zdumiewające, że pretensje w sprawie eksperckiej opinii, która dotyczyła przecież pozbawionej jakiejkolwiek recenzji naukowej publikacji dla nauczycieli (sfinansowanej ze środków publicznych!) kieruje się do Przewodniczącego Komitetu z insynuacją o mających miejsce manipulacjach itp. Ba, kierując List do władz resortowych usiłuje się dodatkowo wywrzeć na mnie presję. W tym sensie jest to akt godny pożałowania i nie mający nic wspólnego z antydyskryminacyjnymi ideami. Wciąganie do tego politycznego manewru organizacji pozarządowych i związku zawodowego stawia pod znakiem zapytania, czy aby ich liderzy wiedzieli, pod czym się podpisali? A podpisali się pod tym, by możliwe było faszerowanie nauczycieli publikacją z logo instytucji publicznych, pozbawioną jakiejkolwiek recenzji.

Niestety prasa nie opublikowała eksperckiej opinii ekspertów KNP PAN in extenso, ale i KNP PAN o to nie zabiegał. Uważałem, czemu dałem wyraz w komentarzu do artykułu pana Artura Grabka z "Rzeczpospolitej", że sprawą powinna zająć się Najwyższa Izba Kontroli. Sam uczestniczyłem w różnych rolach (w tym także jako ewaluator) w realizacji kilku projektów edukacyjnych ze środków UE, ale niedopuszczalne było, by tzw. produkt finalny, który jest adresowany do beneficjentów, nie był w ogóle ewaluowany! Czyżby to zdenerwowało autorki - ocenianej przecież nie przeze mnie publikacji? Czy pani M. Rawłuszko sądzi, że jak zgromadzi nawet 200 sygnatariuszy swojego listu, to uzyska prawo cenzurowania opinii naukowych w publicystycznej stylistyce? Czy ZNP jako największy związek zawodowy w Polsce popiera tego typu manipulacje?

Poniżej odpowiedź Prezesa ZNP Sławomira Broniarza, która wszystko wyjaśnia. Nie zamierzam kontynuować korespondencji z autorami Listu Otwartego, skoro dokonują zaskakujących w tej kwestii manipulacji w imię walki z dyskryminacją. Chyba muszą jeszcze popracować nad sobą, by edukować innych.

Szkolnictwo wyższe nie jest w kryzysie

W kryzysie, i to bardzo głębokim, znajduje się część jego kadr w szkolnictwie publicznym i wśród właścicieli(założycieli) w szkolnictwie niepublicznym. Upominanie się zatem "rektorów" prywatnych szkół wyższych o równe traktowanie z uczelniami publicznymi jest pozbawione akademickich i edukacyjnych racji. W liście skierowanym do prof. Leny Kolarskiej-Bobińskiej, minister nauki i szkolnictwa wyższego, Konferencja Rektorów Akademickich Uczelni Niepublicznych oraz Polski Związek Pracodawców Prywatnych Edukacji Konfederacji Lewiatan (PZPPE)
domaga się dotowania z budżetu państwa tylko dobrych szkół wyższych, bez względu na to, czy są one publiczne, czy niepubliczne. szkoda, że nie podano, według jakich kryteriów władze resortu mają rozstrzygać o tym, które uczelnie są dobre, a które nie. Co to oznacza, skoro eksperci Polskiej Komisji Akredytacyjnej wnioskują o ocenę negatywną czy warunkową z tytułu poważnego naruszenia kluczowych norm przez oceniane jednostki szkół prywatnych, a PKA i tak podwyższa oceny na pozytywne z zaleceniami bez uzasadnienia merytorycznego takiej zmiany? Tak zdemoralizowanego, nietransparentnego systemu oceny jakości nie da się zastosować w tym procesie. Czyżby MNiSW miało dublować prace PKA i prowadzić własne kontrole, by na ich podstawie dokonywać rozdziału na uczelnie "dobre" i "złe"?

Za fasadą troski o wykształcenie Polaków duża część akademickiej bizneskracji ukrywa ekonomiczne i polityczne interesy, które pogłębiają stan analfabetyzmu i depolitycyzują młode pokolenia, jednocześnie je eksploatując i stwarzając im pozory wartościowego wykształcenia. Można zatem mówić o trzech typach rozwoju szkolnictwa wyższego:

1) Akademickim – który jest w sektorze szkolnictwa prywatnego marginalny. Właściciel jest zakładnikiem wizji szkoły akademickiej, sukcesywnie osiągającej kolejne poziomy: uprawnienia do studiów II i III stopnia, prawo do nadawania stopni naukowych doktora, pełne prawa akademickie – habilitacje. Koncentracja na akademickiej rywalizacji z uczelniami publicznymi (maksimum troski o jakość badań naukowych, kadrę, dydaktykę, współpracę międzynarodową itp.), by realizować marzenia naukowe na miarę wolności nauki i osobistej; Pozyskiwanie finansów na ambitne zadania naukowo-badawcze jest tylko i wyłącznie środkiem do celu, a nie celem samym w sobie. Dominuje tu wysoka dyscyplina i etyka pracy oraz kreatywność. Tu organizuje się konferencje naukowe i debaty publiczne na temat jakości kształcenia i wysokich standardów badań naukowych, ale także prezentuje najnowsze osiągnięcia badawcze, otwarte wykłady z zagranicznymi naukowcami itp. Działają w takich uczelniach wydawnictwa naukowe, wydające czasopisma i literaturę naukową, która jest rzeczywistym świadectwem uprawiania nauki.

2) Biznesowy – powszechny, w ramach którego szkoła prywatna jest przedsiębiorstwem "produkcyjnym" i "usługowym" zarazem. Większość takich szkół jest prowadzona na zasadzie spółek lub firm. Ich status można sprawdzić w KRS. Rektor, akademicka kadra są "zakładnikami" właściciela, podmiotu prowadzącego szkołę (często ukrytego, w stanie upadłości lub prowadzącego wątpliwej jakości interesy). Ma tu miejsce koncentracja na maksymalnie wysokim naborze i zarabianiu na prowadzeniu zajęć dydaktycznych, kursów, szkoleń, studiów podyplomowych itp., które mają maksymalizować korzyści finansowe prowadzącego szkołę przy minimum ponoszonych przez niego strat (kosztów). Często nie ma tu troski o rozwój uczelni (ten jest zagrożeniem dla kadry akademickiej – musi dokonywać wyborów: tam albo tu). Właściciel nie jest zainteresowany rozwojem akademickim wyższej szkoły, gdyż ten jest bardzo kosztochłonny, a wydawanie na to środków „boli”. Jeśli ktoś chce się w takiej placówce realizować naukowo, to musi zdobyć sobie na to pieniądze, a przełożony i tak część z nich zabierze, bo to jest „jego/jej” szkoła, a nauczyciel akademicki jest jej "własnością". Tak więc w takich szkołach obowiązuje zasada: Zarób sobie na siebie, na swoje aspiracje, albo siedź cicho i pracuj na mnie. Dominuje tu KONSUMPCJA i klasa próżniacza. Tu organizuje się wykłady dla polityków czy członków władz centralnych, płacąc im wysokie honoraria, które są ukrytą formą korupcji i zabezpieczania sobie nietykalności czy ułatwień w pozyskiwaniu określonych przywilejów. Tu pracuje się na wykupienie uprawnień: do studiów II stopnia, do nadawania stopni naukowych doktora, itd. Tu wydaje się książki i czasopisma, by markować obowiązujące minimum, jakie jest wymagane przy ocenie warunków kształcenia na studiach II stopnia oraz organizuje konferencje mające być dowodem na pracę naukową.

3) Zawodowy - który przeważa jakością głównie w sektorze państwowym, gdzie od lat działają państwowe wyższe szkoły zawodowe skupiające wokół siebie znakomitych metodyków, dydaktyków, specjalistów w zakresie wiedzy z danego obszaru, dziedziny i dyscypliny naukowej oraz częściowo niepubliczne szkoły wyższe korzystające często też z takich kadr eksperckich, profesjonalistów. Niestety, częściowo ten model kształcenia został zaburzony w wyniku przenikania do niego interesu biznesowego w sektorze prywatnym lub pseudonaukowego, by pozyskiwać pod pozorem porównywalnej do uczelni publicznych akademickości naiwnych klientów.

W 2014 r. zostaną poddane ponownej ocenie - ze względu na warunkową ocenę za brak spełnienia wszystkich kryteriów w zakresie jakości kształcenia - następujące uczelnie, które kształcą na kierunku pedagogika. Czyżby dziwnym trafem wszystkie były szkołami prywatnymi?

Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora w Pułtusku

Pomorska Wyższa Szkoła Nauk Stosowanychw Gdyni

Wyższa Szkoła Humanistyczno - Ekonomiczna w Sieradzu

Szczecińska Szkoła Wyższa - Collegium Balticum Wydział Pedagogiczny w Szczecinie

Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Łodzi .


W latach 2012-2013 otrzymały ocenę warunkową za brak jakości kształcenia takie wyższe szkoły, jak:

Koszalińska Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych Wydział Humanistyczny.

Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Łodzi

Szczecińska Szkoła Wyższa Collegium Balticum Wydział Humanistyczny w Szczecinie

Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Sieradzu

Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora w Pułtusku Wydział Pedagogiczny

Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi Wydział Zamiejscowy w Wodzisławiu Śląskim

Mazowiecka Wyższa Szkoła Humanistyczno-Pedagogiczna w Łowiczu Wydział Pedagogiczny (studia II stopnia, magisterskie)


lub w ogóle nie była dokonana ocena w powyższym okresie (najczęściej powodem był brak studentów) w takich szkołach, jak:

Wyższa Szkoła Menedżerska w Legnicy Wydział Zarządzania i Marketingu

Wyższa Szkoła Komunikacji i Zarządzania w Poznaniu Instytut Pedagogiki

Wyższa Szkoła Kupiecka w Łodzi Wydział Zamiejscowy w Koninie.


Zawieszono ocenę kształcenia na kierunku pedagogika w:

Wyższej Szkole Przedsiębiorczości i Marketingu w Chrzanowie Wydział Gospodarczo-Społeczny w Chrzanowie

Wyższej Szkole Humanistyczno-Ekonomicznej we Włocławku Wydział Nauk Pedagogicznych


Negatywnie oceniono jakość kształcenia na kierunku pedagogika w:

Wyższej Szkole Społeczno-Ekonomicznej w Warszawie na Wydziale Pedagogicznym

Wyższej Szkole Menedżerskiej w Legnicy Wydział Zarządzania i Marketingu.


Nie da się ukryć, że warunkowe czy negatywne oceny rzutują na opinię o kształceniu na kierunku pedagogika w ogóle. Wyraźnie spada zainteresowanie edukacją na tym kierunku także w wyniku "czarnego PR", którego autorami są studiujący w takich szkołach lub/i ich absolwenci. Kandydaci na studia powinni zatem dobrze zastanowić się, komu powierzają swój kapitał ekonomiczny, bo o intelektualnym i społecznym trudno jest mówić w sytuacji, gdy jednostka zobowiązująca się do utrzymywania wysokiej jakości kształcenia, a przynajmniej na poziomie minimalnym, nie spełnia ich lub spełnia, ale w zupełnie innym znaczeniu. Polska Komisja Akredytacyjna nie jest w stanie zdiagnozować warunków instytucjonalnych i jakości kształcenia w kilkuset szkołach wyższych, które prowadzą po kilka, kilkanaście czy nawet kilkadziesiąt kierunków kształcenia. Poszukujący właściwych warunków powinni zatem na własną rękę powadzić rozpoznanie, by nie przeżyć rozczarowania. Jeśli już miałoby ono nastąpić, to oby było pozytywne.

Najlepsza szkoła, tylko czego?

Jeden z dyrektorów szkół publicznych zarejestrował się na stronie programu "Najlepsza szkoła" zapewne zainteresowany atrakcyjnością i być może nawet elitarnością wyzwania, z jakim chciał się zmagać wraz ze swoimi współpracownikami. Niestety nie zapoznał się z regulaminem uczestniczenia w tym programie, bo tak czyni też duża część Polaków, kiedy zawiera umowy w różnych instytucjach, które kuszą atrakcyjnością swoich usług lub produktów. Tu też ów program został potraktowany jako jakiś produkt, który jest wartościowy, ale zarazem należy zań najpierw zapłacić. Dyrektor nie zauważył, że ów program nie jest darmową ofertą, a dopiero - jak to Polak, po szkodzie, dostrzegł informację na ten temat w "Regulaminie" zapisaną małą czcionką. Nie jest to jednak prawdą, gdyż ta informacja jest akurat napisana taką samą czcionką, jak tekst całego Regulaminu. Właśnie na tym bazuje firma, która postanowiła zarobić nie tylko na sprzedaży rywalizacji międzyszkolnej, ale i być może na naiwności i pospiesznym czytaniu tekstu przez nauczycieli. Ci, którzy się zalogowali i zarejestrowali, a nie doczytali tekstu regulaminu, kiedy zostali zobowiązani do wpłacenia kwoty 1.480 zł za udział w tym "programie", złapali się za głowę. Bo i za co tu płacić? Tyle jest projektów EFS, dzięki którym samemu można jeszcze zarobić, a tu.... trzeba płacić. Tylko za co?

No właśnie, płaci się za niewiedzę, za nieodpowiedzialność, za niekontrolowane chcenie, bowiem firma organizująca to przedsięwzięcie zapewne także na tym postanowiła zarobić i nie przyjmuje żadnych reklamacji po upłynięciu regulaminowego terminu. Ciekawe, jak teraz wygląda u takiego dyrektora poziom fascynacji jej "programem" i zaangażowaniem się w jego realizację, skoro trzeba płacić za coś, co jest de facto bezpłatnie dostępne w naszych bibliotekach, w ośrodkach doskonalenia nauczycielskiego, a odpłatnie w księgarniach, a nawet w kioskach "Ruchu"? Chwała jednak temu pedagogowi, że podzielił się swoim błędem z innymi na forum, bo dzięki temu być może ostrzegł innych przed porażką tak finansową, jak i oświatową.

Nie będę afirmował tego programu, banalnego, prymitywnego, bo odwołującego się do materialnego bodźcowania naiwnych dyrektorów szkół, którzy - jeśli do niego przystąpią - mogą spodziewać się (na zupełnie niejasnych zasadach i braku obiektywnego kryterium) uzyskania nagrody w postaci "profesjonalnego i eleganckiego laptopa", "ultramobilnego netbooka" a dla uczniów - ogromnego 47" telewizora. Dyrektor szkoły, która zajmie II miejsce, otrzyma "niesamowity tablet firmy... ", a uczniowie otrzymają "wspaniałą tablicę interaktywną" itd., itd. Żenujące, że można ulec pokusie, która - w świetle regulaminu - nie ma żadnych szans na jej zaspokojenie. Czy rzeczywiście powinniśmy płacić jakiejś firmie za to, by na podstawie owych pokus materialnych rzekomo prowadziła nas do wyrównania szans edukacyjnych młodzieży, motywowania jej do nauki oraz budowania więzi pomiędzy uczniami a nauczycielami, a także promowania najlepszych szkół biorących udział w tym "programie"?

Niepokojąca zapowiedź politycznego hipercentralizmu systemu oświatowego

Zdaniem prof. Piotra Glińskiego szefa Rady Programowej PiS - Polacy mają dość systemu premiera Donalda Tuska, opartego na egoizmie, arogancji władzy, lekceważeniu społeczeństwa. Mówił o tym w czasie ostatniej prezentacji nowego programu Prawa i Sprawiedliwości także prezes Jarosław Kaczyński. Trafnie wskazuje socjolog PAN, że nadszedł już czas na budowę IV Rzeczpospolitej, gdyż Polska potrzebuje odpolitycznienia państwa, reformy służby zdrowia oraz sektora obywatelskiego, by "uruchomić energię i patriotyzm" Polaków. Niestety, proponowane przez niego rozwiązania w dziedzinie edukacji i nauki są tego jawnym zaprzeczeniem.

Obawiam się, że tylko częściowo szef powyższej Rady ma rację, kiedy mówi o tendencyjnym i kłamliwym pokazywaniu przez główne media koalicyjnego rządu PiS + LPR + Samoobrona tak, jakby nie znał ani raportów Polskiej Akademii Nauk na temat funkcjonowania polskiego państwa w okresie III RP, ani nie znał literatury naukowej w obszarze, o którym sam wypowiada się niekompetentnie, a więc oświaty. To jest zdumiewające, bo profesor socjologii, który podjął się kierowania Radą Programową jednej z formacji politycznych, powinien dobrze zapoznać się z jej działalnością w latach 2005-2007 i jej recepcją w okresie sprawowania przez nią rządów. Nieznajomość minionych faktów i wydarzeń nie dotyczy wprawdzie wszystkich dziedzin ówczesnego życia, ale nie ulega wątpliwości, że szczególnie dotyczy ona sfery edukacji.

Szef Rady Programowej PiS mógłby jednak sięgnąć do wyników badań naukowych, analiz socjologicznych i politologicznych minionego okresu, a nie tylko skupiać się na publicystycznie powtarzanych błędach i destrukcyjnej od kilku lat polityce Platformy Obywatelskiej oraz Polskiego Stronnictwa Ludowego, gdyż pamięć społeczna nie została w naszym kraju zaburzona, a naukowa wiedza nie może być już na szczęście objęta cenzurą. Szef Rady Programowej PiS popełnia zatem poważny błąd, kiedy niekompetentnie wypowiada się na temat edukacji i polityki oświatowej. Podważa swój dotychczasowy autorytet jako specjalisty od socjologicznych teorii i badań społeczeństw obywatelskich oraz dyskwalifikuje reprezentowaną formację polityczną w jej walce o powrót do władzy. Oświata bowiem nie jest dziedziną życia, która byłaby obojętna Polakom, gdyż każdy jej doświadcza w różnym zakresie i stopniu, także rodzinnie oraz zawodowo.

Polska oświata, także w IV RP - jeśli dojdzie do jej reaktywacji - nie tylko będzie dalej i jeszcze silniej upolityczniona (w znaczeniu - upartyjniona decyzyjnie), ale i antyobywatelska, skoro już teraz Program PiS wyraźnie zapowiada rozwiązania, które cofną nas nie o kilka, ale o kilkadziesiąt lat wstecz. Włosy stają dęba na głowie, jak czytam, że w gruncie rzeczy będzie jak w socjalizmie. Cytuję z Programu PiS, do którego będę jeszcze wracał, ale i nie pominę programów w zakresie edukacji innych partii politycznych. Tymczasem PiS-owski program przewiduje:

"To rząd powinien kreować politykę oświatową, a Minister Edukacji i kuratorzy oświaty odpowiadać za jej realizację. Minister będzie ustawowo zobowiązany do opracowania szczegółowych programów nauczania każdego przedmiotu na wszystkich poziomach edukacji, określania celów edukacyjnych oraz wytycznych w zakresie organizacji nauczania. Nauczyciele będą mogli realizować własne programy nauczania, za zgodą MEN. Wprowadzimy zasadę indywidualnej odpowiedzialności urzędnika MEN za jego decyzje. Zmienimy usytuowanie kuratora oświaty, który stanie się niezależnym od wojewody przedstawicielem Ministra Edukacji Narodowej w województwie i będzie sprawować rzeczywisty nadzór nad oświatą w terenie. Wzmocnimy kompetencje kuratora oświaty nad szkołami i placówkami oświatowymi, a także organami prowadzącymi, łącznie z prawem wydawania wiążących poleceń
organom prowadzącym szkoły i samym szkołom. Uczynimy z nadzoru pedagogicznego sprawny instrument realizacji polityki oświatowej państwa, odejdziemy od nadzoru biurokratycznego, na rzecz skutecznego egzekwowania – w stosunku do samorządów i szkół – wymagań dotyczących jakości kształcenia oraz warunków nauczania i wychowania. Takie usytuowanie kuratora oświaty zwiększy jego kompetencje, ale również odpowiedzialność za realizację polityki oświatowej Państwa."

Gratuluję poparcia socjologa dla jeszcze większego upartyjnienia polskiego systemu oświatowego, niszczenia fundamentów polskiej samorządności i demokracji oraz centralizmu wspomaganego żarłoczną biurokracją i instrumentarium jedynie słusznego władztwa. Mam nadzieję, że obywatele zaczną wreszcie czytać programy polityczne partii, które wykorzystując mechanizmy demokracji, prą ku autokracji pod pozorem uruchamiania energii obywatelskiej w państwie antyobywatelskim. To będzie koniec polskiej samorządności w oświacie. Obym się mylił... i żył w lepszych dla edukacji czasach.